Transcript Geograficzne oznaczenia pochodzenia
Slide 1
OCHRONA OZNACZEŃ
GEOGRAFICZNYCH
PRODUKTÓW ROLNYCH I
ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH
W PRAWIE EUROPEJSKIM
Dr Edyta Całka
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
w Lublinie
10 czerwca 2010 r.
Slide 2
POJĘCIE
Slide 3
JAK ROZUMIEĆ
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE?
Geograficzne oznaczenia
pochodzenia (oznaczenia
geograficzne) są to oznaczenia
(symbole) o treści
geograficznej, które
identyfikują określone miejsce
na Ziemi (miejscowość, region,
państwo itp.).
Przeciętny odbiorca łącząc je z
towarem przypisuje mu
pochodzenie ze wskazanego
miejsca geograficznego.
Slide 4
„Oznaczenia geograficzne są związkiem
pewnego symbolu o treści geograficznej
z towarem, który jest odbierany przez
przeciętnego nabywcę jako zespół
informacji o towarze, w tym zwłaszcza o
jego pochodzeniu z pewnego miejsca
geograficznego”
R. Skubisz
Slide 5
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
TO DOBRA NIEMATERIALNE
Ich niematerialna natura powstaje z chwilą
wytworzenia w świadomości odbiorców
pojęciowego związku oznaczenia z
towarem obejmującego ogół wyobrażeń o
danym towarze wyodrębnionym na
podstawie kryterium jego pochodzenia
R. Skubisz
Slide 6
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
ODNOSZĄ SIĘ DO:
• produktów rolnych i środków spożywczych
• win
• napojów spirytusowych
• produktów przemysłowych
Slide 7
FUNKCJE
Slide 8
• INFORMACYJNA
• ODRÓŻNIAJĄCA
• REKLAMOWA
• GWARANCYJNA (JAKOŚCIOWA)
Slide 9
KLASYFIKACJA
Slide 10
• ZWYKŁE I KWALIFIKOWANE
„Ciasteczka lubelskie” , „Prosciutto di Parma”
• BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE
„Turron de Alicante” , „Ouzo”
• SŁOWNE,
SŁOWNO - GRAFICZNE,
GRAFICZNE
Slide 11
ŹRÓDŁA PRAWA
Slide 12
PRAWO MIĘDZYNARODOWE
1) konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z dnia 20
marca 1883 r.,
2) porozumienie madryckie w sprawie zwalczania fałszywych lub
oszukańczych oznaczeń pochodzenia towarów z dnia 14 kwietnia
1891r.,
3) porozumienie lizbońskie w sprawie ochrony nazw pochodzenia i ich
międzynarodowej rejestracji z dnia 31 października 1958 r.,
4) międzynarodowa konwencja w sprawie używania nazw pochodzenia i
oznaczeń serów z dnia 1 czerwca 1951 r. (konwencja streska),
5) porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności
intelektualnej z dnia 15 kwietnia 1994 r. (porozumienie TRIPS),
6) umowy dwustronne, do których należą:
•
•
•
konwencja handlowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką z
dnia 23 kwietnia 1925 r.,
porozumienie między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Węgierskim o ochronie
nazw terytorialnych i specjalnych nazw gatunków winnych z dnia 4 listopada 1931 r.,
traktat handlowy i nawigacyjny z Republiką Francuską z dnia 22 maja 1937 r.
Slide 13
PRAWO EUROPEJSKIE
PRAWO PIERWOTNE
• Art. 43 TFUE (dawny art. 37 TWE)
• Art. 34-36 TFUE (dawne art. 28-30
TWE)
• Traktat Akcesyjny
Slide 14
PRAWO EUROPEJSKIE
PRAWO WTÓRNE
1)
Rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w
sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia
produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. Urz. UE z 31 marca
2006 r. L 93)
2)
Rozporządzenie Rady (WE) nr 479/2008 z dnia 29 kwietnia 2008 r. w
sprawie wspólnej organizacji rynku wina, zmieniające rozporządzenia
(WE) nr 1493/1993, (WE) nr 1782/2003, (WE) nr 1290/2003 i (WE) nr
3/2008 oraz uchylające rozporządzenia (EWG) nr 2392/86 i (WE) nr
1493/1999 (Dz. Urz. UE z 6 czerwca 2008 r. L 148)
3)
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z
dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji,
etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych
oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 z dnia 29 maja
1989 r. ustanawiające ogólne zasady definicji, opisu i prezentacji
napojów spirytusowych (Dz. Urz. UE z 13 lutego 2008 r. L 39)
Slide 15
PRAWO EUROPEJSKIE
ROZPORZĄDZENIA KOMISJI
• rozporządzenie Komisji (WE) nr 1898/2006 z dnia 14 grudnia
2006 r. określające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia
Rady (WE) nr 510/2006 w sprawie ochrony oznaczeń
geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków
spożywczych (Dz. Urz. UE z 23 grudnia 2006 r. L 369)
• rozporządzenie Komisji (WE) nr 918/2004 z 29 kwietnia 2004 r. o
przepisach przejściowych dotyczących ochrony nazw pochodzenia i
oznaczeń geograficznych dla produktów rolnych i środków
spożywczych ze względu na przystąpienie do Unii Europejskiej
Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty,
Polski, Słowenii i Słowacji (Dz. Urz. UE z 30 kwietnia 2004 r. L 163)
• rozporządzenia wydawane przez Komisję dotyczące wpisu nazw i
oznaczeń do rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych
oznaczeń geograficznych
Slide 16
PRAWO POLSKIE
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji
i ochronie nazw i oznaczeń produktów
rolnych i środków spożywczych oraz o
produktach tradycyjnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 10, poz.
68)
2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn.
Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z późn. zm.)
3. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo
własności przemysłowej (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr
119, poz. 1117)
Slide 17
Konwencja paryska i
porozumienie madryckie
Oznaczeniami pochodzenia są wszystkie oznaczenia,
które wskazują na pochodzenie geograficzne towaru z
określonego państwa bądź miejsca znajdującego się w
tym państwie.
Z punktu widzenia definicji oznaczeń pochodzenia towar
nie musi wyróżniać się szczególną jakością lub innymi
cechami wynikającymi z pochodzenia geograficznego.
Oznaczenia pochodzenia są więc prostą informacją na
temat miejsca wyprodukowania, wytworzenia lub
wydobycia towaru.
Slide 18
ART. 8 UZNK
OZNACZENIA POCHODZENIA
„ Czynem nieuczciwej konkurencji jest opatrywanie
towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym
oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio
albo pośrednio na kraj, region lub miejscowość ich
pochodzenia albo używanie takiego oznaczenia w
działalności handlowej, reklamie, listach handlowych,
rachunkach lub innych dokumentach” (art. 8 uznk).
Oznaczenia geograficzne, w rozumieniu art. 8 uznk to zwykłe
oznaczenia geograficzne wskazujące jedynie na pochodzenie
towaru lub usługi z określonego miejsca.
Slide 19
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
• Art. 22 ust. 1 TRIPS
„Oznaczeniami geograficznymi są oznaczenia, które
identyfikują towar jako pochodzący z terytorium kraju
członkowskiego lub regionu, lub miejsca na tym
terytorium, jeżeli pewna jakość, reputacja lub inna cecha
towaru jest przypisywana zasadniczo pochodzeniu
geograficznemu tego towaru”,
• „oznaczenia geograficzne” z art. 2 ust. 1 lit. b)
rozporządzenia nr 510/2006,
• „oznaczenia pochodzenia” z art. 175 ust. 1 pkt 2 pwp.
• „chronione nazwy pochodzenia” i „chronione
oznaczenia geograficzne” z art. 9 uznk
Slide 20
ART. 9 UZNK
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
„Jeżeli towar lub usługa w miejscu pochodzenia
korzysta z ochrony, a z pochodzeniem z
określonego regionu lub miejscowości są
związane ich szczególne cechy lub właściwości,
czynem nieuczciwej konkurencji jest fałszywe
lub oszukańcze używanie takich chronionych
oznaczeń geograficznych i chronionych nazw
pochodzenia” (art. 9 uznk).
Slide 21
NAZWY POCHODZENIA
• art. 2 porozumienia lizbońskiego
Nazwami pochodzenia są „nazwy geograficzne kraju,
regionu lub miejscowości, które służą do wskazania
pochodzących stamtąd produktów, których jakość i
cechy wynikają wyłącznie lub zasadniczo ze środowiska
geograficznego, łącznie z jego czynnikami naturalnymi i
ludzkimi” (art. 2 ust. 1 porozumienia lizbońskiego).
• „nazwy pochodzenia” z art. 2 ust. 1 lit. a)
rozporządzenia nr 510/2006
• „nazwy regionalne” z art. 175 ust. 1 pkt 1 pwp.
Slide 22
PRAWO EUROPEJSKIE
Rozporządzenie nr 510/2006 z dnia 20
marca 2006 r. w sprawie ochrony
oznaczeń geograficznych i nazw
pochodzenia produktów rolnych i
środków spożywczych
(dawne rozporządzenie nr 2081/92)
Slide 23
CELE
Slide 24
• zróżnicowanie produkcji rolnej
• promocja produktów rolnych i środków spożywczych
• zwiększenie dochodów producentów (rolników)
• zatrzymywanie społeczności wiejskiej w szczególności na
obszarach mniej uprzywilejowanych lub oddalonych
• podnoszenie jakości żywności
• ochrona konsumentów
• wprowadzenie jednolitego systemu ochrony oznaczeń
geograficznych
• zapewnienie jednolitych warunków konkurencji dla producentów
Slide 25
NAZWY POCHODZENIA I
OZNACZENIA
GEOGRAFICZNE
Slide 26
NAZWA POCHODZENIA
„ oznacza nazwę regionu, określonego miejsca
lub, w wyjątkowych przypadkach, kraju, która
służy do oznaczenia produktu rolnego lub
środka spożywczego pochodzącego z tego
regionu, określonego miejsca lub kraju, którego
jakość lub cechy charakterystyczne są w istotnej
lub wyłącznej mierze zasługą środowiska
geograficznego, na które składają się czynniki
naturalne i ludzkie, oraz którego produkcja,
przetwarzanie i przygotowywanie mają miejsce
na określonym obszarze geograficznym”
art. 2 ust. 1 lit. a) rozporządzenia
Slide 27
OZNACZENIE GEOGRAFICZNE
„oznacza nazwę regionu, określonego miejsca
lub, w wyjątkowych przypadkach, kraju, która
służy do oznaczenia produktu rolnego lub
środka spożywczego pochodzącego z tego
regionu, określonego miejsca lub kraju, oraz
którego określona jakość, renoma lub inna
cecha charakterystyczna może być przypisana
temu pochodzeniu geograficznemu, oraz
którego produkcja lub przetwarzanie lub
przygotowywanie mają miejsce na określonym
obszarze geograficznym”.
art. 2 ust. 1 lit. b) rozporządzenia
Slide 28
WYJĄTEK
POŚREDNIE GEOGRAFICZNE
OZNACZENIA POCHODZENIA
„tradycyjne nazwy geograficzne lub
niegeograficzne służące do oznaczenia
produktu rolnego lub środka spożywczego,
spełniające wymogi, o których mowa w art.
2 ust. 1, są również uznawane za nazwy
pochodzenia lub oznaczenia geograficzne”
(art. 2 ust. 2 rozporządzenia)
Slide 29
NAZWY RODZAJOWE
Slide 30
NAZWA RODZAJOWA
„nazwa produktu rolnego lub środka
spożywczego, która – mimo iż jest
związana z miejscem lub regionem, w
którym produkt lub środek spożywczy był
pierwotnie produkowany lub wprowadzany
na rynek – stała się powszechną nazwą
produktu rolnego lub środka spożywczego
we Wspólnocie” (art. 3 rozporządzenia).
Slide 31
PROCEDURA REJESTRACJI
Slide 32
• UPROSZCZONA
(uchylony art. 17 rozporządzenia nr 2081/92)
• ZWYKŁA
(art. 5 -7 rozporządzenia nr 510/2006)
Slide 33
ZWYKŁA PROCEDURA
• POSTĘPOWANIE PRZED
ORGANAMI PAŃSTWA
• POSTĘPOWANIE PRZED
KOMISJĄ EUROPEJSKĄ
Slide 34
PROCEDURA REJESTRACJI
• ZGŁASZAJĄCY→
(GRUPA)
MINISTER WŁAŚCIWY → KOMISJA
DS. RYNKÓW ROLNYCH EUROPEJSKA
Grupa oznacza, niezależnie od jej formy prawnej
i składu, każdą organizację producentów lub
przetwórców tego samego produktu rolnego lub
środka spożywczego.
Slide 35
ZASTRZEŻENIE
osoba fizyczna, prawna lub jednostka
organizacyjna nieposiadająca osobowości
prawnej, której interesu gospodarczego
lub prawnego dotyczy postępowanie w
sprawie rejestracji nazwy produktu rolnego
lub środka spożywczego, może złożyć
do ministra właściwego do spraw rynków
rolnych zastrzeżenie do wniosku o
rejestrację (art. 17 ust. 1 ustawy z 2004r.)
Slide 36
SPRZECIW
art. 7 ust. 1 rozporządzenia
W terminie sześciu miesięcy od daty
publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej każde państwo członkowskie
lub państwo trzecie może zgłosić sprzeciw
wobec proponowanej rejestracji, poprzez
wniesienie do Komisji należycie
uzasadnionego sprzeciwu.
Slide 37
SPRZECIW
SZCZEBEL KRAJOWY
Rozdział 4 ustawy z 2004 r.
„Postępowanie w wypadku sprzeciwu”.
Przepisy tego rozdziału dotyczą dwóch rodzajów
zdarzeń:
1) wnoszenia sprzeciwów do ministra właściwego
do spraw rynków rolnych przez podmioty
pochodzące z Polski w stosunku do wniosków o
rejestrację zgłoszonych przez inne państwa;
2) wnoszenia sprzeciwów do Komisji Europejskiej
przez inne państwa w stosunku do wniosków o
rejestrację pochodzących z Polski.
Slide 38
PODSTAWY WNIESIENIA
SPRZECIWU
• jeżeli wniosek o rejestrację dotyczy nazwy pochodzenia
lub oznaczenia geograficznego, które nie spełniają
wymogów definicji z art. 2 rozporządzenia,
• zgłoszona nazwa koliduje z nazwą odmiany roślin lub
rasy zwierząt i może przez to wprowadzać konsumentów
w błąd co do prawdziwego pochodzenia produktu,
• zgłoszona nazwa jest nazwą homonimiczną lub
częściowo homonimiczną w stosunku do nazwy już
zarejestrowanej i rejestracja nie uwzględnia należycie
lokalnego i tradycyjnego użycia,
verte
Slide 39
PODSTAWY WNIESIENIA
SPRZECIWU cd.
• zgłoszona nazwa jest nazwą rodzajową,
• zgłoszona nazwa koliduje z renomowanym znakiem
towarowym w ten sposób, że jej rejestracja wiąże się z
ryzykiem wprowadzenia konsumentów w błąd co do
prawdziwego pochodzenia produktu
• rejestracja danej nazwy zagroziłaby istnieniu całkowicie
lub częściowo takiej samej nazwy lub znaku
towarowego, lub istnieniu produktów, które były zgodnie
z prawem wprowadzane do obrotu przez okres co
najmniej pięciu lat poprzedzających publikację
jednolitego dokumentu w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej
Slide 40
WNIOSEK O REJESTRACJĘ
ZAWIERA
• nazwę i adres grupy składającej wniosek,
• specyfikację produktu,
• jednolity dokument.
art. 5 ust. 3 rozporządzenia
Slide 41
SPECYFIKACJA
Zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia specyfikacja zawiera przynajmniej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
nazwę produktu rolnego lub środka spożywczego,
opis produktu rolnego lub środka spożywczego’
określenie obszaru geograficznego,
dowód, że produkt rolny lub środek spożywczy pochodzą ze wskazanego obszaru
geograficznego,
opis metody otrzymywania produktu rolnego lub środka spożywczego, oraz
ewentualnie informacje dotyczące pakowania,
szczegółowe informacje potwierdzające związek między jakością i cechami
charakterystycznymi produktu rolnego lub środka spożywczego a środowiskiem
geograficznym,
dane dotyczące organów lub jednostek przeprowadzających kontrolę zgodności z
wymogami specyfikacji produktu oraz ich szczegółowe zadania,
szczególne zasady etykietowania danego produktu rolnego lub środka
spożywczego
inne wymogi określone w przepisach wspólnotowych lub krajowych.
Slide 42
SYMBOLE EUROPEJSKIE
Slide 43
POLSKIE
CHNP I CHOG
•
Bryndza podhalańska
•
Oscypek
•
Miód wrzosowy z Borów
Dolnośląskich
•
Rogal świętomarciński
•
Wielkopolski ser smażony
•
Andruty kaliskie
•
Truskawka kaszubska
•
Redykołka
•
Wiśnia nadwiślanka
Slide 44
PRAWO Z REJESTRACJI
Slide 45
STRONA POZYTYWNA
(art. 4 ust.1 rozporządzenia)
Korzystanie z chronionej nazwy
pochodzenia (ChNP) lub chronionego
oznaczenia geograficznego (ChOG) jest
dozwolone jedynie w przypadku gdy
produkt rolny lub środek spożywczy są
zgodne ze specyfikacją produktu.
Slide 46
STRONA NEGATYWNA
(art. 13 ust.1 rozporządzenia)
Zarejestrowane nazwy są chronione przed:
a) wszelkim bezpośrednim lub pośrednim używaniem w obrocie
zarejestrowanej nazwy dla produktów nieobjętych rejestracją, jeżeli
produkty te są porównywalne do produktów zarejestrowanych pod tą nazwą
lub jeżeli przez używanie tej nazwy wykorzystuje się renomę chronionej
nazwy;
b) wszelkim nadużywaniem, imitacją lub aluzją, nawet jeśli jest wskazane
prawdziwe pochodzenie produktu lub jeśli chroniona nazwa została
przetłumaczona, lub towarzyszy jej określenie takie, jak: „rodzaj”, „typ”,
„metoda”, „na sposób”, „imitacja” lub inne podobne określenie;
c) wszelkim innym fałszywym lub wprowadzającym w błąd określeniem
miejsca pochodzenia lub wytwarzania, właściwości lub podstawowych cech
produktu znajdujących się na opakowaniu zewnętrznym lub wewnętrznym,
w materiale reklamowym lub w dokumentach odnoszących się do danego
produktu, jak również stosowaniem opakowań mogących stworzyć fałszywe
wrażenie co do jego pochodzenia;
d) wszelkimi innymi praktykami mogącymi wprowadzić odbiorców w błąd co
do prawdziwego pochodzenia produktu.
Slide 47
PRAWO Z REJESTRACJI
JEST MAJĄTKOWYM
BEZWZGLĘDNYM PRAWEM
PODMIOTOWYM
Slide 48
KONTROLA
Slide 49
Akredytowane i upoważnione przez Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi jednostki certyfikujące
uprawnione do kontroli zgodności ze specyfikacją:
•
Jednostka Certyfikująca PNG w Zajączkowie
•
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji w Warszawie
•
COBICO Sp. z o.o. Kraków
•
BIOCERT MAŁOPOLSKA Sp. z o.o. Kraków
•
TUV Rheinland Polska Sp. z o.o., Warszawa
•
wojewódzcy inspektorzy jakości handlowej artykułów rolnospożywczych
Slide 50
KOLIZJA
ZAREJESTROWANYCH
OZNACZEŃ
GEOGRAFICZNYCH ZE
ZNAKAMI TOWAROWYMI
Slide 51
Artykuł 14 rozporządzenia
1. W przypadkach gdy nazwa pochodzenia lub oznaczenie geograficzne
zostało zarejestrowane na podstawie rozporządzenia, wniosek o rejestrację
znaku towarowego, odpowiadający jednemu z przypadków wymienionych w
art. 13 i odnoszący się do tej samej kategorii produktów, jest odrzucany, o
ile wniosek o rejestrację znaku towarowego został złożony po złożeniu w
Komisji wniosku o rejestrację.
Znaki towarowe zarejestrowane z naruszeniem akapitu pierwszego są
unieważniane.
2. Przy poszanowaniu prawa wspólnotowego używanie znaku towarowego
odpowiadającego jednemu z przypadków określonych w art. 13,
zgłoszonego, zarejestrowanego lub (…) nabytego poprzez używanie go w
dobrej wierze na terytorium Wspólnoty, przed dniem objęcia ochroną nazwy
pochodzenia lub oznaczenia geograficznego w kraju pochodzenia (…)
może być dalej dozwolone, niezależnie od rejestracji danej nazwy
pochodzenia lub oznaczenia geograficznego, o ile brak jest podstaw
unieważnienia lub wygaśnięcia znaku towarowego określonych w pierwszej
dyrektywie Rady 89/104/EWG (…) oraz w rozporządzeniu Rady (WE) nr
40/94 (…).
Slide 52
PODSUMOWANIE
• Pojęcia z zakresu geograficznych oznaczeń
pochodzenia są określone w prawie międzynarodowym,
europejskim i krajowym
• Ochrona nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych
produktów rolnych i środków spożywczych jest ochroną
europejską. Kwestie dotyczące zarejestrowanych
oznaczeń należy rozstrzygać przede wszystkim na
podstawie rozporządzenia 510/2006
• Przepisy krajowe dotyczące ochrony oznaczeń
geograficznych muszą być zgodne z prawem
europejskim (rozp. 510/2006, TFUE)
Slide 53
LINKI
europa.eu
www.minrol.gov.pl
OCHRONA OZNACZEŃ
GEOGRAFICZNYCH
PRODUKTÓW ROLNYCH I
ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH
W PRAWIE EUROPEJSKIM
Dr Edyta Całka
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
w Lublinie
10 czerwca 2010 r.
Slide 2
POJĘCIE
Slide 3
JAK ROZUMIEĆ
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE?
Geograficzne oznaczenia
pochodzenia (oznaczenia
geograficzne) są to oznaczenia
(symbole) o treści
geograficznej, które
identyfikują określone miejsce
na Ziemi (miejscowość, region,
państwo itp.).
Przeciętny odbiorca łącząc je z
towarem przypisuje mu
pochodzenie ze wskazanego
miejsca geograficznego.
Slide 4
„Oznaczenia geograficzne są związkiem
pewnego symbolu o treści geograficznej
z towarem, który jest odbierany przez
przeciętnego nabywcę jako zespół
informacji o towarze, w tym zwłaszcza o
jego pochodzeniu z pewnego miejsca
geograficznego”
R. Skubisz
Slide 5
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
TO DOBRA NIEMATERIALNE
Ich niematerialna natura powstaje z chwilą
wytworzenia w świadomości odbiorców
pojęciowego związku oznaczenia z
towarem obejmującego ogół wyobrażeń o
danym towarze wyodrębnionym na
podstawie kryterium jego pochodzenia
R. Skubisz
Slide 6
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
ODNOSZĄ SIĘ DO:
• produktów rolnych i środków spożywczych
• win
• napojów spirytusowych
• produktów przemysłowych
Slide 7
FUNKCJE
Slide 8
• INFORMACYJNA
• ODRÓŻNIAJĄCA
• REKLAMOWA
• GWARANCYJNA (JAKOŚCIOWA)
Slide 9
KLASYFIKACJA
Slide 10
• ZWYKŁE I KWALIFIKOWANE
„Ciasteczka lubelskie” , „Prosciutto di Parma”
• BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE
„Turron de Alicante” , „Ouzo”
• SŁOWNE,
SŁOWNO - GRAFICZNE,
GRAFICZNE
Slide 11
ŹRÓDŁA PRAWA
Slide 12
PRAWO MIĘDZYNARODOWE
1) konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z dnia 20
marca 1883 r.,
2) porozumienie madryckie w sprawie zwalczania fałszywych lub
oszukańczych oznaczeń pochodzenia towarów z dnia 14 kwietnia
1891r.,
3) porozumienie lizbońskie w sprawie ochrony nazw pochodzenia i ich
międzynarodowej rejestracji z dnia 31 października 1958 r.,
4) międzynarodowa konwencja w sprawie używania nazw pochodzenia i
oznaczeń serów z dnia 1 czerwca 1951 r. (konwencja streska),
5) porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności
intelektualnej z dnia 15 kwietnia 1994 r. (porozumienie TRIPS),
6) umowy dwustronne, do których należą:
•
•
•
konwencja handlowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką z
dnia 23 kwietnia 1925 r.,
porozumienie między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Węgierskim o ochronie
nazw terytorialnych i specjalnych nazw gatunków winnych z dnia 4 listopada 1931 r.,
traktat handlowy i nawigacyjny z Republiką Francuską z dnia 22 maja 1937 r.
Slide 13
PRAWO EUROPEJSKIE
PRAWO PIERWOTNE
• Art. 43 TFUE (dawny art. 37 TWE)
• Art. 34-36 TFUE (dawne art. 28-30
TWE)
• Traktat Akcesyjny
Slide 14
PRAWO EUROPEJSKIE
PRAWO WTÓRNE
1)
Rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w
sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia
produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. Urz. UE z 31 marca
2006 r. L 93)
2)
Rozporządzenie Rady (WE) nr 479/2008 z dnia 29 kwietnia 2008 r. w
sprawie wspólnej organizacji rynku wina, zmieniające rozporządzenia
(WE) nr 1493/1993, (WE) nr 1782/2003, (WE) nr 1290/2003 i (WE) nr
3/2008 oraz uchylające rozporządzenia (EWG) nr 2392/86 i (WE) nr
1493/1999 (Dz. Urz. UE z 6 czerwca 2008 r. L 148)
3)
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z
dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji,
etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych
oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 z dnia 29 maja
1989 r. ustanawiające ogólne zasady definicji, opisu i prezentacji
napojów spirytusowych (Dz. Urz. UE z 13 lutego 2008 r. L 39)
Slide 15
PRAWO EUROPEJSKIE
ROZPORZĄDZENIA KOMISJI
• rozporządzenie Komisji (WE) nr 1898/2006 z dnia 14 grudnia
2006 r. określające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia
Rady (WE) nr 510/2006 w sprawie ochrony oznaczeń
geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków
spożywczych (Dz. Urz. UE z 23 grudnia 2006 r. L 369)
• rozporządzenie Komisji (WE) nr 918/2004 z 29 kwietnia 2004 r. o
przepisach przejściowych dotyczących ochrony nazw pochodzenia i
oznaczeń geograficznych dla produktów rolnych i środków
spożywczych ze względu na przystąpienie do Unii Europejskiej
Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty,
Polski, Słowenii i Słowacji (Dz. Urz. UE z 30 kwietnia 2004 r. L 163)
• rozporządzenia wydawane przez Komisję dotyczące wpisu nazw i
oznaczeń do rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych
oznaczeń geograficznych
Slide 16
PRAWO POLSKIE
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji
i ochronie nazw i oznaczeń produktów
rolnych i środków spożywczych oraz o
produktach tradycyjnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 10, poz.
68)
2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn.
Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z późn. zm.)
3. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo
własności przemysłowej (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr
119, poz. 1117)
Slide 17
Konwencja paryska i
porozumienie madryckie
Oznaczeniami pochodzenia są wszystkie oznaczenia,
które wskazują na pochodzenie geograficzne towaru z
określonego państwa bądź miejsca znajdującego się w
tym państwie.
Z punktu widzenia definicji oznaczeń pochodzenia towar
nie musi wyróżniać się szczególną jakością lub innymi
cechami wynikającymi z pochodzenia geograficznego.
Oznaczenia pochodzenia są więc prostą informacją na
temat miejsca wyprodukowania, wytworzenia lub
wydobycia towaru.
Slide 18
ART. 8 UZNK
OZNACZENIA POCHODZENIA
„ Czynem nieuczciwej konkurencji jest opatrywanie
towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym
oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio
albo pośrednio na kraj, region lub miejscowość ich
pochodzenia albo używanie takiego oznaczenia w
działalności handlowej, reklamie, listach handlowych,
rachunkach lub innych dokumentach” (art. 8 uznk).
Oznaczenia geograficzne, w rozumieniu art. 8 uznk to zwykłe
oznaczenia geograficzne wskazujące jedynie na pochodzenie
towaru lub usługi z określonego miejsca.
Slide 19
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
• Art. 22 ust. 1 TRIPS
„Oznaczeniami geograficznymi są oznaczenia, które
identyfikują towar jako pochodzący z terytorium kraju
członkowskiego lub regionu, lub miejsca na tym
terytorium, jeżeli pewna jakość, reputacja lub inna cecha
towaru jest przypisywana zasadniczo pochodzeniu
geograficznemu tego towaru”,
• „oznaczenia geograficzne” z art. 2 ust. 1 lit. b)
rozporządzenia nr 510/2006,
• „oznaczenia pochodzenia” z art. 175 ust. 1 pkt 2 pwp.
• „chronione nazwy pochodzenia” i „chronione
oznaczenia geograficzne” z art. 9 uznk
Slide 20
ART. 9 UZNK
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
„Jeżeli towar lub usługa w miejscu pochodzenia
korzysta z ochrony, a z pochodzeniem z
określonego regionu lub miejscowości są
związane ich szczególne cechy lub właściwości,
czynem nieuczciwej konkurencji jest fałszywe
lub oszukańcze używanie takich chronionych
oznaczeń geograficznych i chronionych nazw
pochodzenia” (art. 9 uznk).
Slide 21
NAZWY POCHODZENIA
• art. 2 porozumienia lizbońskiego
Nazwami pochodzenia są „nazwy geograficzne kraju,
regionu lub miejscowości, które służą do wskazania
pochodzących stamtąd produktów, których jakość i
cechy wynikają wyłącznie lub zasadniczo ze środowiska
geograficznego, łącznie z jego czynnikami naturalnymi i
ludzkimi” (art. 2 ust. 1 porozumienia lizbońskiego).
• „nazwy pochodzenia” z art. 2 ust. 1 lit. a)
rozporządzenia nr 510/2006
• „nazwy regionalne” z art. 175 ust. 1 pkt 1 pwp.
Slide 22
PRAWO EUROPEJSKIE
Rozporządzenie nr 510/2006 z dnia 20
marca 2006 r. w sprawie ochrony
oznaczeń geograficznych i nazw
pochodzenia produktów rolnych i
środków spożywczych
(dawne rozporządzenie nr 2081/92)
Slide 23
CELE
Slide 24
• zróżnicowanie produkcji rolnej
• promocja produktów rolnych i środków spożywczych
• zwiększenie dochodów producentów (rolników)
• zatrzymywanie społeczności wiejskiej w szczególności na
obszarach mniej uprzywilejowanych lub oddalonych
• podnoszenie jakości żywności
• ochrona konsumentów
• wprowadzenie jednolitego systemu ochrony oznaczeń
geograficznych
• zapewnienie jednolitych warunków konkurencji dla producentów
Slide 25
NAZWY POCHODZENIA I
OZNACZENIA
GEOGRAFICZNE
Slide 26
NAZWA POCHODZENIA
„ oznacza nazwę regionu, określonego miejsca
lub, w wyjątkowych przypadkach, kraju, która
służy do oznaczenia produktu rolnego lub
środka spożywczego pochodzącego z tego
regionu, określonego miejsca lub kraju, którego
jakość lub cechy charakterystyczne są w istotnej
lub wyłącznej mierze zasługą środowiska
geograficznego, na które składają się czynniki
naturalne i ludzkie, oraz którego produkcja,
przetwarzanie i przygotowywanie mają miejsce
na określonym obszarze geograficznym”
art. 2 ust. 1 lit. a) rozporządzenia
Slide 27
OZNACZENIE GEOGRAFICZNE
„oznacza nazwę regionu, określonego miejsca
lub, w wyjątkowych przypadkach, kraju, która
służy do oznaczenia produktu rolnego lub
środka spożywczego pochodzącego z tego
regionu, określonego miejsca lub kraju, oraz
którego określona jakość, renoma lub inna
cecha charakterystyczna może być przypisana
temu pochodzeniu geograficznemu, oraz
którego produkcja lub przetwarzanie lub
przygotowywanie mają miejsce na określonym
obszarze geograficznym”.
art. 2 ust. 1 lit. b) rozporządzenia
Slide 28
WYJĄTEK
POŚREDNIE GEOGRAFICZNE
OZNACZENIA POCHODZENIA
„tradycyjne nazwy geograficzne lub
niegeograficzne służące do oznaczenia
produktu rolnego lub środka spożywczego,
spełniające wymogi, o których mowa w art.
2 ust. 1, są również uznawane za nazwy
pochodzenia lub oznaczenia geograficzne”
(art. 2 ust. 2 rozporządzenia)
Slide 29
NAZWY RODZAJOWE
Slide 30
NAZWA RODZAJOWA
„nazwa produktu rolnego lub środka
spożywczego, która – mimo iż jest
związana z miejscem lub regionem, w
którym produkt lub środek spożywczy był
pierwotnie produkowany lub wprowadzany
na rynek – stała się powszechną nazwą
produktu rolnego lub środka spożywczego
we Wspólnocie” (art. 3 rozporządzenia).
Slide 31
PROCEDURA REJESTRACJI
Slide 32
• UPROSZCZONA
(uchylony art. 17 rozporządzenia nr 2081/92)
• ZWYKŁA
(art. 5 -7 rozporządzenia nr 510/2006)
Slide 33
ZWYKŁA PROCEDURA
• POSTĘPOWANIE PRZED
ORGANAMI PAŃSTWA
• POSTĘPOWANIE PRZED
KOMISJĄ EUROPEJSKĄ
Slide 34
PROCEDURA REJESTRACJI
• ZGŁASZAJĄCY→
(GRUPA)
MINISTER WŁAŚCIWY → KOMISJA
DS. RYNKÓW ROLNYCH EUROPEJSKA
Grupa oznacza, niezależnie od jej formy prawnej
i składu, każdą organizację producentów lub
przetwórców tego samego produktu rolnego lub
środka spożywczego.
Slide 35
ZASTRZEŻENIE
osoba fizyczna, prawna lub jednostka
organizacyjna nieposiadająca osobowości
prawnej, której interesu gospodarczego
lub prawnego dotyczy postępowanie w
sprawie rejestracji nazwy produktu rolnego
lub środka spożywczego, może złożyć
do ministra właściwego do spraw rynków
rolnych zastrzeżenie do wniosku o
rejestrację (art. 17 ust. 1 ustawy z 2004r.)
Slide 36
SPRZECIW
art. 7 ust. 1 rozporządzenia
W terminie sześciu miesięcy od daty
publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej każde państwo członkowskie
lub państwo trzecie może zgłosić sprzeciw
wobec proponowanej rejestracji, poprzez
wniesienie do Komisji należycie
uzasadnionego sprzeciwu.
Slide 37
SPRZECIW
SZCZEBEL KRAJOWY
Rozdział 4 ustawy z 2004 r.
„Postępowanie w wypadku sprzeciwu”.
Przepisy tego rozdziału dotyczą dwóch rodzajów
zdarzeń:
1) wnoszenia sprzeciwów do ministra właściwego
do spraw rynków rolnych przez podmioty
pochodzące z Polski w stosunku do wniosków o
rejestrację zgłoszonych przez inne państwa;
2) wnoszenia sprzeciwów do Komisji Europejskiej
przez inne państwa w stosunku do wniosków o
rejestrację pochodzących z Polski.
Slide 38
PODSTAWY WNIESIENIA
SPRZECIWU
• jeżeli wniosek o rejestrację dotyczy nazwy pochodzenia
lub oznaczenia geograficznego, które nie spełniają
wymogów definicji z art. 2 rozporządzenia,
• zgłoszona nazwa koliduje z nazwą odmiany roślin lub
rasy zwierząt i może przez to wprowadzać konsumentów
w błąd co do prawdziwego pochodzenia produktu,
• zgłoszona nazwa jest nazwą homonimiczną lub
częściowo homonimiczną w stosunku do nazwy już
zarejestrowanej i rejestracja nie uwzględnia należycie
lokalnego i tradycyjnego użycia,
verte
Slide 39
PODSTAWY WNIESIENIA
SPRZECIWU cd.
• zgłoszona nazwa jest nazwą rodzajową,
• zgłoszona nazwa koliduje z renomowanym znakiem
towarowym w ten sposób, że jej rejestracja wiąże się z
ryzykiem wprowadzenia konsumentów w błąd co do
prawdziwego pochodzenia produktu
• rejestracja danej nazwy zagroziłaby istnieniu całkowicie
lub częściowo takiej samej nazwy lub znaku
towarowego, lub istnieniu produktów, które były zgodnie
z prawem wprowadzane do obrotu przez okres co
najmniej pięciu lat poprzedzających publikację
jednolitego dokumentu w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej
Slide 40
WNIOSEK O REJESTRACJĘ
ZAWIERA
• nazwę i adres grupy składającej wniosek,
• specyfikację produktu,
• jednolity dokument.
art. 5 ust. 3 rozporządzenia
Slide 41
SPECYFIKACJA
Zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia specyfikacja zawiera przynajmniej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
nazwę produktu rolnego lub środka spożywczego,
opis produktu rolnego lub środka spożywczego’
określenie obszaru geograficznego,
dowód, że produkt rolny lub środek spożywczy pochodzą ze wskazanego obszaru
geograficznego,
opis metody otrzymywania produktu rolnego lub środka spożywczego, oraz
ewentualnie informacje dotyczące pakowania,
szczegółowe informacje potwierdzające związek między jakością i cechami
charakterystycznymi produktu rolnego lub środka spożywczego a środowiskiem
geograficznym,
dane dotyczące organów lub jednostek przeprowadzających kontrolę zgodności z
wymogami specyfikacji produktu oraz ich szczegółowe zadania,
szczególne zasady etykietowania danego produktu rolnego lub środka
spożywczego
inne wymogi określone w przepisach wspólnotowych lub krajowych.
Slide 42
SYMBOLE EUROPEJSKIE
Slide 43
POLSKIE
CHNP I CHOG
•
Bryndza podhalańska
•
Oscypek
•
Miód wrzosowy z Borów
Dolnośląskich
•
Rogal świętomarciński
•
Wielkopolski ser smażony
•
Andruty kaliskie
•
Truskawka kaszubska
•
Redykołka
•
Wiśnia nadwiślanka
Slide 44
PRAWO Z REJESTRACJI
Slide 45
STRONA POZYTYWNA
(art. 4 ust.1 rozporządzenia)
Korzystanie z chronionej nazwy
pochodzenia (ChNP) lub chronionego
oznaczenia geograficznego (ChOG) jest
dozwolone jedynie w przypadku gdy
produkt rolny lub środek spożywczy są
zgodne ze specyfikacją produktu.
Slide 46
STRONA NEGATYWNA
(art. 13 ust.1 rozporządzenia)
Zarejestrowane nazwy są chronione przed:
a) wszelkim bezpośrednim lub pośrednim używaniem w obrocie
zarejestrowanej nazwy dla produktów nieobjętych rejestracją, jeżeli
produkty te są porównywalne do produktów zarejestrowanych pod tą nazwą
lub jeżeli przez używanie tej nazwy wykorzystuje się renomę chronionej
nazwy;
b) wszelkim nadużywaniem, imitacją lub aluzją, nawet jeśli jest wskazane
prawdziwe pochodzenie produktu lub jeśli chroniona nazwa została
przetłumaczona, lub towarzyszy jej określenie takie, jak: „rodzaj”, „typ”,
„metoda”, „na sposób”, „imitacja” lub inne podobne określenie;
c) wszelkim innym fałszywym lub wprowadzającym w błąd określeniem
miejsca pochodzenia lub wytwarzania, właściwości lub podstawowych cech
produktu znajdujących się na opakowaniu zewnętrznym lub wewnętrznym,
w materiale reklamowym lub w dokumentach odnoszących się do danego
produktu, jak również stosowaniem opakowań mogących stworzyć fałszywe
wrażenie co do jego pochodzenia;
d) wszelkimi innymi praktykami mogącymi wprowadzić odbiorców w błąd co
do prawdziwego pochodzenia produktu.
Slide 47
PRAWO Z REJESTRACJI
JEST MAJĄTKOWYM
BEZWZGLĘDNYM PRAWEM
PODMIOTOWYM
Slide 48
KONTROLA
Slide 49
Akredytowane i upoważnione przez Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi jednostki certyfikujące
uprawnione do kontroli zgodności ze specyfikacją:
•
Jednostka Certyfikująca PNG w Zajączkowie
•
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji w Warszawie
•
COBICO Sp. z o.o. Kraków
•
BIOCERT MAŁOPOLSKA Sp. z o.o. Kraków
•
TUV Rheinland Polska Sp. z o.o., Warszawa
•
wojewódzcy inspektorzy jakości handlowej artykułów rolnospożywczych
Slide 50
KOLIZJA
ZAREJESTROWANYCH
OZNACZEŃ
GEOGRAFICZNYCH ZE
ZNAKAMI TOWAROWYMI
Slide 51
Artykuł 14 rozporządzenia
1. W przypadkach gdy nazwa pochodzenia lub oznaczenie geograficzne
zostało zarejestrowane na podstawie rozporządzenia, wniosek o rejestrację
znaku towarowego, odpowiadający jednemu z przypadków wymienionych w
art. 13 i odnoszący się do tej samej kategorii produktów, jest odrzucany, o
ile wniosek o rejestrację znaku towarowego został złożony po złożeniu w
Komisji wniosku o rejestrację.
Znaki towarowe zarejestrowane z naruszeniem akapitu pierwszego są
unieważniane.
2. Przy poszanowaniu prawa wspólnotowego używanie znaku towarowego
odpowiadającego jednemu z przypadków określonych w art. 13,
zgłoszonego, zarejestrowanego lub (…) nabytego poprzez używanie go w
dobrej wierze na terytorium Wspólnoty, przed dniem objęcia ochroną nazwy
pochodzenia lub oznaczenia geograficznego w kraju pochodzenia (…)
może być dalej dozwolone, niezależnie od rejestracji danej nazwy
pochodzenia lub oznaczenia geograficznego, o ile brak jest podstaw
unieważnienia lub wygaśnięcia znaku towarowego określonych w pierwszej
dyrektywie Rady 89/104/EWG (…) oraz w rozporządzeniu Rady (WE) nr
40/94 (…).
Slide 52
PODSUMOWANIE
• Pojęcia z zakresu geograficznych oznaczeń
pochodzenia są określone w prawie międzynarodowym,
europejskim i krajowym
• Ochrona nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych
produktów rolnych i środków spożywczych jest ochroną
europejską. Kwestie dotyczące zarejestrowanych
oznaczeń należy rozstrzygać przede wszystkim na
podstawie rozporządzenia 510/2006
• Przepisy krajowe dotyczące ochrony oznaczeń
geograficznych muszą być zgodne z prawem
europejskim (rozp. 510/2006, TFUE)
Slide 53
LINKI
europa.eu
www.minrol.gov.pl