Slide 1

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 2

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 3

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 4

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 5

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 6

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 7

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 8

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 9

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 10

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 11

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 12

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 13

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 14

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 15

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 16

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 17

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 18

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 19

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 20

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 21

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 22

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 23

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 24

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 25

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 26

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 27

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 28

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 29

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 30

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 31

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 32

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 33

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 34

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 35

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 36

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 37

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 38

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 39

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 40

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 41

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 42

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 43

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 44

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 45

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 46

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 47

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 48

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 49

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 50

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ


Slide 51

1

ความลึก (Depth)
O
แสงสว่าง + การหมุนเวียนของนา้
2

จบ

**เหมาะสม
•ตื้นเกินไป

1-2

ม.

ขนาดบ่อ + ชนิดปลา
พืชนา้ , ร้อน
growth

•ลึกเกินไป

หมักหมม

O2
จบ

สี (Colour)
กาลังผลิต (Productivity)
สารละลาย
สีจริง(True colour)
สีปรากฎ(Apparent colour) ตะกอน
สารแขวนลอย
แพลงตอน
การตรวจสอบ
สะท้
อ
นจากท้
อ
งฟ้
า
Colour unit
2

1 - 300 unit
จบ

3

อุณหภูมิ

(Temperature)

สัตว์เลือดเย็น
Summer
Rainy
Winter

การเติบโต
โรคระบาด
การแพร่พนั ธุ ์

body temp.>water temp ~0.5-1.0 C

เติบโตเร็ว
เติบโตเร็ว + แพร่พนั ธุ ์
ชะงัก ติดโรคง่าย
อาหาร ลด เปลี่ยนเวลา งด
จบ

Blue-green algae

Temp. 32 - 35 C

Temperature shock 10 C

การตรวจสอบ

ลาเลียง

C
Thermometer
จบ

4

ความขุ่นของนา้ (Turbidity)
สารแขวนลอย + ตะกอน

Total suspended solid

บ่อขุดใหม่

TSS

mg/L

ใส
< 25 mg/L
เลี้ยงปลา
26 - 80 mg/L
ขุ่น
81 - 400 mg/L
ใช้ไม่ได้
> 400 mg/L
จบ

ผล

1.บังแสง
2.อุณหภูมิ

3.การอพยพย้ายถิ่น

ปลาธรรมชาติ

4.ขัดขวางการหายใจ

การแก้ไข
ปูนขาว 1 กก./10 ตรม. + ปุ๋ ยคอก 500 กก./ไร่
สารส้ม(Alum) 20 ppm
การตรวจสอบ mg/L กรอง หานา้ หนักแห้ง
จบ

ความโปร่งใสของนา้ (Transparency)
ความสามารถในการส่องผ่านของแสง = ความใสของนา้

กาลังผลิต (Productivity)
h=

h1 + h2
2

h > 60 ซม.
h = 30 - 60
h < 30 ซม.

Secchi disk
20

h1

ใส
ซม.
ขุ่น

ซม.

h2

ขาดความสมบูรณ์
เหมาะ
หรือแพลงตอนมากไป
จบ

The Secchi disk originated with Fr. Pietro Angelo Secchi, an astrophysicist,

who was requested to measure transparency in the Mediterranean Sea
The Secchi disk is used to measure how deep a person can see into the water.

ความนาไฟฟ้ า (Conductivity)
ความสามารถของนา้ ทีใ่ ห้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่าน

5

ขึ้นกับความเข้มข้นของแร่ธาตุหรือสารประกอบ
ปริมาณของแข็งทีล่ ะลายนา้
(Total dissolved solid = TDS)
ปริมาณ ion ทีม่ ี มาก-น้อย ไม่บอกชนิด

จบ

การตรวจสอบ

Microsiemen/cm.
s/cm.
ต้องระบุtemp.
Conductivity meter

นา้ ธรรมชาติ
ค่า Conductivity ~ 150 - 300

s/cm.

ตรวจสอบการปล่อยนา้ เสียจากโรงงานอุตสาหกรรม
จบ

ออกซิเจนในนา้ (Dissolved oxygen = DO)
การหายใจ
ขบวนการเผาผลาญอาหารของตัวปลา
เติบโต
ผลผลิต
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
ปกติ 6 - 8 mg/l

1

จบ

แหล่งทีม่ าของออกซิเจน
่ วิ นา้
1 การละลายจากอากาศทีผ
+
ขนาดบ่อ
3 - 5 ไร่
DO < 8 mg/l
อุณหภูมิ
ปั จจัยหลักของการผลิต
TDS

จบ

2 การสังเคราะห์แสง

พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช

+ และ

-

กลางวัน DO > 15 mg/l

DO มักตา่ ตอนใกล้รุง่

ปลาลอยหัว
จบ

สาเหตุของการขาดออกซิเจน
จานวนปลา
พรรณไม้นา้
แพลงตอนพืช
อาหารมากเกินพอ Bacteria

BOD
Biochemical oxygen demand
โรงงานอุตสาหกรรม Waste water
BOD + COD
Chemical oxygen demand
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Oxygen Meter
Titration

Na2S2O3
จบ

2

คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbondioxide = CO )
ขัดขวางการแลกเปลี่ยน O
ลดการเจริญเติบโต
ตาย
แหล่งนา้ ธรรมชาติ
กลางวัน CO = 0
กลางคืน CO = 5 - 10 mg/l
2

2

2
2

จบ

แหล่งทีม่ าของคาร์บอนไดออกไซด์
ละลายจากอากาศ
การหายใจ
การบูดเน่า
นา้ ใต้ดนิ
CO ในภาวะปกติ
น้อย ถ่ายสูอ่ ากาศง่าย
2

จบ

ปั ญหาการเกิด CO มากผิดปกติ
1 สัตว์ และพืช
มากเกินสมดุลย์
กลางวัน
ไม่มีผล
กลางคืน
ใช้ O หมด
2

2

2 นา้ เสีย
CO2

CO2

อาหาร
มลภาวะ
สูงตลอดเวลา
จบ

การแก้ไข
พิจารณาจากสาเหตุ
*** เช่นเดียวกับ O
ใช้อุปกรณ์ชว่ ย
เครือ่ งตีนา้
การตรวจสอบ
mg/l (ppm)
Titration
จบ

2

3

ความเป็ นกรดหรือด่าง (pH)

pH = Positive potential of Hydrogen ion

การเจริญเติบโต
การอยูร่ อด
pH เหมาะสม
6.5 - 9.0
ตา่
อาหารธรรมชาติ
สูง
อาหารธรรมชาติ

เชื้อรา
จบ

No reproduction
Acid death point
Toxic to
Low
pond fishes production

เติบโตช้า

Alkaline death point
Desirable range
for
Fish culture

Low Toxic
production

Use acid-forming
Liming
fertilizers
Use alkaline fertilizers
Sulfate
Nitrate
จบ

แหล่งทีม่ าของ pH
ดิน
pH ของดินก้นบ่อ
กลางวัน - กลางคืน
O และ CO
สีของนา้
การพิจารณา pH ของนา้
pH ตา่
ดินกรด(ดินเปรี้ยว) นา้ ใส
pH สูง
ดินด่าง(ดินเค็ม) นา้ เขียว
2

2

จบ

การแก้ไข
ปูนขาว
pH ตา่
Liming
pH สูง
ถ่ายนา้ , ระบายนา้
การตรวจสอบ ไม่มีหน่วย
pH Meter

กระดาษเทียบสี
(Litmus paper)
จบ

ความเค็ม (Salinity)
เน้นที่ NaCl
ปริมาณเกลือแร่ตา่ งๆทีล่ ะลายนา้
ประเภทของแหล่งนา้
1 นา้ จืด
Freshwater
0 - 0.5 ppt
2 นา้ กร่อย
Brackishwater
0.6 - 25 ppt
3 นา้ เค็ม
Sea water
25.1 - 34 ppt
ปลานา้ จืดทีท่ นต่อการ
Sweet water fish
เปลี่ยนแปลงความเค็ม
4

จบ

Diadromous aquatic animal

สัตว์สองนา้

1 Anadromous aquatic animal

โตในทะเล

แพร่พนั ธุน์ า้ จืด

Trout Salmon

2 Catadromous aquatic animal

โตในนา้ จืด แพร่พนั ธุท์ ะเล ตูหนา กุง้ ก้ามกราม
การตรวจสอบ ppt
1 Salinometer
Refractive index
2 Conductivity meter
4 Titration
3 Hydrometer
Specific gravity
จบ

ไนโตรเจน (Nitrogen) สารประกอบไนโตรเจน
สารประกอบต่างๆในแหล่งนา้
ทางประมง NH , NO , NO
ปุ๋ ย, เกลือยูเรีย
ความสาคัญ
ส่วนประกอบของเซล
productivity
ลดการเจริญเติบโต

5

3

2

3

Plankton bloom
จบ

NH3
NH4Cl, (NH4)2SO4

แพลงตอนพืชใช้ได้ดี
แหล่งทีม่ า
1 ซากพืช & สัตว์
2 สิง่ ขับถ่าย
3 เศษอาหาร
4 ปุ๋ ย
จบ

การเน่าหรือการย่อยสลายสารอินทรีย์
NH
NH + OH
3

NH3

4

ถึงจุดอิม่ ตัว

ปลาอ่อนแอ
ในสภาพนา้ เป็ นด่าง

ปลาตาย
NH3 เกิดง่าย
จบ

พืชนา้ และ แพลงตอนพืช
ไม่มีความจาเป็ นในการเติม
ปุ๋ ยไนโตรเจนในบ่อปลา
ยกเว้นในปี แรก สาหรับบ่อขุดใหม่
เป็ นพิษต่อสิง่ มีชวี ติ ในนา้
NO
ภาวะปกติเกิดได้นอ้ ย
เกิดง่ายที่ pH ตา่

NO3

2

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะรับ H⁺
น้ าใดๆที่มี pH สูงกว่า 4.3 จะมีสภาพด่างเสมอ
น้ าแต่ละตัวอย่างอาจมีค่าความเป็ นด่างต่างกัน
ถึงแมจะมี
คา่ pH เท่ากัน เพราะ
้
สภาพกรดด้วย
ion ที่ทาให้เกิดสภาพด่างมี 3 ชนิด คือ HCO3⁻ CO3⁻⁻
และ OH⁻
จบ

สรุ ป

ความเป็ นดางของน
้าจะเป็ นตัวค
่
ไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงสูงมากในรอบวัน

จบ

ความสามารถของน้ าที่จะตกตะกอนกับสบู่
ผลรวมของ ion + ที่มีวาเลนซี่ 2 ทั้งหมด
หรื อผลรวมของ ion ของ Mg ⁺ ⁺ และ Ca ⁺ ⁺
ในรู ปของมิลลิกรัมต่อลิตร ของCaCO3
สมการแสดงการตกตะกอนของสบู่
CaCl2 + 2 C17H35COONa
(C
17H35COO)2Ca + 2 NaCl
Sodium stearate
Calcium stearate
จบ

1

แพลงตอน (Plankton)

Producer

แพลงตอนพืช
O2

อาหาร

Nutrients in water
(Phytoplankton)
+ และ -

แพลงตอนสัตว์
ลูกปลาบางชนิด
จบ

แพลงตอนสัตว์ (Zooplankton)
อาหาร ลูกปลา
**การอนุบาล
ศัตรู
ไข่ปลา และลูกปลา

www.sciencemusings.com

www2.biologie.uni-halle.de

จบ

www.fcps.edu

2

พืชนา้ (Aquatic plants)

Producer

Nutrients in water

ประโยชน์
อาหาร ปลา และสัตว์
ตกตะกอน
กาบังตัวอ่อน
ให้ออกซิเจน
วางไข่

โทษ
รก ดึงศัตรู
ตื้นเขิน ระเหยนา้
บังแสง
แย่งออกซิเจน
กีดขวาง
จบ

สัตว์หน้าดิน (Benthos)
เกาะ ฝังตัว ตามพื้นก้นบ่อ
Invertebrate
แมลงนา้
มวนวน มวนกรรเชียง
ศัตรู
ด้วงดิง่ แมลงดา
ตัวอ่อนแมลง ตัวอ่อนแมลงปอ และด้วงดิง่
ศัตรู + อาหาร หนอนแดง

3

จบ

หอย
หอยขม หอยคัน
อาหาร + ระบบนิเวศน์ หอยกาบ หอยทราย
สรุป
**อาหาร-ศัตรู
ขนาดปลา

จบ

จบ

จบ

Salinometer (Refractometer)
จบ

จบ

www.cals.ncsu.edu
จบ

www.fishpondinfo.com

จบ

จบ

จบ