ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА И ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА Поим, видови, карактеристики, предности и негативности Поим на централизација Акумулација на овластувањата, односно моќта на одлучување во рацете на централните државни органи на власт. Поим на централизација Управување со организацијата.
Download ReportTranscript ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА И ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА Поим, видови, карактеристики, предности и негативности Поим на централизација Акумулација на овластувањата, односно моќта на одлучување во рацете на централните државни органи на власт. Поим на централизација Управување со организацијата.
Slide 1
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 2
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 3
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 4
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 5
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 6
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 7
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 8
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 9
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 10
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 11
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 12
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 13
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 14
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 15
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 16
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 17
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 18
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 19
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 20
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 21
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 22
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 23
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 24
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 25
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 2
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 3
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 4
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 5
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 6
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 7
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 8
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 9
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 10
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 11
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 12
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 13
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 14
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 15
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 16
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 17
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 18
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 19
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 20
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 21
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 22
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 23
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 24
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции
Slide 25
ЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
И
ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈА
Поим, видови,
карактеристики,
предности и
негативности
Поим на централизација
Акумулација на овластувањата,
односно моќта на одлучување во
рацете на централните државни
органи на власт.
Поим на централизација
Управување со организацијата од
еден центар.
Централизација во управата значи
вршење на сите управни дејности
од страна на највисоките управни
органи или во потполна зависност
од нив и под нивна целосна
контрола.
Карактеристики на
централизацијата
Централизиран систем (идеален
модел):
• Не може да постои правен живот
вон централните органи;
• Концентрација на сите буџетски
средства и монополизиција на
сите административни иницијави;
Каратеристики на
централизацијата
• Територијална поделба на
управата на повеќе пошироки и
потесни организациони единици:
области, провинции, окрузи и сл.
• Органите што ги вршат управните
функции во тие единици се
поставени од централинте органи
и тие вршат надзор нив –
хиерархиска контрола.
Видови централизација
Крут централизам: парализирање
на државата во вршење на своите
функции. Подрачните локални
органи се јавуваат како прости
извршители на налозите на
централните органи кои во секое
време можат да им пренесат или
одземат овластувања (војска,
полиција, големи корпорации)
Видови централизација
Деконцентрација:
• Растеретување на највисоките
управни органи (министерот) од
обврска да донесуваат одлуки за
определени прашања;
• Пренесувањето на соодветна моќ на
одлучување врз локалните
претставници на централната власт;
• Таа се уште одлучува, но на лице
место, а не во главниот град.
Предности на централизмот
Се обезбедува единство на волјата
во организацијата;
Се олеснува специјализацијата;
Побрзо се интервенира и се
извршуваат задачите;
Се јакне одговорноста;
Поедноставна и поекономична
организациона структура;
Се олеснува вршењето контрола
Поим на децентрализација
Пренесување на
овластувањата, односно моќта
на одлучување во определени
домени на локално избрани
органи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Управувањето се врши од страна
на управни структури што
настанале во самата локална
заедница, и кои што се одговорни
пред локалните органи на власт.
Овозможува припадиниците во
рамки на една поширока област
сами да решаваат за своите
локални работи.
Карактеристики на
децентрализацијата
Издвојување на работите од локален
интерес во посебна група;
Постоење законски основ за нивно
ставање во надлежност на локалните
заедници;
Локалните заедници имаат статус на
правно лице;
Финансиска автономија на локалните
заедници;
Избрани органи на локална власт;
Директно одлучување на граѓаните за
Децентрализација-поим и
видови
Органите на јавната управа,
задоволуваат две категории на
потреби:
• Национални, се однесуваат на целата
земја, системот за народна одбрана,
царинска управа...
• Локални, варираат по својата
содржина во зависност од потесната
потреба на локалната заедница.
Форми на децентрализација
Форми во кои се појавува
децентрализацијата:
• Најчеста форма: локална самоуправа
(општини, региони...)
• Најширока форма: федерација
Локалната самоуправа како
форма на децентрализација
Карактеристики на локалната
самоуправа:
• Својство на правно лице;
• Финансиска автономија;
• Управна автономија;
• Органите на власта се избрани на
непосредни избори во самата локална
заедница;
Федерализмот како форма
на децентрализација
Карактеристики на федерација:
• Компетенциите на државите членки се
пошироки од групата “локални
работи’’;
• Државите членки имаат право да
донесуваат устав;
• Државите членки имаат законодавни,
управни и правосудни надлежности.
Видови децентрализација
Територијална создавање на автономни
управни структрури што се
одговорни пред населението
на локалната заедница;
Видови децентрализација
Техничка - една посебна
служба се издвојува од оние
служби што ги врши
државата и го добива
својството на право лице
(јавна установа)
Предности на
децентрализaцијата
Поеластичен систем на
организирање;
Овозможува иницијатива на
извршителите;
Прилагодување кон нови услови и
потреби;
Спречува преголема концентрација
на власт
Линиската и штабска
организација
Линиска организација:
• Има карактеристики на хиерархиски модел
на воена организација;
• Се заснова врз принципот на потполна
подреденост и надреденост во вид
вертикална (скалеста) организација во
која секој потчинет е подреден на само
еден преспоставен;
• Се дефинира како организација на
извршување.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
1. Во примена од времето на шведскиот
крал Густав Адолф;
2. Помошниците околу воениот
генерал, го формирале неговиот
штаб;
3. Официрите од штабот немале право
да издаваат заповеднички команди;
4. Извршуваат специјални и значајни
должности што може да им ги довери
врховното командување;
Видови штабски функции
Советодавни: конструкција на
буџет, планирање разни акции од
делокругот на организацијата,
обезбедување соодветни кадри,
утврдување на методи на работа;
Сервисни: статистички и
канцелариски услуги и набавка на
потребни материјали.
Линиската и штабска
организација
Штабска организација:
5. Се дефинира како организација за
размислување;
6. Штабските функции имаат примарно
советодавен карактер, се состојат во
примената на специјализирано
професионално знаење.
Односи помеѓу линиските и
штабските организации
Кооперативни: систем на односи во
кој заеднички учествуваат и едните
и другите органи;
Антагонистички: експертите се
чувствуваат фрустрирани што во
определени услови немаат моќ на
одлучување.
Литература
Основна литература:
1. Гризо, Давитковски „Наука за
управата“, Скопје, 1994, стр. 79-90
2. Гелевски, Гризо, Давитковски
„Управно право“, Скопје, 1997, стр.
112-151
Дополнителна литература;
Лилиќ, „Управно право“, Београд,
1995, стр. 47-55
Прашања и теми за дискусија и
есеи:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Поим на централизација
Видови централизација
Предности и негативносрти на централизација
Децентрализација
Видови децентрализација
Форми на децентрализација
Поим и карактеристики на локална самоуправа
Поим и карактеристики на федерализам
Предности и негативности на децентрализација
Линиска и штабска организација
Однос помеѓу линиски и штабски функции