Cka është intelegjenca? Intelegjenca dhe ndryshimet individuale Nëse, ju keni marrë 95 % të pikëvë në një test? … A do të thotë kjo se jeni.
Download
Report
Transcript Cka është intelegjenca? Intelegjenca dhe ndryshimet individuale Nëse, ju keni marrë 95 % të pikëvë në një test? … A do të thotë kjo se jeni.
Cka është
intelegjenca?
Intelegjenca dhe ndryshimet
individuale
Nëse, ju keni marrë 95 % të
pikëvë në një test? … A do të
thotë kjo se jeni të menqur?!
Mesiguri se po…?!
Cka po mendoni ju…..
Si e definoni ju intelegjencën?
Afëtësia për rezonim dhe logjikim?
Aftësia për të shkruar dhe folur qartë?
A ka të bëjë me suksesin e arritur në shkollë?
A ka të bëjë me sjelljen në situata sociale?
A po aftësia për të kuptuar se e kemi gabim?
Nuk është edhe aq e thjeshtë, a po jo?
Ka shumë teori psikologjike që mundohen
të definojnë intelegjencën
Si e dimë që intelegjenca
ekziston?
Psikometrikët janë të specializuar në matjen e
karakteristikave psikologjike të intelegjencës
dhe personalitetit.
Duke u shërbyer me rezultatet e testeve ata kanë
gjetur evidencën për intelegjencën e
përgjithshme dhe për aftësitë specifike të
individit.
Cka është intelegjenca?
Intelegjenca është një proces psikik përmes së cilit qeniet
njerëzore mundohen të adaptojnë sjelljet e tyrë në
mënyrë që të përshtaten me ambientin e jashtëm.
‐ Aftësitë mendore që i mundësojnë individit të
përshtatet, të ndryshojë apo edhe të zgjedh
ambientin e vet.
‐ Aftësia për të gjykuar, kuptuar edhe rezonuar
‐ Aftësia për të kuptuar edhe për t’iu qasur njerzëve,
objekteve edhe simboleve
‐ Aftësa për të reguar qëllimisht, menduar
racionalisht dhe për të iu qasur ambientit në
mënyrë efektive
Teoria e Spirmanit- Intelegjenca si
aftësia e përgjithshme
George Spearman bazuar në shumë hulumtimeve
përfundon se rezultatet në një test të aftësive
mendore janë të varura nga një faktor i vetëm që
ka të bëjë me aftësinë e përgjithshme të individit
që ai e quajti faktori “G”
Spearman gjithashtu besonte se rezultatet në një
test të aftësive mendore janë të varura edhe nga
faktorët specifik që ai i quante si faktor “S”
s
LOGJIKE
s MEKANIKE
g
ARITMETIKE
s
HAPëSINO s
RE
Pikëpamja e Cattell-it mbi intelegjencën –
Intelegjenca ka të bëjë me disa aftësi bazike të
individit
Intelegjenca fluide
‐ Aftësia për menduar në shpejtësi dhe për kutpuar
rrethanat
‐ Aftësia për të kuptuar raportet ndërnjerëzore
‐ Aftësia për fituar njohuri të reja
Intelegjenca e kristalizuar
‐ Faktet për botën
‐ Të mësuarit e shkathësive dhe praktikimi i tyre
‐ P.SH
‐ Faktet aritmetike
‐ Njohuritë për kuptimin e fjalëvë
‐ Emrat e kryeqyteteve
Testet e inetelgjencës dhe të aftësive
bazike
Intelegjenca fluide në teste matet përmes:
- Aftëisa për të kuptuar novelat e ndryshme në një roman
- Aftësia për të përcaktuar se cili numër vjen pas serisë se
numrave të paraqitur
- Aftësia për identifikuar një prej 4 subjekteve të ndërlidhur
njëra me tjetrën
- Fëmijët që punojnë mirë në një test të intelegjencës fluide
zakonisht punojnë mirë edhe në testet tjera të
intelegjencës fluide
- Por kjo nuk do të thotë se ata mund të punojnë mirë në një
test të intelegjencës së kristalizaur
Teoria e përgjitshme mbi intelegjencën
Howard Gardener propozoi teorinë e shumfishtë
të intelegjencës, dhe identifkoi 9 tipe të
intelegjencës
Tri tipet e para të intelegjencës janë të njohura
edhe prej teorive të mëparshme
‐ Intelegjenca Linguistike
‐ Intelegjenca Logjike- Matematikore
‐ Intelegjenca hapësinore
Me cka kanë të bëjnë këto tipe të
intelegjencës?
Linguistike – aftësinë për të kuptuar fjalët dhe
thurrjen e fjalisë, sintaksën e fjalive, dhe aftësinë
për përdorur gjuhën në mënyra të ndryshme
Logjike- Matematikore – Të kuptuarit e
veprimeve midis objekteve dhe simboleve, të
raporteve midis tyre, si dhe aftësinë për zgjedhur
probleme dhe sqaruar ato
Hapësinore – kapaciteti për të përceptuar botën
në mënyrë të saktë, për të performuar
transformime vizuale në bazë të perceptimeve,
aftësia për të ri-krijuar eksperiencat vizuale pa
prezencën e stimulit të jashtëm
Teoria e Gardnerit mbi Intelegjencën e
Shumëfishtë
Gardneri flet edhe 6 lloje të tjera të intelegjencës
‐ Muzikale
‐ Trupore – Kinestetike
‐ Interpersonale
‐ Intrapersonale
‐ Naturalistike
‐ Intelegjenca Ekzistencialiste
Me cka kanë të bëjnë këto lloje të
intelegjencash?
Muzikale -Ndjeshmërinë ndaj toneve edhe pjesëve
muzikore, të kuptuarit e mëyrës se si tonet e ndryshme
mund të kombinohen në një pjesë ritmike muzikore, të
qenit i vetëdijshëm për aspketin emocional të muzikës
Trupore- Kinestetike : Përdorimi i aftësive trupore për të
shprehur diqka apo për të arritur një qëllim aftësia për
t’u marrë me objekte në mënyrë të shkathët
Interpersonal – Aftësia për të identifikuar dhe dalluar
disponimet, temperamentet, motivet edhe qëllimet e
njerëzve si dhe për të vepruar bazuar në atë njohuri
Me cka kanë të bëjnë këto lloje të
intelegjencash?
Intrapersonale –qasja në ndjenjat tona të mbrendshme,
aftësia për të kuptuar edhe për të udhëhequr sjelljet
tona, aftësia për të njohur aspektete e forta dhe të
dobëta të vetes tonë
Naturalistike – aftësia për të kuptuar naturën, bimët,
shtazët
Ekzistentialiste – ndjeshmëria ndaj qështjeve që kanë të
bëjnë me kuptimin e jetës, vdekjes dhe aspketet tjera të
qënies njerëzore
Të gjitha këto teori parashtrojnë pyetjen se a duhet
të përdorim fjalën intelgjencë për të përshkruar
aftësitë e mendore të individit duke përfishirë
kalkulimet, të foluritë e 6 gjuhëvë..etc?
Nëse po… Atëherë Gardner ka të drejtë.. Ne kemi lloje
të ndryshme të intelegjencës..
Teoria e Gardenrit bëri që të
studiohet një lloj I vecantë i
intelegjencës që quhet intelegjenca
emocionale
Si matet intelegjenca?
Testi i parë i Intelegjencës është
krijuar nga Bine- Simoni për të
identifkuar fëmijët që do të kenë
sukses në mësim edhe ata që nuk do të
kenë sukses
Binet dhe Simon përdorën konceptin
“mosha mentale” për të bërë dallimin
midis fëmijë të zgjuar dhe jo- të zgjuar
Cka është IQ?
Lewis Terman revidoi testin e Binep Simonit dhe
e pubikoi verzionin e ri të quajtur Stanford-Binet
Test në vitin 1916
Rezultatet/ Performanca në këtë test është
përshkruar si koeficienti i intelegjencës (IQ) që
paraqiste proporcionin midis moshe mentale
dhe asaj kronologjike shumëzuar me 100
‐ IQ=MA/CA x 100
WISC-III
Ka të bëjë me pikat e dobëta dhe të forta të një individi
Secili test përbëhet prej 12 pjesëvë
‐ Prej pyetjeve më të lehta drejt atyre më të vështira
‐ Shkalla e përfromancës (6 pjesë)
‐ Aftësinë perceptuese edhe hapësinore
‐ Mat intelegjencën fluide
‐ Shkalla verbale (6 pjesë)
‐ Njohuritë e përgjitshhme për botën dhe aftësine e
përdorimit të gjuhës
‐ Mat intelegjencën e kristalët
Faktorët që ndikojnë në
intelegjencë
Faktorët që ndikojnë në intelegjencë
Faktorët biologjik
‐ Gjenet
‐ Ndërveprimi midis gjeneve dhe ambientit
‐ Gjinia
Faktorët mjedisor
‐ Ambienti familjar
‐ Ambienti shkollor
Faktorët Social
‐ Varëfira
‐ Raca/Nacionaliteti
Gjinia
Djemtë dhe vajzat janë pothuajse të barabartë në
shumicën e aftësive të përgjithshme
‐ Mesatarja e IQ se meshkujve edhe femrave është e
njejtë
‐ Ekstremet (si më ulët ashtu edhe më të lartë) dallohen
tek meshkujt
Vajzat si grup:
‐ Janë më mira në aspketin verbal, në të shkruar dhe
aftësitë perceptive
Meshkujt si grup:
‐ Janë më të mirë në shkencë, në matematikë edhe në
orientimin në hapësirë