Transcript Fundusz Rezerwy Demograficznej Warszawa, styczeń 2012 r. Cel powstania Funduszu Rezerwy Demograficznej Celem powołania Funduszu Rezerwy Demograficznej jest gromadzenie środków finansowych, które mogą zostać.

Fundusz Rezerwy Demograficznej
Warszawa, styczeń 2012 r.
Cel powstania Funduszu Rezerwy Demograficznej
Celem powołania Funduszu Rezerwy Demograficznej jest
gromadzenie środków finansowych, które mogą zostać wykorzystane
na uzupełnienie niedoborów funduszu emerytalnego, wynikających
z przyczyn demograficznych.
Fundusz ma za zadanie osiągnąć ten cel poprzez gromadzenie
środków pochodzących głównie z odpisu części składki na
ubezpieczenie emerytalne i prywatyzacji mienia Skarbu Państwa
oraz korzystne ich lokowanie przy zachowaniu maksymalnego
bezpieczeństwa i rentowności lokowanych środków.
2
Demografia a Fundusz Rezerwy Demograficznej
800
Współczynnik obciążenia demograficznego
750
772
700
683
650
liczba osób
600
550
515
500
450
437
400
372
350
300
261
250
2010
2020
2030
2040
2050
2060
Współczynnik obciążenia demograficznego - liczba osób w wieku poprodukcyjnym przypadająca na tysiąc osób
w wieku produkcyjnym. Źródło: www.zus.pl
3
Podstawy prawne funkcjonowania Funduszu Rezerwy Demograficznej
Funkcjonowanie Funduszu Rezerwy Demograficznej regulują:
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych,
- Statut nadany przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej,
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
w sprawie lokowania środków Funduszu Rezerwy Demograficznej.
4
Nadzór nad działalnością Funduszu Rezerwy Demograficznej
Parlament – uchwala Ustawy określające zasady funkcjonowania
FRD. Przyjmuje sprawozdanie z wykonania planu finansowego
Funduszu, informowany jest o bieżącej działalności FRD.
Minister Pracy i Polityki Społecznej – wydaje Rozporządzenie
określające min. dopuszczalne proporcje udziału poszczególnych lokat
ze środków FRD, sposób lokowania środków przekazywanych
z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa.
Zarząd ZUS – przyjmuje sprawozdanie finansowe, sprawozdanie
z działalności FRD oraz sprawozdanie z wykonania planu finansowego
FRD. Ponadto przyjmuje raport z zarządzania środkami FRD.
Audytor zewnętrzny – bada sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie
z działalności FRD. Raport z przeprowadzonego badania przekazywany
jest Radzie Nadzorczej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
5
Nadzór nad działalnością Funduszu Rezerwy Demograficznej (cd.)
Audyt wewnętrzny – bada zgodność podejmowanych inwestycji
z polityką inwestycyjną FRD i rekomendacjami Komitetu Inwestycyjnego.
Raport z przeprowadzonego badania przekazywany jest Prezesowi Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych.
Rada Nadzorcza ZUS – przyjmuje opinię audytora zewnętrznego
do sprawozdania finansowego Funduszu oraz opiniuje sprawozdanie
z wykonania planu finansowego FRD.
Najwyższa Izba Kontroli – bada działalność Funduszu. Protokół
z przeprowadzonej kontroli oraz wystąpienie pokontrolne przekazywane
są Prezesowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Informacja
pokontrolna przekazywana jest m.in. do: Kancelarii Prezydenta,
Kancelarii Premiera, Sejmu, Senatu, Ministra Pracy i Polityki
Społecznej, Ministra Finansów.
6
Zarządzanie środkami Funduszu Rezerwy Demograficznej
Zarząd ZUS –
Organ określający wewnętrzne ramy prawne
funkcjonowania Funduszu
Komitet Inwestycyjny
(Komitet ds. aktywów finansowych) –
Organ wydający rekomendacje dotyczące lokowania
środków Funduszu
Bieżące zarządzanie FRD
(Dyrektor Departamentu Finansów Funduszy) –
Osoba realizująca rekomendacje
Komitetu Inwestycyjnego
7
Zarządzanie środkami Funduszu Rezerwy Demograficznej (cd.)
Zarząd ZUS – zatwierdza procedurę lokowania środków FRD oraz
przyjmuje politykę inwestycyjną Funduszu określającą limity inwestycyjne i
sposób zarządzania środkami.
Komitet Inwestycyjny (Komitet ds. aktywów finansowych) – organ powołany
wewnątrz ZUS; Przewodniczącym Komitetu jest Prezes ZUS. W skład Komitetu
wchodzą m.in. Członek Zarządu ZUS nadzorujący Pion Finansów i Realizacji
Dochodów, Dyrektor oraz Wicedyrektorzy Departamentu Finansów Funduszy,
Główny Księgowy Funduszy, Aktuariusz Zakładu. Komitet Inwestycyjny wydaje
rekomendacje określające bieżące kierunki lokowania środków Funduszu,
wyznacza optymalną strukturę portfela FRD oraz ustala wskaźniki będące
miarami ryzyk rynkowych oraz dopuszczalne poziomy tych wskaźników.
Bieżące zarządzanie FRD (Dyrektor Departamentu Finansów Funduszy) – na
podstawie rekomendacji Komitetu Inwestycyjnego podejmuje szczegółowe
decyzje inwestycyjne.
8
Przychody Funduszu Rezerwy Demograficznej
Podstawowym źródłem zasilania Funduszu Rezerwy Demograficznej są:
- środki stanowiące część składki na ubezpieczenie emerytalne,
- środki pochodzące z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa.
Innymi wskazanymi przez ustawę źródłami przychodów FRD mogą być:
- środki pozostające w dniu 31 grudnia każdego roku na rachunku funduszu
emerytalnego wyodrębnionego w FUS pomniejszone o kwotę niezbędną na
zapewnienie wypłat świadczeń przypadających na pierwszy miesiąc
kolejnego roku,
- przychody od środków Funduszu ulokowanych w odpowiednich aktywach
na ściśle określonych zasadach oraz odsetki uzyskane z lokat na rachunkach
prowadzonych przez Zakład nie stanowiących przychodów FUS i Zakładu.
9
Przychody Funduszu Rezerwy Demograficznej (cd.)
Przychody Funduszu Rezerwy Demograficznej z tytułu składki
oraz prywatyzacji w latach: 2002 – 2011 r.
9 000
1 600
Prywatyzacja (prawa oś)
Odpis
8 000
1 400
7 000
1 200
6 000
1 000
5 000
800
4 000
600
3 000
400
2 000
200
1 000
0
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Dane w mln PLN
10
Skumulowana struktura przychodów FRD w latach: 2002 – 2011 r.
składka
inwestycje
59.6%
prywatyzacja
7.2%
33.2%
11
Przychody FRD z odpisu części składki na ubezp. emeryt.
Dynamika stopy składki i przychodów z odpisu części składki na FRD
w stosunku do roku 2002
700%
zmiana przychodów
600%
stopa składki
500%
400%
300%
200%
100%
0%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
12
Lokowanie środków Funduszu Rezerwy Demograficznej
Środki Funduszu mogą być lokowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy
i Polityki Społecznej, wyłącznie w:
- bony, obligacje i inne papiery wartościowe Skarbu Państwa,
- papiery wartościowe emitowane przez gminy, związki gmin i miasto stołeczne Warszawa,
- dłużne papiery wartościowe gwarantowane przez Skarb Państwa,
- akcje zdematerializowane oraz obligacje zdematerializowane zgodnie z przepisami ustawy z
dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
- obligacje emitowane przez spółki publiczne, w rozumieniu ustawy z dnia
29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych
do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych,
- depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe.
13
Zarządzanie częścią dłużną portfela FRD
Środki Funduszu Rezerwy Demograficznej w części dłużnej posiadanego
portfela zarządzane są aktywnie, w sposób odzwierciedlający bieżące
oczekiwania wysokości bazowych stóp procentowych.
Podstawowym kryterium oceny polityki inwestycyjnej w odniesieniu do części
środków FRD lokowanej w dłużnych papierach wartościowych jest utrzymanie
realnej wartości środków FRD.
Wypracowana stopa zwrotu z części dłużnej posiadanego portfela powinna
być wyższa od wskaźnika inflacji w danym okresie.
14
Zarządzanie częścią dłużną portfela FRD (cd.)
Stopa inflacji CPI (gru/gru) oraz zmiana jednostki dłużnej części portfela FRD
w latach: 2003 – 2011 r.
12.00%
Inflacja
Zmiana jedn. FRD (dług)
10.00%
8.00%
6.00%
4.00%
2.00%
0.00%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
* dane w skali roku, wskaźnik inflacji CPI r/r grudzień 2011 - prognoza
15
Zarządzanie częścią akcyjną portfela FRD
Środki Funduszu Rezerwy Demograficznej w części dotyczącej akcji
zarządzane są wg strategii inwestowania pasywnego.
Cel przyjętej strategii - zmiany jednostki portfela dla części akcyjnej mają
odzwierciedlać zmiany obliczanego na Giełdzie Papierów Wartościowych
w Warszawie indeksu WIG.
Sposób realizacji celu - portfel akcji kształtowany jest w taki sposób, aby wagi
poszczególnych spółek w portfelu odzwierciedlały wagi jakie spółki te mają
w indeksie WIG.
Dodatkowe założenia - do zakupu zakwalifikowane zostają jedynie akcje spółek o
wysokiej płynności.
Zalety przyjętej strategii:
• minimalizacja ryzyka niesystematycznego,
• neutralny wpływ na rynek.
16
Zarządzanie częścią akcyjną portfela FRD (cd.)
Indeks akcji FRD na tle indeksów WIG i WIG20 w latach 2005 – 2011 r.
69 000
FRD
65 000
WIG
WIG20
61 000
57 000
53 000
pkt
49 000
45 000
41 000
37 000
33 000
29 000
25 000
21 000
17 000
gru 11
wrz 11
cze 11
mar 11
gru 10
wrz 10
cze 10
mar 10
gru 09
wrz 09
cze 09
mar 09
gru 08
wrz 08
cze 08
mar 08
gru 07
wrz 07
cze 07
mar 07
gru 06
wrz 06
cze 06
mar 06
gru 05
wrz 05
cze 05
mar 05
gru 04
dane miesięczne
17
Zarządzanie portfelem akcji FRD
Mierniki zbieżności zmian wartości aktywów ze zmianami indeksu WIG
1.00
1.15
0.99
1.10
0.98
1.05
0.97
1.00
Wsp. beta
Wsp. korelacji
Min. wsp. korelacji
Max. beta
0.96
0.95
0.95
0.90
0.94
Min. beta
0.85
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
18
Struktura aktywów FRD na koniec 2010 – 2011 r.
13.8%
68.6%
14.3%
2010 r.
obligacje skarbowe
bony skarbowe
3.3%
akcje
depozyty bankowe
83.0%
0.0%
12.0%
2011 r.
obligacje skarbowe
5.0%
bony skarbowe
akcje
depozyty bankowe
19
Struktura aktywów funduszy rezerwowych w 2009 roku
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
Dł u g
L o k a ty te rm i n o we
Ak c j e
Irlandia
Nowa Zelandia
Aus tralia
Norwegia
Franc ja
Portugalia
M ek s y k
Pols k a
His z pania
Belgia
USA
0%
In n e
źródło: www.oecd.org
20
Porównanie stóp zwrotu FRD i OFE w latach 2007 – 2011 r.
1 7 .2 9 %
18%
16%
1 2 .0 5 %
14%
1 0 .5 6 %
12%
8 .0 8 %
8 .6 1 %
8 .7 6 % 9 .1 5 %
9 .3 0 %
1 2 .7 6 % 1 2 .9 4 %
1 1 .1 2 %
9 .6 3 % 9 .6 7 %
10%
7 .6 7 %
8%
6%
4%
2 .8 0 %
2%
FRD
Al l i a n z Po l s k a
AXA
Am p l i c o
Ge n e ral i
No rde a
PZU "Zł o ta J e s i e ń "
AEGON
ING
Pe k a o
Av i v a
PKO BP Ba n k o wy
Po c z ty l i o n
WARTA
POL SAT
0%
źródło: www.knf.gov.pl
21
Porównanie stóp zwrotu FRD i OFE w latach 2009 – 2011 r.
24%
2 2 .4 9 %
2 1 .2 6 % 2 1 .5 0 % 2 1 .5 9 %
2 1 .1 1 % 2 1 .2 5 %
22%
1 9 .2 1 %
2 0 .5 9 %
1 9 .2 8 % 1 9 .4 9 % 1 9 .7 9 % 2 0 .3 0 % 2 0 .3 8 %
20%
1 8 .1 8 % 1 8 .2 1 %
18%
16%
14%
12%
POL SAT
ING
PKO BP Ba n k o wy
Am p l i c o
AXA
Ge n e ral i
WARTA
No rde a
Al l i a n z Po l s k a
Av i v a
PZU "Zł o ta J e s i e ń "
AEGON
Pe k a o
Po c z ty l i o n
FRD
10%
źródło: www.knf.gov.pl
22
Porównanie stóp zwrotu FRD i OFE za 2011 r.
2.0%
1.81%
1.0%
POL SAT
Po c z ty l i o n
PZU "Zł o ta J e s i e ń "
Pe k a o
AEGON
Am p l i c o
Av i v a
ING
-3.0%
PKO BP Ba n k o wy
-2.0%
Al l i a n z Po l s k a
WARTA
No rd e a
Ge n e ra l i
AXA
-1.0%
FRD
0.0%
-3.27%
-4.0%
-5.0%
-4.02% -4.07% -4.22%
-4.45% -4.53% -4.65% -4.77% -4.80%
-6.0%
-4.82% -5.34%
-5.38%
-7.0%
-8.0%
-6.11%
-7.19%
źródło: www.knf.gov.pl
23
Średnie stopy zwrotu funduszy rezerwowych w latach 2004 - 2009
7.5%
7.7%
8.2%
M ek s y k
Po l s k a
No rwe g i a
9.0%
8.0%
7.0%
4.8%
4.8%
5.3%
Hi s z p a n i a
USA
4.4%
No wa Ze l a n d i a
6.0%
4.1%
4.3%
Po rtu g a l i a
Irl a n d i a
5.0%
4.0%
3.0%
2.0%
1.0%
Be l g i a
0.0%
źródło: www.oecd.org
24
Udział akcji w portfelach FRD i OFE w latach 2007- IX 2011 r.
40%
OFE
FRD
35%
30%
25%
13,55%
20%
15%
10%
5%
0%
2007
2008
2009
2010
2011
źródło: www.knf.gov.pl
25
Uruchomienie części środków FRD
Środki jakimi zarządza Fundusz Rezerwy Demograficznej mogą być
wykorzystane wyłącznie na uzupełnienie niedoboru funduszu emerytalnego
wynikającego z przyczyn demograficznych.
Dynamicznie przebiegający proces starzenia się społeczeństwa polskiego
przejawiający się wzrastającym udziałem ludności w wieku poprodukcyjnym
(60+/65+) w populacji ogółem powoduje, iż pierwsze wykorzystanie
środków Funduszu nastąpiło w 2010 r.
Uruchomiono środki w kwocie 7,5 mld zł.
Również w kolejnym roku część środków zgromadzonych w Funduszu
Rezerwy Demograficznej została przekazana do funduszu emerytalnego.
W 2011 roku była to kwota 4,0 mld zł.
W roku bieżącym planowane jest przekazanie do funduszu emerytalnego
kwoty 2,89 mld zł. Planowany stan Funduszu Rezerwy Demograficznej na
koniec 2012 roku wynosi 16,8 mld zł.
26
Pokrycie wydatków fund. emeryt. środkami FRD w latach 2002 - 2011
7
6 .2 5
Pokrycie wydatków funduszu emerytalnego środkami FRD (w tyg.)
6
4 .9 5
5
4
4
2 .8
3
2 .4
1 .9
2
1 .3
0 .8
1
0 .5
0 .3
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
0
27
Stan Funduszu Rezerwy Demograficznej na koniec roku
3 0 .7 7
33
30
2 6 .4 5
27
2 1 .4 5
24
21
1 6 .8
18
1 2 .7 9
15
1 0 .1 9
12
7 .3 3
9
4 .4 6
6
0 .2 3
0 .4 8
2002
2003
2004
3
2 .4 6
0 .9
3 .4 9
1 .5 6
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
0
źródło: Plan finansowy FRD na 2012 r., lata 2012 - 2015 dane szacunkowe
28
Stan funduszy rezerwowych na koniec 2009 roku
800
7000
700
6000
600
5000
500
4000
400
3000
300
200
2000
100
1000
0
0
USA
Korea
Kanada
Szwecja
Hiszpania
Australia
Irlandia
Belgia
Norwegia
Portugalia
Nowa Zelandia
Meksyk
Polska
źródło: www.oecd.org
29
Strona internetowa: www.zus.pl