Transcript prof. dr hab. Jarosław Reguła

Badania przesiewowe w raku jelita
grubego – doświadczenia polskie i
perspektywy na przyszłość
Jarosław Reguła
Klinika Gastroenterologii
Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego
Centrum Onkologii - Instytut, Warszawa
Najnowsze dane epidemiologiczne
(najczęstszy nowotwór u obu płci w Europie)
• Zachorowalność
(prognoza 2025
• Zgony
(prognoza 2025
- 14 441
- 24 600)
-
9 915
- 16 600)
Dane Centrum Onkologii 2008
Rak jelita grubego
HNPCC
1-5 %
Wywiad
Rodzinny
10-30%
FAP < 1%
NChZJ -1%
Rak sporadyczny
ok. 75%
Metody badań przesiewowych
• Testy wykrywające raka
- gwajakolowy test na krew utajoną w kale – co rok
- immunochmieczne badania stolca – co rok
- DNA w stolcu
• Testy wykrywające raka i polipy
- sigmoidoskopia (1/3 jelita) – co 5 lat
- kolonoskopia – co 10 lat
- wirtualna kolonoskopia (CT kolonografia)
(Levin B. et al. CA Cancer J Clin 2008; 58:130)
Rak powstaje z polipów (gruczolaków)
>>>
gruczolak
>>>>>>
Proces trwający:
7 - 12 LAT
rak >>
Badania przesiewowe za pomocą
kolonoskopii to:
Wykrywanie wczesnego raka
Spadek śmiertelności
Prewencja = usuwanie polipów
Spadek zapadalności
Badania przesiewowe: dlaczego?
- 26%
Edwards BK, et al. Cancer 2010
Badania przesiewowe na świecie
• klasyczny test na krew utaj.– Francja, Finlandia, UK
• immunologiczny – Holandia od 2013
• sigmoidoskopia – UK od 2012
• kolonoskopia – Niemcy , Austria, Polska
• wszystkie powyższe - USA
Ośrodki biorące udział w Programie
•Początek Programu- październik 2000
•Liczba ośrodków: ok. 80
Zmiany zaawansowane (MAL)
- lata 2000-2009 (189 196 badań)
• Rak
-
1760
(0.93 %)
• Zaawansowane gruczolaki -
10,690 (5.65 %)
• Zmiany zaawansowane
12,450 (6.58 %)
-
Colonoscopy
• programme
New Engl J Med. 2006; 355, 1863
N Engl J Med, 2010; 362: 1995-803
Skumulowane ryzyko raka po kolonoskopii
- zależnie od jakości kolonoskopisty mierzonej ADR
N Engl J Med, 2010; 362: 1995-803
Ryzyko raka interwałowego
Słabi endoskopiści
Dobrzy endoskopiści
Kaminski MF, Regula J, Kraszewska E et al. N Engl J Med 2010;362:1995-803
Poprawa ADR przy
prowadzonym monitorowaniu
20,0%
18,0%
16,0%
14,0%
12,0%
10,0%
8,0%
6,0%
14.1%
15.6%
17.7%
18.7%
2004'
2005'
2006'
2007'
4,0%
2,0%
0,0%
Kaminski MF et al. Gastrointest Endosc 2009;69(5):AB215.
Dotychczasowe osiągnięcia organizacyjne
• zorganizowany program z bazą danych i systemem
monitorowania jakości
• system szkoleń w kolonoskopii i indywidualnej kontroli
jakości
• stworzenie sprawnych jednostek organizacyjnych –
ośrodków badań przesiewowych
• przeprowadzono randomizowane badania interwencyjne
porównujące różne sposoby rekrutacji
Plany na przyszłość (od 2012)
Główne zmiany
• zwiększenie odsetka populacji objętej badaniami
• równy dostęp
• system zaproszeń (wyznaczenie daty badania !!!)
• wprowadzenie systemu wiarygodnej ewaluacji
(grupa z opóźnionym terminem zaproszenia na
badanie)
• konsolidacja ośrodków (likwidacja rozdrobnienia)
• zapewnienie ośrodkom wystarczających kontraktów z NFZ
na badania u osób z objawami
• poprawa jakości bazy danych (on-line)
Ewaluacja (metoda z Finlandii)
• Grupy:
A) natychmiastowy termin badania
B) opóźniony termin badania
Zmiany w zasadach programu
• Grupa wiekowa : 55-64 lat
• Jednorazowa kolonoskopia przesiewowa w życiu
• Realistyczna zgłaszalność 30-40%
• Zwiększenie liczby ośrodków (130)
• Stopniowa implementacja rozpisana na lata
2012-2021
Spodziewany efekt populacyjny
- redukcja umieralności – 15-20%
- redukcja zachorowalności – 10-18%