Slide 1

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 2

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 3

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 4

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 5

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 6

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 7

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 8

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 9

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 10

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 11

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 12

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 13

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 14

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 15

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 16

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 17

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 18

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 19

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 20

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 21

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 22

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 23

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 24

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 25

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 26

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 27

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 28

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 29

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 30

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 31

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 32

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 33

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 34

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 35

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 36

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 37

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.


Slide 38

Şərifov Zahid Ziyatxan oğlu –
Akademiyanın Elmi işlər və beynəlxalq
əlaqələr üzrə prorektoru, professor

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial-iqtisadi fəaliyyət
sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda ali
təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Bütün ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da insan
kapitalının formalaşmasında ali təhsilin rolu danılmazdır. Elmi biliklərin həcmi bu gün
sürətlə artır, təhsilin məzmunu fasiləsiz təkmilləşir, yaranan yeni biliklər davamlı olaraq ali
təhsil proqramlarına daxil edilir. Belə vəziyyət tədris prosesində müasir texnologiyalardan,
innovativ təhsil metodlarından istifadəni tələb edir. Əgər əvvəllər müəllim əsas informasiya
mənbəyi idisə, indi vəziyyət dəyişmişdir. İndi müəllım informasiya mənbələri ilə tələbə
arasında vasitəçi funksiyasını yerinə yetirir. O, tələbəyə müxtəlif təyinatlı informasiya
mənbələri ilə səmərəli iş metodlarını, informasiya alma proseslərini öyrətməlidir. Bütün bıı
xüsusiyyətlər ali təhsilin məzmun və texnologiyasını təkmilləşdirməyi tələb edir.
Bu gün Akademiyamızda Avropa və dünya təhsil sisteminə inteqrasiya istiqamətində
böyük işlər görülür. Digər universitetlər kimi, Akademiyamız da Avropa təhsil məkanına
inteqrasiyaya cəhd edir, tədris prosesi informasiyalaşır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.10.2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə
"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası" təsdiq
olunub. Startegiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı "Tədbirlər planı" hazırlanmışdır.
Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsində bir çox qabaqcıl dünya universitetlərində
uğurla tətbiq edilən "Elektron-test sistemi" layihəsi Akademiyamızda müvəffəqiyyətlə
sınaqdan çıxarılıb və bu gün uğurla tətbiq edilir. Lakin hər bir yeniliyin tətbiqi təbii olaraq
əlavə problemlər də yaradır, onları həll etmədən inkişaf mümkün olmur.
2

Son vaxtlar respublikanın elmi-pedaqoji ictimaiyyəti qiyabi təhsildə distant texnologiyaların
tətbiqinin zərurəti barədə müzakirələr aparır. Nəhayət gec də olsa, XXI əsrin ən böyük təhsil
innovasiyası olan distant təhsilin respublikamızda, o cümlədən Akademiyamızda da reallaşması
mümkündür. Fasiləsiz təhsil və dənizçi hazırlığının konsepsiya və strategiyasının müvafiq
tədbirlər planına uyğun olaraq respublikamızda distant təhsil sisteminin yaradılması və
inkişafına ciddi ehtiyac var. Bu gün əksər ölkələrdə, o cümlədən bir çox MDB ölkələrində
mütəxəssislərin ilkin hazırlığı, yenidənhazırlığı, ixtisasartırılması distant təhsil texnologiyaları
vasitəsilə reallaşır. Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qazaxıstan və s. ölkələrdə 10 ildən artıqdır ki, bu
sahədə sistemli iş aparılır, xeyli təcrübə toplanmışdır. Hesab edirik ki, respublikamızda belə bir
layihəni Akademiyada da reallaşdırmaq mümkündür. Bu, virtual mütəxəssis hazırlığının
inkişafına səbəb olmaqla yanaşı, tələbələrimizə fasiləsiz əlavə təhsil üçün imkanlar verə bilər.
Digər mühüm məsələ ali təhsil üçün elektron tədris resurslarının hazırlanmasıdır. Tədris
planında olan fənlərin müxtəlifliyi, Boloniya prosesinə keçidlə əlaqədar tələbələrin müstəqil
işlərinin xüsusi çəkisinin alınması bunu tələb edir. İnternetdə ali təhsillə əlaqədar milli resurslar
yenicə formalaşmaqdadır və kifayət deyildir. Bu istiqamətdə də sistemli iş aparmaq lazmıdır.
Dənizçi kadrlarının hazırlığı üzrə təhsil standartlarının daim təkmilləşdirilməsi, tədris-metodik
və proqram-texniki təminat problemlərinin həlli aktualdır. Akademiyada çalışan professormüəllim heyətinin İKT sahəsində sistematik ixtisasartırma kurslarına cəlb edilməsi zəruridir.
Çünki bu sahənin inkişaf tempi çox yüksəkdir. Bu işdə yerli İT şirkətlərinin, Rusiya və
Türkiyənin distant İT kurslarının, beynəlxalq İT akademiyalarının imkanlarından istifadə etmək
olar.
Dənizçi kadrlarının hazırlığının əhəmiyyəti və məsuliyyəti böyükdür, bu sahədə
problemlərimiz də az deyil. Bu problemlər əsasən müasir dövrün çətinlikləri, texnologiyaların
sürətlə inkisafı və insan amilinə bağlılığıdır.
3

“GƏMİQAYIRMA VƏ GƏMİ TƏMİRİ” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti.

Kafedrada tədris prosesində innovativ metodlar və interaktiv təlim vasitələri
geniş istifadə olunur. Belə ki, kafedranın 417, 409, 410 və 219-cu auditoriyalarında
proyektor quraşdırılmışdır və dərslər əsasən elektron vasitələrlə keçirilir.
4

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımi proqram təminatlarının vəziyyəti.
 Təlim texnologiyalarının istifadəsi zamanı bir çox proqramlardan

istifadə olunur. Əsasən Windows, Excel, AutoCad, Power Point,
Photoshop və s. istifadəçi proqramlar tədris prosesinə cəlb olunur.
 Hazırda kafedranın balansında 4 proektor, 2 noutbuk və 1 personal

kompüter vardır və müəllimlər onları tədris prosesində istifadə
edirlər.

5

GƏMİQAYIRMA
TEXNOLOGİYASI
DƏRSİNDƏ

AutoCad PROQRAMININ
LAYİHƏ ZALINDA İSTİFADƏ
EDİLMƏSİ

6

7

Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində innovativ
texnologiyaların mənimsənilməsinin vəziyyəti.
Kafedrada hələlik Elektron Akademiya layihəsinin yalnız bəzi elementləri
mənimsənilir. Məsələn, rektorluğun tapşırıqlarına elektron cavab və ya
elektron mühazirələrin tələbələrə çatdırılması və s.

Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında
innovativ informasiya təminatı.
Tədris prosesinin idarə olunmasında innovativ informasiya təminatı
kafedrada zəifdir. Bu sahədə əsas işlər fikrimizcə, dekanlıq səviyyəsində
aparılmalıdır. Çünki kafedra tədris prosesinin elmi-metodik təminatını,
fakültə isə tədrisin təşkilati-texniki təminatını həyata keçirir.

8

İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
şəxsi təşəbbüslər.
İnnovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində şəxsi təşəbbüslər ancaq
müəllimlərin internet vasitəsilə müəyyən məlumatları əldə etməsi, onları
tədris prosesində nümayiş etdirməsi, internet resursları vasitəsilə yeniliklər
barədə məlumatlanması, müxtəlif elmi-texniki jurnallar və konfranslarda
iştirakda təzahür edir.

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti.
Elmi-tədqiqat işlərində innovativ texnologiyalardan əsasən kafedranın
magistrləri, doktorant və dissertantları istifadə edirlər. Belə ki, tədqiqatların
nəticələrinin toplanması, yığılması və emalında informasiya texnologiyaları
tətbiq edilir. Tədqiqat nəticələrinin emalında Excel, Statistik, Delpi,
AutoCad, Origin və s. proqram məhsulları istifadə olunur.
9

“Naviqasiya” və “Gəminin
idarə və manevr edilməsi”
fənninin “Naviqasiya
trenajoru” kompleksində
tədrisi

10

Təlimin yerinə yetirilməsi zamanı elektron xəritə displeyi
və proqramlarından istifadə edilməsi

11

“Naviqasiya” fənnindən ixtisaslaşdırılmış auditoriya

12

“Gəmi sürücülüyünün
texniki vasitələri” fənninin
tədrisi zamanı müasir
avadanlıqardan istifadə

13

Kafedrada “ERS-4000” (maşın şöbəsinin trenajoru) trenajorunda
həm bakalavr pilləsinin tələbələri, həm də ixtisasartırma
kurslarının dinləyiciləri üçün məşğələ dərsləri aparılır.

14

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq)
arasında yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı
ilə təhciz olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında gəmi maşın və
mexanizmlərinin quruluşuna və iş prinsipinə aid internetdə olan yeni
materiallardan istifadə olunur.

15

İnnovativ təlim texnologiyaların tədbiqinə şəxsi
təşəbbüslər:
 ”Gəmi köməkçi buxar qazanları” fənninin tədrisində Akademiyanın
qazanxanasında quraşdırılmış müasir, tam avtomatlaşdırılmış qazandan
laboratoriya işlərində istifadə olunur. Həmin laboratoriya işlərinə
metodiki göstərişlər baş müəllim M.K.Tahirov tərəfindən tərtib olunub.
 “Texniki termodinamika və istilikötürmə” fənnindən laboratoriya
stendləri yeniləşdirilərək, müasir rəqəmli cihazlarla təhciz olunub.

16

 Kafedrada “Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması”
laboratoriyasında bakalavr pilləsinin tələbələri məşğələ və laboratoriya dərsləri
keçirirlər, həm də magistr və doktorantlar elmi iş yerinə yetirirlər.

 Kafedra ilə digər şöbələr (tədris şöbəsi, kompüter mərkəzi, dekanlıq) arasında
yazışmalar elektron poçt vasitəsilə aparılır.
 Tələbələrin cari biliklərinin qiymətləndirilməsi Kredit sisteminə uyğun olaraq
mühazirə konspektindən səmərəli istifadə edilməsi, sərbəst işlərin, laboratoriya
işlərinin, məşğələ dərslərində tapşırığın yerinə yetirilməsi, kurs işlərinin və kurs
layihələrinin vaxtında yerinə yetirilməsi ilə aparılır.

17

 Elektron Akademiya layihəsi çərçivəsində kafedra kompüter avadanlığı ilə təhciz
olunub və Akademiyanın lokal internet şəbəkəsinə qoşulub.
 Tədris prosesinin idarə olunmasında və aparılmasında “Gəmi elektrik avadanlığı”
fənninə aid internetdə olan yeni materiallardan istifadə olunur.
«Asinxron mühərrikinin tezlik çeviricisi ilə idarə olunması» fənnindən laboratoriya stendi
yeniləşdirilərək, müasir avadanlıqla təchiz olunub.

18

“GƏMİ AVTOMATİKASI” KAFEDRASI
 “Gəmi avtomatikası” kafedrasının 314, 400, 401 və 403 saylı auditoriyalarında

proyektorlar quraşdırılmışdır və tədris prosesındə onlardan istifadə olunur. 315
saylı auditoriyada kompüter sinfi yaradılıb, burada həmçinin interaktiv lövhə də
vardır. Tədris prosesində proyektordan və kompüterlərdən istifadə olunur.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulmuşdur

19

Kafedrada müxtəlif proqram sistemlərindən istifadə olunur,
o cümlədən:





Microsoft Windows Server 2007/XP/əməliyyat sistemlərindən.
Antivurus proqram təminatları Dr Web, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera.
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate. Google.az. , dilmanc . az.

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından prosessor-müəllim
heyyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
 Lokal və qlobal informasiya

şəbəkələrində yerləşdirilmiş təhsil təyinatlı
istifadə edir, telekommunikasiya şəbəkələri ilə

informasiya resurslarından
qarşılıqlı əlaqə yaradır;
 Laboratoriya işlərinin yerinə yetrilməsində kompüterlərdən istifadə olunmasını
təşkil edir, bunun üçün tələb olunan tədris-metodik vasitələr yazır;
 Tələbələrin mənimsəmələrini kompüter
vasitəsilə yoxlamaq üçün testlər
hazırlayır;
 İnformasiya şəbəkələrindən istifadə edərək, tələb olunan elektron poçtlara
informasiyalar ötrülür.
20

 İnnovativ informasiya təminatı Elektron Akademiya layihəsinin köməyilə təmin olunur.
 Kafedranın ixtisaslaşdırılmış auditoriyası müasir kompüter avadanlığı ilə təhciz

lokal şəbəkə yaradılmışdır.

21

olunaraq

İKT texnologiyasından istifadə edərək, müxtəlif proqram təminatları ilə (Muntisim,
Work Bench Elektroniks, Proteus) laboratoriya işlərini virtual şəkildə yerinə yetirir, bəzi
sxemlərin iş prinsipi öyrənilir, bəzi elmi-tədqiqat işlərində elektrik sxemlərinin
layihələndirilməsi məsələlərini həll edirlər.

22

“SU NƏQLİYYATINDA DAŞIMALAR” KAFEDRASI
Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim heyətinin
istifadəsinin vəziyyəti
Kafedrada tədris olunan fənlər:
“Yükdaşıma texnologiyası”, “Yükləmə boşalma işlərinin texnologiyası”,
“Daşımaların təşkili və idarə edilməsi”, “Yükşünaslıq”, “Vahid nəqliyyat sistemi",
“Nəqliyyatın yükləmə boşaltma vasitələri”, “Dəniz nəqliyyatında sığorta
əməliyyatı”, “Nəqliyyatda ekspedisiya işlərinin təşkili” və digər ixtisas fənləri də daxil
olmaqla 200-dən çox elektron təqdimat materialı toplanmışdır ki, bunlardan 150-si tədris
olunan ixtisas fənlərini tam əhatə edən videofilimlərdir. Qalan 50 elektron materialların
əksəriyyətini “prezentasiyalar”, az bir hissəsini struktur sxemləri və “word” xarakterli
tədris-məlumat materialları təşkil edir.

23

Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ
texnologiyalardan geniş istifadə edir
Təqdim olunan video materiallar mühazirə və məşğələ dərslərinin aparılmasında
professor-müəllim heyəti tərəfindən əsasən, prof. Z.Rüstəmov, b/m Ə.Şirəliyev, b/m
Ə.Zaidova, ass. S. Kərimov və qismən X.Əliyeva, V.Əsgərova, tərəfindən istifadə olunur.
Müəllimlər tələbələrə “email”lərini təqdim etməklə onlara dərsdən kənar vaxtlarda da
tədris işlərində yardımçı olurlar və köməklik göstərirlər.

24

“TƏTBİQİ MEXANİKA” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
 “Tətbiqi mexanika” kafedradasında tədris prosesində multimedia avadanlığı və

müasir kompyuter texnikası ilə təchiz olunmuş auditoriyalardan istifadə olunur.
420, 423 və 217 saylı auditoriyalarda proyektor quraşdırılıb və istifadə olunur.

Kafedrada sənədləşlirilmələrinin aparılmasında
innovativ texnologiyaların tətbiqinin vəziyyəti
Bütün sənədləşdirmələr, o cümlədən,tədris yükünün və imtahanqabağı balların
hesablanması və s. kompüter proqramlarının köməyi ilə hesablanılır.

25

Təlim texnologiyalarının yerinə yetirilməsi zamanı
lazımı proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində lazımı proqram təminatından istifadə olunur. Əsasən
“Mühəndis kompüter qrafikası” fənninin tədrisi zamanı Autocard proqramından istifadə
olunur.

26

Müasir innovativ təlim texnologiyalardan professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti
Kafedranın müəllimləri tədris prosesində müasir innovativ texnologiyalardan geniş
istifadə edir.

27

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinde müxtəlif hesablama və qrafik
proqramlardan istifadə olunur.

28

“RİYAZİYYAT” KAFEDRASI
İKT-nin tədris prosesində tətbiqinin vəziyyəti
“Hal - hazırda kafedrada tədris prosesində multimedia avadanlığı və müasir
kompüter texnikası ilə (209-cu auditoriyada proyektor) təchiz olunmuş auditoriyalar istifadə
olunur. İxtisaslaşdırılmış auditoriyada interaktiv lövhə quraşdırılıb (304 -cü auditoriya).
Bütün mühazirələrin, seminarların konspektləri, sərbəst və laboratoriya işləri, imtahan
testləri elektron formatda akademiyanın kitabxanasına verilmişdir.
Kafedranın bütün kompüterləri İnternetə qoşulub.

29

Təlim texnologiyalarinin yerinə yetirilməsi zamanı lazımi
proqram təminatının vəziyyəti
Kafedrada tədris prosesində istifadə olunur:
 foto (qrafika), qrafik fayllarının siyahısı şəklində əks olunur;
 səs (audio), radio aparatı ilə səsləndirilir;
 video, proyektor aparatı ilə əks olunur

Kafedrada dünyada tanınmış liderlərinin proqram
sistemlərindən istifadə olunur:
Microsoft Windows Server 2007/XP/ əməliyyat sistemləri;
Utilitlər: Winrar, Nero, WinZip;
Antivirus Proqram Təminatlar: DrWeb, Kaspersky, Norton Antivirus, Panda, Nod 32;
Proqramlaşdırma dilləri və məlumat bazaları: My SQL, Пролог, Visual Basic, Borland
Delphi, Borland Pascal və s.;
Qrafik və multimedialar Proqram Təminatları: BS Player, Adobe PhotoShop, CorelDraw,
Corel Drow GRAFICS SUITE X4, AutoCad və s.;
Ofis Proqram Təminatları: MS Office, Deform, Adobe Reader, Fine Reader;
Brauzerlər: Internet Explorer, Skype, Opera, Mozilla Fire;
Lüğətlər və tərcüməçilər: translate.google.az, dilmanc.az, intelsoft.az, Promt
30

Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində innovativ
texnologiyaların tədbiqinin vəziyyəti
Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində ArcGIS, HEC RAS, 3D FLOW, FLOW
VISION kompüter proqram təminatlarından istifadə olunur.

31

Müasir innovativ təlim texnologiyalarından professor-müəllim
heyətinin istifadəsinin vəziyyəti.
Mövcud müasir innovativ təlim texnologiyalarından müvafiq şəkildə istifadə
olunur.

32

Akademiya innovativ təlim texnologiyalarının tətbiqində
daha bir addım irəli atmışdır.

Təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbələrin bilik və intelektual səviyyələrinin
inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu il öyrədici proqram və trenajorlar alınıb:
 7 ədəd multimediyalı öyrədici proqram
 Elektron xəritəçəkmə displeyi
 Dəniz Astranomiyası və dəniz yolları trenajoru
 Tankerlərin yükləmə-boşaltma trenajoru
 Ortadövrlü gəmi mühərrikləri trenajoru

33

70

67

63

60
50
40

20

30
20

5

6

10

8

10

0

2013

2014
34

Kompüter
Notebook
Proyektor
Printer

Nəticə:
1. Yeni texnologiyalardan istifadənin əsas istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədar biliyin,

müvafiq anlayışların düzgün mənimsənilməsi, müasir təlim prinsipləri və təlim metodlarından
öz yerində maksimum səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır.
2. Hesab etmək olar ki, tədris prosesinin aparılmasında innovativ informasiyanın toplanması,
saxlanması, istifadə olunması üçün lazımi şərait Akademiya rəhbərliyi tərəfindən təmin
edilmişdir.
3. Sənədləşdirmənin aparılmasında müxtəlif növ yazışmalar, tədris planı, tədris yükünün
hesablanması, cədvəlin tərtib olunması və s. innovativ texnologiyaların tətbiqi ilə aparılsa da,
sənəd dövriyyəsində ondan tam istifadə olunmur.
4. İKT texnologiyaları innovativ tədris və öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün
akademiyanın professor-müəllim heyətinə böyük imkanlar yaradır, onlar səmərəli akademiya
idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
5. Yeni innovasiya tədris metodları və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-tələbə
münasibətlərinə müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və tələbələrin sərbəst
çalışmalarına şərait yaradır. Müasir innovasiya tədris metodlarının köməkliyi ilə aparılan təlim
həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özündə daha
qabarıq şəkildə göstərir.

35

6.Yeni innovativ tədris metodlarının və İKT texnologiyaların tətbiqi dərsi zənginləşdirir,
istedadlı tələbələri üzə çıxarır, onların inkişafına şərait yaradır, mövzunun izahına əyanilik
gətirməyə, tələbələrdə dünyagörüşü formalaşmasına, təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
şərait və imkan yaradır, tələbələrin bilik və intellektual səviyyəsini inkişaf etdirir.
7. Elektron Akademiya layihəsi üzrə tədrisi idarəetmə sistemində sillabusların, sərbəst
işlərin, kafedra və müəllimlər üzrə akademik yüklərin, yeni tədris ili və semestr üzrə
hazırlıq, tədrisin keyfiyyətinə nəzarət və s. kimi idarəetmə funksiyaları qısa müddətdə, çevik,
dəqiq icra etməyə imkan verir. "Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyasının Elektron Təhsil
Sistemi"nin elektron təsdiq (elektron sənəd dövriyyəsi), məktublaşma (e-mail) və online
mesajlaşma, iş qrafikinin tərtibi (təqvim üzrə planlaşdırma), tədbirlərin idarə olunması,
bülleten (elan) lövhəsindən ibarət infrastruktura malik olması qərar qəbulunun keyfiyyətinin,
heyətin əmək məhsuldarlıqlarının və proseslərin şəffaflığının artırılmasına, müəssisə
strukturunun optimallaşdırılmasına, sənədlərin tərtibi, qeydiyyatı və razılaşdırılması
proseslərinin sürətləndirilməsinə, akademiya xidmətlərinin asanlaşdırılmasına, tədrisin
iştirakçılarının kommunikabelliyinin yüksəldilməsinə imkan verir. Amma təəssüflər olsun ki,
hələlik yaradılma mərhələsindədir.
8. Akademiyanın kafedraları və professor-müəllim heyəti məxsusi Web-səhifələr
yaratmalıdırlar və bu səhifələr özləri tərəfındən idarə edilməlidir. Bu səhifənin bölmələrində
müəllimin ümumi, elmi, pedaqoji fəaliyyəti və elmi əsərləri haqqında məlumatlar və
materiallar yerləşdirilir. Bu isə müəllimin elmi-pedaqoji fəaliyyətinin tamlılığı haqqında
rəhbərliyin, tələbə və ümumilikdə ictimayyətin informasiya əldə etməsinə imkan yaradır.
36

9. Kafedralarada kompüter sayının artırılmasına, laboratoriyaların zənginləşdirilməsinə və
sayının çoxaldılmasna, müəllim və laborantların təlim kurslarına cəlb olunmasına və təlim
kurslanının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac vardır.
10. Yeni innovativ tədris texnologiyaları fəal təlimə əsaslanır. Təlimin subyektiv xarakter
daşıması, tədqiqat üsulu vasitəsi ilə keçirilməsi, dərsin dialoq və oyunlar şəklində
aparılması, müəllim və tələbələr arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın, qrup işindən geniş
istifadə, tələbələrin birgə fəaliyyəti, təlim vasitələrinin və tapşırıqların müxtəlifliyi və
yeniliyi və s. fəal təlimin üstün xüsusiyyətlərindəndir ki, kafedralarda bunun tətbiqinə səy
göstərilməlidir.

37

Təkliflər:
1. İKT-nin tətbiqi innovativ bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün metod kimi təklif edilməlidir.
2. Tədris-təlim prosesində rəqəmsal texnologiyaların geniş istifadəsinə maneçilik törədən amillərin
aradan qaldırılması üçün rəqəmsal şəbəkə infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, ali təhsil
müəsissələrinin ölkədaxili internet şəbəkəsi ilə əhatə olunmasına və sürətli internet əlaqəsi ilə təmin
edilməsinə şərait yaradılmalıdır.
3. Multimediya xarakterli dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil
prosesinə tətbiq olunması sürətləndirilməlidir.
4. Müəllimlər:
•dərs formasını seçərkən tələbələrin marağını nəzərə almalı;
•İKT-dən istifadə etmək bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı
materiallarla zənginləşdirməli;
•dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməli;
• tələbələrin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar.
5. Kafedraların bu sahədə aktiv müəllimləri mərkəzləşmiş qaydada, uzunmüddətli kreditlə, və ya
rektorat tərəfindən təltiflə kompüter dəstləri və noutbuklarla təmin edilməlidir.
6. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsilinin yeni modeli əsasında nəzərdə tutulmuş peşə fəaliyyətinin
ümumi əsasları, ixtisas sahələri və innovasiyalar üzrə təlimlərdə iştirakına diqqət artırılmalıdır.
7. Kafedraların hər bir əməkdaşı innovativ metodların tətbiqində özünəməxsus təşəbbüs
göstərməlidir. Bu özünü innovativ təlim texnologiyalarından istifadə etməklə e-mühazirələrin
hazırlanması, laboratoriya işlərinin onlayn rejimində yerinə yetirilməsi, müxtəlif növ öyrədici və
informasiya xarakterli videoroliklərin hazırlanması, kursların məzmununda sahibkarlıq ideyalarının
tətbiqi üzrə fikirlərin yer alması, elmlərin öyrənilməsində fənlərarası problem-yönəldici
38
yanaşmadan istifadə, praktikanın öyrənilməsinə əsaslanmış
üsulların istifadəsi (case studies) və s.
göstərməlidir.