Zdrowie psychiczne – szanse i zagrożenia Środa Wlkp., 2006r. Promocja i profilaktyka zdrowia psychicznego ABC promocji i profilaktyki zdrowia Modele zdrowia i patologii Stres – przyjaciel czy.
Download ReportTranscript Zdrowie psychiczne – szanse i zagrożenia Środa Wlkp., 2006r. Promocja i profilaktyka zdrowia psychicznego ABC promocji i profilaktyki zdrowia Modele zdrowia i patologii Stres – przyjaciel czy.
Slide 1
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 2
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 3
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 4
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 5
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 6
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 7
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 8
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 9
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 10
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 11
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 12
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 13
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 14
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 15
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 16
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 17
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 18
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 19
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 20
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 21
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 22
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 23
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 24
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 25
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 26
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 27
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 28
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 29
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 30
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 31
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 32
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 33
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 34
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 35
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 36
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 37
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 38
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 39
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 40
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 41
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 42
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 43
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 44
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 45
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 46
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 47
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 48
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 49
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 50
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 51
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 52
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 53
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 54
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 55
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 56
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 57
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 58
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 59
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 60
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 61
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 62
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 63
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 64
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 65
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 66
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 67
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 68
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 69
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 70
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 71
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 72
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 73
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 74
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 2
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 3
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 4
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 5
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 6
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 7
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 8
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 9
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 10
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 11
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 12
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 13
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 14
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 15
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 16
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 17
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 18
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 19
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 20
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 21
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 22
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 23
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 24
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 25
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 26
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 27
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 28
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 29
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 30
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 31
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 32
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 33
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 34
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 35
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 36
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 37
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 38
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 39
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 40
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 41
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 42
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 43
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 44
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 45
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 46
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 47
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 48
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 49
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 50
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 51
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 52
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 53
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 54
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 55
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 56
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 57
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 58
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 59
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 60
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 61
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 62
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 63
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 64
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 65
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 66
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 67
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 68
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 69
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 70
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 71
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 72
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 73
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy
Slide 74
Zdrowie psychiczne –
szanse i zagrożenia
Środa Wlkp., 2006r.
Promocja i profilaktyka
zdrowia psychicznego
ABC promocji i profilaktyki zdrowia
Modele zdrowia i patologii
Stres – przyjaciel czy wróg?
Wypalenie zawodowe
Działania promocyjne i profilaktyczne
podejmowane przez ŚDS
W odróżnieniu od
profilaktyki, procesu skierowanego
przeciwko chorobie,
promocja jest działaniem
zmierzającym do
zachowania zdrowia.
PREWENCJA
CHOROBA
ZDROWIE
PRZECIWDZIAŁANIE
UTRZYMANIE STATUS QUO
ZDROWIE
POTĘGOWANIE
CHOROBA
PRZECIWDZIAŁANIE
PODNOSZENIE
JAKOŚCI ŻYCIA
Promocja zdrowia
Proces umożliwiający
ludziom zwiększenie
kontroli nad własnym
zdrowiem oraz jego
poprawę.
Definicja
(wg Światowej Organizacji Zdrowia)
ZDROWIE
jest stanem dobrego
samopoczucia społecznego,
fizycznego
i psychicznego.
Model ALBO - ALBO
polis
soma
psyche
Model ADDYTYWNY
polis
soma
psyche
Model HOLISTYCZNY
polis
soma
psyche
Model holistyczny
z elementami
DYNAMICZNOŚCI
ZDROWIE
nie jest wartością statyczną;
zmienia się, ewoluuje,
jest lepsze lub gorsze.
ZDROWIE
to nie cel,
ale POTENCJAŁ
Ryzyko choroby
Prawdopodobieństwo
patologii
=
czynniki ryzyka (B,P,S,E)
zasoby (B,P,S,E)
B – biologiczne
S – społeczne
P – psychologiczne
E – środowiskowe
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała
Ok. 30% gimnazjalistów klas I-szych doświadcza
różnych objawów zaburzeń psychicznych
Problemy zdrowia psychicznego istotnie negatywnie
wpływają na funkcjonowanie codzienne 9% badanej
populacji uczniów
Gorsze samopoczucie psychiczne koreluje pozytywnie
z poczuciem większego zagrożenia w szkole z niższą
oceną własnych wyników w nauce
30-40% zgłasza występowanie zachowań
problemowych: picie alkoholu, zażywanie narkotyków,
doświadczanie przemocy
Ocena stanu zdrowia psychicznego
młodzieży gimnazjalnej
–
J.C.Czabała – c.d.
Szczególnie niepokojąca jest liczba osób z objawami
depresyjnymi (8,8%) i myślami samobójczymi (21%)
Wyniki drugiego badania tej samej grupy uczniów
będących w klasie III sugerują, że w ciągu 2 lat stan
zdrowia psychicznego badanej młodzieży istotnie się
pogorszył, wzrosła liczba uczniów przejawiających
zachowania problemowe: - szczególnie zwiększył się
odsetek uczniów upijających się (z 20% do 47%), wzrosła liczba doświadczających poważnych
problemów po wypiciu alkoholu, - z 6 do 20% wzrosła
liczba uczniów używających środki narkotyzujące.
Nie tylko geny…
STRES
przyjaciel czy wróg
?
Przyczyny cierpień spółczesnego
człowieka wg WHO
1. Stres
2. Depresja
3. Alkoholizm
4. Zaburzenia osobowości
5. Chroniczna nieśmiałość
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Stres
wg Hansa Selye’go- niespecyficzna reakcja
organizmu na wszelkie stawiane mu
wymagania
reakcja psychofizyczna, która pojawia się,
gdy wymagania, jakim musi sprostać dana
osoba, przekraczają jej możliwości
Stres a stan fizjologiczny,
czyli co się dzieje z ciałem?
lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja
serca, zwężenie naczyń)
intensywniejsze oddychanie
zwiększona potliwość
zwiększony napływ krwi do aktywnych mięsni (i mniejszy do
narządów „wyłączonych z akcji”)
zwiększona aktywność umysłowa
zwiększona aktywność fizyczna
MIĘŚNIE Gotowe do walki
•ulegają przekrwieniu (więcej
surowców energetycznych i tlenu)
•zwiększa się ich napięcie
OCZY Zwierciadło strachu
• rozszerzenie źrenic
• przy długotrwałym stresie
pojawiają się
zaburzenia widzenia
INNE OBJAWY
• uczucie suchości w ustach
•spadek zainteresowania seksem,
zaburzenia potencji
(raczej przy stresie długotrwałym)
STRES
SKÓRA Siódme poty
• wzrasta wydzielanie potu
(także na dłoniach),
• może pojawić się przy tym
„gęsia skórka”
MÓZG Centrala wydaje rozkazy
• podwzgórze(ośrodek stresu) wysyła
sygnał do przysadki mózgowej, a ta
głównie do rdzenia nadnerczy, gdzie
powstają najważniejsze„hormony stresu”
-adrenalina i noradrenalina
• wzrasta(nawet 2-3 krotnie) poziom
adrenaliny i noradrenaliny we krwi
• pobudzanie autonomicznego układu
nerwowego, który steruje podstawowymi
procesami życiowymi(krążenie, oddychanie,
trawienie) jest poza tym niezależny
od naszej woli
UKŁAD ODDECHOWY
Więcej tlenu
• przyspieszenie oddechu, w efekcie
do krwi trafia więcej tlenu
UKŁAD POKARMOWY
Trawienie wstrzymane
• gruczoły trawienne zaprzestają
wydzielania
• spada napięcie żołądka i jelit
• mogą się pojawić zaburzenia
pokarmowe
(mdłości, biegunka)
• utrata apetytu lub przeciwnie
- silne uczucie głodu
STRES
UKŁAD NERWOWY
Podwyższona gotowość
•zwiększa się szybkość reakcji
• pod wpływem endorfin spada wrażliwość
na ból (w ekstremalnych sytuacjach, np.
podczas bitwy, może całkowicie zaniknąć)
UKŁAD KRWIONOŚNY
Posiłki dla mięśni
• serce zaczyna bić szybciej,
zwiększa się siła skurczu
• wzrasta ciśnienie krwi
•do krwi trafia więcej glukozy
i kwasów tłuszczowych (zostają
uwolnione z wątroby), to więcej „paliwa
dla mięśni
• wzrasta krzepliwość krwi (w razie
zranienia zmniejsza to krwawienie)
Fazy reakcji stresu
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej stresujące?
Co jest bardziej
stresujące?
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH
Śmierć małżonka 100
Rozwód 73
Separacja małżeńska 65
Pobyt w więzieniu lub szpitalu dla psychicznie
chorych 63
Śmierć bliskiego członka rodziny 63
Poważne zranienie / choroba 53
Małżeństwo 50
Zwolnienie z pracy 47
Pogodzenie się z małżonkiem 45
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Przejście na emeryturę 45
Poważna zmiana stanu zdrowia lub zachorowanie członka
rodziny 44
Ciąża 40
Problemy seksualne 39
Wzrost liczby domowników – narodziny, wprowadzenie się
do rodziców 39
Duża zmiana w sytuacji finansowej 38
Śmierć bliskiego przyjaciela 36
Zmiana charakteru pracy 36
Poważny wzrost częstotliwości kłótni małżeńskich 35
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Zaciągnięcie kredytu na zakup domu, przedsiębiorstwa 31
Poważna zmiana w zakresie obowiązków zawodowych 29
Wyprowadzenie się z domu syna lub córki 29
Problemy z rodziną współmałżonka 29
Poważne osiągnięcie osobiste 28
Rozpoczęcie lub zaprzestanie pracy przez żonę/męża 26
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki w szkole 26
Istotna zmiana w warunkach mieszkaniowych 25
Zmiana osobistych przyzwyczajeń 24
Problemy z szefem 23
SKALA OCENY WAŻNOŚCI
WYDARZEŃ ŻYCIOWYCH – c.d.
Poważna zmiana godzin lub warunków pracy 20
Zmiana miejsca zamieszkania 20
Zmiana szkoły 20
Poważna zmiana w sposobie spędzania czasu wolnego 19
Poważna zmiana w życiu religijnym 19
Poważna zmiana w życiu towarzyskim 18
Poważna zmiana przyzwyczajeń związanych ze spaniem 16
Poważna zmiana częstotliwości spotkań w gronie rodzinnym 15
Istotna zmiana przyzwyczajeń związanych z odżywianiem15
Wakacje 13
Święta Bożego Narodzenia 12
Drobne naruszenie prawa 11
Stres w teorii Lazarusa i Falkman jest
rozumiany jako dynamiczna relacja
pomiędzy człowiekiem a otoczeniem,
która to relacja oceniana jest przez
jednostkę jako wymagająca wysiłku
adaptacyjnego lub przekraczająca
możliwości sprostania jej.
Neutralne
Sytuacja
Czym dla mnie jest to
wydarzenie?
Krzywda
strata
Wymaga
adaptacji
Zagrożenie
Korzyść
Wyzwanie
Nie postrzegamy rzeczy takimi,
jakimi są, lecz takimi, jacy jesteśmy.
/Anais Nin/
Sposoby radzenia sobie
wg R. Lazarusa
poszukiwanie informacji – polega na dokonywaniu
przeglądu sytuacji, by przewartościować zagrożenia i
szkody oraz podjąć decyzję zaradczą,
bezpośrednie działania – to te czynności, które służą
uporaniu się ze stresem (np. złość, zemsta, ucieczka,
samobójstwo)
powstrzymanie się od działania
intrapsychiczne metody zaradcze –
procesy poznawcze służące do
regulowania emocji – mają na celu
działanie uspokajające
Wzór Zachowania A
/M. Friedman i R. H. Rosenman/
Chęć osiągania jak największej liczby
ambitnych celów w jak najkrótszym czasie
Silna tendencja do rywalizacji
Pragnienie dużego uznania i awansu, wysoka
potrzeba osiągnięć
Tendencja do dominacji
Wysoki poziom energii, szybkość,
niecierpliwość
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego instytutu badań
nad stresem:
w ciągu 10 lat (od 84 r) – wzrost
liczby chorób będących skutkiem
stresu o ok. 800 %.
Uważa się, że 50-60% czasu absencji chorobowej
pracowników wiąże się ze stresem w miejscu pracy,
a koszty zwolnień lekarskich pracowników
oraz koszty ich leczenia w UE
szacuje się na 20 miliardów euro,
a w Stanach Zjednoczonych
150 miliardów dolarów rocznie.
Koszty społeczne z powodu stresu stale też rosną.
Społeczeństwo ponosi koszty takich świadczeń,
jak opieka medyczna oraz renty zdrowotne i inwalidzkie
dla tych, którzy ulegli wypadkowi w pracy
spowodowanemu stresem.
Stres zawodowy
w liczbach
29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie
na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:
bóle pleców (30%)
stres 28 %
ogólne zmęczenie (20 %)
(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
38 % odczuwa napięcie w pracy – w domu -8%
(bad. brytyjskie –mężczyźni)
W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój,
osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( bad Hingleya i Coopera)
Stres a niezdolność do
pracy (renty)
1967 –
11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
1997
30 % z tytułu zaburzeń psychicznych
28 % schorzenia układu mięśniowoszkieletowego
8% choroby układu krążenia
Wypalenie
zawodowe
Wypalenie zawodowe
opisywane jest jako zaczynający się
powoli lub ujawniający nagle
stan wyczerpania zarówno cielesnego,
jak i duchowego,
występujący w życiu zawodowym,
ale też poza pracą, w życiu towarzyskim,
w relacjach partnerskich i rodzinnych.
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
pracowników socjalnych,
opiekunów,
rodziców rodzin zastępczych,
osoby udzielające pomocy narkomanom,
personel poradni,
badaczy społecznych,
doradców i trenerów organizacyjnych,
pielęgniarki,
siostry zakonne,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
osoby mające pieczę nad budżetem,
kierownictwo klinik i placówek
rehabilitacyjnych,
lekarzy i stomatologów,
logopedów,
terapeutów zajęciowych ,
psychoterapeutów,
księży,
rodziców i terapeutów dzieci autystycznych,
WYPALENIE ZAWODOWE DOTYKA
opiekunów osób cierpiących na choroby
psychiczne,
wychowawców,
nauczycieli,
pedagogów,
psychologów,
policjantów.
Pojedyncze obciążenie,
ani też nagromadzenie sytuacji trudnych
w krótkim czasie, nie spowodują
wystąpienia syndromu wyczerpania!
Może on mieć miejsce dopiero wtedy,
gdy obciążenia wyżej wymienione
występują jednocześnie przez dłuższy
czas bez realnej możliwości
uwolnienia się od nich.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
1. USTALANIE REALISTYCZNYCH
CELÓW
2. ROBIENIE TYCH SAMYCH RZECZY
W INNY SPOSÓB
3. ROBIENIE PRZERW W PRACY
4. TRAKTOWANIE SPRAW MNIEJ
OSOBIŚCIE
5. DBANIE O SIEBIE TAK JAK O INNYCH
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA
ZESPOŁOWI WYPALENIA ZAWODOWEGO
6. PODKREŚLENIE POZYTYWNYCH
STRON
Warto pamiętać, że szklanka może być postrzegana jako do połowy
pusta, ale może być również widziana jako do połowy pełna.
7. POZNANIE SIEBIE
8. ODPOCZYNEK I RELAKS
9. DEKOMPRESJA
10. ODDZIELENIE ŻYCIA
ZAWODOWEGO OD RODZINNEGO!
Jeżeli nawet po zastosowaniu się
do wszystkich powyższych
zaleceń
zespół wypalenia utrzyma się,
powinno się podjąć ostateczną
decyzję o zmianie pracy!
Środowiskowy Dom Samopomocy
w Środzie Wlkp.
w ramach działań z zakresu
profilaktyki i promocji
zdrowia psychicznego
realizował dotychczas między
innymi następujące PROGRAMY,
na które otrzymał
dofinansowanie
w ramach programów
rządowych :
w roku 2004 program pn.
„Powrót do środowiska”
w roku 2005 program pn.
„Mosty zamiast murów”
od września 2006 roku planowane jest
zrealizowanie projektu pn.
„Przez wsparcie do samodzielności”
Powrót do środowiska
„Klub samopomocy” dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Punkt Konsultacyjny dla osób z zaburzeniami psychicznymi
oraz członków ich rodzin w tym: uruchomienie telefonu zaufania
i adresu e-mail, poprzez który osoby będą mogły anonimowo
korzystać z porad specjalisty, a także strony internetowej z
informacjami dotyczącymi zaburzeń psychicznych
grupa wsparcia dla rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
,,Kafejka internetowa”
edukacja społeczności poprzez lokalne media
organizacja spotkań z pracodawcami w celu pokazania korzyści
związanych z zaburzeniami osób z zaburzeniami psychicznymi
organizacja spotkań i prelekcji dla duchownych z parafii powiatu
średzkiego na temat zaburzeń psychicznych i kontaktu z tymi
osobami,
organizacja warsztatów dla nauczycieli dotyczących wczesnych
objawów zaburzeń psychicznych oraz psychoprofilaktyki wśród
uczniów
Mosty zamiast murów
- program przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Warsztaty umiejętności
„Ja jako rodzic i partner”
„Pierwsza rozmowa z pracodawcą”
„Ciało zna odpowiedź”,
„Czy mówić i jak mówić o chorobie”
„Chory nie znaczy gorszy”
warsztat z zakresu funkcjonowania seksualnego
Terapia rodzin wspierająca system rodzinny osób z
zaburzeniami psychicznymi
Mosty zamiast murów – c.d.
COMIESIĘCZNE WYDAWANIE
BIULETYNU
„MOSTY ZAMIAST MURÓW”
INFORMUJĄCEGO O DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU
SAMOPOMOCY
W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA
Mosty zamiast murów
– c.d.
KLUB – KAWIARENKA
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI
(SPOTKANIA Z PIELĘGNIARKĄ
– 2 RAZY W MIESIĄCU)
Mosty zamiast murów
– c.d.
PROJEKCJE FILMÓW DOTYCZĄCYCH
ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
W RAMACH DYSKUSYJNEGO
KLUBU FILMOWEGO „DIALOG”
(1 RAZ W MIESIĄCU)
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
KAFEJKA INTERNETOWA
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
PUNKT KONSULTACYJNY
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
GRUPA WSPARCIA
DLA CZŁONKÓW RODZIN OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Działania z zakresu
promocji zdrowia psychicznego
– c.d.
DIAGNOZA POSTAW WOBEC OSÓB
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
- BADANIA ANKIETOWE
WŚRÓD PRACODAWCÓW POWIATU
ŚREDZKIEGO ORAZ OGÓŁU
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
Ankieta
Gfsfjlknklh
Gfgfvvj
Hfdhytnvn
G
B]
V
jbnn
W 2005 roku wśród
pracodawców powiatu
średzkiego przeprowadzono
badania, mające na celu
poznanie ich poglądów
na temat zatrudniania osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Wyniki opublikowano
w grudniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi
Ankiety skierowano do 40
pracodawców
Większość badanych (12)
reprezentowała średnie i duże
przedsiębiorstwa (przeważnie z branży
usługowej i produkcyjnej, tylko 3
respondentów pochodziło z firm
handlowych)
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
TYLKO 1 NA 15 FIRM
zatrudniała dotąd osoby z zaburzeniami
psychicznymi.
Większość badanych pracodawców
uznała, że choroby psychiczne są
przeciwwskazaniem do pracy w ich
przedsiębiorstwie .
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Największe obawy budzą :
1. Nieprzewidywalność zachowania się
pracownika,
2. Częsta lub długotrwała nieobecność
w pracy,
3. Ewentualne zachowania agresywne.
Pracodawcy o osobach
z zaburzeniami psychicznymi –
c.d.
Większość badanych deklarowała,
że zna przepisy prawne określające
przywileje oraz możliwości uzyskania
zwrotu kosztów ze środków PFRON
związane z zatrudnianiem osób
niepełnosprawnych.
W 2005 roku wśród 150
mieszkańców powiatu średzkiego
przeprowadzono badania, mające
na celu poznanie ich poglądów
na temat funkcjonowania osób
z zaburzeniami psychicznymi
jako partnerów i rodziców.
Wyniki opublikowano
w styczniowym numerze Biuletynu
„Mosty zamiast murów”
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner
Na nasze pytania odpowiedziało 79
kobiet i 71 mężczyzn.
Przeprowadzone badania pokazują, że
perspektywa związku z osobą z
zaburzeniami psychicznymi oraz
możliwość posiadania z nią dzieci
budzi nadal mieszane uczucia. Dużo
jest również obszarów niewiedzy.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi
jako rodzic i partner – c.d.
Jedynie 8% badanych było w związku
z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
Zdecydowana większość – 78,6% deklaruje,
że nie poślubiłaby osoby z zaburzeniami.
Różne jest też postrzeganie osób z
zaburzeniami jako rodziców
(35,5% opowiada się za, 32,7% - przeciw,
32% nie miało zdania)
„Przez wsparcie do samodzielności”
Diagnoza potrzeb i oczekiwań w zakresie usług oferowanych przez
ŚDS i inne instytucje pomocowe z terenu powiatu średzkiego
Warsztaty: „Moja Przyszłość - Pierwsza Praca”, „Bądź
komunikatywny”, „Powrót do aktywności zawodowej”,
„Potrafię, wybieram, działam”, „Dylematy finansowe”, „Oswoić
chorobę”, „Złap oddech”;
Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do
ogółu społeczności lokalnej związanej z promocją i profilaktyką
zdrowia psychicznego:
1) „Dni otwarte” w Środowiskowym Domu Samopomocy,
2)
zorganizowanie 2 wystaw prac uczestników ŚDS w Środzie
3) „Razem żyć, razem pracować”:
a) szkolenie
b) Przegląd Twórczości Uczestników Środowiskowych Domów
Samopomocy
Serdecznie dziękujemy za
uwagę i zapraszamy do
dalszej współpracy