Cka është intelegjenca? Intelegjenca dhe ndryshimet individuale Nëse, ju keni marrë 95 % të pikëvë në një test? … A do të thotë kjo se jeni.
Download ReportTranscript Cka është intelegjenca? Intelegjenca dhe ndryshimet individuale Nëse, ju keni marrë 95 % të pikëvë në një test? … A do të thotë kjo se jeni.
Cka është intelegjenca? Intelegjenca dhe ndryshimet individuale Nëse, ju keni marrë 95 % të pikëvë në një test? … A do të thotë kjo se jeni të menqur?! Mesiguri se po…?! Cka po mendoni ju….. Si e definoni ju intelegjencën? Afëtësia për rezonim dhe logjikim? Aftësia për të shkruar dhe folur qartë? A ka të bëjë me suksesin e arritur në shkollë? A ka të bëjë me sjelljen në situata sociale? A po aftësia për të kuptuar se e kemi gabim? Nuk është edhe aq e thjeshtë, a po jo? Ka shumë teori psikologjike që mundohen të definojnë intelegjencën Si e dimë që intelegjenca ekziston? Psikometrikët janë të specializuar në matjen e karakteristikave psikologjike të intelegjencës dhe personalitetit. Duke u shërbyer me rezultatet e testeve ata kanë gjetur evidencën për intelegjencën e përgjithshme dhe për aftësitë specifike të individit. Cka është intelegjenca? Intelegjenca është një proces psikik përmes së cilit qeniet njerëzore mundohen të adaptojnë sjelljet e tyrë në mënyrë që të përshtaten me ambientin e jashtëm. ‐ Aftësitë mendore që i mundësojnë individit të përshtatet, të ndryshojë apo edhe të zgjedh ambientin e vet. ‐ Aftësia për të gjykuar, kuptuar edhe rezonuar ‐ Aftësia për të kuptuar edhe për t’iu qasur njerzëve, objekteve edhe simboleve ‐ Aftësa për të reguar qëllimisht, menduar racionalisht dhe për të iu qasur ambientit në mënyrë efektive Teoria e Spirmanit- Intelegjenca si aftësia e përgjithshme George Spearman bazuar në shumë hulumtimeve përfundon se rezultatet në një test të aftësive mendore janë të varura nga një faktor i vetëm që ka të bëjë me aftësinë e përgjithshme të individit që ai e quajti faktori “G” Spearman gjithashtu besonte se rezultatet në një test të aftësive mendore janë të varura edhe nga faktorët specifik që ai i quante si faktor “S” s LOGJIKE s MEKANIKE g ARITMETIKE s HAPëSINO s RE Pikëpamja e Cattell-it mbi intelegjencën – Intelegjenca ka të bëjë me disa aftësi bazike të individit Intelegjenca fluide ‐ Aftësia për menduar në shpejtësi dhe për kutpuar rrethanat ‐ Aftësia për të kuptuar raportet ndërnjerëzore ‐ Aftësia për fituar njohuri të reja Intelegjenca e kristalizuar ‐ Faktet për botën ‐ Të mësuarit e shkathësive dhe praktikimi i tyre ‐ P.SH ‐ Faktet aritmetike ‐ Njohuritë për kuptimin e fjalëvë ‐ Emrat e kryeqyteteve Testet e inetelgjencës dhe të aftësive bazike Intelegjenca fluide në teste matet përmes: - Aftëisa për të kuptuar novelat e ndryshme në një roman - Aftësia për të përcaktuar se cili numër vjen pas serisë se numrave të paraqitur - Aftësia për identifikuar një prej 4 subjekteve të ndërlidhur njëra me tjetrën - Fëmijët që punojnë mirë në një test të intelegjencës fluide zakonisht punojnë mirë edhe në testet tjera të intelegjencës fluide - Por kjo nuk do të thotë se ata mund të punojnë mirë në një test të intelegjencës së kristalizaur Teoria e përgjitshme mbi intelegjencën Howard Gardener propozoi teorinë e shumfishtë të intelegjencës, dhe identifkoi 9 tipe të intelegjencës Tri tipet e para të intelegjencës janë të njohura edhe prej teorive të mëparshme ‐ Intelegjenca Linguistike ‐ Intelegjenca Logjike- Matematikore ‐ Intelegjenca hapësinore Me cka kanë të bëjnë këto tipe të intelegjencës? Linguistike – aftësinë për të kuptuar fjalët dhe thurrjen e fjalisë, sintaksën e fjalive, dhe aftësinë për përdorur gjuhën në mënyra të ndryshme Logjike- Matematikore – Të kuptuarit e veprimeve midis objekteve dhe simboleve, të raporteve midis tyre, si dhe aftësinë për zgjedhur probleme dhe sqaruar ato Hapësinore – kapaciteti për të përceptuar botën në mënyrë të saktë, për të performuar transformime vizuale në bazë të perceptimeve, aftësia për të ri-krijuar eksperiencat vizuale pa prezencën e stimulit të jashtëm Teoria e Gardnerit mbi Intelegjencën e Shumëfishtë Gardneri flet edhe 6 lloje të tjera të intelegjencës ‐ Muzikale ‐ Trupore – Kinestetike ‐ Interpersonale ‐ Intrapersonale ‐ Naturalistike ‐ Intelegjenca Ekzistencialiste Me cka kanë të bëjnë këto lloje të intelegjencash? Muzikale -Ndjeshmërinë ndaj toneve edhe pjesëve muzikore, të kuptuarit e mëyrës se si tonet e ndryshme mund të kombinohen në një pjesë ritmike muzikore, të qenit i vetëdijshëm për aspketin emocional të muzikës Trupore- Kinestetike : Përdorimi i aftësive trupore për të shprehur diqka apo për të arritur një qëllim aftësia për t’u marrë me objekte në mënyrë të shkathët Interpersonal – Aftësia për të identifikuar dhe dalluar disponimet, temperamentet, motivet edhe qëllimet e njerëzve si dhe për të vepruar bazuar në atë njohuri Me cka kanë të bëjnë këto lloje të intelegjencash? Intrapersonale –qasja në ndjenjat tona të mbrendshme, aftësia për të kuptuar edhe për të udhëhequr sjelljet tona, aftësia për të njohur aspektete e forta dhe të dobëta të vetes tonë Naturalistike – aftësia për të kuptuar naturën, bimët, shtazët Ekzistentialiste – ndjeshmëria ndaj qështjeve që kanë të bëjnë me kuptimin e jetës, vdekjes dhe aspketet tjera të qënies njerëzore Të gjitha këto teori parashtrojnë pyetjen se a duhet të përdorim fjalën intelgjencë për të përshkruar aftësitë e mendore të individit duke përfishirë kalkulimet, të foluritë e 6 gjuhëvë..etc? Nëse po… Atëherë Gardner ka të drejtë.. Ne kemi lloje të ndryshme të intelegjencës.. Teoria e Gardenrit bëri që të studiohet një lloj I vecantë i intelegjencës që quhet intelegjenca emocionale Si matet intelegjenca? Testi i parë i Intelegjencës është krijuar nga Bine- Simoni për të identifkuar fëmijët që do të kenë sukses në mësim edhe ata që nuk do të kenë sukses Binet dhe Simon përdorën konceptin “mosha mentale” për të bërë dallimin midis fëmijë të zgjuar dhe jo- të zgjuar Cka është IQ? Lewis Terman revidoi testin e Binep Simonit dhe e pubikoi verzionin e ri të quajtur Stanford-Binet Test në vitin 1916 Rezultatet/ Performanca në këtë test është përshkruar si koeficienti i intelegjencës (IQ) që paraqiste proporcionin midis moshe mentale dhe asaj kronologjike shumëzuar me 100 ‐ IQ=MA/CA x 100 WISC-III Ka të bëjë me pikat e dobëta dhe të forta të një individi Secili test përbëhet prej 12 pjesëvë ‐ Prej pyetjeve më të lehta drejt atyre më të vështira ‐ Shkalla e përfromancës (6 pjesë) ‐ Aftësinë perceptuese edhe hapësinore ‐ Mat intelegjencën fluide ‐ Shkalla verbale (6 pjesë) ‐ Njohuritë e përgjitshhme për botën dhe aftësine e përdorimit të gjuhës ‐ Mat intelegjencën e kristalët Faktorët që ndikojnë në intelegjencë Faktorët që ndikojnë në intelegjencë Faktorët biologjik ‐ Gjenet ‐ Ndërveprimi midis gjeneve dhe ambientit ‐ Gjinia Faktorët mjedisor ‐ Ambienti familjar ‐ Ambienti shkollor Faktorët Social ‐ Varëfira ‐ Raca/Nacionaliteti Gjinia Djemtë dhe vajzat janë pothuajse të barabartë në shumicën e aftësive të përgjithshme ‐ Mesatarja e IQ se meshkujve edhe femrave është e njejtë ‐ Ekstremet (si më ulët ashtu edhe më të lartë) dallohen tek meshkujt Vajzat si grup: ‐ Janë më mira në aspketin verbal, në të shkruar dhe aftësitë perceptive Meshkujt si grup: ‐ Janë më të mirë në shkencë, në matematikë edhe në orientimin në hapësirë