Transcript İZMİR VALİLİĞİ-DEÜ İİBF-SOBİAD KAMUSAL YAŞAMDA MÜKEMMELLİK VERGİ VE MUHASEBE HİZMETLERİNDE KALİTE MUHASEBEDE KALİTE ANLAYIŞI Doç.

İZMİR VALİLİĞİ-DEÜ İİBF-SOBİAD
KAMUSAL YAŞAMDA MÜKEMMELLİK
VERGİ VE MUHASEBE
HİZMETLERİNDE KALİTE
MUHASEBEDE KALİTE ANLAYIŞI
Doç. Dr. Fatma TEKTÜFEKÇİ ŞENÇİÇEK
Dokuz1 Eylül Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü
Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı
19.11.2012/İZMİR
KALİTE NEDİR?
 Literatürde
kalite; bir mal veya hizmetin
belirlenen ya da olabilecek ihtiyaçları
karşılama yeteneğine dayanan özelliklerinin
toplamı
ve
uygunluk
olarak
tanımlanmaktadır.
 Kalite,
tasarımcı açısından en iyiyi
yapabilme yeteneği, üretici açısından
spesifikasyonlara
uygunluk,
tüketici
açısından ise kullanıma uygunluk olarak
2
kabul görmektedir.
19.11.2012
 Kaliteye
yönelik isteklerin sağlanması
için yürütülen faaliyet ve tekniklerin
tamamı toplam kalite yönetimi sistemini
oluşturur.
 TKY, tüm işlemlerin, ürünlerin ve
hizmetlerin tam katılım yoluyla
geliştirilmesi ile iç ve dış müşteri
tatmininin artırılması amacıyla
kuruluşta alınan sonuçların sürekli
iyileştirilmesine dayanan, müşteri
beklentisini esas edinen bir yönetim
anlayışıdır.
3
19.11.2012
4
19.11.2012
 Sürekli
Gelişme
(Kaizen);
TKY’nin
en
temel
öğesidir.
 muhasebede kaliteli hizmet üretimi için sürekli
iyiyi aramak; zamanı tasarruflu kullanmak,
teknolojiden ileri düzeyde yararlanmak, sıfır
hatalı hizmet üretimini gerçekleştirmek ve
yapılan bir işte hata bulup düzeltme yerine o
hataların oluşmaması için gerekli önlemleri
almak gibi bir takım unsurlar yerine
getirilmelidir.
 Müsteri Odaklılık; TKY, sürekli değişim gösteren
müşteri
taleplerinin
anında
belirlenerek
karşılanmasını
gerekli
kılan
bir
yönetim
stratejisidir.
 İç bilgi kullanıcıları ile dış bilgi kullanıcılarına
(vergi daireleri, mükellefler, Sermaye Piyasası
Kurulu, kredi kuruluşları, yatırımcılar vb.) en5 iyi
hizmeti
verebilmek için bilgi odaklı olunmalıdır.
19.11.2012
 Katılımcılık;
TKY’nin başarıyla uygulanması;
firma içinde üst yönetimden en alt kademeye
kadar tüm çalışanların faaliyetlere katılımının
sağlanmasını gerektirir.
 Başarılı bir TKY için gerekli unsur, her şeyden
önce üst yönetimin aktif katılımıdır.
 Üst yönetimden en alt kademeye kadar tüm
çalışanların faaliyetlere katılımı sağlanarak
muhasebe faaliyetlerinin hizmet kalitesinde
“sıfır hata”ya ulaşılmaya çalışılmalıdır.
 Eğitim;
tüm çalışanların TKY anlayışının
önemini,
gerekliliğini,
amaçlarını
ve
uygulamasını öğrenmelerini sağlamaktır.
6
19.11.2012
HİZMET KALİTESİ
 Hizmet
19.11.2012
kalitesinde insan faktörünün etkisi fiziki
ürün kalitesindekine oranla daha fazladır.
Personelin seçimi, eğitimi, geliştirilmesi, işe
uyumunun
sağlanması
ve
motivasyonu
konularına daha fazla önem verilmesi gerekir.
 Hizmet kalitesi üç bileşenden oluşmaktadır.
Bunlar teknik kalite, işlevsel kalite ve firma
imajıdır:



Teknik kalite, müşterinin hizmetten ne elde ettiğidir.
İşlevsel kalite, müşteriye nasıl hizmet edildiği
anlamına gelmektedir.
7
Firma imajı ise, teknik ve işlevsel kalitenin müşteri
tarafından algılanmasında hayati bir öneme sahiptir.
 Sunulan
19.11.2012
hizmetin kalitesinden müşterilerin
tatmini, hizmet algıları ile hizmet beklentilerinin
karşılaştırılmasıdır.
 Beklentilerin aşılması durumunda, hizmetin
kalitesi yüksek olarak algılanmakta,
 Beklentilerin karşılanmaması durumunda
hizmet kalitesi kabul edilemez olarak
değerlendirilmektedir.
 Eğer beklentiler algılanan hizmet ile
karşılanırsa, hizmet kalitesi tatmin edici
olarak görülmektedir.
 Kalite
standartlarına,
hizmet
kalite
standartlarına uyulması, iyileştirme çabaları ile
8
muhasebede
kaliteyi arttıracaktır.
19.11.2012
MUHASEBE KALİTESİ NEDİR?
kalitesi, ortak muhasebe uygulamaları
yanında, yasal ve politik sistem, finansal
piyasaların gelişmişlik düzeyi, kültür, ekonomik
faktörler ve muhasebe mesleğinin gelişmişlik
düzeyi gibi ülkelere özgü faktörlerin, işletmelerin
büyüklüğü, sermaye ve sahiplik yapıları,
çalıştıkları denetim firmalarının niteliği, yabancı
menkul kıymetler borsalarında kote olup
olmadıkları ve kurumsal yönetime verdikleri
önem gibi işletmelere özgü faktörlerin etkisi ile
şekillenen çok boyutlu bir kavramdır.
9
19.11.2012
19.11.2012
 Muhasebe
MUHASEBE KALİTESİNİ ETKİLEYEN
FAKTÖRLER NELERDİR?
 Literatür
çalışmalarında
muhasebe
sistemlerinin; muhasebe standartları,
yasal ve politik sistem, finansal
raporlamayı
teşvik
eden
unsurlar
(finansal piyasaların gelişmişlik düzeyi,
işletmelerin sermaye ve sahiplik yapısı,
finansman kaynakları), vergi sistemi,
kültür, ülkede muhasebe mesleğine
verilen önem ve mesleğin gelişmişlik
düzeyi ile ekonomik faktörler vb. gibi
ülkelere özgü faktörlerden etkilendiğini
ortaya konulmuştur.
10
19.11.2012
Yasal
ve politik sistem, muhasebe
bilgi sistemini ve dolayısıyla
muhasebe kalitesini hem direkt
olarak hem de finansal piyasaların
gelişmesi, sermaye yapısı, sahiplik
yapısı ve vergi sistemi gibi finansal
raporlamayı teşvik eden unsurlar
aracılığıyla endirekt olarak
etkilemektedir.
11
19.11.2012
YASAL VE POLITIK SISTEMIN
MUHASEBE KALITESINE ETKISI
12
6102
sayılı TTK’ in yürürlüğe
girmesi ile birlikte, yasaların
muhasebe standartlarını uygulama
konusundaki
zorlayıcı
gücü
artmıştır.
Türkiye’de
tüm
işletmelerin vergi odaklı muhasebe
anlayışının yanısıra bilgi odaklı
muhasebe anlayışına yönelmeleriyle
muhasebe kalitesinin artırması
beklentisi bulunmaktadır.
13
19.11.2012
 Son
yasal değişiklikle 2013 yılında
bağımsız
denetime
tabi
şirketler
TMS/TFRS’ye göre finansal raporlar
düzenleyeceklerdir.
 Sadece dönem sonu finansal tabloları
TMS/TFRS’ye göre düzenlenecek ve
dönüşüm ve çevirim farkları vergi
kanunlarına
göre
çıkarılan
kesin
mizandan
sonra
mevcut
defterler
üzerinde yapılarak TMS/TFRS’ye uygun
finansal tablolar düzenlenecektir. Vergi
yasalarına göre düzenlenen finansal
tablolar vergi idaresine, TMS/TFRS’ye
göre düzenlenmiş finansal tablolar şirket
genel kurullarına sunulur.
14
19.11.2012
 Özetle,
19.11.2012
6335 sayılı Kanunla yapılan
değişikler kapsamında; 01.01.2013
tarihinden itibaren tutulacak defterlerin
yine vergi odaklı muhasebe anlayışı
devam ettirilecek olması muhasebe
kalitesi için bir geri adım niteliği olarak
görülmekte,
 Buna karşılık Finansal Tabloların
Standartlara uygun düzenlenmesi ile
bilgi odaklı muhasebe anlayışına
geçilecek olması da muhasebe kalitesi
için arttırıcı bir etki kabul edilmektedir. 15
19.11.2012
Kamu Gözetimi Kurumu: Türkiye Muhasebe
Standartlarının Uygulanmasına İlişkin Duyuru
Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulama kapsamına
ilişkin olarak Kurulun 14/11/2012 tarihli toplantısında,
TTK’nin 88 inci ve Geçici 1 inci maddeleri ile 660 sayılı
KHK’nın 9 uncu ve Geçici 1 inci maddeleri uyarınca
1/1/2013 tarihi ve sonrasında başlayan hesap dönemlerine
ilişkin münferit ve konsolide finansal tabloların
hazırlanmasında;
1) 660 sayılı KHK’da belirtilen kamu yararını ilgilendiren
kuruluşların, 6102 sayılı Kanunun 397 nci maddesi
çerçevesinde Bakanlar Kurulu kararıyla bağımsız denetime
tabi olacakların ve aynı Kanunun 1534 üncü maddesinin
ikinci fıkrasında sayılan şirketlerin münferit ve konsolide
finansal tablolarının hazırlanmasında Türkiye Muhasebe
Standartlarını uygulamasına,
2) Yukarıdaki kapsama dâhil olmayanlar için Kurumca bir
belirleme yapılıncaya kadar yürürlükteki mevzuatın
uygulanmasının devamına, karar verilmiştir.
Karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere Başbakanlık’a
16
gönderilmiştir.
19.11.2012
Yaşanan
ekonomik kriz sonrasında
muhasebe kalitesi ve denetimi
sorgulanmaya başlanmıştır.
Muhasebe kalitesi kavramının
kazandığı önem doğrultusunda, tüm
dünyada muhasebenin yakınsaması
ve uyumlaştırılması ile ilgili çabalar
sarf edilmekte, IAS/ IFRS’lerin
uygulanmaya başlanılmasının
muhasebe kalitesini arttıracağı
düşünülmektedir.
17
19.11.2012
 Bu
bağlamda; Türkiye’deki işletmelerin
dünya piyasaları ile rekabet gücüne
sahip olabilmesi için başta gelen şart
işletmelerin
Uluslararası
Finansal
Raporlama
Standartları’na
göre
düzenlenmiş,
Uluslararası
Denetim
Standartları’na
göre
denetlenmiş
finansal tablolarla kendilerini ortaya
koyabilmeleridir.
18
19.11.2012
 Özel
sektör için uygulanan uluslararası
finansal raporlama standartlarının (IFRS)
kamu sektörüne uyarlanmasıyla ülkenin
kamu sektörü kurumları için finansal
raporlama
açısından
uygulanacak
Uluslararası Kamu Sektörü Muhasebe
Standartları (IPSAS-International Public
Sector Accounting Standards) kamu
sektörü için oluşturulan Uluslararası
Kamu Sektörü Muhasebe Standartları
Kurulu
(International
Public
Sector
Accounting
Standards
Board-IPSASB)
19
tarafından hazırlanıp yayımlanmaktadır.
19.11.2012
Söz
konusu standartlar konusunda
koordinasyon rolünü taşıyan kurum ise
Kamu Sektörü Muhasebe Standartları
Enstitüsü (Institute IPSAS) merkezi
İsviçre'nin Bern kentinde olup, amacı
kamu idarelerinde muhasebe ve
hesapların sunumu ile ilgili olarak
kamu sektörü çalışanları arasında bilgi
ve deneyimlerin paylaşımıdır.
20
19.11.2012
KAMUDA DÖNÜŞÜM
 Ülkemizde
de 2003 yılından itibaren 5018
sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol
Kanunu ile genel yönetim kapsamındaki
kamu idarelerinde (merkezi yönetim,
mahalli idareler ve sosyal güvenlik
kurumları) muhasebe sisteminde köklü
değişikler yapılmıştır. Nakit esasından
tahakkuk esasına geçiş sağlanmış, özel
sektör muhasebesine benzer şekilde kamu
sektörü için bir hesap planı ilgili kurum ve
21
idareler için oluşturulmuştur.
19.11.2012
 Söz
konusu idare ve kurumlarda,
uygulanacak muhasebe ve raporlama
standartları
konusunda
düzenleme
yapma görev ve yetkisini Maliye
Bakanlığı bünyesinde Devlet Muhasebe
Standartları
Kurulu'na
(DMSK)
verilmiştir.
 Kamu hesaplarının uluslararası düzeyde
karşılaştırmasını yapabilmek için Devlet
Muhasebe Standartları-DMS IFRS'in
kamu sektörü versiyonu olan IPSAS'ın
Türkçe’ye uyarlanması oluşturulmaya22
başlanmıştır.
19.11.2012
OTOMASYON VE ELEKTRONIK ORTAM
 TC
Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel
Müdürlüğü tarafından geliştirilen Kamu
Harcama ve Muhasebe Bilişim (KBS)
Sistemi,
 Gelir İdaresi Başkanlığının en önemli
teknolojik altyapısını Vergi Dairesi
Otomasyon Projesi (VEDOP), (VEDOP–2),
(VEDOP–3) ile e-VDO (İnternet Tabanlı
Vergi Dairesi Otomasyonu) uygulamaları,
 E-devlet, e-beyanname, e-fatura, e-defter, e23
haciz, e-tahsilat, e-muhasebe vb.
19.11.2012
 Gelişmiş
bilgisayar
ve
iletişim
teknolojilerinin kullanıldığı, web tabanlı edevlet uygulamaları arasında dünya
çapında projeden birisi olan saymanlık
otomasyon sistemi say2000i sistemi,
üzerinde devam eden mevcut muhasebe
işlemleri ile birlikte yeni proje ve
uygulamalarda
yürütülmekte
veya
başlatılma aşamasındadır.
 Ancak
teknik
alt
yapı
tam
oluşturulmadıkça bilişim teknolojilerinden
yararlanmalarda sistemler eksiklikler ve
24
arızalar kaliteyi düşürmektedir.
19.11.2012
Yeni
TTK ile birlikte şirket
kuruluşundan başlayarak genel
kurul
ve
yönetim
kurulu
toplantılarına kadar her tür yasal
prosedürün
online
ortamda
gerçekleştirilebilmesini olasıdır.
Kısacası,
bilişim
teknolojileri
uygulamaları
etkinleştirildikçe
muhasebe kalitesi de artmakta,
muhasebeye kalite getirilmektedir.
25
19.11.2012

TC Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü
muhasebe birimleri üçe ayrılıyor:
Genel Bütçe Muhasebe Birimleri
 Özel Bütçe Muhasebe Birimleri
 Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar

26
 Kalite
kültürle gelir, kültür de
birikimleri getirir.
 Muhasebe hizmetlerinde kalite için
insan öğesinin ihmal edilmemesi, eğitim
ve katılımların arttırılması gerekir.
 Kalite için öncelikle yasal mevzuatın bir
an önce tamamlanması yani ikincil
mevzuat (tüzük, yönetmelik ve tebliğler)
31.12.2012 tarihine kadar yürürlüğe
girmesi beklenmektedir.
27
19.11.2012
SONUÇ
 Türkiye’de
muhasebe kalitesini etkileyen
tüm faktörlerle bütünleşik olarak;
 “şeffaflık ve bilgi için muhasebe” (bilgi
odaklı muhasebe) anlayışına geçilerek
 Kurumsal Yönetim anlayışı ve ilkelerini
benimseyerek
 Hizmet kalitesi standartlarını
uygulayıp, kalitede iyileştirmeler
yaparak
28
teknolojilerinden
yararlanmalar arttırılıp,
uygulamalar etkinleştirilerek
muhasebe kalitesini arttırılabilir.
19.11.2012
 Bilişim
29
TEŞEKKÜR EDERİM.
E-posta: [email protected]
30