Transcript Psychometryczna ocena upośledzenia umysłowego Aleksandra Jaworowska Pracownia Testów Psychologicznych Kryteria oceny upośledzenia umysłowego    DSM-IV-TR Funkcjonowanie intelektualne niższe od przeciętnego Deficyty zdolności przystosowywania się co najmniej w 2 obszarach (spośród kilkunastu) Początek przed 18 r.ż. ICD-10 Dwa główne składniki.

Psychometryczna ocena
upośledzenia umysłowego
Aleksandra Jaworowska
Pracownia Testów
Psychologicznych
2009
Kryteria oceny upośledzenia
umysłowego



DSM-IV-TR
Funkcjonowanie
intelektualne niższe od
przeciętnego
Deficyty zdolności
przystosowywania się
co najmniej w 2
obszarach (spośród
kilkunastu)
Początek przed 18 r.ż.
ICD-10
Dwa główne składniki to:
 Niska sprawność
procesów poznawczych
 Zmniejszona
kompetencja społeczna
Kluczowe znaczenie ma
jednak sprawność
intelektualna.
Funkcjonowanie społeczne osób
upośledzonych
DSM-IV-TR
Efektywność spełniania standardów dla wieku:
 Komunikacja
 Zaradność osobista
 Prowadzenie domu
 Umiejętności społeczne i interpersonalne
 Korzystanie z zasobów środowiskowych
 Samostanowienie
 Umiejętność uczenia się, pracowania,
wypoczywania, dbania o zdrowie i bezpieczeństwo
Ocena funkcjonowania społecznego
ICD-10 zaleca Skalę Dojrzałości Społecznej
Dolla
W Polsce aktualnie nie jest dostępne żadne
wystandaryzowane narzędzie przeznaczone
do oceny funkcjonowania (kompetencji)
społecznego osób upośledzonych
Intelekt – stopnie upośledzenia – IQ




DSM-IV-TR
Lekkie: 50-55 do ok. 70
Umiarkowane: 35-40 do
50-55
Znaczne: 20-25 – 35-40
Głębokie: poniżej 20
lub 25




ICD-10
Łagodne: 50 – 69
Umiarkowane: 35 – 49
Znaczne: 20 – 34
Głębokie: poniżej 20
Intelekt – dostępne testy
Inteligencja płynna i
skrystalizowana
Inteligencja płynna


WISC-R / WAIS-R
Aktualny poziom rozwoju
– DSR (małe dzieci)

Skala Leitera
Testy Matryc Ravena
Różnicowanie stopnia upośledzenia
umysłowego
WISC-R i WAIS-R pozwalają różnicować
normę i upośledzenie oraz u. lekkie od
umiarkowanego.
Brak narzędzi psychometrycznych do
różnicowania upośledzenia znacznego i
głębokiego.
Ocena intelektu – precyzja pomiaru
„…zaleca się podawanie wyniku nie w postaci
pojedynczej liczby, lecz jako pasma wyników,
w którym, jak można oczekiwać, będzie się
mieścił prawdziwy wynik osoby badanej.”
(Anastasi, s. 153).
Dla WISC-R to pasmo zawiera się w granicach:
wynik otrzymany ± 10/11 (dla prawd.=85%)
Ocena intelektu – aktualność norm
Efekt Flynna – wyniki testów inteligencji rosną z
pokolenia na pokolenie (5 – 25 punktów).
Dla Skal Wechslerowskich przyrosty wynoszą
ok. 0,3 punktu na rok.
Zjawisko to dotyczy nie tylko osób o przeciętnej
inteligencji, ale także osób upośledzonych
umysłowo.
Efekt Flynna
Konsekwencje efektu Flynna dla
diagnozowania intelektu (1)
„Starzenie się” norm
WISC-R (Polska) 2008 rok III klasa
Skala Słowna
Skala Bezsłowna
Skala Pełna
–
–
–
106,4
108,4
108,2
Konsekwencje efektu Flynna dla
diagnozowania intelektu (2)
Im więcej czasu upływa od momentu
normalizacji testu do momentu badania:
–
–
tym mniej trafnie wynik odzwierciedla pozycję
jednostki na tle grupy odniesienia
tym mniejsza liczba dzieci uzyskuje wyniki
wskazujące na upośledzenie umysłowe
Konsekwencje efektu Flynna dla
diagnozowania intelektu (3)
Propozycja Flynna (gdy korzystamy z mało
aktualnych norm)
IQ = IQotrzymany – (L x 0,3)
gdzie L to liczba lat, które upłynęły od momentu
normalizacji testu do momentu badania
Interpretowanie wyników WISC-R


Porównanie wyników w Skalach Słownej i
Bezsłownej (częściej B > S). Jeśli różnica
jest istotna, to raczej uwzględniać wyższy IQ.
Profil wyników – niskie w testach
Podobieństwa i Klocki, stosunkowo dobre –
w Powtarzaniu Cyfr oraz w Układankach.
Porównanie WISC-R i WAIS-R (1)
Średnie IQ tych samych osób badanych dwoma
testami (dane amerykańskie)
WISC-R
WAIS-R
45,9
61,6
63,7
71,1
72,7
77,2
81,1
82,7
91
91
101,9
101,00
Porównanie WISC-R i WAIS-R (2)
Powodem obserwowanych różnic w wynikach
są odmienne konwencje związane z
obliczaniem wyników.
Badany (wiek 16;5), który rozwiąże po 1
zadaniu z każdego testu w WISC-R, uzyska
10 punktów przeliczonych i IQ poniżej 40
Ten sam badany, który rozwiąże po 1 zadaniu z
WAIS-R, uzyska 17 punktów przeliczonych i
IQ = 46
Dziękujemy!
www.practest.com.pl