Slide 1

NIVOI
I
VRSTE
KOMUNIKACIJE


Slide 2

Nivoi komunikacije po Lastruciju
(redosled sazrevanja)
•
•
•
•
•

Haptična
Iterativna
Kinezička
Parajezička
Jezička


Slide 3

Prenesen
signal

Nivo
komunikacije

Upotrebljen
receptor

Zvučno jedro
(foneme)
Zvučni tonovi

Jezičko

Uši

Parajezičko

Uši

Pokreti

Kinezičko

Oči

Ritmični
pulsevi
Kontakt

Iterativno

Kinestetski
senzori
Hemijski i
taktilni senzori

Haptično


Slide 4

HAPTIČNA KOMUNIKACIJA
(dodirom)

• Ostvaruje se signalima koji se generiraju
neposrednim kontaktom (bliskošću)
organizma izvoru podsticaja
• Osnovni senzorni modaliteti kroz koje se
realizuje prijem haptičnih signala su: dodir,
pritisak, miris i ukus


Slide 5

Spic (Spitz, 1965)
• 8 dana po rođenju beba okreće glavu prema
osobi koja je drži, ali znak hrane prepoznaje
samo kada je gladna (znak je taktilan i lociran
na usnama)
• U II mes. pokreti odraslih izazivaju smirenje,
otvaranje usta i pokrete sisanja
• U III mes. Opaža ljudsko lice, prati pokrete, i
pažljivo sluša glas (povezuje glas i lice i
oslobađa napetosti, neprijatno iskustvoprijatno)


Slide 6

• Najniže forme životinja počinju i završavaju na
nivou haptične komunikacije. Za humanu
komunikaciju ovo je osnovni sloj komunikacije
Osnova za više stepene komunikacije.
• Sazrevanjem slabi haptična komunikacija.
Trajno zadržani elementi haptične komunikacije
su: rukovanje, tapšanje po ramenu, grljenje,
ljubljenje, prebacivanje ruke preko ramena


Slide 7

ITERATIVNA
KOMUNIKACIJA
(ponavljanjem)

• Ostvaruje se kroz nizove vibratornih
impulsa sa stabilnim oscilatornim oblikom
• Tapkanje radi tešenja, ljuljanje ili
repetitivna vokalizacija


Slide 8

• Rano ponašanje deteta karakteriše
ponovljivost i stereotipnost
• Elementi iterativne komunikacije podupiru i
dopunjavaju kasnije faze
• Elementi koji se zadržavaju su (kod dece):
nastojanje da izvode jedan pokret za
drugim, ritmično klimanje glavom,
ponavljanje istih glasova ili slogova, igre
sa rimovanjem reči


Slide 9

• Kod odraslih: ritmični pokreti kod
rukovanja (nalik pumpanju), ritmični
klimanje glavom u znak odobravanja ili
praćenja onoga što sagovornik govori


Slide 10

KINEZIČKA KOMUNIKACIJA

• Ostvaruje se signalima koji proizvode pokreti
a primaju se vizuelno
• Pokreti imaju mnogo veću raznolikost nego
kod iterativne komunikacije i obavezno su
povezani sa čulom vida
• Može biti u izolovanoj ili selektivnoj
aktivnosti


Slide 11

• Za vreme negovanja pogled deteta je
uprt u majčino lice (kontaktna
percepcija se meša sa distantnom)
• Javlja se dečiji osmeh kao odgovor na
podsticaj
• U II mes. Beba počinje da gestikulira
iza facijalnog područja (izboči leđa,
doseže ispružene ruke majke, koristi
signalne gestove tela)
• Neki elementi kinezičke komunikacije
se ugrađuju u sistem gestova kao
integralni deo VK ( kod dece: talasasti
pokreti ruke uz slog pa-pa)


Slide 12

•
•
•
•

Kod odraslih: laka
depresija uglova usana,
lako sleganje ramenima,
lako širenje ruku


Slide 13

PARAJEZIČKA KOMUNIKACIJA

• Parajezik je prvi oblik oralne verbalne
komunikacije
• Ostvaruje se pomoću pojedinačnih nesjedinjenih
zvučnih signala, generiranih od neartikulatornog
vokalnog trakta i primljenih sluhom


Slide 14

• Zvučni signali su
delovi zvuka
čijom se
kombinacijom ne
može modifikovati
ili umnožavati
značenje
• Glavana
karakteristika:
akustičke jedinice
(signali) nose
samo jedno
značenje


Slide 15

AKUSTIČKI KOMUNIKACIONI
SIGNALI
1. Alarmni signali
2. Signali glasovnih kontakata koji služe za
držanje grupe zajedno
3. Grupni glasovi za kolektivno
signaliziranje (jednoglasno urlikanje)
4. Glasno izražavanje posebnog
raspoloženja


Slide 16

Signali za izražavanje posebnog
raspoloženja
1. Signali agresivnog raspoloženja
2. Signali ugodnosti, nežnosti i
naklonjenosti
3. Signali straha i bola
4. Signali razdraženosti


Slide 17

Parajezički signali u humanoj
komunikaciji (do kraja I god.)
1. Plačem signalizira uzbunu
2. Plačem doziva članove porodice koji
nisu u vizuelnom domenu kada
ostane sama
3. Ponavljanjem istih uzoraka melodije
ulazi u socijalne jedinice okruženja –
komunicira sa okolinom
4. Vokalnom igrom i vokalnim
uobličavanjem izražava veći broj
raspoloženja


Slide 18

• Odrastanjem sazreva i upotreba
oblika parajezičke komunikacije
• Signali se pročišćavaju i prerađuju,
tako da es i najmanje nijanse
raspoloženja deteta jasno odražavaju
u tonalnim kvalitetima njegove
vokalizacije
• U jezičkoj komunikaciji parajezik se
ogleda u svojstvima fonacije
određenog jezika


Slide 19

JEZIČKA KOMUNIKACIJA

• Ostvaruje se kroz govorne glasove
formirane mehanizmima efektornog sistema,
uređene u poređanim konvencionalnim
sekvencama kojima se formiraju morfeme u
reči i primljene sluhom


Slide 20

NASTANAK FONEMA

• Koordiniranom i sinergetskom aktivnošću
mehanizama efektornog sistema obezbeđuje
se vazduh i pritisak vazdušne struje,
zatvaranje i sužavanje i menjanje pravca
protoka vazdušne struje, vibriranje glasnicafonacija i rezonantnost, kao i formiranjeartikulisanje fonetskih jedinica, koje se na
osnovu njihovih distinktivnih osobina
svrstavaju fonetske grupe perceptualno
ekvivalentnih glasova jednog jezika


Slide 21

• Haptična, iterativna, kinezička i
parajezička komunikacija su
univerzalne po funkciji ( nisu
zavisne od rase i kulture)
• Jezik je najviši nivo humane
komunikacije i nije univerzalan


Slide 22

Karakteristike jezičke komunikacije
• Raspolaže skupom glasovnih kompleksa koji se
nazivaju foneme. One egzistiraju u jeziku kao
jedinstveni perceptivni blokovi u svim jezicima
• Raspolaže pravilima za kombinaciju fonema unutar
reči i fraza
• Precizna značenja su vezana za reči i fraze prema
načinu kako su one poređane u odnosu jedna prema
drugoj
• Predstavlja integrisan jezgrovit sistem i ima
jedinstvenu moć da prenese i najfinije nijanse
značenja
• Raspolaže skupom pravila kojima može da vlada
samo čovek sa razvijenom sposobnošću oralne
verbalne komunikacije