JESTEŚMY AKTYWNI

Gimnazjum nr 5 im. W Webera w Rybniku Autorzy: Basia Romańczuk, Kamila Magdzińska, Sabina Mokry Opiekun: Zdzisława Siwiaszczyk

1

Aktywni nie tylko w sporcie…

2

Aktywność umysłowa

3

Jesteśmy aktywni

Nasze życie to nieustanna aktywność.

Codziennie zadajemy sobie mnóstwo nowych pytań i próbujemy na nie odpowiedzieć. Poznajemy otaczający nas świat, zdobywamy nowe wiadomości i umiejętności.

4

5

6

Racjonalne wykorzystanie prądu elektrycznego = oszczędność !!!

Oszczędzanie energii elektrycznej polega na zużywaniu jej tyle, ile jest niezbędne do zapewnienie pełnego komfortu życia.

7

W pracy tej chciałabym pokazać koleżankom, kolegom i dorosłym jak możemy wpłynąć na domowy budżet mądrze oszczędzając energię. Podam kilka sposobów, gdzie możemy zaoszczędzić energię elektryczną niestosując żadnych drastycznych zmian. Zacznę od kilku praktycznych informacji dotyczących prądu elektrycznego, zasad działania podstawowych urządzeń elektrycznych gospodarstwa domowego.

8

Energia elektryczna prądu elektrycznego to energia, jaką prąd elektryczny przekazuje odbiornikowi wykonującemu pracę lub zmieniającemu ją na inną formę energii. Energię elektryczną przepływającą lub pobieraną przez urządzenie określa iloczyn natężenia prądu płynącego przez odbiornik, napięcia na odbiorniku i czasu przepływu prądu przez odbiornik.

9

E I U t P W

ΔE = W = U*I*t = P*t

- energia - natężenie prądu, - napięcie wywołujące jego przepływ, - czas – moc - praca

Zużycie energii elektrycznej w technice mierzone jest w kilowatogodzinach (kWh).

1kWh = 3,6·10

6

J.

Moc jest wyrażana w kilowatach (kW) lub w watach (W)

1 kW = 1000 W

.

10

Najważniejsze własności energii elektrycznej: łatwość: transportu, rozdziału, regulacji - przekształcania do parametrów niezbędnych do wykorzystania; wysoka sprawność przetwarzania w formy energii użytecznej.

11

Moc jest skalarną wielkością fizyczną określającą pracę wykonaną w jednostce czasu przez układ fizyczny. Z definicji, moc określa wzór:

t

gdzie:

P

– moc,

W

– praca, – czas.

12

Każde urządzenie elektryczne gospodarstwa domowego posiada informacje dotyczącą parametrów technicznych tego urządzenia. Z informacji tych możemy dowiedzieć się m.in. o: - modelu - mocy - firmie

13

Tabliczki znamionowe

Tabliczka znamionowa to trwale przymocowany do urządzenia krótki jego opis, zawierający podstawowe informacje takie jak: nazwa, producent ,rok produkcji, numer seryjny, podstawowe parametry, np. moc znamionowa, masa, ładowność

,

warunki pracy, np. napięcie zasilające, sposób podłączenia, klasa zasilania, certyfikat bezpieczeństwa,

14

Sprzęt

Pralka Żelazko Chłodziarko-zamrażarka

Firma

Candy Tefal Bosh

Model

Activa 60 FV 4368 KGW 36554 Zmywarka Bosh SRS 45T62EU Kuchnia elektryczna (380 V) Kuchenka mikrofalowa Odkurzacz Robot kuchenny Czajnik bezprzewodowy Suszarka Żarówka Camica Camica Zelmer Zelmer Philips Rowenta Osram Żarówka Telewizor AMG 20E80GS Galaxy 012010 882.3

HD4646 Brush Activ 1000 Energooszczędna (jak 60W żarówka) Grunding 29’’STF 72-2011/8 TOP

Moc [W]

2200W 2100W 3,3kW 800W 1800W 900W 2400W 1000W 12W 97W

15

Przykładowe zużycie energii elektrycznej w ciągu roku przez wybrane urządzenia gospodarstwa domowego.

ŻELAZKO

: P = W/t | * t W = Pt Żelazko o mocy 2000W zakładam że pracuje 48h na rok (4 h miesięcznie) 48h = 172800 s W=2000*172800=345600000 J 345600000J=345600000/3600000 = 96kWh 96*0,5zł = 48 zł Kupując ubrania nie wymagające prasowania moglibyśmy skrócić pracę żelazka do 2 h miesięcznie, a może nawet do godziny czyli koszt roczny użytkowania zmalał by do 24 zł

16

LODÓWKA :

Jest to urządzenie, które pracuje z różną mocą. Ile zużywa energii zależy od wielu czynników: ile jest w niej towaru, jak często jest otwierana, jaka jest temperatura wkładanych towarów. Dlatego też do obliczeń przyjmuję nie moc ale średnie zużyci energii w ciągu roku podane przez producenta.

Chłodziarko zamrażarka firmy BOSH Zużycie energii elektrycznej 0,77kWh/dobę co daje na rok 281 kWh 281 *0,5 = 140,5 zł Nie otwierać zbyt często wtedy zużycie energii zmaleje. Uruchamiać tryb wakacyjny w czasie wyjazdów na wczasy.

17

TELEWIZOR :

W Polsce w większości rodzin telewizor traktuje się jak członka rodziny. Duża część społeczeństwa rozpoczyna dzień od włączenia telewizora i wyłącza go dopiero w nocy. W związku z tym zakładam, że telewizor o mocy 400W pracuje 12h na dobę 12 * 365 = 4380 h (rok zwykły; o 12 h więcej w roku przestępnym) 4380 h = 15768000 s W= 400*15768000= 6307200000 J 6307200000=630720000/3600000=1752 kWh 1752*0,5= 876 zł Jeśli telewizor włączany byłby tylko wtedy, gdy jest jakiś program, który nas interesuje to czas jego pracy może się skrócić do 4-5 h dziennie.

5 * 365 = 1825 h (rok zwykły) 1825h = 6 570 000 s W = 400 *6 570 000 = 2 628 000 000 J 2 628 000 000 J = 730 kWh 730 * 0,5 = 365 zł

18

SUSZARKA do włosów:

Suszarka do włosów używana jest w niektórych rodzinach prawie codziennie. Zakładam, że suszarka o mocy 1200W używana jest 10 minut codziennie.

10 * 365 = 3650 min = 219 000 s (rok zwykły) W=1 200*219 000=262 800 000 J 262 800 000 J = 73 kWh 73*0,5= 36,5 zł A gdyby tak używać suszarki do włosów tylko sporadycznie 1h miesięcznie 1 * 12 = 12 h = 43 200 s W = 43 200 * 1200 = 51 840 000 J 51 840 000 J = 14,4 kWh 14,4 * 0,5 = 7,2 zł

19

Żarówki energooszczędne

Żarówka zwykła - 60 W czas pracy średnio w roku to około 56 h 56h = 201 600 s W = 60 * 201 600 = 12 096 000 J 12 096 000 J = 3,36 kWh 3,36 *0,5 = 1, 68 zł Żarówka energooszczędna - 12 W (odpowiada 60W żarówce zwykłej) czas pracy średnio w roku to około 56 h 56h = 201 600 s W = 12 * 201 600 = 2 419 200J 2 419 200J J = 0,672 kWh 0,672 *0,5 = 0,336 zł

20

Żarówek w domu używamy wiele…

 Gdyby tak wszystkie żarówki wymienić na energooszczędne, to na pewno w naszym domowym budżecie zaoszczędzilibyśmy sporo pieniędzy.

21

JAKIM DNIEM TYGODNIA BYŁ PIERWSZY DZIEŃ NASZEJ ERY ?

Sabina Mokry Kamila Magdzińska Gimnazjum nr 5 w Rybniku 22

KALENDARZ

Umowa, przyjęta w danej społeczności bądź kulturze, rachuba czasu. Dzieli ona czas na powtarzające się cyklicznie okresy, związane najczęściej z cyklami przyrody.

23

TYPY KALENDARZY

 Słoneczny  Księżycowy  Księżycowo-słoneczny  stuletni  Stały  uniwersalny  wieczny

24

PRZYKŁADY KALENDARZY

             Egipski Starogrecki Babiloński Majów Aztecki Rzymski Juliański Gregoriański Chrześcijański Koptyjski Muzułmański Żydowski Chiński kalendarz żydowski z 1831 (5591), (

ירבעה חולה

) kalendarz majów

25

Kalendarz słoneczny

 -

Kalendarz słoneczny

,

kalendarz solarny

kalendarz oparty na cyklu zmian pór roku związanym z ruchem obiegowym Ziemi wokół Słońca. Rok ma 365 dni, średnia długość

roku słonecznego

wynosi 365,2422 dni (rok zwrotnikowy), co wymusza wyrównanie roku kalendarzowego co pewien czas (lata przestępne).

26

Kalendarz słoneczny

Kalendarzami słonecznymi były m.in.: kalendarz Majów, aztecki, irański, juliański, gregoriański i rewolucyjny.

27

Kalendarz rzymski



Kalendarz rzymski

kalendarz typu księżycowego stosowany w Imperium Rzymskim do reformy Juliusza Cezara.

Za początek ery rzymskiej tzw.

ab Urbe condita

= 'od założenia miasta (Rzym)' uznano rok 753 p.n.e. (miało to wszakże znaczenie tylko dla obliczeń historycznych, Rzymianie normalnie nie oznaczali lat kolejnymi liczbami).

Początkowo rok rzymski liczył sobie 304 dni podzielonych na 10 miesięcy - tzw. rok Romulusowy (4 miesiące po 31 dni i 6 miesięcy po 30 dni).

28

Kalendarz Numy

 Numa Pompilius, drugi król Rzymu w VII lub VI wieku zreformował kalendarz. Rok 10-miesięczny został zastąpiony rokiem podzielonym na 12 miesięcy księżycowych liczącymi 28, 29 lub 31 dni . Liczył on 354 dni, a co 19 lat miały występować miesiące przestępne. Niestety, nie ma wiele informacji o tym kalendarzu. Poza tym król sporządził wykaz dni pomyślnych (dies fasti) i niepomyślnych (dies nefasti). W dni niepomyślne nie należało prowadzić rozpraw sądowych ani zwoływać zgromadzenia obywateli.

29

KALENDARZ WIECZNY

 Tabela lub wzór pozwalająca w prosty sposób odnaleźć określony dzień tygodnia w kalendarzu gregoriańskim dla każdej daty w postaci dzień miesiąca, miesiąc, rok. Przy pomocy wiecznego kalendarza nie ma możliwości obliczenia - gdyż dni tygodnia dla danego dnia miesiąca powtarzają się acyklicznie w kalendarzu gregoriańskim.

30

KALENDARZ KSIĘŻYCOWY

  Kalendarz oparty na

fazach Księżyca

. Rok księżycowy ma 354 dni i dzielony był na 12 miesięcy synodycznych (po 29 lub 31 dni). Różnica około 11,25 dni w stosunku do miesięcy

roku słonecznego

powodowała przesuwanie się pór roku w stosunku do

roku kalendarzowego

.

Znany był wszystkim ludom starożytnym. Konsekwencją stosowania tego kalendarza była pogłębiającą się różnica między czasem mierzonym ruchem Księżyca a czasem mierzonym ruchem Słońca. Większość ludów starożytnych była świadoma tego problemu.

31

KALENDARZ KSIĘŻYCOWO-SŁONECZNY

 Kalendarz będący kombinacją kalendarza słonecznego i księżycowego. Rok kalendarzowy trwa 365 dni, ale długość miesiąca równa jest długości miesiąca księżycowego (29 lub 30 dni).

 Kalendarze księżycowo-słoneczne: egipski,

hinduski

,

kambodżański

,

laotański

,

tamilski

i chiński.

32

KALENDARZ JULIAŃSKI

Porządek w kalendarzu rzymskim postanowił zaprowadzić w 45 r. p. n. e. Gajusz Juliusz Cezar. Zadanie to zlecił nadwornemu matematykowi i astronomowi Sozigenesowi. W kalendarzu wprowadzono trzy lata zwyczajne mające długość po 365 dni, a czwarty rok , przestępny, mający 366 dni, a więc średnia długość roku juliańskiego wynosi 365,25 dnia.

W związku z tym do kalendarza Numy dodał 10 dni – do wszystkich 29 dniowych miesięcy po jednym i jeszcze po jednym do grudnia, stycznia i sierpnia – osiągając dzisiejsze długości miesięcy.

33

KALENDARZ JULIAŃSKI

 Astronomowie stwierdzili, że długość roku astronomiczne wynosi 365, 2422 dnia. Rok juliański okazał się o 0,0078 dnia za długi i wciągu 128 lat narasta 1 dzień błędu. Tak w roku 325 za Konstantyna Wielkiego uchwalono, by dzień zrównania się dnia z nocą przypadł 21 marca. W dzisiejszych czasach jest to pierwszy dzień wiosny. Należało zreformować kalendarz, by po 128 latach (czyli w roku 553) pierwszy dzień wiosny nie wypadł 20 marca.

34

KALENDARZ JULIAŃSKI

Do końca XVI wieku w kalendarzu juliańskim zawieruszyło się aż 10 dni i w pierwszym dniu wiosny kalendarz wskazywał 11 marca zamiast 21 marca.

Gdyby stosowano dalej kalendarz juliański to w roku 10565, czyli CVI wieku naszej ery pierwszy dzień wiosny zbiegłby się z Nowym Rokiem

35

KALENDARZ GREGORIAŃSKI

 Wprowadzenie kolejnej reformy kalendarza zajęło ponad 150 lat. Konkurs na projekt nowego kalendarza (jak byśmy dziś powiedzieli) rozpisał papież Sykstus IV, jeszcze w XV wieku, a rozpatrzenia wniosków konkursowych dokonała komisja powołana przez papieża Grzegorza XIII w 1582 roku.

Grzegorz XIII

przyjmuje nowy kalendarz

36

KALENDARZ GREGORIAŃSKI

 Warto wspomnieć, że w 1513 roku jeden z projektów zgłosił Mikołaj Kopernik, ale zmarł zanim konkurs rozstrzygnięto, podobnie jak kilkunastu innych uczonych, którzy brali w nim udział. Ostatecznie komisja wybrała projekt włoskiego profesora astronomii i medycyny. Poprawił on niedoskonałość kalendarza juliańskiego, skracając rok o 11 minut, co pozwalało przywrócić zgodność między miesiącami, a porami roku.

37

ZASADY REFORMY KALENDARZA JULIAŃSKIEGO

 Po dniu 4 października 1582 roku nastąpi od razu dzień 15 października 1582 roku. Odrobiono w ten sposób 10 utraconych dni od czasów Konstantyna Wielkiego. Nie wszystkim się to spodobało. Doszło do buntów.

38

ZASADY REFORMY KALENDARZA JULIAŃSKIEGO

 Każdy rok, którego liczba dzieli się przez 4 bez reszty, był rokiem przestępnym, czyli liczył po 366 dni. W szczególności przestępne były wszystkie lata „sekularne” czyli stojące na przełomie wieku. Reforma polegała na tym, że wśród czterech kolejnych lat sekularnych (1600, 1700, 1800, 1900) będzie jeden rok przestępny, a trzy zwyczajne, czyli rok 1600 jest rokiem przestępnym, a trzy kolejne po nim to lata zwyczajne, potem znowu 2000 to rok przestępny, a lata 2100, 2200, 2300 –zwyczajne. W ten sposób kalendarz zaoszczędził w ciągu 4 wieków 3 dni stracone w starym kalendarzu.

39

JAKIM DNIEM ROZPOCZĘŁA SIĘ NASZA ERA ?

 Zagadnieniem tym zajmował się obszerniej duński astronom Elis Stromgren , doszedł do przekonania, że dzień pierwszy stycznia pierwszego roku naszej ery przypadł na sobotę. Obliczenie zresztą nie jest zbyt trudne. Należy wybrać sobie jakąś datę, której dzień tygodnia (sobota, niedziela itp.) łatwo ustalić (oczywiście najłatwiej uczynić biorąc dzień bieżący), i obliczyć, ile dni upłynęło do tego dnia od początku bieżącego stulecia. Trzeba jednak uwzględnić, że w ciągu nowej ery były w użyciu dwa kalendarze, juliański i gregoriański.

40

JAKIM DNIEM ROZPOCZĘŁA SIĘ NASZA ERA ?

Data : 1.I.1949r.

– sobota To odpowiada dacie w kalendarzu juliańskim: 19.XII.1948r.

Należy obliczyć, ile dni upłynęło w kalendarzu juliańskim od pierwszego momentu wieku do dnia 19.XII.1948r.

1948 * 365,25 -13 =711 494 711 494 : 7 = 101642 r.0

711 494 dzieli się przez 7 bez reszty czyli reszta wynosi 0, co oznacza, że w dniu 1 stycznia I roku był ten sam dzień tygodnia, co dnia 19.XII.1948 roku według starego stylu.

SOBOTA

41

NA JAKI DZIEŃ TYGODNIA PRZYPADA DANA DATA?

    Pierwszym dniem tygodnia naszej ery była SOBOTA Rok zwykły liczy 365 dni czyli 52 tygodnie i 1 dzień Rok przestępny liczy 366 dni.

Liczba lat przestępnych od początku naszej ery to wynik dzielenia lat przez 4 . W kalendarzu gregoriańskim należy odjąć 13 dni.

42

NA JAKI DZIEŃ TYGODNIA PRZYPADA DANA DATA?

 1.I 2r. przypadł na niedzielę (1. dzień po sobocie), 1.I 3r. przypadł na poniedziałek (2. dzień po sobocie), 1.I.4r. przypadł na wtorek (3. dzień po sobocie), czyli szukany dzień gdyby nie było lat przestępnych przypadł by na dzień o 1 mniejszy od szukanego roku.

43

NA JAKI DZIEŃ TYGODNIA PRZYPADA DANA DATA?

Sumujemy:   ile dni upłynęło od 1 stycznia danego roku, liczbę lat przestępnych (część całkowitą),  ilość dni jaka upłynęła od początku naszej ery do dnia, w którym przypadnie szukana data po owej sobocie.

Otrzymaną liczbę dzielimy przez 7 aby dowiedzieć się jaka jest reszta z dzielenia. Reszta z dzielenia wskazuje, który to dzień po sobocie( pierwszy dzień naszej ery), tzn. który to dzień tygodnia)

44

NA JAKI DZIEŃ TYGODNIA PRZYPADA DANA DATA?

PAMIĘTAMY!!!  Dla dat po 15.10.1582 odliczamy 10 dni  Dla dat XVIII wieku odliczamy dodatkowo 1 dzień  Dla dat XIX wieku odliczamy kolejny 1 dzień  Dla dat XX wieku odliczamy kolejny 1 dzień

45

W jakim dniu tygodnia wybuchła II Wojna Światowa ?

I sposób      

1.IX.1939

243 dni – od początku roku E(1939 :4)=484 1939-1=1938 1938+{[1939:4]- 13}+243=2652 Dzielimy liczbę 2652:7 aby dowiedzieć się jaka jest reszta z dzielenia, która wskaże nam jaki był to dzień tygodnia.

2652:7=378r.6

Reszta równa 6 wskazuje na

PIĄTEK.

46

W jakim dniu tygodnia wybuchła II Wojna Światowa ?

II sposób  Co 28 lat dzień tygodnia dla dowolnej daty się powtarza (na każde 28 lat przypada 7 lat przestępnych) tzn. jeśli 1kwietnia któregoś roku wypadnie w piątek to po 28 latach dzień 1 kwietnia też będzie piątkiem.

47

W jakim dniu tygodnia wybuchła II Wojna Światowa ?

II sposób    Liczba dni, które upłynęły od 1 stycznia 1939 roku to 243.

Liczba, która jest resztą z dzielenia 1938: 28 wynosi 6 1939:28=69 r.7

Liczba lat przestępnych w reszcie wynosi 1 E(7:4)=1  Czyli 243+7+1=251 251:7=35r.6

Reszta równa 6 wskazuje na

PIĄTEK.

48

II Wojna Światowa rozpoczęła się w PIĄTEK

49

Bitwa pod Grunwaldem

     

15.VII.1410

195 dni – od początku roku E(1410 :4)=352 1410-1=1409 1409+E(1410:4)+195= 1956 Dzielimy liczbę 1956:7 aby dowiedzieć się jaka jest reszta z dzielenia, która wskaże nam jaki był to dzień tygodnia.

1956:7=279r.3

Reszta równa 3 wskazuje na

WTOREK .

50

Bitwa pod Grunwaldem

    15.VII.1410

Liczba dni, które upłynęły od 1 stycznia 1410 roku to 195.

Liczba, która jest resztą z dzielenia 1409: 28 wynosi 9 1409:28=50 r.9

Liczba lat przestępnych w reszcie wynosi 2 E(9:4)=2 Czyli 195+9+2=206 206:7=29 r.3

Reszta równa 3 wskazuje na WTOREK.

51

Kalendarz wieczysty

Co to takiego? Jest to kalendarz, w którym bez żadnych obliczeń, lecz tylko przez przyłożenie linijki odszukać można dzień tygodnia dla dowolnej daty w przeszłości lub w przyszłości.

52

Kalendarz wieczysty

Posługiwanie się tym kalendarzem jest niezwykle proste. Przez przyłożenie linijki odszukać można dzień tygodnia dla dowolnej daty w przeszłości lub przyszłości. Przypuśćmy, iż chcemy przypomnieć sobie, w jakim dniu tygodnia rozpoczęła się Na II Wojna Światowa 1-09-1939 oznaczonych napisem . W rubrykach z napisem znajdujemy miesiąc IX w szóstym wierszu (od góry), a w rubrykach Dzień miesiąca znajdujemy liczbę 1 w drugiej kolumnie. Na przecięciu owego szóstego wiersza z drugą kolumną odnajdujemy kratkę i wzdłuż cienkiej linii przez nią przechodzącej kładziemy linijkę. Następnie w rubrykach Liczba pełnych stuleci (w przedziale dla kalendarza gregoriańskiego) odnajdujemy liczbę 19 (uwaga: 1939 rok, to XX wiek, jednak pełnych stuleci jest 19) - będzie to wiersz czwarty. W rubrykach Liczba lat w bieżącym stuleciu znajdujemy liczbę 39 w siódmej kolumnie. przecięciu tej kolumny z czwartym wierszem znajdujemy kratkę i zmierzamy za przechodząca przez nią linią (wzrokiem, palcem lub ołówkiem) ku ułożonej poprzednio linijce. Okaże się, że odszukane przez nas linie przetną się w liczbie 5. Był to więc piątek.

Miesiące

Uwaga: Jeżeli jest rok przestępny, to należy korzystać z tych wierszy, w których styczeń i luty zaznaczone są na czerwono. 53

Kalendarz wieczysty

54

W jakim dniu tygodnia wybuchła II Wojna Światowa?

5- PIĄTEK 55

Dziękujemy za uwagę

56