Transcript نیازهای فیزیولوژیکی رشته های ورزشی حمید رجبی استاد یار دانشگاه تربیت معلم
Slide 1
نیازهای فیزیولوژیکی رشته های ورزشی
حمید رجبی
استاد یار دانشگاه تربیت معلم
Slide 2
عوامل تعیین کننده نیازهای جسمانی
وفیزیولوژیکی
الگوهای حرکتی
شدت اجرا
کمیت اجرا
ماهیت اجرا
نیمرخ بازیکنان
Slide 3
Relative distance
covered
for outfield
players during
soccer matchplay
Research Institute of Sports & Exercise Sciences
FACULTY OF SCIENCE
Slide 4
Mean distances
covered (km) by
an international
striker during an
English League
match
In possession
Back/sideways
Sprint
Activity
Stride
Jog
Walk
0
1
2
3
4
Distance (km)
5
Research Institute of Sports & Exercise Sciences
FACULTY OF SCIENCE
Slide 5
Characteristics of Soccer
Distance:
10 -13 km
Sprint:
every 90 s
High Intensity efforts:
every 30 s
Recovery:
25 s
Games skills:
agility
Research Institute of Sports & Exercise Sciences
FACULTY OF SCIENCE
Slide 6
Example of a soccer-specific drill for aerobic training
Slide 7
-
-
الگوهاي حركتي متفاوت
دویدن آهسته تا دوهاي سرعت
دویدن با توپ یا بدون توپ
حركات پاي پهلو به طرفین ،عقب و جلو
پرش هاي جفت و تك پا
پرتاب هاي مختلف
تغییر جهت هاي پیاپي
Slide 8
-
Cuesta (1991):
مسافت پیموده شده توسط بازیكنان هندبال؛
بازیكنان گوش چپ 3557متر
بازیكنان گوش راست 4083متر
3464متر
بازیكنان بغل چپ
بازیكنان بغل راست 2857متر
3531متر
بازیكنان خط زن
Slide 9
فيزيولوژي بسکتبال
یک مطالعه موردی
Slide 10
بازي بسکتبال يک جريان متناوب
از فعاليت هاي گوناگون است که
در اين فعاليت ها ظرافت ،دقت
،زمان سنجي و چابکي از عوامل
اصلي هستند.
مهمترين عوامل موثر در تعيين
نيازمندي هاي فيزيولوژيکي ورزش
بسکتبال ،الگوهاي حرکتي و
شدت بازي است.
Slide 11
شدت بازي در بسکتبال با
توجه به راه کار بازي ،فلسفه
مربي ،شرايط بازي و سطح
مهارت جسماني بازيکنان
متغيير است .بنابراين نياز
فيزيولوژيکي يک بازيکن
بسکتبال ممکن است با توجه
به شيوه بازي هر تيم ويژه
باشد.
Slide 12
الگوي حرکتي در
ورزش بسکتبال
عبارتند از:
ايستادن
راه رفتن
دويدن
هر کدام از اين حرکات
مي توانند
آهسته يا سريع انجام شوند.
حرکت به عقب
حرکت به پهلو
انواع پرش
Slide 13
در حين 48دقيقه بازي بسکتبال 997تغيير حرکتي گزارش شده است يعني هر 2ثانيه
يک تغيير حرکتي اتفاق افتاده است.
40
35
30
25
20
15
10
5
0
ح رک ت رو به
عق ب و ج انب ی
دوی دن
پرش ها
ایستادن و را ه
رفت ن
مک اينز و همکاران
Slide 14
تنها 15درصد از زمان بازي
صرف فعاليت هاي شديد مي
شود .بنابرين به نظر مي رسد
قسمت عمده فعاليت ها در
بازي بسکتبال در شدت هاي
هوازي انجام مي شود.
به هر حال شيوه و سطح بازي
عوامل اثر گذار هستند.
Slide 15
ضربان قلب و اکسيژن مصرفي
ضربان قلب بازيکنان بسکتبال در تحقيقات مختلف بين 160
تا 185و بطور ميانگين حدود 170ضربه در دقيقه معادل
89درصد حداکثر گزارش شده است.
تقريبا 4-15درصد از زمان بازي با شدت ضربان بيش از 95
درصد حداکثر و 60-75درصد از زمان بازي با شدت حدود
85درصد حداکثر گزارش شده است.
Slide 16
الکتات
ميانگين الکتات در حين يکي از
رقابت هاي بسکتبال 8/6± 8/2ميلي
مول در ليتر و در رقابت ديگر ± 1/3
5/8ميلي مول در ليتر گزارش شده
است.
نتايج تحقيقات حاکي از آن است که
ارتباط معني داري ( )r=64/0بين
غلظت الکتات و درصد زمان
گذراندن در فعاليت شديد وجود
دارد.
Slide 17
نيمرخ جسماني و فيزيولوژيکي بازيکنان
بسکتبال
Slide 18
درصد چربي
از آنجايي که بسکتبال به جابجايي سريع نياز دارد ،چربي
اضافي عامل محدود کننده اي خواهد بود .به همين دليل
اندازه گيري چربي بدن و ضخامت چين پوستي بازيکنان
بسکتبال حاکي از الغرتر بودن آنها نسبت به افراد معمولي
جامعه است.
درصد چربي بازيکنان مرد 3/8تا 5/13درصد گزارش شده
است.
بازيکنان ليگ هاي پايين تر و بازيکنان اروپايي داراي درصد
چربي بيشتري هستند.
بازيکنان گارد معموال درصد چربي کمتري نسبت به ديگر
بازيکنان دارند.
درصد چربي بازيکنان زن از 5/19تا 2/26درصد گزارش
شده است.
Slide 19
توان هوازي
توان هوازي بازيکنان مرد در محدوده 44تا
59و در زنان 36تا 51ميلي ليتر به ازاي يک
کيلوگرم در دقيقه گزارش شده است که
تقريبا شبيه افراد غير فعال هم سن و
ورزشکاران غير استقامتي است.
به نظر مي رسد توان هوازي در فرايند هاي
ريکاوري اهميت بيشتري داشته باشد تا
ايجاد يک مزيت عملکردي مستقيم.
Slide 20
بنابراين به نظر مي رسد يک آستانه مشخص از
توان هوازي مورد نياز است و وقتي اين آستانه به
دست آمد ،پيشرفت بيشتر در توان هوازي ممكن
است مزيت اضافي نداشته باشد.
عدم تغيير توان هوازي در 20سال گذشته اين ادعا
را تاييد مي كند.
Slide 21
به هر حال گزارش شده است
كه توان هوازي با عملكرد
بازيكنان زن رابطه دارد كه مي
تواند حاكي از تفاوت سطح
بازي ،شيوه بازي و كمتر بودن
توان هوازي بازيكنان زن باشد.
Slide 22
توان بي هوازي
هر دو سيستم انرژي هوازي
و بي هوازي در بسكتبال
سهيم هستند ،اما نقش
سيستم بي هوازي مهمتر
است .بنابراين توان و
استقامت بي هوازي از
نيازمنديهاي اصلي بازيكنان
بسكتبال به شمار مي روند.
Slide 23
هرچند تنها 15درصد از زمان بازي
در يك مسابقه بسكتبال بعنوان
فعاليت شديد گزارش شده است ،
اما همين گونه فعاليت هاست كه
احتماال نتيجه مسابقه را تعيين
خواهد كرد.
ارتباط معني داري بين زمان بازي
يك بازيكن با سرعت ،پرش
عمودي و چابكي گزارش شده
است.
Slide 24
ميانگين پرش عمودي بازيكنان مرد در
ليگ يك 4/71 ± 4/10 NCAAو
8/68 NBAسانتي متر گزارش شده
است.
تفاوت معني داري بين بازيكنان گارد (6/6
)4/73 ±و مهاجم ( )4/72 ± 4/8با
بازيکنان سانتر ( )8/66 ± 7/10گزارش
شده است.
ميانگين پرش عمودي بازيکنان زن در
مطالعات مختلف 6/46 ± 6/5گزارش
شده است.
Slide 25
قدرت
Slide 26
به دليل تاثير قدرت بر توان و استقامت
عضالني ،اين فاکتور نيز در عملکرد
بسکتبال مهم است.
يکي از عوامل برآورد کننده زمان بازي
براي يک بازيکن مرد ،قدرت پايين تنه (
تک تکرار بيشينه در حرکت اسکوات و
پاورکلين) گزارش شده است.
ميانگين حرکت اسکوات در بازيکنان
بسکتبال 2/152± 5/36کيلوگرم و در
حرکت پاورکلين 2/99±2/15کيلوگرم
گزارش شده است که به نظر مي رسد
قدرت بازيکنان سانتر بويژه وقتي بصورت
نسبي بيان شود کمتر است.
Slide 27
سرعت و چابکي
سرعت و چابکي نيز از برآورد
کننده هاي زمان بازي در
بازيکنان بسکتبال گزارش
شده است.
آزمون سرعت 30يارد و
آزمون چابکي تي ( )Tاز
معروفترين آزمون ها هستند.
Slide 28
اثر فصل مسابقه روي نيمرخ فيزيولوژيکي
در صورتيکه آماده سازي تيم به خوبي انجام شده باشد ،به نظر
مي رسد که تمرين تخصص ي و مسابقه که داراي شدت و حجم
مناسب باشد ،يک تحريک موثر براي حفظ آمادگي هوازي و
درصد چربي در سرتاسر فصل مسابقه است.
به هرحال اين موضوع براي بازيکنان ذخيره صحيح نمي باشد و
تمرين جانبي مي تواند مورد توجه قرار گيرد.
Slide 29
با توجه به غالب بودن ماهيت بي هوازي در بازي
بسکتبال ،منطقي است که توان بي هوازي در
حين فصل مسابقات بدون تغيير بماند و يا حتي
افزايش يابد.
به هر حال در برخي تحقيقات کاهش توان بي
هوازي گزارش شده است که مي تواند به دليل
بيش تمريني و تمرين زدگي باشد.
Slide 30
نتيجه گيري
بسکتبال ورزش ي است که به صورت شناور بازي مي شود
و عوامل مختلفي نيازمندي هاي فيزيولوژيکي بازيکنان
را تحت تاثيرقرار مي دهد.
تعدد انتقال حرکتي به فواصل چند ثانيه نقش توان بي
هوازي و چابکي را بطور مستقيم و توان هوازي و قدرت
را به طور غير مستقيم در رشته نمايان مي کند.
Slide 31
به نظر مي رسد برنامه فصل مسابقه به شرطي که بازيکنان
را در شرايط بيش تمريني قرار ندهد ،تحريک کافي
براي حفظ نيمرخ فيزيولوژيکي بازيکنان بسکتبال
فراهم مي کند .هرچند براي برخي بازيکنان که کمتر
از 10دقيقه در هر مسابقه بازي مي کنند ،ممکن است
تمرين جانبي توصيه مي شود.
Slide 32
نیازهای فیزیولوژیکی رشته های ورزشی
حمید رجبی
استاد یار دانشگاه تربیت معلم
Slide 2
عوامل تعیین کننده نیازهای جسمانی
وفیزیولوژیکی
الگوهای حرکتی
شدت اجرا
کمیت اجرا
ماهیت اجرا
نیمرخ بازیکنان
Slide 3
Relative distance
covered
for outfield
players during
soccer matchplay
Research Institute of Sports & Exercise Sciences
FACULTY OF SCIENCE
Slide 4
Mean distances
covered (km) by
an international
striker during an
English League
match
In possession
Back/sideways
Sprint
Activity
Stride
Jog
Walk
0
1
2
3
4
Distance (km)
5
Research Institute of Sports & Exercise Sciences
FACULTY OF SCIENCE
Slide 5
Characteristics of Soccer
Distance:
10 -13 km
Sprint:
every 90 s
High Intensity efforts:
every 30 s
Recovery:
25 s
Games skills:
agility
Research Institute of Sports & Exercise Sciences
FACULTY OF SCIENCE
Slide 6
Example of a soccer-specific drill for aerobic training
Slide 7
-
-
الگوهاي حركتي متفاوت
دویدن آهسته تا دوهاي سرعت
دویدن با توپ یا بدون توپ
حركات پاي پهلو به طرفین ،عقب و جلو
پرش هاي جفت و تك پا
پرتاب هاي مختلف
تغییر جهت هاي پیاپي
Slide 8
-
Cuesta (1991):
مسافت پیموده شده توسط بازیكنان هندبال؛
بازیكنان گوش چپ 3557متر
بازیكنان گوش راست 4083متر
3464متر
بازیكنان بغل چپ
بازیكنان بغل راست 2857متر
3531متر
بازیكنان خط زن
Slide 9
فيزيولوژي بسکتبال
یک مطالعه موردی
Slide 10
بازي بسکتبال يک جريان متناوب
از فعاليت هاي گوناگون است که
در اين فعاليت ها ظرافت ،دقت
،زمان سنجي و چابکي از عوامل
اصلي هستند.
مهمترين عوامل موثر در تعيين
نيازمندي هاي فيزيولوژيکي ورزش
بسکتبال ،الگوهاي حرکتي و
شدت بازي است.
Slide 11
شدت بازي در بسکتبال با
توجه به راه کار بازي ،فلسفه
مربي ،شرايط بازي و سطح
مهارت جسماني بازيکنان
متغيير است .بنابراين نياز
فيزيولوژيکي يک بازيکن
بسکتبال ممکن است با توجه
به شيوه بازي هر تيم ويژه
باشد.
Slide 12
الگوي حرکتي در
ورزش بسکتبال
عبارتند از:
ايستادن
راه رفتن
دويدن
هر کدام از اين حرکات
مي توانند
آهسته يا سريع انجام شوند.
حرکت به عقب
حرکت به پهلو
انواع پرش
Slide 13
در حين 48دقيقه بازي بسکتبال 997تغيير حرکتي گزارش شده است يعني هر 2ثانيه
يک تغيير حرکتي اتفاق افتاده است.
40
35
30
25
20
15
10
5
0
ح رک ت رو به
عق ب و ج انب ی
دوی دن
پرش ها
ایستادن و را ه
رفت ن
مک اينز و همکاران
Slide 14
تنها 15درصد از زمان بازي
صرف فعاليت هاي شديد مي
شود .بنابرين به نظر مي رسد
قسمت عمده فعاليت ها در
بازي بسکتبال در شدت هاي
هوازي انجام مي شود.
به هر حال شيوه و سطح بازي
عوامل اثر گذار هستند.
Slide 15
ضربان قلب و اکسيژن مصرفي
ضربان قلب بازيکنان بسکتبال در تحقيقات مختلف بين 160
تا 185و بطور ميانگين حدود 170ضربه در دقيقه معادل
89درصد حداکثر گزارش شده است.
تقريبا 4-15درصد از زمان بازي با شدت ضربان بيش از 95
درصد حداکثر و 60-75درصد از زمان بازي با شدت حدود
85درصد حداکثر گزارش شده است.
Slide 16
الکتات
ميانگين الکتات در حين يکي از
رقابت هاي بسکتبال 8/6± 8/2ميلي
مول در ليتر و در رقابت ديگر ± 1/3
5/8ميلي مول در ليتر گزارش شده
است.
نتايج تحقيقات حاکي از آن است که
ارتباط معني داري ( )r=64/0بين
غلظت الکتات و درصد زمان
گذراندن در فعاليت شديد وجود
دارد.
Slide 17
نيمرخ جسماني و فيزيولوژيکي بازيکنان
بسکتبال
Slide 18
درصد چربي
از آنجايي که بسکتبال به جابجايي سريع نياز دارد ،چربي
اضافي عامل محدود کننده اي خواهد بود .به همين دليل
اندازه گيري چربي بدن و ضخامت چين پوستي بازيکنان
بسکتبال حاکي از الغرتر بودن آنها نسبت به افراد معمولي
جامعه است.
درصد چربي بازيکنان مرد 3/8تا 5/13درصد گزارش شده
است.
بازيکنان ليگ هاي پايين تر و بازيکنان اروپايي داراي درصد
چربي بيشتري هستند.
بازيکنان گارد معموال درصد چربي کمتري نسبت به ديگر
بازيکنان دارند.
درصد چربي بازيکنان زن از 5/19تا 2/26درصد گزارش
شده است.
Slide 19
توان هوازي
توان هوازي بازيکنان مرد در محدوده 44تا
59و در زنان 36تا 51ميلي ليتر به ازاي يک
کيلوگرم در دقيقه گزارش شده است که
تقريبا شبيه افراد غير فعال هم سن و
ورزشکاران غير استقامتي است.
به نظر مي رسد توان هوازي در فرايند هاي
ريکاوري اهميت بيشتري داشته باشد تا
ايجاد يک مزيت عملکردي مستقيم.
Slide 20
بنابراين به نظر مي رسد يک آستانه مشخص از
توان هوازي مورد نياز است و وقتي اين آستانه به
دست آمد ،پيشرفت بيشتر در توان هوازي ممكن
است مزيت اضافي نداشته باشد.
عدم تغيير توان هوازي در 20سال گذشته اين ادعا
را تاييد مي كند.
Slide 21
به هر حال گزارش شده است
كه توان هوازي با عملكرد
بازيكنان زن رابطه دارد كه مي
تواند حاكي از تفاوت سطح
بازي ،شيوه بازي و كمتر بودن
توان هوازي بازيكنان زن باشد.
Slide 22
توان بي هوازي
هر دو سيستم انرژي هوازي
و بي هوازي در بسكتبال
سهيم هستند ،اما نقش
سيستم بي هوازي مهمتر
است .بنابراين توان و
استقامت بي هوازي از
نيازمنديهاي اصلي بازيكنان
بسكتبال به شمار مي روند.
Slide 23
هرچند تنها 15درصد از زمان بازي
در يك مسابقه بسكتبال بعنوان
فعاليت شديد گزارش شده است ،
اما همين گونه فعاليت هاست كه
احتماال نتيجه مسابقه را تعيين
خواهد كرد.
ارتباط معني داري بين زمان بازي
يك بازيكن با سرعت ،پرش
عمودي و چابكي گزارش شده
است.
Slide 24
ميانگين پرش عمودي بازيكنان مرد در
ليگ يك 4/71 ± 4/10 NCAAو
8/68 NBAسانتي متر گزارش شده
است.
تفاوت معني داري بين بازيكنان گارد (6/6
)4/73 ±و مهاجم ( )4/72 ± 4/8با
بازيکنان سانتر ( )8/66 ± 7/10گزارش
شده است.
ميانگين پرش عمودي بازيکنان زن در
مطالعات مختلف 6/46 ± 6/5گزارش
شده است.
Slide 25
قدرت
Slide 26
به دليل تاثير قدرت بر توان و استقامت
عضالني ،اين فاکتور نيز در عملکرد
بسکتبال مهم است.
يکي از عوامل برآورد کننده زمان بازي
براي يک بازيکن مرد ،قدرت پايين تنه (
تک تکرار بيشينه در حرکت اسکوات و
پاورکلين) گزارش شده است.
ميانگين حرکت اسکوات در بازيکنان
بسکتبال 2/152± 5/36کيلوگرم و در
حرکت پاورکلين 2/99±2/15کيلوگرم
گزارش شده است که به نظر مي رسد
قدرت بازيکنان سانتر بويژه وقتي بصورت
نسبي بيان شود کمتر است.
Slide 27
سرعت و چابکي
سرعت و چابکي نيز از برآورد
کننده هاي زمان بازي در
بازيکنان بسکتبال گزارش
شده است.
آزمون سرعت 30يارد و
آزمون چابکي تي ( )Tاز
معروفترين آزمون ها هستند.
Slide 28
اثر فصل مسابقه روي نيمرخ فيزيولوژيکي
در صورتيکه آماده سازي تيم به خوبي انجام شده باشد ،به نظر
مي رسد که تمرين تخصص ي و مسابقه که داراي شدت و حجم
مناسب باشد ،يک تحريک موثر براي حفظ آمادگي هوازي و
درصد چربي در سرتاسر فصل مسابقه است.
به هرحال اين موضوع براي بازيکنان ذخيره صحيح نمي باشد و
تمرين جانبي مي تواند مورد توجه قرار گيرد.
Slide 29
با توجه به غالب بودن ماهيت بي هوازي در بازي
بسکتبال ،منطقي است که توان بي هوازي در
حين فصل مسابقات بدون تغيير بماند و يا حتي
افزايش يابد.
به هر حال در برخي تحقيقات کاهش توان بي
هوازي گزارش شده است که مي تواند به دليل
بيش تمريني و تمرين زدگي باشد.
Slide 30
نتيجه گيري
بسکتبال ورزش ي است که به صورت شناور بازي مي شود
و عوامل مختلفي نيازمندي هاي فيزيولوژيکي بازيکنان
را تحت تاثيرقرار مي دهد.
تعدد انتقال حرکتي به فواصل چند ثانيه نقش توان بي
هوازي و چابکي را بطور مستقيم و توان هوازي و قدرت
را به طور غير مستقيم در رشته نمايان مي کند.
Slide 31
به نظر مي رسد برنامه فصل مسابقه به شرطي که بازيکنان
را در شرايط بيش تمريني قرار ندهد ،تحريک کافي
براي حفظ نيمرخ فيزيولوژيکي بازيکنان بسکتبال
فراهم مي کند .هرچند براي برخي بازيکنان که کمتر
از 10دقيقه در هر مسابقه بازي مي کنند ،ممکن است
تمرين جانبي توصيه مي شود.
Slide 32