Slide 1

ПРОМЕНИ КАЈ МОНЕТАРНИТЕ
ИНСТРУМЕНТИ НА НАРОДНАТА
БАНКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Aприл, 2012

Вовед
•

•

•

Традиционалниот сет на монетарни инструменти се состои од:
•
операции на отворен пазар (издавање хартии од вредност, репо операции,
дефинитивни трансакции со хартии од вредност, своп операции, депозитни
операции);
•
расположливи кредити и депозити;
•
задолжителна резерва.
Неконвенционални монетарни мерки:
•
откуп на државни хартии од вредност и хартии од вредност издадени од
приватен сектор;
•
операции за обезбедување девизна ликвидност;
•
продолжување на рочноста на монетарните операции;
•
релаксирање на колатералот.
Сетот на инструменти е детерминиран од структурната ликвидносна
позиција на банкарскиот систем:
•
структурен вишок;
•
структурен недостиг.

Споредбена анализа со други земји
•

Се разликуваат повеќе приоди при управување на структурната
ликвидносна позиција:
•
Прв приод – потпирање на операции на отворен пазар;
•
Втор приод – комбинација на операции на отворен пазар и
задолжителна резерва;
•
Трет приод – комбинација на задолжителна резерва и расположливи
депозити.

•

Македонија го следи вториот приод со потпирање на операции на
отворен пазар и задолжителна резерва

ООП

ООП и ЗР

Романија

ООП - повлекување

Турција

ООП - обезбедување

Летонија

ЗР во домашна валута

Србија

Расположливи депозити

Македонија

Полска

Унгарија

Чешка

Данска

ЕЦБ

100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100

ЗР и расположлив депозит

Хрватска

Просечна структурна ликвидносна позиција по инструменти (2007-2011)

Тековна поставеност на инструментите
на

издавање на благајнички записи – тековно секоја среда со примена на тендер
со неограничен износ и утврдена каматна стапка (4%).
репо операции за купување или продажба на хартии од вредност на
привремена основа - тековно се применуваат по потребa заради фино
регулирање на ликвидноста во банкарскиот систем (во услови на краткотраен
недостиг на ликвидни средствa)
купување или продажба на хартии од вредност на дефинитивна основа

отворениот пазар:

НБРМ,

операциите





на

се

Од



инструментите

најфлексибилни





Стандарден инструмент претставува задолжителната резерва преку која
НБРМ директно влијае врз понудата на пари и кредити. ЗР се одржува на просечно
ниво, според однапред утврден календар, во времетраење од 28 или 35 дена.



За надминување на краткорочниот ликвидносен недостиг кај банките на крајот на
денот, НБРМ одобрува расположлив кредит преку ноќ. Кредитот преку ноќ
се одобрува на иницијатива на банките по каматна стапка која е за 1,5 п.п.
повисока од основната каматна стапка

Нова оперативна рамка



Намалување на фреквентноста на аукциите на еднаш во рамки на периодот
на ЗР (28 или 35 – дневни)
Премин од тендер со неограничен износ кон тендер со ограничен износ и
утврдена максимална каматна стапка (4%)


банките ќе аукцираат со износи и каматни стапки




Воведување редовни аукции на 7-дневни репо операции, секој петок



Воведување на нови инструменти за пофлексибилно управување со

Примена на тендер со ограничен износ и утврдена каматна стапка, на ниво од
просечната пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на
благајнички записи

ликвидноста на краток рок:





расположлив депозит на 7 дена, со каматна стапка 2%, со можност за пласирање
средства секоја среда
расположлив депозит преку ноќ, со каматна стапка 1%, со можност за пласирање
средства секој ден

Намалување на каматната маргина од 1,5 п.п. на 0,5 п.п. над просечната
пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на благајнички
записи

Нова оперативна рамка
Операции за обезбедување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Почеток
на ЗР
период

Крај на
ЗР
период

среда/1 ден

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

петок

среда

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

Операции за повлекување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена
Аукција на БЗ
(28/35 дена)

петок

Операции за повлекување на ликвидност

Нов
период
на ЗР

вторник
(28/35 дена)
ден

Заклучок
Новата оперативна рамка се очекува да овозможи ...
 поголемо користење на репо операциите за управување







со краткорочните ликвидносни флуктуации
пофлексибилно управување со ликвидноста преку
воведување на расположливи депозити на 7 дена и
депозити преку ноќ
активирање на расположливиот кредит преку ноќ со
намалување на каматната стапка
зголемена меѓубанкарска активност преку намалена
фреквентност на аукциите на благајнички записи и
ограничување на износот
задржување на сигналната функција на основниот
инструмент, преку утврдување максимална каматна
стапка.


Slide 2

ПРОМЕНИ КАЈ МОНЕТАРНИТЕ
ИНСТРУМЕНТИ НА НАРОДНАТА
БАНКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Aприл, 2012

Вовед
•

•

•

Традиционалниот сет на монетарни инструменти се состои од:
•
операции на отворен пазар (издавање хартии од вредност, репо операции,
дефинитивни трансакции со хартии од вредност, своп операции, депозитни
операции);
•
расположливи кредити и депозити;
•
задолжителна резерва.
Неконвенционални монетарни мерки:
•
откуп на државни хартии од вредност и хартии од вредност издадени од
приватен сектор;
•
операции за обезбедување девизна ликвидност;
•
продолжување на рочноста на монетарните операции;
•
релаксирање на колатералот.
Сетот на инструменти е детерминиран од структурната ликвидносна
позиција на банкарскиот систем:
•
структурен вишок;
•
структурен недостиг.

Споредбена анализа со други земји
•

Се разликуваат повеќе приоди при управување на структурната
ликвидносна позиција:
•
Прв приод – потпирање на операции на отворен пазар;
•
Втор приод – комбинација на операции на отворен пазар и
задолжителна резерва;
•
Трет приод – комбинација на задолжителна резерва и расположливи
депозити.

•

Македонија го следи вториот приод со потпирање на операции на
отворен пазар и задолжителна резерва

ООП

ООП и ЗР

Романија

ООП - повлекување

Турција

ООП - обезбедување

Летонија

ЗР во домашна валута

Србија

Расположливи депозити

Македонија

Полска

Унгарија

Чешка

Данска

ЕЦБ

100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100

ЗР и расположлив депозит

Хрватска

Просечна структурна ликвидносна позиција по инструменти (2007-2011)

Тековна поставеност на инструментите
на

издавање на благајнички записи – тековно секоја среда со примена на тендер
со неограничен износ и утврдена каматна стапка (4%).
репо операции за купување или продажба на хартии од вредност на
привремена основа - тековно се применуваат по потребa заради фино
регулирање на ликвидноста во банкарскиот систем (во услови на краткотраен
недостиг на ликвидни средствa)
купување или продажба на хартии од вредност на дефинитивна основа

отворениот пазар:

НБРМ,

операциите





на

се

Од



инструментите

најфлексибилни





Стандарден инструмент претставува задолжителната резерва преку која
НБРМ директно влијае врз понудата на пари и кредити. ЗР се одржува на просечно
ниво, според однапред утврден календар, во времетраење од 28 или 35 дена.



За надминување на краткорочниот ликвидносен недостиг кај банките на крајот на
денот, НБРМ одобрува расположлив кредит преку ноќ. Кредитот преку ноќ
се одобрува на иницијатива на банките по каматна стапка која е за 1,5 п.п.
повисока од основната каматна стапка

Нова оперативна рамка



Намалување на фреквентноста на аукциите на еднаш во рамки на периодот
на ЗР (28 или 35 – дневни)
Премин од тендер со неограничен износ кон тендер со ограничен износ и
утврдена максимална каматна стапка (4%)


банките ќе аукцираат со износи и каматни стапки




Воведување редовни аукции на 7-дневни репо операции, секој петок



Воведување на нови инструменти за пофлексибилно управување со

Примена на тендер со ограничен износ и утврдена каматна стапка, на ниво од
просечната пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на
благајнички записи

ликвидноста на краток рок:





расположлив депозит на 7 дена, со каматна стапка 2%, со можност за пласирање
средства секоја среда
расположлив депозит преку ноќ, со каматна стапка 1%, со можност за пласирање
средства секој ден

Намалување на каматната маргина од 1,5 п.п. на 0,5 п.п. над просечната
пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на благајнички
записи

Нова оперативна рамка
Операции за обезбедување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Почеток
на ЗР
период

Крај на
ЗР
период

среда/1 ден

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

петок

среда

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

Операции за повлекување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена
Аукција на БЗ
(28/35 дена)

петок

Операции за повлекување на ликвидност

Нов
период
на ЗР

вторник
(28/35 дена)
ден

Заклучок
Новата оперативна рамка се очекува да овозможи ...
 поголемо користење на репо операциите за управување







со краткорочните ликвидносни флуктуации
пофлексибилно управување со ликвидноста преку
воведување на расположливи депозити на 7 дена и
депозити преку ноќ
активирање на расположливиот кредит преку ноќ со
намалување на каматната стапка
зголемена меѓубанкарска активност преку намалена
фреквентност на аукциите на благајнички записи и
ограничување на износот
задржување на сигналната функција на основниот
инструмент, преку утврдување максимална каматна
стапка.


Slide 3

ПРОМЕНИ КАЈ МОНЕТАРНИТЕ
ИНСТРУМЕНТИ НА НАРОДНАТА
БАНКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Aприл, 2012

Вовед
•

•

•

Традиционалниот сет на монетарни инструменти се состои од:
•
операции на отворен пазар (издавање хартии од вредност, репо операции,
дефинитивни трансакции со хартии од вредност, своп операции, депозитни
операции);
•
расположливи кредити и депозити;
•
задолжителна резерва.
Неконвенционални монетарни мерки:
•
откуп на државни хартии од вредност и хартии од вредност издадени од
приватен сектор;
•
операции за обезбедување девизна ликвидност;
•
продолжување на рочноста на монетарните операции;
•
релаксирање на колатералот.
Сетот на инструменти е детерминиран од структурната ликвидносна
позиција на банкарскиот систем:
•
структурен вишок;
•
структурен недостиг.

Споредбена анализа со други земји
•

Се разликуваат повеќе приоди при управување на структурната
ликвидносна позиција:
•
Прв приод – потпирање на операции на отворен пазар;
•
Втор приод – комбинација на операции на отворен пазар и
задолжителна резерва;
•
Трет приод – комбинација на задолжителна резерва и расположливи
депозити.

•

Македонија го следи вториот приод со потпирање на операции на
отворен пазар и задолжителна резерва

ООП

ООП и ЗР

Романија

ООП - повлекување

Турција

ООП - обезбедување

Летонија

ЗР во домашна валута

Србија

Расположливи депозити

Македонија

Полска

Унгарија

Чешка

Данска

ЕЦБ

100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100

ЗР и расположлив депозит

Хрватска

Просечна структурна ликвидносна позиција по инструменти (2007-2011)

Тековна поставеност на инструментите
на

издавање на благајнички записи – тековно секоја среда со примена на тендер
со неограничен износ и утврдена каматна стапка (4%).
репо операции за купување или продажба на хартии од вредност на
привремена основа - тековно се применуваат по потребa заради фино
регулирање на ликвидноста во банкарскиот систем (во услови на краткотраен
недостиг на ликвидни средствa)
купување или продажба на хартии од вредност на дефинитивна основа

отворениот пазар:

НБРМ,

операциите





на

се

Од



инструментите

најфлексибилни





Стандарден инструмент претставува задолжителната резерва преку која
НБРМ директно влијае врз понудата на пари и кредити. ЗР се одржува на просечно
ниво, според однапред утврден календар, во времетраење од 28 или 35 дена.



За надминување на краткорочниот ликвидносен недостиг кај банките на крајот на
денот, НБРМ одобрува расположлив кредит преку ноќ. Кредитот преку ноќ
се одобрува на иницијатива на банките по каматна стапка која е за 1,5 п.п.
повисока од основната каматна стапка

Нова оперативна рамка



Намалување на фреквентноста на аукциите на еднаш во рамки на периодот
на ЗР (28 или 35 – дневни)
Премин од тендер со неограничен износ кон тендер со ограничен износ и
утврдена максимална каматна стапка (4%)


банките ќе аукцираат со износи и каматни стапки




Воведување редовни аукции на 7-дневни репо операции, секој петок



Воведување на нови инструменти за пофлексибилно управување со

Примена на тендер со ограничен износ и утврдена каматна стапка, на ниво од
просечната пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на
благајнички записи

ликвидноста на краток рок:





расположлив депозит на 7 дена, со каматна стапка 2%, со можност за пласирање
средства секоја среда
расположлив депозит преку ноќ, со каматна стапка 1%, со можност за пласирање
средства секој ден

Намалување на каматната маргина од 1,5 п.п. на 0,5 п.п. над просечната
пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на благајнички
записи

Нова оперативна рамка
Операции за обезбедување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Почеток
на ЗР
период

Крај на
ЗР
период

среда/1 ден

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

петок

среда

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

Операции за повлекување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена
Аукција на БЗ
(28/35 дена)

петок

Операции за повлекување на ликвидност

Нов
период
на ЗР

вторник
(28/35 дена)
ден

Заклучок
Новата оперативна рамка се очекува да овозможи ...
 поголемо користење на репо операциите за управување







со краткорочните ликвидносни флуктуации
пофлексибилно управување со ликвидноста преку
воведување на расположливи депозити на 7 дена и
депозити преку ноќ
активирање на расположливиот кредит преку ноќ со
намалување на каматната стапка
зголемена меѓубанкарска активност преку намалена
фреквентност на аукциите на благајнички записи и
ограничување на износот
задржување на сигналната функција на основниот
инструмент, преку утврдување максимална каматна
стапка.


Slide 4

ПРОМЕНИ КАЈ МОНЕТАРНИТЕ
ИНСТРУМЕНТИ НА НАРОДНАТА
БАНКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Aприл, 2012

Вовед
•

•

•

Традиционалниот сет на монетарни инструменти се состои од:
•
операции на отворен пазар (издавање хартии од вредност, репо операции,
дефинитивни трансакции со хартии од вредност, своп операции, депозитни
операции);
•
расположливи кредити и депозити;
•
задолжителна резерва.
Неконвенционални монетарни мерки:
•
откуп на државни хартии од вредност и хартии од вредност издадени од
приватен сектор;
•
операции за обезбедување девизна ликвидност;
•
продолжување на рочноста на монетарните операции;
•
релаксирање на колатералот.
Сетот на инструменти е детерминиран од структурната ликвидносна
позиција на банкарскиот систем:
•
структурен вишок;
•
структурен недостиг.

Споредбена анализа со други земји
•

Се разликуваат повеќе приоди при управување на структурната
ликвидносна позиција:
•
Прв приод – потпирање на операции на отворен пазар;
•
Втор приод – комбинација на операции на отворен пазар и
задолжителна резерва;
•
Трет приод – комбинација на задолжителна резерва и расположливи
депозити.

•

Македонија го следи вториот приод со потпирање на операции на
отворен пазар и задолжителна резерва

ООП

ООП и ЗР

Романија

ООП - повлекување

Турција

ООП - обезбедување

Летонија

ЗР во домашна валута

Србија

Расположливи депозити

Македонија

Полска

Унгарија

Чешка

Данска

ЕЦБ

100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100

ЗР и расположлив депозит

Хрватска

Просечна структурна ликвидносна позиција по инструменти (2007-2011)

Тековна поставеност на инструментите
на

издавање на благајнички записи – тековно секоја среда со примена на тендер
со неограничен износ и утврдена каматна стапка (4%).
репо операции за купување или продажба на хартии од вредност на
привремена основа - тековно се применуваат по потребa заради фино
регулирање на ликвидноста во банкарскиот систем (во услови на краткотраен
недостиг на ликвидни средствa)
купување или продажба на хартии од вредност на дефинитивна основа

отворениот пазар:

НБРМ,

операциите





на

се

Од



инструментите

најфлексибилни





Стандарден инструмент претставува задолжителната резерва преку која
НБРМ директно влијае врз понудата на пари и кредити. ЗР се одржува на просечно
ниво, според однапред утврден календар, во времетраење од 28 или 35 дена.



За надминување на краткорочниот ликвидносен недостиг кај банките на крајот на
денот, НБРМ одобрува расположлив кредит преку ноќ. Кредитот преку ноќ
се одобрува на иницијатива на банките по каматна стапка која е за 1,5 п.п.
повисока од основната каматна стапка

Нова оперативна рамка



Намалување на фреквентноста на аукциите на еднаш во рамки на периодот
на ЗР (28 или 35 – дневни)
Премин од тендер со неограничен износ кон тендер со ограничен износ и
утврдена максимална каматна стапка (4%)


банките ќе аукцираат со износи и каматни стапки




Воведување редовни аукции на 7-дневни репо операции, секој петок



Воведување на нови инструменти за пофлексибилно управување со

Примена на тендер со ограничен износ и утврдена каматна стапка, на ниво од
просечната пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на
благајнички записи

ликвидноста на краток рок:





расположлив депозит на 7 дена, со каматна стапка 2%, со можност за пласирање
средства секоја среда
расположлив депозит преку ноќ, со каматна стапка 1%, со можност за пласирање
средства секој ден

Намалување на каматната маргина од 1,5 п.п. на 0,5 п.п. над просечната
пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на благајнички
записи

Нова оперативна рамка
Операции за обезбедување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Почеток
на ЗР
период

Крај на
ЗР
период

среда/1 ден

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

петок

среда

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

Операции за повлекување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена
Аукција на БЗ
(28/35 дена)

петок

Операции за повлекување на ликвидност

Нов
период
на ЗР

вторник
(28/35 дена)
ден

Заклучок
Новата оперативна рамка се очекува да овозможи ...
 поголемо користење на репо операциите за управување







со краткорочните ликвидносни флуктуации
пофлексибилно управување со ликвидноста преку
воведување на расположливи депозити на 7 дена и
депозити преку ноќ
активирање на расположливиот кредит преку ноќ со
намалување на каматната стапка
зголемена меѓубанкарска активност преку намалена
фреквентност на аукциите на благајнички записи и
ограничување на износот
задржување на сигналната функција на основниот
инструмент, преку утврдување максимална каматна
стапка.


Slide 5

ПРОМЕНИ КАЈ МОНЕТАРНИТЕ
ИНСТРУМЕНТИ НА НАРОДНАТА
БАНКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Aприл, 2012

Вовед
•

•

•

Традиционалниот сет на монетарни инструменти се состои од:
•
операции на отворен пазар (издавање хартии од вредност, репо операции,
дефинитивни трансакции со хартии од вредност, своп операции, депозитни
операции);
•
расположливи кредити и депозити;
•
задолжителна резерва.
Неконвенционални монетарни мерки:
•
откуп на државни хартии од вредност и хартии од вредност издадени од
приватен сектор;
•
операции за обезбедување девизна ликвидност;
•
продолжување на рочноста на монетарните операции;
•
релаксирање на колатералот.
Сетот на инструменти е детерминиран од структурната ликвидносна
позиција на банкарскиот систем:
•
структурен вишок;
•
структурен недостиг.

Споредбена анализа со други земји
•

Се разликуваат повеќе приоди при управување на структурната
ликвидносна позиција:
•
Прв приод – потпирање на операции на отворен пазар;
•
Втор приод – комбинација на операции на отворен пазар и
задолжителна резерва;
•
Трет приод – комбинација на задолжителна резерва и расположливи
депозити.

•

Македонија го следи вториот приод со потпирање на операции на
отворен пазар и задолжителна резерва

ООП

ООП и ЗР

Романија

ООП - повлекување

Турција

ООП - обезбедување

Летонија

ЗР во домашна валута

Србија

Расположливи депозити

Македонија

Полска

Унгарија

Чешка

Данска

ЕЦБ

100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100

ЗР и расположлив депозит

Хрватска

Просечна структурна ликвидносна позиција по инструменти (2007-2011)

Тековна поставеност на инструментите
на

издавање на благајнички записи – тековно секоја среда со примена на тендер
со неограничен износ и утврдена каматна стапка (4%).
репо операции за купување или продажба на хартии од вредност на
привремена основа - тековно се применуваат по потребa заради фино
регулирање на ликвидноста во банкарскиот систем (во услови на краткотраен
недостиг на ликвидни средствa)
купување или продажба на хартии од вредност на дефинитивна основа

отворениот пазар:

НБРМ,

операциите





на

се

Од



инструментите

најфлексибилни





Стандарден инструмент претставува задолжителната резерва преку која
НБРМ директно влијае врз понудата на пари и кредити. ЗР се одржува на просечно
ниво, според однапред утврден календар, во времетраење од 28 или 35 дена.



За надминување на краткорочниот ликвидносен недостиг кај банките на крајот на
денот, НБРМ одобрува расположлив кредит преку ноќ. Кредитот преку ноќ
се одобрува на иницијатива на банките по каматна стапка која е за 1,5 п.п.
повисока од основната каматна стапка

Нова оперативна рамка



Намалување на фреквентноста на аукциите на еднаш во рамки на периодот
на ЗР (28 или 35 – дневни)
Премин од тендер со неограничен износ кон тендер со ограничен износ и
утврдена максимална каматна стапка (4%)


банките ќе аукцираат со износи и каматни стапки




Воведување редовни аукции на 7-дневни репо операции, секој петок



Воведување на нови инструменти за пофлексибилно управување со

Примена на тендер со ограничен износ и утврдена каматна стапка, на ниво од
просечната пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на
благајнички записи

ликвидноста на краток рок:





расположлив депозит на 7 дена, со каматна стапка 2%, со можност за пласирање
средства секоја среда
расположлив депозит преку ноќ, со каматна стапка 1%, со можност за пласирање
средства секој ден

Намалување на каматната маргина од 1,5 п.п. на 0,5 п.п. над просечната
пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на благајнички
записи

Нова оперативна рамка
Операции за обезбедување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Почеток
на ЗР
период

Крај на
ЗР
период

среда/1 ден

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

петок

среда

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

Операции за повлекување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена
Аукција на БЗ
(28/35 дена)

петок

Операции за повлекување на ликвидност

Нов
период
на ЗР

вторник
(28/35 дена)
ден

Заклучок
Новата оперативна рамка се очекува да овозможи ...
 поголемо користење на репо операциите за управување







со краткорочните ликвидносни флуктуации
пофлексибилно управување со ликвидноста преку
воведување на расположливи депозити на 7 дена и
депозити преку ноќ
активирање на расположливиот кредит преку ноќ со
намалување на каматната стапка
зголемена меѓубанкарска активност преку намалена
фреквентност на аукциите на благајнички записи и
ограничување на износот
задржување на сигналната функција на основниот
инструмент, преку утврдување максимална каматна
стапка.


Slide 6

ПРОМЕНИ КАЈ МОНЕТАРНИТЕ
ИНСТРУМЕНТИ НА НАРОДНАТА
БАНКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Aприл, 2012

Вовед
•

•

•

Традиционалниот сет на монетарни инструменти се состои од:
•
операции на отворен пазар (издавање хартии од вредност, репо операции,
дефинитивни трансакции со хартии од вредност, своп операции, депозитни
операции);
•
расположливи кредити и депозити;
•
задолжителна резерва.
Неконвенционални монетарни мерки:
•
откуп на државни хартии од вредност и хартии од вредност издадени од
приватен сектор;
•
операции за обезбедување девизна ликвидност;
•
продолжување на рочноста на монетарните операции;
•
релаксирање на колатералот.
Сетот на инструменти е детерминиран од структурната ликвидносна
позиција на банкарскиот систем:
•
структурен вишок;
•
структурен недостиг.

Споредбена анализа со други земји
•

Се разликуваат повеќе приоди при управување на структурната
ликвидносна позиција:
•
Прв приод – потпирање на операции на отворен пазар;
•
Втор приод – комбинација на операции на отворен пазар и
задолжителна резерва;
•
Трет приод – комбинација на задолжителна резерва и расположливи
депозити.

•

Македонија го следи вториот приод со потпирање на операции на
отворен пазар и задолжителна резерва

ООП

ООП и ЗР

Романија

ООП - повлекување

Турција

ООП - обезбедување

Летонија

ЗР во домашна валута

Србија

Расположливи депозити

Македонија

Полска

Унгарија

Чешка

Данска

ЕЦБ

100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100

ЗР и расположлив депозит

Хрватска

Просечна структурна ликвидносна позиција по инструменти (2007-2011)

Тековна поставеност на инструментите
на

издавање на благајнички записи – тековно секоја среда со примена на тендер
со неограничен износ и утврдена каматна стапка (4%).
репо операции за купување или продажба на хартии од вредност на
привремена основа - тековно се применуваат по потребa заради фино
регулирање на ликвидноста во банкарскиот систем (во услови на краткотраен
недостиг на ликвидни средствa)
купување или продажба на хартии од вредност на дефинитивна основа

отворениот пазар:

НБРМ,

операциите





на

се

Од



инструментите

најфлексибилни





Стандарден инструмент претставува задолжителната резерва преку која
НБРМ директно влијае врз понудата на пари и кредити. ЗР се одржува на просечно
ниво, според однапред утврден календар, во времетраење од 28 или 35 дена.



За надминување на краткорочниот ликвидносен недостиг кај банките на крајот на
денот, НБРМ одобрува расположлив кредит преку ноќ. Кредитот преку ноќ
се одобрува на иницијатива на банките по каматна стапка која е за 1,5 п.п.
повисока од основната каматна стапка

Нова оперативна рамка



Намалување на фреквентноста на аукциите на еднаш во рамки на периодот
на ЗР (28 или 35 – дневни)
Премин од тендер со неограничен износ кон тендер со ограничен износ и
утврдена максимална каматна стапка (4%)


банките ќе аукцираат со износи и каматни стапки




Воведување редовни аукции на 7-дневни репо операции, секој петок



Воведување на нови инструменти за пофлексибилно управување со

Примена на тендер со ограничен износ и утврдена каматна стапка, на ниво од
просечната пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на
благајнички записи

ликвидноста на краток рок:





расположлив депозит на 7 дена, со каматна стапка 2%, со можност за пласирање
средства секоја среда
расположлив депозит преку ноќ, со каматна стапка 1%, со можност за пласирање
средства секој ден

Намалување на каматната маргина од 1,5 п.п. на 0,5 п.п. над просечната
пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на благајнички
записи

Нова оперативна рамка
Операции за обезбедување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Почеток
на ЗР
период

Крај на
ЗР
период

среда/1 ден

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

петок

среда

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

Операции за повлекување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена
Аукција на БЗ
(28/35 дена)

петок

Операции за повлекување на ликвидност

Нов
период
на ЗР

вторник
(28/35 дена)
ден

Заклучок
Новата оперативна рамка се очекува да овозможи ...
 поголемо користење на репо операциите за управување







со краткорочните ликвидносни флуктуации
пофлексибилно управување со ликвидноста преку
воведување на расположливи депозити на 7 дена и
депозити преку ноќ
активирање на расположливиот кредит преку ноќ со
намалување на каматната стапка
зголемена меѓубанкарска активност преку намалена
фреквентност на аукциите на благајнички записи и
ограничување на износот
задржување на сигналната функција на основниот
инструмент, преку утврдување максимална каматна
стапка.


Slide 7

ПРОМЕНИ КАЈ МОНЕТАРНИТЕ
ИНСТРУМЕНТИ НА НАРОДНАТА
БАНКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Aприл, 2012

Вовед
•

•

•

Традиционалниот сет на монетарни инструменти се состои од:
•
операции на отворен пазар (издавање хартии од вредност, репо операции,
дефинитивни трансакции со хартии од вредност, своп операции, депозитни
операции);
•
расположливи кредити и депозити;
•
задолжителна резерва.
Неконвенционални монетарни мерки:
•
откуп на државни хартии од вредност и хартии од вредност издадени од
приватен сектор;
•
операции за обезбедување девизна ликвидност;
•
продолжување на рочноста на монетарните операции;
•
релаксирање на колатералот.
Сетот на инструменти е детерминиран од структурната ликвидносна
позиција на банкарскиот систем:
•
структурен вишок;
•
структурен недостиг.

Споредбена анализа со други земји
•

Се разликуваат повеќе приоди при управување на структурната
ликвидносна позиција:
•
Прв приод – потпирање на операции на отворен пазар;
•
Втор приод – комбинација на операции на отворен пазар и
задолжителна резерва;
•
Трет приод – комбинација на задолжителна резерва и расположливи
депозити.

•

Македонија го следи вториот приод со потпирање на операции на
отворен пазар и задолжителна резерва

ООП

ООП и ЗР

Романија

ООП - повлекување

Турција

ООП - обезбедување

Летонија

ЗР во домашна валута

Србија

Расположливи депозити

Македонија

Полска

Унгарија

Чешка

Данска

ЕЦБ

100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100

ЗР и расположлив депозит

Хрватска

Просечна структурна ликвидносна позиција по инструменти (2007-2011)

Тековна поставеност на инструментите
на

издавање на благајнички записи – тековно секоја среда со примена на тендер
со неограничен износ и утврдена каматна стапка (4%).
репо операции за купување или продажба на хартии од вредност на
привремена основа - тековно се применуваат по потребa заради фино
регулирање на ликвидноста во банкарскиот систем (во услови на краткотраен
недостиг на ликвидни средствa)
купување или продажба на хартии од вредност на дефинитивна основа

отворениот пазар:

НБРМ,

операциите





на

се

Од



инструментите

најфлексибилни





Стандарден инструмент претставува задолжителната резерва преку која
НБРМ директно влијае врз понудата на пари и кредити. ЗР се одржува на просечно
ниво, според однапред утврден календар, во времетраење од 28 или 35 дена.



За надминување на краткорочниот ликвидносен недостиг кај банките на крајот на
денот, НБРМ одобрува расположлив кредит преку ноќ. Кредитот преку ноќ
се одобрува на иницијатива на банките по каматна стапка која е за 1,5 п.п.
повисока од основната каматна стапка

Нова оперативна рамка



Намалување на фреквентноста на аукциите на еднаш во рамки на периодот
на ЗР (28 или 35 – дневни)
Премин од тендер со неограничен износ кон тендер со ограничен износ и
утврдена максимална каматна стапка (4%)


банките ќе аукцираат со износи и каматни стапки




Воведување редовни аукции на 7-дневни репо операции, секој петок



Воведување на нови инструменти за пофлексибилно управување со

Примена на тендер со ограничен износ и утврдена каматна стапка, на ниво од
просечната пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на
благајнички записи

ликвидноста на краток рок:





расположлив депозит на 7 дена, со каматна стапка 2%, со можност за пласирање
средства секоја среда
расположлив депозит преку ноќ, со каматна стапка 1%, со можност за пласирање
средства секој ден

Намалување на каматната маргина од 1,5 п.п. на 0,5 п.п. над просечната
пондерирана каматна стапка, остварена на последната аукција на благајнички
записи

Нова оперативна рамка
Операции за обезбедување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Репо
аукции

Почеток
на ЗР
период

Крај на
ЗР
период

среда/1 ден

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

петок

среда

петок

Расположлив
депозит на 7
дена

среда

Расположлив
депозит на 7
дена

Операции за повлекување на ликвидност со рок на доспевање од 7 дена
Аукција на БЗ
(28/35 дена)

петок

Операции за повлекување на ликвидност

Нов
период
на ЗР

вторник
(28/35 дена)
ден

Заклучок
Новата оперативна рамка се очекува да овозможи ...
 поголемо користење на репо операциите за управување







со краткорочните ликвидносни флуктуации
пофлексибилно управување со ликвидноста преку
воведување на расположливи депозити на 7 дена и
депозити преку ноќ
активирање на расположливиот кредит преку ноќ со
намалување на каматната стапка
зголемена меѓубанкарска активност преку намалена
фреквентност на аукциите на благајнички записи и
ограничување на износот
задржување на сигналната функција на основниот
инструмент, преку утврдување максимална каматна
стапка.