Transcript Stresi - Portali Psiko Social

STRESI, PARIMET DHE
RREGULLAT E KUPTIMIT
E TË TRAJTIMIT TË TIJ
Armela Xhaho
Stresi- Sindrome e pergjithshme adaptimi
• Stresi eshte nje
gjendje tensioni
fiziologjik dhe
psikologjik i shkaktuar
nga nevoja e
perballimit te realitetit
.
Perkufizime te tjera te stresit
• si nje ngacmim qe na kercenon-situata
• si nje reagim i organizmit ndaj
ngacmimeve te mjedisit
• Pra stresi eshte reagimi ndaj ngjarjes,
kurse vete ndodhia qe e shkakton quhet
stresor .
• Stresi perfshin kercenimet ndaj mireqenies
tone, presionet dhe ndryshimet te tjera te
cilat kerkojne qe ne te pershtatemi ndaj
situatave te reja.
• Frengjisht- ka kuptimin goditje, shtrengim,
etj.
• Anglisht- tension, ngarkese, force, tension
nervor, rrekje, gjendje e tensionuar.
Shkaktohet nga
• Ne situata intensive qe
e trondisin njeriun.
• Situata te ngarkuara,
lodhese e raskapitese,
• Nga kerkesa te medha
mendore e fizike,
• Ne situata te nje
pergjegjesie te
vecante.
Ngjarje stresante
•
•
•
•
ajri dhe ndotja e zhurmave
bllokimi i trafikut
klima mbingarkesa ne pune
vdekja e nje te afermi ose nje fatkeqesi
natyrore.
Klasifikimet
•
•
•
•
EUSTRES
DISTRES
NËN-STRESI
MBI-STRESI
EUSTRES- STRESI POZITIV
• Eustres -stresin e ardhur nga pasojat e
kendshme e te pelqyeshme (p.sh arritja e nje
suksesi ne pune e ne jete).
•
•
•
•
•
•
I shëndetshëm për organizmin tonë.
ndihmon të përshtatemi në një punë të re,
të ndryshojmë planet atëherë kur duhet,
të bëjmë ndryshime të tjera të rëndësishme.
ndihmon të ndjehemi të motivuar
për të pasur vullnetin dhe krijimtarinë për të
arritur një qëllim tonin.
DISTRES-i
• Formë negative e stresit, stresi qe eshte i
demshem dhe i pakendshem ( p.sh frika,
ankthi).
• Ky është ai lloj stresi që ne ndjejmë kur
ndjehemi të acaruar, të trembur, apo kur kemi
zemërim të pashprehur.
NËN-STRESI.
• Nuk kemi stres pozitiv të mjaftueshëm në
jetën tonë dhe kjo mund të na shkaktojë
probleme si mërzitje e thellë dhe humbje
shprese
• Si rrezultat ne mund të humbim motivimin
që na duhet për të qenë kreativë.
MBI-STRESI.
• Kur harxhojmë shumë .
energji lidhur me një
ngjarje apo afat që duhet
të arrijmë!
• kur nuk kemi kohë të
ulemi dhe të mendojmë
në mënyrë kreative,
• kur shumica e fokusimit
tonë ka të bëjë me
përballimin e situatave
urgjente.
BURIMET E STRESIT
• NGJARJET TRAUMATIKE ( NT )
• fatkeqesi natyrore, si termete & permbytje:
• fatkeqesi te bera nga njeriu si luftra,
aksidente nukleare;
• aksidenta katastofike si perplasje
makinash apo aeroplanesh;
• sulme fizike si perdhunim apo tetantive
vrasje.
Reagimet e njerezve ndaj NGJARJET
TRAUMATIKE NT
• sindroma e fatkeqesise.
hutohen, cuditen
duken si nuk jane
ne dijeni te
demtimeve te tyre
ose te rrezikut
shetisin verdalle te
çorientuar
Karakteristika qe e bejne nje ngjarje te
percaktohet si stresuese
• KONTROLLUESHMERIA
• PARASHIKUESHMERIA
• KONFLIKTI I BRENDSHEM
KONTROLLUESHMERIA
• Sa me e pakontrollueshme te duket nje
ngjarje aq me stresuese percaktohet ajo.
• Besimi qe ne mund te kontrollojme ngjarjet
duket se redukton ankthin tone per to, dhe
nese nuk e ushtrojme kurre ate kontroll.
• Shembuj?
PARASHIKUESHMERIA
• Te jesh ne gjendje te parashikosh nje ngjarje
stresante edhe nese individi s'mund te
kontrolloje zakonisht redukton fuqine e stresit
• Nje mundesi eshte sinjali paralajmerues para
nje ngjarje te rende qe i jep mundesi kafshes
apo njeriut te filloje ndonje proçes pergatitor
qe zbut efektin e nje stimuli te dhimbshem.
• Shembuj?
KONFLIKTI I BRENDSHEM
• Stresi mund te vije dhe nga ndjesi te
brendshme - konflikte te pazgjidhura mund
te jene te vetedijeshme ose te
pavetedijeshme.
• Shembuj?
REAGIMET PSIKOLOGJIKE NDAJ STRESIT
1. Alarmi dhe Mobilizimi
2. Faza e Rezistencës
3. Rraskapitja
Alarmi dhe Mobilizimi
• nxitje të madhe emocionale,
• tensionim i lartë,
• ndjeshmëri dhe vigjilencë shumë më e
madhe
• Kontrollimi i vetes bëhet gjithnjë e më i
vështirë
• vihen në punë mekanizma të ndryshëm të
mbrojtjes,
• shtohen dhe përpjekjet për të sulmuar
2- Faza e Rezistencës
• Mundohemi me të gjithë forcat tona për të
zgjidhur situatën që na ka shkaktuar stres
• bëhemi më pak elastikë dhe ankthi vjen duke
u shtuar.
• shenja të lehta të shkëputjes nga realiteti
• në sjelljen tonë fillojnë e mbizotërojnë
mekanizmat mbrojtës.
3. Rraskapitja
• mekanizmat mbrojtës përdoren pa limit
dhe në mënyrë të gabuar.
• Lidhja me realitetin bëhet gjithmonë e më
e largët
• Veprimet tona bëhen të pakontrolluara
• çrregullim psikologjik serioz
Reagimet psikologjike
Në nivelin e së ndërgjegjshmes individi
reagon në një nga tre mënyrat ose në
kombinim:
• Sulmon burimin e stresit
• Bën kompromis në disa mënyra
• Tërhiqet
Nivelin I pandërgjegjshmes- "mekanizmat mbrojtës� të
mendjes”
1.
Mohimi � mohon perceptimin, kërkon të mos e marrë parasysh
ose mohon ekzistencën e burimit të stresit.
2.
Racionalizimi � përpjekjet për ta bërë diçka më të arsyeshme
ose të pranueshme duke mashtruar veten për shkakun si natyrën
reale të stresorit
3.
Izolimi i lidhjes emocionale � zhvendosja e aspekteve
emocionale të stresorit
4.
Projektimi - Vendosja e fajit për ndjenjat ose rezultatet e
papranueshme tek të tjerë
5.
Represioni- zhvendosja e njohurive ose mendimeve të
papranueshme nga e ndërgjegjshmja tek e pandërgjegjshmja
REAGIMI FIZIOLOGJIK I
STRESIT
•
•
•
•
•
•
Rrahjet e zemres,
presioni i gjakut rritet
frymemarrja rritet
muskujt tendosen.
tretja nderpritet,
peshtyma thahet qe te rritet sasia e ajrit qe
kalon ne mushkeri.
• djersitje
Problemet kronike të stresit
1. Probleme me sjelljen
Alkolizëm
Mosmbajtje premtimesh
Luatje kumari
Thyerje të disiplinës
Sjellje irrituese
Aktivitete ilegale
vjedhje,korruptim
2. Probleme emocionale
Shqetësime me ankthin dhe
neurozat
Depresion
3.
Probleme fizike
Ulçera
Diare
Dhimbje koke
Çrregullime të sistemit të
tretjes
Çrregullime kardiovaskulare
Shqetësime nervore
Ushtrim1.Sapo mora nje nje lajm te trishtuar dhe..
• Ndihem…
• Do doja te ..
2.Tema ime e diplomes u refuzua
• Ndihem…
• Do doja te ..
3. Duhet te shkoj ne nje takim te rendesishem kam ngelur mes trafikut
• Ndihem…
• Do doja te ..
4. Sot dikush me ofendoi padrejtesisht
5.Kur dola nga autobuzi kuptova se me kishin vjedhur protofolin
•
•
•
•
Sot kam provim dhe sjam pergatitur fare
Sapo me bllokoi patenten nje polic
Kam ngecur ne ashensor
Humba dhe avionin e fundit per jashte
vendit
• Me pushuan nga puna padrejtesisht
• Me duket se po bie termet
• MINIMUMI 5 teknika PER TE
SHMANGUR STRESIN
• 3 EFEKTE NEGATIVE TE STRESIT