Transcript „Konstruowanie programów nauczania kształcenia ogólnego zgodnych z nową podstawą programową” Podstawa prawna • Ustawa o Systemie Oświaty • Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. (w.

„Konstruowanie programów
nauczania kształcenia ogólnego
zgodnych z nową podstawą
programową”
Podstawa prawna
• Ustawa o Systemie Oświaty
• Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r.
(w sprawie dopuszczania do użytku programów
nauczania)
• Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r.
(w sprawie podstawy programowej kształcenia
ogólnego)
Ustawa o Systemie Oświaty
Art. 22a.
1. Nauczyciel ma prawo wyboru podręcznika spośród
podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego.
2. Nauczyciel przedstawia dyrektorowi szkoły
program wychowania przedszkolnego lub program
nauczania. Dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii
rady pedagogicznej, dopuszcza do użytku w
danej szkole zaproponowany przez nauczyciela
program wychowania przedszkolnego lub program
nauczania.
Nowa podstawa programowa
ROZPORZĄDZENIE
Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie
podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół
Dziennik Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r., Nr 4, poz.17
Nowa podstawa programowa
to podstawowy dokument:
• państwowy - ministerialny
• obowiązujący prawnie
• wyznaczający na danym etapie edukacyjnym
• cele kształcenia,
• zestaw treści nauczania,
• umiejętności,
które muszą być ujęte w programach nauczania.
Programy nauczania
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ
z dnia 8 czerwca 2009 roku
w sprawie dopuszczania do użytku w szkole
programów wychowania przedszkolnego
i programów nauczania oraz dopuszczania
do użytku szkolnego podręczników
Program nauczania
• traci status „ministerialny”
• pozostaje w gestii i kompetencji szkoły
• może być – w określonych granicach wyrazem autonomii szkoły i twórczych
działań nauczyciela
Rozporządzenie MEN
Program nauczania dla zajęć edukacyjnych z zakresu
kształcenia ogólnego, zwany dalej „programem
nauczania ogólnego”, program nauczania dla
zawodu oraz program nauczania dla profilu
kształcenia ogólnozawodowego, zwany dalej
„programem nauczania dla profilu”, dopuszcza do
użytku w danej szkole dyrektor szkoły, na wniosek
nauczyciela lub nauczycieli.
Skąd programy?
• Nauczyciel może zaproponować program
wychowania przedszkolnego, program
nauczania ogólnego, program nauczania dla
zawodu albo program nauczania dla profilu
opracowany samodzielnie lub we współpracy
z innymi nauczycielami.
Skąd programy?
• Nauczyciel może również zaproponować
program opracowany przez innego autora
(autorów) – np. uzyskany od wydawnictwa...
• lub program opracowany przez innego autora
(autorów) wraz z dokonanymi zmianami
(zmodyfikowany w określonym zakresie).
Decyzja nauczyciela:
• Wybrać program nauczania napisany
przez kogoś?
• Wybrać napisany przez kogoś i dokonać
jego modyfikacji?
• A może – napisać program własny?
Program nauczania przedmiotu
• Musi uwzględniać potrzeby i możliwości
uczniów, dla których jest przeznaczony.
• Jest komponentem szkolnego zestawu
programów nauczania (a więc musi być
spójny z programami nauczania innych
przedmiotów).
• Musi uwzględniać misję szkoły i przyjętą
w szkole filozofię nauczania i wychowania.
Program - podstawa prawna
§ 4. 1. Program nauczania ogólnego
obejmuje co najmniej jeden etap edukacyjny
i dotyczy edukacji wczesnoszkolnej
(kształcenia zintegrowanego), przedmiotu,
ścieżki edukacyjnej, bloku przedmiotowego
lub ich części i może być dopuszczony do
użytku w danej szkole, jeżeli:
Program - podstawa prawna
1) stanowi opis sposobu realizacji celów
kształcenia i zadań edukacyjnych ustalonych
w podstawie programowej kształcenia
ogólnego, określonej w rozporządzeniu,
o którym mowa w §3 ust. 1 pkt 1, albo
w dotychczasowej podstawie programowej
kształcenia ogólnego;
Program nauczania
2. Zawiera:
•
szczegółowe cele kształcenia i wychowania
•
treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie
programowej,
•
sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania,
z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy
w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków,
w jakich program będzie realizowany,
•
opis założonych osiągnięć ucznia (…)
•
propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć
ucznia;
Aspekty autorskie programu
• autorska obudowa (plany, podręczniki, środki
dydaktyczne)
• treść podstawy wzbogacona o innowację
• poszerzenie treści
• modyfikacja treści (nie naruszyć podstawy!)
• autorskie metody (np. przewaga dramy w
klasie teatralnej), szczególne sytuacje
dydaktyczne… itp.
Program nauczania
Jeśli nauczyciel wybrał cudzy program
i zmodyfikował go, powinien koniecznie:
- podać nazwisko autora,
- opisać/wskazać/zaznaczyć zakres
modyfikacji.
Dopuszczanie programu
do realizacji w szkole
- zgodność z podstawą programową
- poprawność konstrukcyjna (zgodność z
rozporządzeniem z 8 czerwca 2009r.)
- poprawność metodyczna i merytoryczna
- wartość z punktu widzenia ucznia,
nauczyciela, dyrektora szkoły, rodzica itp.
- warunki wdrożenia
- obudowa
Program – a inne dokumenty szkoły
Każdy program wprowadzony do szkolnego
zestawu programów nauczania powinien
być oceniony pod kątem:
zgodności z misją szkoły, jej tożsamością
przyjętą w szkole/placówce strategią
edukacyjną
zgodności ze statutem szkoły
możliwości i uwarunkowań środowiska
Dyrektor szkoły może zasięgnąć opinii:
1) nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego,
posiadającego wykształcenie wyższe i kwalifikacje
wymagane do prowadzenia zajęć edukacyjnych, dla
których program jest przeznaczony, lub
2) konsultanta lub doradcy metodycznego, lub
3) zespołu nauczycielskiego, zespołu przedmiotowego
lub innego zespołu problemowo-zadaniowego, o
których mowa w przepisach w sprawie ramowych
statutów publicznego przedszkola oraz publicznych
szkół.
Opinia programu powinna zawierać
m.in. informacje o:
• zgodności programu nauczania ogólnego
z podstawą programową kształcenia ogólnego
• dostosowaniu programu do potrzeb i możliwości
uczniów, dla których jest przeznaczony,
• poprawności metodycznej i merytorycznej
programu
Program a plan nauczania
Nasuwają się pytania
Jaka jest różnica pomiędzy programem a
planem nauczania?
Czy plan może, czy powinien być elementem
programu?
podstawa programowa
program
[podręcznik]
plan
Obudowa programu
 podręczniki
 zeszyty ćwiczeń, mapy, nagrania, foliogramy,
programy komputerowe, gry dydaktyczne
 plany dydaktyczne i metodyczne
 scenariusze
 testy, sprawdziany i inne narzędzia badania osiągnięć
 inne ...............................................
Różne spojrzenia
na program nauczania
Podsumowanie
Nowa podstawa programowa
• Określa cele kształcenia ogólnego
[wymagania ogólne].
• Podaje podstawowy kanon treści
nauczania [wymagania szczegółowe].
• Umożliwia tworzenie własnych
programów nauczania, dostosowanych do
możliwości i potrzeb uczniów.
Podstawowe ujęcia
programu nauczania
 wykaz treści nauczania
 zestaw planowych czynności pedagogicznych
 zestaw zamierzonych efektów pedagogicznych
 zestaw pojęć i zadań do wykonania
 rejestr doświadczeń.
wg: H.Komorowska, O programach prawie wszystko
Paradygmaty prac programowych
1. Program dydaktyczny – wzór - paradygmat dominujący
(uczenie się jako uzyskiwanie wiedzy od
osoby kompetentnej; z podręczników lub
od nauczyciela – jako źródła informacji)
wg H.Komorowska, O programach prawie wszystko
Paradygmaty prac programowych
2. Program doświadczalny –
- paradygmat teoretyczny
(proces uczenia się – to proces samodzielnego
„konstruowania” wiedzy poprzez
doświadczenie oraz indywidualną pracę nad
rozwiązaniem problemu)
wg H.Komorowska, O programach prawie wszystko
Paradygmaty prac programowych
3. Program zadaniowy –
- paradygmat praktyczny
(proces uczenia się polega na
opanowaniu konkretnej umiejętności lub
wykonaniu określonego zadania)
wg H.Komorowska, O programach prawie wszystko
Jak podstawa programowa
wpływa na programy nauczania?
Program nauczania
w świetle rozporządzenia MEN z 8 czerwca 2009 roku
to dokument opisujący, w jaki sposób
zostaną zrealizowane treści
nauczania wskazane w podstawie
programowej kształcenia ogólnego
[oraz inne - dodatkowe, poszerzające.]
Podstawa programowa
narzędziem pracy nauczyciela
• Podstawa Programowa zawiera szczegółowy
opis wymagań.
• Określa, co musi stanowić główną materię
programu – i czego uczeń ma się nauczyć.
• Pozwala precyzyjnie określić, co będzie
oceniane – a więc zbudować wymagania na
stopnie szkolne.
• Określa wymagania egzaminacyjne.
Nowa podstawa programowa
• Przesuwa kompetencję tworzenia
programów w stronę nauczyciela.
• Czyni nauczyciela faktycznym twórcą
i realizatorem programu nauczania
własnych uczniów.
Jak podstawa programowa wpływa na
planowanie pracy dydaktycznej?
• Co podstawa programowa narzuca
obligatoryjnie programom nauczania?
• Co przede wszystkim pozostawia w gestii
nauczyciela?
Wymagania szczegółowe = treści
kształcenia
• Określone zostały w podstawie
programowej dla wszystkich przedmiotów i
zapisane językiem wymagań.
• Tworząc program nauczania, nauczycielautor musi w nim zawrzeć ww treści, przy
czym nauczyciel ma różne możliwości, które
wynikają:
• ze specyfiki przedmiotu i etapu edukacyjnego (np. układ
treści),
• stopnia zaspokojenia zainteresowań uczniów przez zapisy
z podstawy programowej, w wypadku braków - poszerzenie
treści (treści wykraczające poza podstawę),
• uszczegółowienia treści zapisanych w podstawie (np.
plastyki),
• potrzeby innowacyjności, np. w zakresie układu treści,
metod pracy, organizacji zajęć,
• realizacji własnych pasji nauczyciela i zainteresowań
uczniów (np. „klasa dziennikarska”).
Szczegółowe osiągnięcia
• Program może określać przewidywane
osiągnięcia uczniów w stopniu bardziej
szczegółowym niż podstawa programowa
– choć nie musi tego robić.
• W każdym jednak wypadku program musi
mieć układ, strukturę!
• Podstawa programowa nie jest programem
nauczania!
Szczegółowe osiągnięcia
W podstawie programowej szczegółowe
wymagania określają umiejętności ucznia na
koniec etapu edukacyjnego.
W programach nauczania – mogą przekładać się
na wiele umiejętności „składowych”.
Inne kwestie…
- Czy te treści realizowane są w danym etapie
„jednorazowo” (np. podczas cyklu lekcji) – czy
wracamy do nich w toku dalszej nauki?
- Czy dana treść jest uczona autonomicznie, czy
w powiązaniu z innymi treściami?
DZIĘKUJĘ