Slide 1

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 2

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 3

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 4

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 5

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 6

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 7

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 8

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 9

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 10

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 11

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 12

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 13

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 14

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 15

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 16

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 17

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 18

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 19

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 20

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 21

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 22

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 23

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 24

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 25

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 26

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 27

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 28

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 29

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 30

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 31

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 32

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 33

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 34

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak


Slide 35

ZDROWIE PSYCHICZNE

Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego.

ZDROWIE PSYCHICZNE
 nieodłączna część zdrowia ogólnego,

 wpływa na jakość życia oraz
pełnowartościowe uczestnictwo w życiu
społecznym,
 choroby psychiczne powodują cierpienie
niepełnosprawność,

i

 choroba psychiczna to stan nieprawidłowego

funkcjonowania psychiki,
 długotrwały stres i depresje mogą dotknąć
każdego z nas.

CHOROBY PSYCHICZNE:
 Depresja

 Fobie
 Mania
 Schizofrenia

 Zaburzenia osobowości
 Nerwice
 Zaburzenia odżywiania

DEPRESJA
 To nieporównywalnie więcej niż smutek i żal
 To chorobliwe przygnębienie i zahamowanie








czynności psychicznych
Bezsenność
Płaczliwość
Apatia
Utrata apetytu
Izolacja i brak więzi z otoczeniem
Kłopoty z zapamiętywaniem faktów

Rodzaje depresji:
 Egzogenna (reaktywna) - spowodowana

przez bardzo ciężkie doświadczenia życiowe,
jak np. rozwód lub żałoba.
 Endogenna - symptomy smutku, cierpienia
oraz poczucia beznadziejności nie są
związane z żadnym konkretnym
wydarzeniem.

Fobie:
 silny lęk występujący w jakiejś sytuacji, która

z obiektywnego punktu widzenia wcale nie
jest taka straszna. Człowiek cierpiący na fobię
zdaje sobie sprawę, że właściwie nie ma
czego się bać, ale lęk jest tak silny, że trudno
jest mu go opanować siłą woli i racjonalnym
myśleniem.

Objawy fobii:
 objawia się niepokojem,

 drżeniem rąk,
 zawrotami głowy,
 mdłościami,

 przyspieszonym biciem serca.
 Chorzy na nią starają się maksymalnie unikać

sytuacji i przedmiotów wywołujących tak
silny lęk - często za wszelką cenę.

Fobia społeczna:
 to paraliżujący lęk przed upokorzeniem,

ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi
ludźmi i zawieraniem nowych znajomości.
 Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się
wygłaszać publicznie przemówienia,
poznawać nowych ludzi itp.
 Unikają za wszelką cenę kontaktów
interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia,
zlekceważenia czy niewłaściwego, ich
zdaniem, potraktowania.

Agorafobia:
 to strach przed znalezieniem się na otwartej

przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w
sytuacji, z której nie można się łatwo
wydostać bez zwracania uwagi na siebie
 ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc
publicznych, supermarketów, starają się nie
jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych
przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu
 wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle
jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach

Klaustrofobia:
 to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi

pomieszczeniami
 chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i
nie będzie się mógł wydostać
 strach przed utknięciem i brakiem
możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach
zamykanych od zewnątrz, jest tak
paraliżujący, że nie pomaga rozsądne
tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi,
kiedy sama zostanie w danym

Zoofobia:
 to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt,

 czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala
pokonać specjalna terapia prowadzona pod
okiem specjalisty
 stopniowe oswajanie się ze zwierzętami,
poznawanie ich sposobu życia pozwala
czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii
 pająki (arachnofobia), pszczoły (apiofobia)
 węże (ofidofobia) itp..

Akrofobia:
 to powszechnie znany lęk wysokości

 chorzy na tę postać fobii doświadczają
poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują
się na większych wysokościach, pomimo
faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan
zagrażający ich życiu czy zdrowiu
 unikają wchodzenia na większe wysokości -

wspinaczka po górach to nie jest sport dla
nich.

Aerodromofobia:
 to strach przed lataniem

 dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak
dana osoba staje się świadkiem katastrofy
lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej
wyniku
 chorzy na nią cierpią na poważne stany

lękowe
 unikają latania samolotem, wybierają inne
sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu
i lęku związanego z lataniem.

Skutki fobii:
 jeśli nie jest leczona, może poważnie

utrudnić życie,
 wywołać problemy w relacjach z rodziną i
przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy,
 przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne
okresy poprawy, aczkolwiek należy
zauważyć, że w większości wypadków fobia
sama nie przechodzi, dlatego też należy
uzyskać specjalistyczną pomoc,
 alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na

Mania:
 zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń

afektywnych charakteryzujące się
występowaniem podwyższonego bądź
drażliwego nastroju
 stany maniakalne zazwyczaj opisywane są
przez pacjentów jako doświadczenia
przyjemne, sprawiające, że czują się
szczęśliwi

Objawy manii:
 przymus mówienia, gadatliwość zdająca się

nie mieć końca (98% chorych)
 pobudzenie psychoruchowe (hiperbulia) (87%
chorych)
 zmniejszona potrzeba snu (lub nawet
kilkudniowy całkowity brak potrzeby snu,
81% chorych) albo zaburzenia rytmu
okołodobowego
 gonitwa myśli (synonimicznie tachyfrenia,
myślotok) (71% chorych)

Schizofrenia:
 Początek zaburzenia występuje najczęściej

we wczesnej dorosłości, najczęściej między
18 a 35 rokiem życia,
 rozpoznanie stawia się na podstawie
wywiadu z pacjentem, a także na podstawie
zaobserwowanego zachowania,
 wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za
pomocą współcześnie dostępnych badań
laboratoryjnych,
 dominują w niej objawy związane z

Zaburzenia osobowości
 jest to grupa nieprawidłowości wywodzących

się z nieprawidłowego ukształtowania
osobowości
 głównym objawem są problemy z
przystosowaniem się do życia

Typowe nieprawidłowości:
 brak zainteresowań

 nietrwałość związków partnerskich
 brak hierarchii wartości
 brak wytrwałości w dążeniu do celów

 brak umiejętności wykorzystania swoich
doświadczeń

Podział zaburzeń
osobowości według ICD-10
 Osobowość paranoiczna F60.0

 Osobowość schizoidalna F60.1
 Osobowość dyssocjalna

F60.2
 Osobowość chwiejna emocjonalnie F60.3
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typ

impulsywny F60.30
 Osobowość chwiejna emocjonalnie typu
borderline F60.31

 Osobowość histrioniczna

F60.4
 Osobowość anankastyczna F60.5

Nerwice:
 grupa zaburzeń psychicznych o bardzo

rozmaitej symptomatyce, definiowana
jako zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburzeń emocjonalnych,
zakłóceń procesów psychicznych i
patologicznych form
zachowania występujących w tym samym
czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.

Przejawy:
 Perfekcjonizm – uznawanie działania o

cechach doskonałości za jedynie
dopuszczalne
 Egocentryzm – nadmierna koncentracja
uwagi na sobie i poczucie szczególnego
charakteru własnych dolegliwości
nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania
wobec otoczenia
 Uzależnienie – od osób, używek, nawyków
itp.

Zaburzenia odżywiania:
 zaburzenia jedzenia - jednostki chorobowe

charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia
na podłożu psychicznym:
 zaburzenia specyficzne: anoreksja, bulimia
 zaburzenia niespecyficzne (zespół jedzenia
nocnego, zespół objadania się, anarchia
żywieniowa, otyłość)

Anoreksja:
 Jadłowstręt psychiczny - zaburzenie

odżywiania polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą,
 obraz własnego ciała jest zaburzony,
 lęk przybiera postać uporczywej idei
nadwartościowej, w związku z czym pacjent
wyznacza sobie niski limit wagi,
 największe zagrożenie zachorowaniem
dotyczy wieku między 14 a 18 rokiem życia.

Skutki anoreksji:
 anoreksję cechuje szybko postępujące

wyniszczenie organizmu, które pozostawia
często już nieodwracalne zmiany,
 nieleczona prowadzi do śmierci w około 10%
przypadków.

Diagnostyka anoreksji:
 przeżywa silny lęk przed przybraniem na

wadze lub otyłością, nawet jeśli
ma niedowagę;
 nie chce utrzymać wagi w granicach normy
dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest
spowodowane żadnym schorzeniem
fizycznym ani psychicznym;
 jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
 nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała,
wymiary i sylwetkę;

Bulimia:
 “wilczy głód” jest chorobą najczęściej

występującą u młodych dziewcząt (90%
przypadków),
 objawia się ona zaburzeniami w
przyjmowaniu pokarmów, polegającymi na
napadach niepohamowanego głodu,
połączonego ze zjadaniem nienaturalnie
dużych ilości pokarmów,
 po takim przejedzeniu u osoby z
bulimią często dochodzi do napadu strachu,

Przyczyny bulimii:
 brak samoakceptacji

 konflikty rodzinne
 zaburzenia mechanizmów samoregulacji i

samokontroli
 uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
 emocjonalne zaniedbanie dziecka w
dzieciństwie
 brak akceptacji przez grupę rówieśniczą
(wiążący się często ze zmianą środowiska)

Anarchia żywieniowa:
 Charakteryzuje się zaniechaniem jedzenia

głównych posiłków na korzyść ciągłego
podjadania, co w przeważającej części
prowadzi do otyłości.

Otyłość:
 Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka

tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej
masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
 Według wskaźnika BMI masa ciała osoby
otyłej musi wynosić 30 kg/ m2 lub więcej.
 Otyłość, obok nadmiernego
wychudzenia, jest również ogromnym
współczesnym problemem społeczeństw.

Gdzie szukać pomocy?
 Osoba podejrzewająca u siebie objawy lub u

której otoczenie podejrzewa objawy choroby,
powinna się zgłosić do lekarza psychiatry lub
psychologa klinicznego, który ustali
optymalne miejsce i warunki leczenia i
rehabilitacji
 Grupy samopomocy są tworzone po to, aby
osoby chore psychicznie oraz ich rodziny
mogły się dzielić doświadczeniami
towarzyszącymi chorobie z osobami o
podobnych doświadczeniach.

Oddziały dzienne:
 stanowią formę pośrednią między

szpitalnymi oddziałami całodobowymi a
poradnią zdrowia psychicznego.
 pacjenci uczestniczą w zajęciach
terapeutycznych w ciągu dnia, wieczory zaś i
noce spędzają w domu.
 Oddziały dzienne oferują leczenie w ostrej
fazie choroby lub oddziaływania
rehabilitacyjne.
 Podstawowym celem rehabilitacji jest

Obozy terapeutyczne:
 turnusy rehabilitacyjne - są organizowane dla

osób, które przebyły już leczenie
psychiatryczne na oddziale dziennym lub
stacjonarnym.
 Celem obozu jest prowadzenie terapii i
rehabilitacji poza instytucją psychiatryczną.
 Podczas pobytu pacjenci mają ustalony
program zajęć terapeutycznych i
rekreacyjnych.
 Są angażowani na poziomie intelektualnym,

Dzienne Środowiskowe Domy
Samopomocy:
 są dzienną formą wsparcia, przeznaczoną dla

osób chorych
psychicznie i upośledzonych, mających
trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Działają na zasadach
 społeczności terapeutycznej, czyli zakładają
wzajemny terapeutyczny wpływ pacjentów.
 Oferowane zajęcia to: treningi umiejętności
życiowych i społecznych (kurs kulinarny,
techniczny, higieny osobistej,

Koniec.
Dziękuję za uwagę ☺ ☻
Dużo zdrowia życzę!

Anna Wawrzyniak