Transcript Prof. Zbigniew Edward JETHON 18.02.1929 – 19.01.2015 Komendant WIML 1968-1970 płk prof.

Prof. Zbigniew Edward JETHON
18.02.1929 – 19.01.2015
Komendant WIML 1968-1970
płk prof. zw. dr hab. n. med.
Zbigniew Edward JETHON
SPECJALNOŚCI
 Fizjologia: praca w warunkach ekstremalnych
 Wpływ metali ciężkich na organizm człowieka
(toksykologia środowiska)
 Stres oksydacyjny
 Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego
i rehabilitacji
Medycyna zapobiegawcza i promocja zdrowia
1955 - Wojskowy Instytut Naukowo-Badawczy i Doświadczalny Medycyny Lotniczej
1958 - zmieniono nazwę WINBiDML na Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej
Komendanci WIML
(ur.1916;1916;1929;1927)




płk dr med. Stanisław HADUCH (1955-1964)
gen. bryg. prof. dr hab. med. Władysław BARCIKOWSKI (1964-1967)
płk doc. dr hab. med. Zbigniew Edward JETHON (1967-1970)
płk prof. dr hab. med. Stanisław BARAŃSKI (1970-1994)
Komendanci WIML 1955 - 1970
Osiągnięcia naukowe (prof. Z. Jethon)






Opracowanie fizjologicznych założeń konstrukcji
wysokościowego ubioru kompensacyjnego pilotów (WUK)
Badania dot. specyfiki adaptacji wysiłkowej żołnierzy
Opracowanie fizjologicznych podstaw kondycyjnego
przygotowania pilotów (KSPdL, ”Szkoła Orląt”, Dęblin)
Opracowanie dopuszczalnych wartości ekspozycji na
wibracje stochastyczne
Opracowanie charakterystyki wydolności fizycznej
(zdolności wysiłkowej) żołnierzy poszczególnych rodzajów
wojsk i służb
Odnowa biologiczna w sporcie wyczynowym (zmęczenie
lotnicze typu operatora)
Krótki opis drogi zawodowej(1)





1952 ukończenie Akademii Medycznej we
Wrocławiu
1949-1957 - Zakład Fizjologii AM we Wrocławiu
1957 – 1970 praca w WIML, kierownik Oddziału
Fizjologii Ogólnej (1957-1967), specjalizacja Iº z
med. lotniczej (1959 - IIº)
1960 – dr n. med. (Zakłócenia koordynacji stereotypu ruchowego
w warunkach zmęczenia, 1959?)
1961 – staż naukowy w Instytucie Medycyny
Lotniczej i Kosmicznej w Moskwie
Krótki opis drogi zawodowej(2)

1963 – Wojskowa Akademia Medyczna im. Kirowa w
Leningradzie – OOZW (przepustka do kariery w Wojskowej
Służbie Zdrowia)




1966 – czł. Komisji Biologii i Medycyny Kosmicznej
Komitetu ds. Badań i Pokojowego Wykorzystania
Przestrzeni Kosmicznej
1967 – dr hab., praca habilitacyjna – „Współzależność
zaburzeń hemodynamicznych i oddechowych podczas
działania nadciśnienia oddechowego stałego”
1967 – 1970 komendant WIML (doc. dr hab. n. med.)
1970 – 1980 praca w WIHE; kierownik Zakładu Fizjologii
Krótki opis drogi zawodowej (3)






1973 – tytuł profesora nadzwyczajnego
1980 – 1983 - kierownik Katedry i Fizjologii
Człowieka i Ergonomii na Uniwersytecie Śląskim
w Katowicach
1982-1983 – dyrektor Instytutu Sportu w Warszawie
1982-1985 - dziekan Wydziału Biologii i Ochrony
Środowiska UŚ
1983 – tytuł profesora zwyczajnego
1983-1987 - kierownik Katedry Fizjologii Człowieka
i Zwierząt UŚ
Krótki opis drogi zawodowej (4)




1986-1989 – kierownik Zakładu Biomedycznych
podstaw Kultury Fizycznej na Uniwersytecie
Szczecińskim
1987-1992 – kierownik Zakładu Higieny i Ekologii
AWF Wrocław
1992-1999 – kierownik Katedry Higieny AWF
Wrocław
1996-2005 – profesor w Zakładzie Fizjologii AWF
Wrocław (prof. M. Zatoń)
Krótki opis drogi zawodowej (5)

2000-2015 – kierownik Katedry Nauk Medycznych w
Wyższej Szkole Fizjoterapii (Wrocław)
Instytut Kosmetologii; Zakład Medycznych Podstaw
Kosmetologii; czł. Rady Programowo-Naukowej
Jethon Z., Czamara A. et al. Scientific cooperation of the University
College oh Physiotherapy in Wroclaw with other universities and
colleges. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2006,87,417-424.

2005-2015 prof. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im.
Witelona w Legnicy
Wydział Nauk o Zdrowiu i Kultury Fizycznej; Zakład Nauk
Podstawowych
Towarzystwa Naukowe (1)







Polskie Towarzystwo Fizjologiczne
KFP i AF Komitetu Fizjologii PAN
Polskie Towarzystwo Astronautyczne
Committee on Space Research (COSPAR)
Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej
Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy
Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki
Hiperbarycznej – czł. Komitetu Naukowego
Towarzystwa Naukowe (2)






Polskie Towarzystwo Higieniczne
Polskie Towarzystwo Ergonomiczne – czł.
honorowy
International Ergonomics Association
Polskie Towarzystwo Epidemiologii
Środowiskowej – czł. założyciel
Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej
Polskie Towarzystwo Naukowe „Człowiek w
Ekstremalnych Warunkach” – czł. Sądu
Koleżeńskiego
Komitety Naukowe i Redakcyjne
czasopism






Polski Przegląd Medycyny Lotniczej
Polish Hyperbaric Research
Problemy Higieny i Epidemiologii
Fizjoterapia
Polish Journal of Cosmetology
Zastosowania Ergonomii
Dorobek publikacyjny (1)

Ponad 550 prac oryginalnych, monografii,
studiów, podręczników i książek (23),
komunikatów zjazdowych i prac
przeglądowych

Liczne prace popularno-naukowe: z zakresu
medycyny lotniczej i kosmicznej, higieny
pracy i ergonomii
Dorobek publikacyjny (2)

Liczne recenzje prac doktorskich, habilitacyjnych,
postępowań o tytuł profesora, projektów naukowych KBN,
NCN, NCBR, badań statutowych, artykułów naukowych,
podręczników, ekspertyzy

Promotorstwo – 51 przewodów doktorskich

Rady, komisje zespoły : problemy medycyny pracy, sportu,
ochrony środowiska, ergonomii, sprawności
psychofizycznej żołnierzy
Podstawy Medycyny Lotniczej – Podręcznik dla
Personelu Latającego. Red. naukowy prof. Julian
Walawski. Wyd. MON, Warszawa 1961




Zalecam do użytku w wojskach lotniczych i OPL OK – DOWÓDCA
WOJSK LOTNICZYCH I OBRONY PRZECIWLOTNICZEJ
OBSZARU KRAJU Jan FREY-BIELECKI generał dywizji pilot
Rozdz. XI Problemy medycyny kosmicznej – oprac. Zbigniew
JETHON – dr med.
„Rozwikłanie zagadnień związanych z realizacja lotów kosmicznych
nastręcza nie tylko trudności czysto technicznych, lecz także trudności
związane z zabezpieczeniem medycznym.”
„Należy przypuszczać, że u osób przebywających w przestrzeni
kosmicznej może powstać nowy zespół chorobowy. Ta przypuszczalna
jednostka chorobowa, zwana przez niektórych „chorobą przestrzeni”
lub „chorobą kosmiczną”, jest w tej chwili jeszcze w sferze rozważań
teoretycznych.”
Wizyta Borysa Borysewicza Jegorowa (ur.1937) w WIML, Warszawa 1966
12-13.10.1964 Woschod 1 – pierwszy lekarz w Kosmosie, dhc Uniw. Humboldta
Berlin 1965
Dr Zbigniew Jethon (ur.1929), dr Henryk Zaremba (ur.1920)
1957 powołanie Wojskowego Ośrodka
Kondycyjnego (WOK) w Groniku






Gen. dyw. pil. Jan Frey-Bielecki był gorącym orędownikiem stworzenia
ośrodków szkoleniowo-kondycyjnych dla pilotów
1961 powołano WOK w Mrągowie
Pobyt pilotów w WOK wynosił 2 tygodnie
Dyskusje na szczeblu decyzyjnym MON: cel istnienia WOK, kształt
organizacyjny, zadania
Badania zespołu (1960): dr Z. Jethon, dr Z. Sarol, mgr H. Sulajnis
dotyczące korzystniejszych wyników regeneracji sił psychofizycznych
pilotów i cech aklimatyzacji do średniej wysokości ok.1000m.n.p.m. po
3.tygodniowym pobycie wpłynęły na:
1961 wydłużenie pobytu w WOSzK do 3. tygodni (KNC, katapulta,
LGPS)
WOSZK Gronik, 1957
WOSZK Mrągowo, 1961
Nadciśnienie oddechowe




Grupa badaczy prowadząca doświadczenia w warunkach nadciśnienia
oddechowego (współpraca doc. Zbigniew Kaleta)
Dr med. Jerzy Zysk, lek. Zbigniew Jethon, lek. Stanisław Haduch, mgr
farm. Władysław Święcicki
Prowadzono szereg badań na zwierzętach i ochotnikach (odlewy
gipsowe twarzy S.H, Z.K; przyszłe formy szczelnych masek)
1. doktorat z med. lotniczej (1960) – S. Haduch –”Zmiany niektórych
odczynów krążeniowo-oddechowych na wysokości 15 000 m”;
hab.(1965) „Wpływ oddychania w nadciśnieniu na zmiany objętości
krwi krążącej i przenikanie niektórych jej składników na łożysko
naczyniowe”

Z. Jethon (1967)hab. „Współzależność zaburzeń hemodynamicznych i
oddechowych podczas działania nadciśnienia oddechowego stałego.”
Wysokościowy ubiór kompensacyjny (WUK)
28 160 m n.p.m.;1965 L. Golec, E. Sokołowski
Wizyta Marszałka Polski Mariana Spychalskiego
WIML 1968
Szkolenie fizyczne (specjalne) pilotów





Jethon Z., Sarol Z., Wojtkowiak M. Wartość wybranych wskaźników
kondycji fizycznej w lotnictwie. Wych. Fiz. i Sport,1964,3,327.
Jethon Z. Zachowanie się układu krążenia pod wpływem przyśpieszeń
występujących podczas obrotów koła reńskiego. Prace doświadczalne,
Biblioteka WIML 1965.
Jethon Z. Charakterystyka wydolnościowa pilota. Rocznik WIHE,
1972,3-4, t.II,199.
Stechni P., Jethon Z., Baczyński Z., Bilski J., Kłossowski M., Jędrys R. i
wsp. Trening fizyczny w kształtowaniu tolerancji ustroju na działanie
przyspieszeń kątowych. Biblioteka WOSL, Dęblin 1982.
KSPdL kondycyjno sprawnościowe przygotowanie do lotów (WSOSP
Dęblin), LGPS lotnicze gimnastyczne przyrządy specjalne (M.
Kłossowski, 1994, hab.)
Ćwiczenia w kole żyroskopowym
„65 lat WIML” – Stanisław Barański
Medycyna Lotnicza 3-4 (120-121),1993 s.15



„W latach 1964-67 Instytutem kierował gen. prof. dr hab.
med. Władysław Barcikowski…. Był on wspaniałym
organizatorem i położył duże zasługi w nawiązaniu
współpracy między instytutami armii ówczesnego Układu
Warszawskiego.” (od maja 1964 do czerwca 1967)
„Przez krótki okres kierował Instytutem płk doc. dr hab.
Zbigniew Jethon, który następnie został kierownikiem
Zakładu Fizjologii w WIHE….”
..”od czerwca 1967 r. do czerwca 1970 funkcję komendanta
sprawował długoletni pracownik WIML fizjolog płk dr hab.
Zbigniew Jethon.” (PPML,1 (9), 2003 s.19 – E. Zakrzewska
Komendanci WIML 1928-2002)
Główny Ośrodek Badań Lotniczo-Lekarskich
Aeroklubu Polskiego (GOBL-L AP) Wrocław

50-lecie GOBL-L AP oraz sympozjum „Stres w lotnictwie
i w sporcie” Wrocław 17-18 maja 2002
prof. Z. Jethon – konsultant ds. medycyny lotniczej i
fizjologii wysiłku (1999-2006)
Akademia Jubileuszowa Sala Rycerska Ratusza
Sesja Plenarna – Sale konferencyjne hotelu GEM
Przewodniczący: prof. K. Klukowski, J. Talar, Z. Jethon
Kowalski W. Postępy medycyny lotniczej
Hermaszewski M. Stres w lotach kosmicznych
Mazurek K., Modrzewski A. Profilaktyka schorzeń
cywilizacyjnych personelu lotniczego
50-lecie GOBLL
Profesor erudyta, ciekawe książki (1)





Jethon Z., Krasucki P., Rogoziński A. Normy fizjologicznohigieniczne w medycynie przemysłowej. PZWL, Warszawa,
1973.
Jethon Z., K. Nowicka. Rozdroża nauki. KAW, Warszawa
1976.
Jethon Z. Bariery ludzkich możliwości. Wiedza
Powszechna, seria OMEGA, Warszawa 1977.(Granice
przystosowania S. Kozłowski 1986, PZWL)
Jethon Z. (red.). Zmęczenie jako problem współczesnej
cywilizacji. PZWL, Warszawa 1977.
Jethon Z. Mózg - myśl – mowa… KAW, Warszawa 1979.
Profesor erudyta, ciekawe książki (2)

Jethon Z. Fizjologiczne podstawy odnowy biologicznej w
sporcie wyczynowym. Wyd. Instytutu Sportu, Warszawa
1982.

Jethon Z. Ekologia człowieka w wychowaniu fizycznym i
sporcie. Wyd. AWF Wrocław,wyd.2, 1995.

Zatoń M., Jethon Z. Aktywność ruchowa w świetle badań
fizjologicznych i promocji zdrowia. Wyd. AWF Wrocław,
1998.

Jethon Z., Grzybowski A. (red.). Medycyna zapobiegawcza
i środowiskowa. Wyd. II, PZWL, Warszawa 2000.
Wybrane opracowania i artykuły (1)

Samołyk A., Wiązek, Jethon Z. Czynność płuc nurków po
powietrznych ekspozycjach hiperbarycznych. Nauki o
kulturze fizycznej. Zeszyty Naukowe WSOWL, 2009; 4
(154).

Jethon Z. Stanowisko w sprawie zaopatrywania ludności w
wodę spożywczą. HYDROPURE POLSKA, Wrocław 2010.
Wybrane opracowania i artykuły (2)

Mazurek K., Jethon Z. Tolerancja wysiłku w niedotlenieniu
wysokościowym. [W: Klukowski K., Klimek A.T., Jethon Z.
red.] Wybrane zagadnienia tolerancji wysiłku fizycznego.
Biblioteka Medicina Sportiva, Kraków 2011, 67-79. [XXVIII
Zjazd Naukowy PTMS 25-27.06.09 Łódź „Uwarunkowania
fizjologiczne i środowiskowe tolerancji wysiłkowej”].

Jethon Z. Weź głęboki oddech? Medycyna sportowa, cz.
druga, Biblioteka Medical Tribune, Warszawa 2012, 370373.

Jethon Z. Aktywność ruchowa jako dystres. Hygeia Public
Health, 2013, 48 (2): 156-161.
Naukowe tradycje rodzinne - brat






Prof. dr hab. n. med. Józef Jethon
Centrum Chirurgii Plastycznej, Warszawa
Autor kilkuset publikacji i doniesień naukowych
1991-1993; 2001-2003 Prezes Polskiego Towarzystwa Ch.
Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Estetycznej
1998-2001 Konsultant Krajowy ds. Chirurgii plastycznej i
leczenia oparzeń
1997-2012 kierownik Kliniki Chirurgii Plastycznej i
Rekonstrukcyjnej CMPK im. Orłowskiego w Warszawie
Sposób uhonorowania osiągnięć prof. Z.
E. Jethona przez WIML

(Laboratorium) Zespół Komór Niskich Ciśnień i
Temperatur proponuję nadać imię prof. dr. hab. n. med.
Zbigniewa Edwarda JETHONA

Sala Ćwiczeń (Laboratorium Badań) na LGPS w WSOSP w Dęblinie
im. płk. dr. Piotra Stechniego (2014)
Komory Niskich Ciśnień
1976 – płk prof. Wasilij Łazariew (ur. 1928)
dubler lek. Borysa Jegorowa (1964)
25-lecie wylotu Polaka w Kosmos
Galeria Porczyńskich, W-wa 2003
Gdynia 2013
Gdynia 2013/2014
Dziękuję
za uwagę !