Slide 1

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 2

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 3

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 4

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 5

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 6

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 7

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 8

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 9

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 10

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 11

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 12

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 13

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 14

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 15

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 16

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 17

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 18

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 19

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 20

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a


Slide 21

Szara codzienność PRL
czyli jak Polacy radzili sobie
ze stalinowskim reżimem
przez 37 lat

Czym właściwie jest PRL?
PRL czyli Polska Rzeczypospolita
Ludowa to organizm państwowy o ustroju
komunistycznym panujący na naszych
ziemiach w latach 1952 – 1989.
Poprzednio państwo funkcjonowało pod
nazwą Rzeczpospolita Polska w latach
1945-1952, dlatego często rok 1945
uznaje się również za początek PRL’ u.

Dlaczego było jak było?
Polska po wojnie była osłabionym
państwem. Zgodnie z postanowieniem
konferencji jałtańskiej z 1945 roku staliśmy się
zależni od ZSRR, a w styczniu 1947 roku zostały
przeprowadzone pierwsze wybory. Zgodnie z ich
wynikami władza miała znaleźć się w rękach
Polskiego Stronnictwa Ludowego, jednak zostały
one sfałszowane- partią rządzącą stała się
Polska Partia Robotnicza, będąca partią
komunistyczną.

„Głosuj 3 x TAK!”

Widok na propagandowe plakaty zachęcające do udziału
w wyborach. Hasło propagandowe jednak…

…niekoniecznie
odniosło sukces.
Oto przykład
plakatu
antypropagandowe
go.

Czy się stoi, czy się leży…
Według socjalistycznej władzy praca
uszlachetniała jako najprostszy sposób
pomocy krajowi. Wszyscy pracowali na
dobro wspólne. Każdy musiał mieć posadę
i zarabiać, niezależnie od chęci. Partia
dokładała wszelkich starań, by skłonić
obywateli do pracy, czy to za pomocą
nakazów, aresztowań lub propagandy.

Ilustr. Lewa: * resztę obsługujemy wolno i nieuprzejmie.
Ilustr. Prawa: model kobiety pracującej, zgodnej z ideą PRL. Przykładową postacią może być Kobieta Pracująca z
popularnego serialu „Czterdziestolatek”.
Takimi propagandowymi plakatami władze przekonywały obywateli do pracy.

Ceny a zarobki
Zarobki były
przyzwoite, ceny również.
W obiegu jednak
znajdowało się zbyt dużo
pieniędzy nie
posiadających pokrycia w
towarach. Skutkiem tego
była rosnąca inflacja i
postępujące
niezadowolenie ludzi.
Półki sklepowe świeciły
pustkami, za wyjątkiem
octu i wódki.

Kolejki – braki w sklepach
Następstwem niewielkiej ilości dostępnych
do kupienia dóbr materialnych były
niebotycznych rozmiarów kolejki.
Wykorzystywano konszachty rodzinne,
stosowano nadzwyczaj wyszukane
metody, aby zdobyć niezbędne towary.
Wśród Polaków silnie rozwinęło się
cwaniactwo. To właśnie wtedy powstały
takie zawody jak stawacz w kolejce.

Radomski Czerwiec ‘76
• Wydarzenia radomskie lub Radomski
czerwiec – określenie strajków i zamieszek
w Radomiu 25 czerwca 1976 będących
największą akcją protestacyjną w ramach
czerwca 1976, spacyfikowaną przez jednostki
dawnej milicji i ZOMO.
• W wydarzeniach tych wzięło udział ok. 20
tysięcy osób, w tym pracownicy 33
przedsiębiorstw z terenu Radomia i
województwa oraz studenci Politechniki
Świętokrzyskiej w Radomiu uczniowie szkół
średnich.

Przyczyny strajku
• Bezpośrednim pretekstem wystąpienia
radomskich robotników było przedstawienie 24
czerwca 1976 w sejmie przez premiera Piotra
Jaroszewicza projektu członka Rady
Państwa posła Edwarda
Babiucha przewidującego drastyczne podwyżki
cen żywności: mięsa i wędlin średnio o 69%
(lepszych gatunków nawet o 110%), masła i
serów o 50%, cukru o 100%, ryżu o 150%,
warzyw o 30%, które miały wejść w życie 3 dni
później.

Wspólczesne inspiracje PRL-em
PRL, choć stanowił jeden z trudniejszych
okresów w polskiej historii, był niezwykle
płodny dla artystów. Poniżej
przedstawimy przykłady kilku z nich.

Poezja
„Na razie w sobotę o dwunastej w południe
Syreny ryczą słodko
I z fabryk wychodzą niebiescy proletariusze”
fragment Z. Herbert „Sprawozdanie z raju”

„Ojcze nasz, którego nie ma,

Którego imienia nikt nawet nie wzywa
Prócz dydaktycznych broszur piszących Cię
z małej litery, bo świat
Radzi sobie bez Ciebie”
Fragment S. Barańczak „NN próbuje przypomnieć sobie
słowa modlitwy”

Poetica ciąg dalszy
„Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę,
że nigdy nie stał pan za nami
murem, na stanowisku naszym też
pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele
nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie,
nas na to nie stać, żeby pan tu stał
obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi
przed panem otworem, a pan co,
stoi pan na uboczu
wspólnego grobu, panie, tam jest koniec,
nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj
pan w pąsach na szarym końcu, w końcu
znajdzie się jakieś miejsce i dla pana”
S. Barańczak „ Pan tu nie stał”

Filmy i seriale

Ryc. 1 Plakat filmowy „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii
A. Krauze
Ryc. 2 Kadr z serialu „ Zmiennicy” w reżyserii S. Barei

Muzyka
Powstało wiele piosenek krytykujących
PRLowski reżim. Przykładem może być
wykorzystany w niniejszej prezentacji
utwór zespołu Dezerter „Być rządzonym”
„Być rządzonym, to być obserwowanym,
nadzorowanym, szpiegowanym, kierowanym,
nastawianym’’

Bibliografia
•
•
•
•
•

,,Historia PRL” wyd. New Media Concept
www.wikipedia.org
www.google.pl
Materiały prasowe
www.youtube.com

Wykonanie
•
•
•
•
•

Maja Pawlina kl.3a
Patrycja Błędowska kl.3a
Ewa Kowalska kl.3a
Marlena Radosz kl.3a
Eliza Benerat kl.3a