Transcript Gynaecologische instrumenten uit het verre en minder verre

Gynaecologische instrumenten uit
het verre en minder verre verleden
‘Metrotoom’
Pijnlijke menstruaties zijn een probleem van alle tijden. De metrotoom werd in de 19e eeuw in het baarmoederhalskanaal gebracht.
Met de dwarse schijf werden twee scherpe messen uitgeklapt om
het baarmoederhalskanaal in te snijden, een nutteloze ingreep.
Tegenwoordig zijn er goede medicamenteuze oplossingen.
Met een historische editie van Olijfschrift belichten we voor een keer ook maar eens gynaecologische
instrumenten uit het verleden. Een operatie ondergaan is altijd erg, maar het is misschien goed om te
weten dat wetenschappelijke vorderingen ook steeds betere instrumenten opleveren voor gebruik in
ziekenhuizen. Hier een overzicht van een aantal instrumenten uit het verre of minder verre verleden.
Deze foto’s komen uit de historische collectie van de afdeling Obstetrie en Gynaecologie van het Academisch Medisch Centrum (AMC), Amsterdam.
Door Otto Bleker. Foto’s Kees Boer.
Ether-narcose
Pijnstilling werd vroeger ‘geregeld’ met
‘Catgut’-hechtmateriaal
alcohol en opium. Sinds 1840 zijn ether,
Vroeger werd catgut (“kattendarm”) gebruikt voor diepere hech-
lachgas en chloroform de eerste werkzame
tingen, omdat het materiaal in vijf dagen oplost en dus niet
stoffen om, via inhalatie, een goede pijn-
behoeft te worden verwijderd. Catgut werd overigens meestal van
stilling te bereiken. James Young Simpson
schapendarmen gemaakt. Is al decennia vervangen door synthetisch
introduceerde in 1847 de chloroform-narcose
materiaal.
in de verloskunde. Links en in het leren etui
‘Kurketrekker’ voor
vleesbomen.
ether-flesjes, in het etui ook een mondklem
en rechts een etherkapje van draad met
Hector Treub beeldt het
verbandgaas, dat over de mond en neus
instrument af in zijn Leer-
werd aangebracht en waarop de ether werd
Laminaria-stiften en ‘dilatatoren
van Hegar’
boek der Gynaecologie; derde
gedruppeld. Ether is tot de jaren 90 van de
druk 1898. Het instrument
vorige eeuw nog in de verloskunde gebruikt.
is bedoeld om behulpzaam
Beide dienen voor het geleidelijk oprekken van de baarmoeder-
te zijn bij het via een buik-
mond. De laminaria-stiften worden gemaakt van de wortels van
operatie verwijderen van
bruin zeewier en worden zelden nog gebruikt.
‘Cryo-apparaat
Bij cryocoagulatie wordt het
oppervlak van de baarmoedermond, vanwege de aanwezigheid van een mogelijk
voorstadium van baarmoe-
Bioptang en curettes
een grote vleesboom, maar
werd ook gebruikt om vat te
krijgen op een zeer onregelmatig gevormde baarmoeder,
die operatief moest worden
verwijderd.
derhals-kanker, met deze
De biopttang wordt gebruikt om een stukje weefsel te verwijderen
‘probe’ kortdurend afgekoeld
voor microscopisch onderzoek. Curettes worden gebruikt voor het
tot -70 graden C. en tot min-
verwijderen van slijmvlies uit het baarmoederlichaam; ook voor
stens 5 mm vernietigd. Deze
nader microscopisch onderzoek.
behandeling is nog steeds
actueel. Dit is een handvat
met probe uit de 80-er jaren.
Enkele belangrijke momenten in de (gynaecologische) oncologie
jaren ‘90
Immunotherapie: eerste therapeutische
monoclonale antilichaam.
10 | Olijfschrift | september 2016
1994
Ontdekking van het eerste BReast CAncer (borstkanker)-gen
BRCA1 op chromosoom 17.
september 2016 | Olijfschrift | 11