Transcript Idea partnerstwa powinna być wiodącym przesłaniem na XXI wiek. Bez stworzenia silnego międzysektorowego partnerstwa na rzecz ekorozwoju wszystkie tworzone plany i programy działań proekologicznych mają.

Idea partnerstwa powinna być wiodącym
przesłaniem na XXI wiek.
Bez stworzenia silnego międzysektorowego
partnerstwa na rzecz ekorozwoju wszystkie
tworzone plany i programy działań
proekologicznych mają znacznie mniejszą szansę
realizacji.
Prof. Tadeusz Borys
Niniejsza prezentacja powstała w ramach projektu „Lokomotywa
zrównoważonego rozwoju – partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie”
dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Dostęp do informacji » partycypacja społeczna » współpraca » partnerstwo
Antagonizm
Rywalizacja
Konkurowanie
Kooperacja
Partnerstwo
Zasada partnerstwa: „Dążenie do uwzględniania (także zainteresowania) i
zaangażowania w realizację zrównoważonego rozwoju optymalnej, z punktu
widzenia wyznaczonych celów, liczby podmiotów organizacyjnych, zaliczanych do
sektora prywatnego, publicznego i pozarządowego, celem pozyskania
komplementarnych względem siebie zasobów, kompetencji i możliwości
zaangażowanych organizacji, potrzebnych do uzyskania odpowiedniej efektywności
działania i osiągnięcia efektu synergii”.
Koalicja osób lub organizacji, wywodzących się z sektora publicznego,
prywatnego lub pozarządowego, stworzoną w celu podjęcia wspólnego
działania dla osiągnięcia celów społecznych, gospodarczych i
środowiskowych na danym obszarze geograficznym. Partnerstwo lokalne
jest wspólnotą interesu, którego podstawą jest wspólnie podejmowane
przedsięwzięcie .
(Biederman A., Kazior B., Serafin R., Szmigielski P., Building Partnerships.
A Practical Manual, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, Kraków 2004).
Regionalna koalicja trójsektorowa, która pozawala różnym sektorom życia
publicznego (reprezentowanym przez samorząd, przedsiębiorstwa,
organizacje pozarządowe, szkoły, uniwersytety, administracje lasów czy
parków narodowych i krajobrazowych oraz mieszkańców) wspólnie
rozwiązywać lokalne i regionalne problemy w dążeniu do zrównoważonego
rozwoju regionu.
(definicja piątego Krajowego Spotkania Koordynatorów Grup Partnerskich Fundacji
Partnerstwo dla Środowiska).
Współpraca partnerska polega na włączaniu w proces podejmowania
decyzji i ich realizację odpowiednich szczebli władz, jak również instytucji
i środowisk regionalnych oraz lokalnych, najlepiej znających potrzeby i
możliwości swego regionu.
Podstawową korzyścią płynącą z partnerstwa jest bardziej efektywne
działanie – płynące z łączenia sił i zasobów.
Partnerstwo jest sposobem osiągania celów rozwojowych, których gmina
nie osiągnie działając w pojedynkę.
Można wyróżnić trzy modele współpracy partnerskiej:
1. Jednosektorowy (wewnątrzsektorowy)
2. Dwusektorowy (publiczno-prywatny i publiczno-społeczny)
3. Trójsektorowy (publiczno-prywatno-społeczny)
Cele strategiczne współpracy partnerskiej
Podejmowanie współpracy partnerskiej przez jednostki samorządu
gminnego ma dwa strategiczne cele
Powiększenie zasobów
i źródeł
pozyskiwania informacji
o uwarunkowaniach rozwoju
lokalnego
Zwiększenie skuteczności
osiągania celów
zrównoważonego rozwoju
Planowanie działań do realizacji w formule partnerskiej wymaga
zidentyfikowania głównych interesariuszy, należących do sektora:
A) Publicznego; B) Prywatnego; C) Społecznego.
Sektor
społeczny
Sektor
publiczny
Sektor
prywatny
Planowanie działań partnerskich
identyfikacja interesariuszy sektora publicznego
•Regionalna (i Centralna)
Dyrekcja Ochrony Środowiska
Interesariusze
jednostek
samorządu
terytorialnego
• Lasy Państwowe
• Parki Narodowe i Krajobrazowe,
• Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej
• Przedsiębiorstwa (firmy), szczególnie tych
których działalność powoduje znaczące
oddziaływanie na środowisko
• Organizacje pracodawców i instytucje otoczenia
biznesu,
• Pozarządowe organizacje ekologiczne, społeczne
i konsumenckie, lokalne, regionalne i krajowe
• Biura planowania przestrzennego
•
• Uczelnie państwowe i instytucje badawcze
• Agencja Nieruchomości Rolnych
• Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa
• Ministerstwo Infrastruktury
• Ministerstwo Środowiska
Planowanie działań partnerskich
interesariusze sektora prywatnego i społecznego
• lokalne i regionalne
przedsiębiorstwa
produkcyjne i usługowe
• stowarzyszenia
gospodarcze
• organizacje pozarządowe
(stowarzyszenia i fundacje)
działające w obszarach:
- ochrony przyrody i środowiska
- turystyki, sportu, rekreacji
• szkoły prywatne
- kultury i pielęgnowania
dziedzictwa kulturowego i
przyrodniczego
• ośrodki badawcze
- spraw społecznych
• media prywatne
(radio, prasa, telewizja)
- edukacji i rozwijania
zainteresowań
• organizacje spółdzielcze
sektor biznesowy
(prywatny)
sektor pozarządowy
(społeczny)
Partnerstwo jednosektorowe
partnerstwo
publiczno-prawne
sektor publiczny
sektor biznesowy
(prywatny)
partnerstwo
biznesowe
(prywatne)
B2B
sektor NGO’s
(społeczny)
partnerstwo
społeczne
Partnerstwo wielosektorowe
sektor publiczny
partnerstwo
publiczno-prywatne
partnerstwo
publiczno-społeczne
sektor NGOs
(społeczny)
sektor biznesowy
(prywatny)
partnerstwo
biznesowo-społeczne
partnerstwo
trójsektorowe
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP)
– dotyczy współpracy na linii jednostki publiczne (samorządowe) –
przedsiębiorstwa prywatne,
– regulowane przepisami ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym z
dnia 19 grudnia 2008 r. (Dz. U. z 2008 Nr 19 poz. 100).
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) cd.
Rodzaje PPP:





Kontraktacja usług
Kontrakt menedżerski (management contracts)
Dzierżawa (leasing)
Koncesjonowanie
Model BOT (Build – Oparate – Transfer)
Obszary zastosowań PPP:
Rozwój infrastruktury:
• środowiskowej (w tym gospodarki odpadami
• wodociągowej i zagospodarowania ścieków
• transportowej
• energetycznej
a także w zakresie:
• komunikacji publicznej
• odbioru i utylizacji odpadów komunalnych
• ciepłownictwa
• więziennictwa
Partnerstwo publiczno-społeczne
– formy pozafinansowe
Partnerstwo publiczno-społeczne:
– dotyczy współpracy na linii jednostki publiczne (samorządowe) – organizacje
społeczne,
– regulowane jest przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późn.
zm.) wraz z ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw
- współpraca ta może przybierać formę finansową lub pozafinansową.
- pozafinansowe formy współpracy publiczno-społecznej obejmują:
1. Wzajemne informowanie się o planowanych
kierunkach działalności i współdziałania;
2. Konsultowanie z organizacjami pozarządowymi
projektów aktów prawnych;
3. Tworzenie wspólnych zespołów
o charakterze doradczym i inicjatywnym;
4. Podejmowanie inicjatyw zmierzających
do organizacji wspólnych przedsięwzięć.
Partnerstwo publiczno-społeczne
- formy finansowe
Współpraca o charakterze finansowym pomiędzy jednostkami
samorządu terytorialnego a organizacjami pozarządowymi może
przybierać formę zlecania tym organizacjom realizacji zadań w
postaci:
A) powierzania wykonywania zadań publicznych wraz z
udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji
B) wspierania realizacji zadań publicznych, wraz z udzielaniem
dotacji na dofinansowanie ich realizacji
Do sfery zadań publicznych, wymienionych w ustawie, które mogą i
powinny być realizowane w formule partnerskiej i w których istotne
znaczenie ma przepływ i wykorzystanie informacji przestrzennej oraz
technologii z tym związanych należą:
-
działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności;
nauka, edukacja, oświata i wychowanie;
krajoznawstwo oraz wypoczynek dzieci i młodzieży;
ochrona dóbr kultury i tradycji;
ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona
dziedzictwa przyrodniczego.
Bariery współpracy publiczno-społecznej

niechęć części władz administracyjnych do współpracy, ujawniana w kontaktach NGOs, które
traktuje się jako konkurencję na scenie politycznej. Wynika to z obawy przed poszerzeniem
obszaru kontroli społecznej oraz utratą legitymacji do reprezentowania interesów obywateli w
kolejnych kadencjach, w wyniku dzielenia się władzą;

przewaga działań doraźnych nad profilaktyką i prewencją w sferze społecznej i ekologicznej;

ograniczanie dostępu do informacji istotnych z punktu widzenia celów statutowych organizacji
społecznych;

brak praktyki i mechanizmów ułatwiających dostęp do udziału w decyzjach i otwartym dialogu w
kwestiach leżących w obszarze zainteresowań i interesów partnerów społecznych;
niedoinformowanie i ignorancja, wynikająca z braku zobiektywizowanej wiedzy o partnerze
społecznym, jego potencjale, walorach itp.
w skrajnej postaci: asekuranctwo, dbałość o zachowanie status quo, biurokratyzacja i
faworyzowanie określonych partnerów.


Partnerstwo prywatno-społeczne
Partnerstwo prywatno-społeczne
– dotyczy współpracy na linii przedsiębiorstwa prywatne – organizacje pozarządowe,
– podejmowane w ramach projektów społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw
CSR (ang. Corporate Social Responsibility),
– zadaniem jednostek samorządowych w tym obszarze jest upowszechnianie
koncepcji CSR jako nowoczesnego sposobu zarządzania przedsiębiorstwem oraz
identyfikowanie i promowanie dobrych przykładów współpracy biznesu
z organizacjami społecznymi,
przynoszących korzyści
społeczności lokalnej.
Partnerstwo trójsektorowe (multisektorowe)
W Polsce wiele projektów rozwojowych realizowanych jest w formule trójsektorowej.
Projekty te ukierunkowane są na osiąganie celów zrównoważonego rozwoju w sferach:

gospodarczej

społecznej

kulturowej

ekologicznej
Partnerstwo trójsektorowe (multisektorowe)
przykłady projektów, programów, incjatyw
–
–
–
–
–
–
Grupy Partnerskie (http://www.grupypartnerskie.pl/),
wspierane przez Fundację Partnerstwo dla Środowiska;
Centra Aktywności Lokalnej CAL, wspierane przez Stowarzyszenie
Centrum Aktywności Lokalnej (http://www.stowarzyszenie.cal.org.pl/);
Lokalne Grupy Działania w Programie LEADER+
(http://www.fapa.com.pl/leaderplus/index.php)
Fundusze Grantowe i Fundusze Lokalne (http://www.funduszelokalne.pl/),
wspierane przez Akademię Rozwoju Filantropii;
Partnerstwo dla Samorządu Terytorialnego, (http://www.partners.org.pl)
wspierane przez Amerykańską Agencję Rozwoju Międzynarodowego
USAID;
Partnerstwa na rzecz Rozwoju w Inicjatywie Wspólnotowej EQUAL
(http://www.equal.org.pl)
Partnerstwo trójsektorowe
Lokalne partnerstwo określa się jako koalicję osób lub organizacji,
wywodzących się z sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego stworzoną w
celu wspólnego osiągnięcia celów społecznych, gospodarczych
i środowiskowych na danym obszarze geograficznym.

Sektor publiczny
może reprezentować samorząd,
administracja lasów
czy parku krajobrazowego,
Szkoły, ośrodki naukowe
Sektor pozarządowy
reprezentują organizacje
społeczne i ekologiczne
oraz mieszkańcy
Sektor prywatny
reprezentują
przedsiębiorstwa
lub ich zrzeszenia
Partnerstwo lokalne jest wspólnotą interesu, którego podstawą jest wspólnie
podejmowane przedsięwzięcie, pozwalające rozwiązywać lokalne i regionalne
problemy i osiągnąć efekt synergii.

Partnerstwo opiera się na zaufaniu oraz na – stosownym do możliwości
i kompetencji – podziale odpowiedzialności, praw, obowiązków, rodzajów
ryzyk i zadań, odpowiednio do specyfiki podejmowanej wspólnie inicjatywy.

Korzyści partnerstwa międzysektorowego
• tworzenie innowacyjnych,
całościowych podejść
do problemów i wyzwań rozwojowych
• dzielenie się kompetencjami
i możliwościami organizacji sektorowych
• efektywniejsza realizacja celów
• dostęp do większej ilości zasobów,
informacji i sieci powiązań
• lepsze, wzajemne zrozumienie
natury poszczególnych sektorów
• unikanie dublowania wysiłków
i lepsza koordynacja działań
• eliminacja cedowania błędów za
nierozwiązane problemy
na pozostałe sektory
• współodpowiedzialność
za rozwój lokalny
Wkład sektorowy do partnerstw
Aspekt
Zasoby wewnętrzne
Zasoby ludzkie
Zasoby informacyjne
Zasoby techniczne
i organizacyjne
Zasoby finansowe
Akceptacja opinii
publicznej
Sektor publiczny
(samorządowy)
- zapewnienie zgodności
programu i działania
partnerstwa z regulacjami
prawnymi i dokumentami
strategicznymi
pracownicy jednostek
administracji publicznej
Sektor biznesu
- dążenie do efektywności
ekonomicznej w działaniach
partnerstwa
Sektor
pozarządowy
- inspiracja, wizja, motywacja,
- zaangażowanie i wiara w
możliwość konstruktywnej
prospołecznej i proekologicznej
zmiany
wolontariusze
- profesjonalizm
i doświadczenie
- pracownicy
dysponowanie bazą
dysponowanie informacją o
dysponowanie informacją o
informacji geograficznej o
uwarunkowaniach prowadzenia uwarunkowaniach społecznych i
uwarunkowaniach lokalnych biznesu
ekologicznych gminy
(przestrzennych)
- udostępnienie lokalu na
wkład: materialny, organizacyjny, wiedza w dziedzinie społecznej i
spotkania, działalność lub
techniczny, technologiczny,
ekologicznej
biuro partnerstwa;
logistyczny
- dostęp do decydentów;
- znajomość procedur
formalnych
- informacja o możliwych
środki finansowe
informacja o źródłach pozyskania
źródłach pozyskania środków
środków finansowych
finansowych
- współfinansowanie
przedsięwzięć
legitymizacja społeczna
doświadczenie z zakresu public
zaufanie społeczne do trzeciego
relations i marketingu
sektora;
- poparcie i zaangażowanie wielu
prestiżowych organizacji
pozarządowych
Zasady współpracy partnerskiej
Zasada jawności
Zasada partnerstwa
Zasada efektywności
Zasada pomocniczości
Zasada suwerenności stron
Zasada uczciwej konkurencji
Organizacja partnerstwa
10 ważnych kroków
1.
Określenie głównego celu do osiągnięcia,
obszarów współpracy
i zadań do realizacji w formule partnerskiej;
2. Identyfikacja potencjalnych
partnerów i nawiązanie kontaktów;
3. Rozpoczęcie dialogu partnerskiego celem
identyfikacji celów strategicznych i operacyjnych,
dookreślenie zadań do realizacji w partnerstwie;
4. Wyznaczenie osoby odpowiedzialnej
za kontakt z partnerami ze strony urzędu gminy;
Organizacja partnerstwa
10 ważnych kroków – cd.
5. Powołanie grupy roboczej
oraz wyznaczenie sekretariatu partnerstwa
(miejsca spotkań, biura),
z określeniem harmonogramu spotkań,
programu pracy i sposobu podejmowania decyzji;
utworzenie (pod)strony internetowej partnerstwa;
6. Opracowanie strategii i programu
działania partnerstwa,
określenie podziału zadań,
ryzyka, korzyści i kosztów
administracyjnych i operacyjnych,
określenie źródeł finansowania działań partnerskich;
7. Opracowanie umowy
o współpracy partnerskiej i wybór formuły
prawnej partnerstwa
(spółka celowa, stowarzyszenie, fundacja);
Organizacja partnerstwa
10 ważnych kroków – cd.
8. Wybór koordynatora
(managera, brokera) partnerstwa;
9. Zapewnienie struktur koordynacji,
monitorowania i korygowania procesu
realizacji strategii i programu partnerstwa;
10. Nawiązanie kontaktów
z mediami i społecznością lokalną
dla celów informacyjnych
i public relations partnerstwa.
Efektywność organizacyjna partnerstwa
warunki









przejrzyste wyartykułowanie wkładu (oferty) partnerów
i ich wzajemnych oczekiwań,
równoprawne (partnerskie) traktowanie wszystkich uczestników
partnerstwa,
zapewnienie reprezentatywności uczestniczących organizacji,
wspólne kształtowanie wizji, celów, strategii działania partnerstwa,
możliwie najwcześniejsze rozpoznanie obszarów konfliktowych,
tworzenie partnerskich struktur komunikacji z zewnętrzną publicznością,
stała wola doskonalenia organizacji partnerstwa,
systematyczny monitoring i ocena osiągnięć partnerstwa,
okresowe i systematyczne formułowanie raportów z działalności
partnerstwa.
Możliwe bariery współpracy partnerskiej
Przykład
Obszar
występowania barier
otoczenie społeczne



negatywne obrazy sektorów



ograniczenia personalne




ograniczenia organizacyjne



inne ograniczenia zewnętrzne



przewaga postawy sceptycznej
nieelastyczne postawy i uprzedzenia wobec sektorów/partnerów
bezpodstawne/wygórowane oczekiwania
sektor publiczny: zbiurokratyzowanie
sektor biznesu: egoizm i rywalizacja
NGOs: nastawienie na konfrontację
niewłaściwe umiejętności
autorytarność
zbyt wąsko określone funkcje
brak wiary w skuteczność partnerstwa
konflikt priorytetów
konkurowanie (w ramach sektora)
nietolerancja (wobec innych sektorów)
niesprzyjający lokalny klimat społeczny/ekonomiczny/polityczny
skala wyzwań i tempo zmian
niedostępność zewnętrznych zasobów
Przydatne linki
http://www.dobrepartnerstwo.pl/ portal poświęcony dobrym praktykom współpracy partnerskiej
http://www.grupypartnerskie.pl/ portal poświęcony partnerstwom zrzeszonym w organizacji
Grupy Partnerskie działającej w ramach Fundacji Partnerstwo dla Środowiska
http://www.centrum-ppp.pl/ portal poświęcony wpieraniu przedsięwzięć partnerstwa publicznoprywatnego
http://www.epce.org.pl/ portal Fundacji Partnerstwo dla Środowiska realizującej i wspierającej
wiele inicjatyw z zakresu zrównoważonego rozwoju, z wykorzystaniem kooperacji partnerskiej
http://www.isp.org.pl/ portal Instytutu Spraw Publicznych, prowadzącego badania w zakresie
partnerstwa międzysektorowego i potencjału sektora społecznego
http://www.fise.org.pl/ portal Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, wspierającej
inicjatywy partnerskie i przedsięwzięcia gospodarki społecznej
http://www.ine-isd.org.pl/ portal Instytutu na rzecz Ekorozwoju, prowadzącego projekty
badawcze i edukacyjne z zakresu zrównoważonego rozwoju
http://www.klon.org.pl/ portal stowarzyszenia Klon-Jawor poświęcony badaniom organizacji
sektora pozarządowego
http://www.csrinfo.org/ - portal poświęcony społecznej odpowiedzialności biznesu,
angażowaniu się firm w lokalne inicjatywy rozwojowe, współpracy biznesowo-społecznej
Przydatne publikacje
z zakresu partnerstwa międzysektorowego
1. Grupy Partnerskie. Od idei do współdziałania. Praktyczny poradnik, red. Rafała Serafina, Barbary
Kazior i Anny Jarzębskiej, Kraków, 2005;
1.Planowanie
zrównoważonego rozwoju gminy w praktyce, Klaudia Giordano, KUL, Lublin 2005;
2.Zarządzanie Środowiskiem, Bazyli Poskrobko, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2007;
3.Poradnik Partnerstwa, Ross, Tennyson, tł. Marta Serafin, Kraków, 2006;
4.„Zielone szlaki - greenways. Praktyczny poradnik", red. Dominika Zaręba , Kraków-Brno 2007;
5.Partnerstwo publiczno-prywatne. Przemyśl, Przygotuj, Przeprowadź, C.H. Beck 2009;
6.Grupy Partnerskie motorem przedsiębiorczości. Praktyczny poradnik, Jarzębska Anna, Brzeski
Szczepan, Kraków, 2006;
7.Wyniki
programu "Szkoły dla Ekorozwoju" - Lokalne Centra Aktywności Ekologicznej
(Zrównoważonego Rozwoju), red. Małgorzata Łuszczek, Kraków 2005;
8.Nowoczesne metody i techniki zarządzania trwałym i zrównoważonym rozwojem gminy ,
Miłaszewski R., (red.), Białystok 2001;
9.Komunikacja i współpraca sektorów w gminie, Wiktorowska A. (red.), pr. zbior., Municipium,
Warszawa 2001;
10.Standardy
współpracy administracji publicznej z sektorem pozarządowym. Ekspertyza
przygotowana na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Instytut Spraw Publicznych ,
Rymsza M., Frączak P, Skrzypiec R., Wejcman Z., Warszawa 2006;
11.Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, Borys T. (red.), wyd. Ekonomia i Środowisko, Warszawa –
Białystok 2005;
12.Jak
budować program Ekorozwoju w gminie. Poradnik dla gmin i organizacji pozarządowych.
Borkowska-Domańska E., Jasinkiewicz M., Jelenia Góra-Warszawa-Kraków, 1998;
13.Organizacje pozarządowe i władza publiczna. Drogi do partnerstwa , Instytut Spraw Publicznych,
Makowski G, Schimanek T. (red), listopad 2008;
14.Wytyczne, dotyczące udanego partnerstwa publiczno-prywatnego (Guidelines for successful
public-private partnership) Komisja Europejska, styczeń 2003.
Dziękujemy za uwagę!
Zapraszamy do zadawania pytań
autorowi wykładu!
Niniejsza prezentacja powstała w ramach
projektu „Lokomotywa zrównoważonego
rozwoju – partnerstwo na rzecz ekorozwoju w
gminie” dofinansowanego ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej.