M. Parkinson: Klinimetrie

Ronald Meijer, revalidatiearts-epidemioloog Karin Dankoor , revalidatiearts

1

Revalidatie bij M. Parkinson

Ron Meijer Academisch Ziekenhuis Nijmegen 8 april 1997 2

Literature

3

Inhoud

• Meetniveau’s instrumenten • Keuze van een schaal • Toepassing instrumenten • Uitgangspunten/doelen klinimetrie • Wat hebben we?

• Commentaar 4

Meetniveau’s instrumenten

• • • • • • Ziekte Functies/structuren Aktiviteiten – fysiek, psychisch, sociaal functioneren; coping vaardigheden) Probleemervaring/participatie Satisfactie met roluitoefening Algeheel welbevinden (geluk) 5

Meetniveau’s instrumenten

• Partner en mantelzorger • Zorgzwaarte – Verpleegkundig – Psychisch 6

Meetinstrumenten Keuze van een schaal

• Ziekte-specifieke  Generieke metingen • Diagnostische, prognostische en evaluatieve instrumenten • Klinimetrische eigenschappen • Domeinspecifiek  Gemengde index • Specifieke onderzoeksvraag • Beschikbare mogelijkheden • Eigenschappen specifieke studiepopulatie 7

Toepassing van instrumenten

• Alleen indien noodzakelijk • Geen somscores • Uniformiteit in schaalgebruik • Evidence based • Scholing • Maak een overzicht/grafiek 12

Eigenschappen instrument dat de behandeling stuurt • betrouwbaarheid en validiteit • grote gevoeligheid voor verandering • scores op ziekte, stoornis, beperking en probleemervaring nivo met onderlinge relaties • gebruikers vriendelijk en overzichtelijk • patiënt vriendelijk • scoren niet tijdrovend 13

Ideale assessment

Indeling in 4 5niveau’s • Hoofditem op niveau beperkingen/ probleemervaring • Subitem op basaler niveau beperkingen /probleem ervaring • Niveau funkties/structuen • Niveau ziekteprocessen • Niveau participatie/kwaliteit van leven 14

Voorwaarden voor diagnostiek, prognostiek en behandeling • Wensen van patient • Op welke niveau’s afwijkingen:

=

,  ,  • Op welke niveau’s is therapie mogelijk, te beginnen bij het ziekteniveau • Welke mogelijke causale therapieën op de diverse niveau’s • Mogelijke compensatiestrategieen 15

• • • • • • •

Uitgangspunten/doelen Klinimetrie 1

uitwisselbaarheid van patiënten gegevens voor behandeling en w.o. toepassen van instrumenten met de beste psychometrische kwaliteit toepassen van instrumenten met de beste klinische toepasbaarheid uniformiteit in basale klinimetrie; meertrapsraket vrijheid om extra toe te passen wat men wil longitudinale data-analyse: start in begin fase, vervolg in chronische fase per fase afhankelijk van doelstelling specifieke instrumenten 16

Uitgangspunten/doelen Klinimetrie 2

8. meten bij start revalidatiefase en bij eind revalidatiefase; nazorgmeting 9. meten op alle niveaus: Z, F/S, A, participatie, kwaliteit van leven, ook op niveau van caregiver/mantel, verpleegkundige/psychische zorgzwaarte 10. keuze van relevante uitkomstmaten, zoals woonsituatie na 1 jaar, zelfredzaamh ADL/HDL 17

Anamnese

Wat hebben we?

• Vragenlijst PSK (patient specifieke klachten): basale en complexe aktiviteiten • Vragenlijst Valgeschiedenis • Val agenda • Globaal ervaren effect (verbeteractiviteit) • Borgschaal (subjectieve belasting tijdens oefenen) • Logboek 19

Meetinstrumenten

Wat hebben we?

• •

Ziekte / Biologie

– Leeftijd – Comorbiditeit (Liu Index/CIRS)

Activiteiten

– BartheI Index – SCOPA-COG (MMSE) – Communicatie (spraak/schrift) – Ernstige gedragsmatige problemen (DSM IV) – SCOPA-PS – Timed up and go test (TUG) – Parkinson activiteitenschaal gemodificeerd (PAS) – LASA physical activity questionnaire (LAPAQ) 20

• •

Meetinstrumenten

Wat hebben we?

Participatie/Kwaliteit van leven

–

PDQ-39 Functies/structuren

– Balans (retropulsietest) – Stemming (HADS) – Falls Efficacy Scale (gemodificeerd): bezorgdheid – SCOPA-AUT – SCOPA-SLEEP – SPES/SCOPA subsectie “motorische complicaties” 21

Meetinstrumenten

Wat hebben we?

• •

Functies/structuren

– 6 min. looptest (conditie) – 10 m looptest: comfortabele loopsnelheid – Freezing of gait questionnaire (FOG)

Zorgzwaarte

–

NPDS (Northwick Park Dependency Scale)

22

Meetinstrumenten

Wat hebben we?

Thuisfront

1. COOP-WONCA 2. Bereidheid 3. Aanwezigheid

Woning

4. Aangepast COOP-W  16 uit 20 Ja / nee Ja / nee Ja / nee

Sociale situatie, algemeen

Ja / nee 5. Beschikbaarheid professionele zorg Ja / nee 6. SNS 7.

Financiële middelen SNS  1 uit 0/1/2/3/4 Ja / nee 23

Parkinson Disease Clinimetric Guideline Leeftijd H & Y Medicatie Comorbiditeit P.BI P.HAC

P.CES-D BI MMSE.t

50 MMSE.o 2 SAN J DSM IV 10 7 SPES/SCOPA Compl N CO-WO J Hypokinesie J 20 Rigiditeit 0 7 Tremor TCT 4 MI 19 CES-D J J Woning N Prof.Zorg

100 26 SNS J 8 N J 4

Meetinstrumenten

Commentaar • Hoehn en Yahr is geen goede schaal • SPES/SCOPA is geen goede schaal • Medicatie • Parkinsondagboek voor motorische fluctuaties • PPRS • Kosten vragenlijst 25

We hebben nog veel te doen 26