Transcript Staw Biodrowy

Staw Biodrowy
1 Budowa
2 Wskazania do operacji
3 Rehabilitacja faza I
4 Rehabilitacja faza II
5 Testy kliniczne
Staw biodrowy budowa
Torebka stawowa – grubościenna,
cylindryczna membrana zbudowana z
różnie ukierunkowanych pęczków
włókien. Dodatkowo wzmocniona przez
śródtorebkowe więzadła.
1. Więzadło biodrowo-udowe : Przebiega po brzusznej stronie torebki
stawowej i jest najsilniejszym więzadłem ciała ludzkiego. Składa się z
poprzecznie przebiegających części bocznej oraz bardziej stromo
umiejscowionej części przyśrodkowej.
2. Więzadło łonowo-udowe: Przebiega także po stronie brzusznej, ale
bardziej przyśrodkowo od więzadła biodrowo udowego. W dalszej
części jego włókna się splatają .
3. Obie części więzadła biodrowo-udowego
oraz więzadła łonowo-udowego razem tworzą ciąg włókien w kształcie
litery Z,
4. Więzadło kulszowo-udowe: Wychodzi z grzebietowo-bocznej
krawędzi panewki stawu biodrowego i przebiega, skręcając się
nawzajem wokół szyjki kości udowej do dołu krętarzowego, i splata się
z boczną częścią więzadła biodrowo udowego.
1. W lekkim zgięciu wszystkie więzadła są rozluźnione.
2. Aparat torebkowo-więzadłowy w wyproście, rotacji
wewnętrznej i odwiedzeniu jest maksymalnie napięty. Dzięki
temu staw biodrowy w pozycji tej jest szczególnie dobrze
ustabilizowany. Pozycję tę określa się jako pozycji zaryglowanej.
!
W części brzusznej st. Biodrowego, zwłaszcza między więzadłem
biodrowo-udowym i wiązadłem łonowo-udowym, znajduje się
słabe miejsce torebki stawowej. Przy zwiększonym kącie
antetorsji kości udowej (przodoskręcania) w trakcie rotacji
zewnętrznej biodra pojawia się niebezpieczeństwo zwichnięcia w
kierunku brzusznym.
• W fazie chodu jednonożnego podparcia na
staw biodrowy działa siła równa 4,5x ciężaru
ciała.
• W fazie dwunożnego podparcia działają siły
równe 1/3 masy ciała
Mięśnie obręczy biodrowej
Zginacze stawu biodrowego
• Biodrowo-lędźwiowy
• Biodrowy
• Lędźwiowy większy
• M. prosty uda
• M. krawiecki
Prostowniki stawu biodrowego
• M. dwógłowy uda (głowa długa)
• M. półścięgnisty
• M. półbłoniasty
Przywodziciele stawu biodrowego
• M. przywodziciel długi i krotki
• M. przywodziciel wielki
• M. zasłaniacz zewnętrzny
• M. smukły
• M. grzbietowy
Odwodziciele stawu biodrowego
• M. pośladkowe
• M. naprężacz powięzi szerokiej
• M. gruszkowaty
Rotatory zewnętrzne stawu biodrowego
• M. blizniaczy górny oraz dolny
• M. zasłaniacz wewnętrzny
• M. pośladkowe
• M. gruszkowaty
• M. grzbietowy
• M. przywodziciel długi i krotki
• M. przywodziciel wielki
• M. zasłaniacz zewnętrzny
• M. smukły
• M. grzbietowy
• M. krawiecki
Rotatory wewnętrzne stawu biodrowego
• M. półbłoniasty
• M. przywodziciel wielki
• M. smukły
• M. naprężacz powięzi szerokiej
Biomechanika
Podczas chodu w fazie podporowej w warunkach
fizjologicznych dochodzi do odwiedzenia w st.
Biodrowym. Dzięki temu panewka obszernie obejmuje
głowę kości udowej, co powoduje równomierne
rozłożenie sił nacisku. Jednocześnie prostowanie i rotacja
wewnętrzna biodra maksymalnie napinają więzadła, co
skutkuje dobrą stabilizacją stawu biodrowego. Jeżeli
natomiast miednica w fazie podporowej opada (objaw
Trendelenburga), np. na skutek bólu towarzyszącego
zmianom zwyrodnieniowych st. Biodrowego, to na skutek
przywiedzeniowego ustawienia uda zmniejsza sił
zmniejsza się płaszczyzna kontaktu miedzy panewką
cd.
i głowa kości udowej, co automatycznie przyczynia się
do zwiększenia siły nacisku. Często spotykany w
koksartozie deficyt wyprostu biodra zmniejsza
stopień napięcia aparatu więzadłowego, pociągając
za sobą zmniejszenie stabilizacji stawu biodrowego.
To są czynniki sprzyjające pogłębieniu się zmian
zwyrodnieniowych stawu. W ten sposób powstaje
mechanizm błędnego koła przyczynowo skutkowego.
Ograniczenie jednej ze składowej ruchu rzutuje na
pozostałe.
Wskazania do operacji
• Ciała wolne (np. spowodowane urazem,
chrzęstniakowatość, powstające w przebiegu zmian
zwyrodnieniowych lub choroby Perthesa) są
najbardziejjednoznacznym wskazaniem do
artroskopii stawu biodrowego
• Podział ciał wolnych: zwapniałe lub nie, kostnochrzęstne, chrzęstne, zbudowane z tkanki łącznej
włóknistej lub obce
• Schorzenia/przerwanie ciągłości obrąbka stawowego
• Uszkodzenia chrząstki stawowej panewki lub głowy
kości udowej
• Przerwanie więzadła głowy kości udowej: coraz
częściej rozpoznawana przyczyna dolegliwości
bólowych w obrębie stawu biodrowego; jest to
trzecie co do częstości występowania schorzenie
stwierdzane u sportowców poddanych artroskopii
stawu biodrowego
• Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego: do
przeprowadzenia artroskopii należy podejść z dużą
ostrożnością
• Utrzymujące się przewlekle dolegliwości bólowe po
przebytym zwichnięciu stawu biodrowego
• Jałowa (niedokrwienna) martwica głowy kości
udowej (avascular necrosis – AVN): we wcześnie
rozpoznanych przypadkach artroskopia wykonywana
jest w celu zaopatrzenia współistniejących zaburzeń
w obrębie stawu biodrowego (np. ciał wolnych,
przerostu błony maziowej, płatowych uszkodzeń
chrząstki i uszkodzeń obrąbka) oraz w celu bardziej
precyzyjnego ustalenia stadium zaawansowania
choroby jako elementu przygotowania do zabiegów
rewaskularyzacyjnych
• Schorzenia błony maziowej: zapalenia stawów
(nieinfekcyjne), chrzęstniakowatość,kosmkowoguzkowe barwnikowe zapalenie błony maziowej
• Konflikt (impingement) udowo-panewkowy opisany
przez Ganza
• Nieurazowa niestabilność stawu biodrowego:
wiotkość torebki stawowej z niewydolnością więzadła
biodrowo-udowego
• Płukanie i oczyszczanie w przypadku ropnego
zapalenia stawu biodrowego
• Zaciskające zapalenie torebki stawu biodrowego
(adhesive capsulitis) charakteryzuje się bólowym
ograniczeniem zakresu ruchu występującym często
po możliwym do określenia zdarzeniu (upadek, uraz
skrętny stawu biodrowego); predysponowane są
kobiety w średnim wieku, obraz RTG jest zazwyczaj
prawidłowy
• Oddzielająca martwica chrzęstno-kostna
(osteochondrosis dissecans)
• Złamania głowy kości udowej w przebiegu tylnego
zwichnięcia głowy kości udowej (Pipkin fracture)
• Zmiany w stawie biodrowym wywołane
krystalopatiami (dna i pseudodna –
chondrokalcynoza): chory może się skarżyć na bardzo
silne dolegliwości bólowe w stawie biodrowym,
postawienie rozpoznania jest utrudnione, jeśli
choroba ograniczona jest do stawu biodrowego,
ponieważ u chorego może nie występować
podwyższenie stężenia kwasu moczowego w
surowicy, a na obrazie MR widoczny może być
jedynie wysięk w stawie
Rehabilitacja faza I
Działania przeciwbólowe
• Pozycja antalgiczna, początkowo w szynie
• Schładzanie lodem bolesnych miejsc po ćwiczeniach
leczniczych (ok. 5 min)
• Poprzeczne rozcieranie podrażnionych przyczepów
mięśni
Wspomaganie resorpcji obrzęku
• Wysokie układanie kończyny (stopa wyzej kolana,a
kolano wyżej biodra
• Uaktywnienie pompy mięśniowej
• Manualny drenaż limfatyczny
• Przed uruchamianiem w razie potrzeby nogi
bandażujemy lub zakładamy pończoch kompresyjne
• Kinesiotaping tech linfatyczna
Poprawa elastyczności blizny
• Po wygojeniu rany poperacyjnej mobilizacja blizny
Poprawa ruchomości
• Ciepłolecznictwo
• Oszczędzające techniki uruchamiające ; preferowane
techniki oparte na hamowaniu recyprokalnym , np.
akcentowana praca na końcach zakresu ruchomości,
hamowanie recyprokalne, agistyczno-koncentryczne
napięcie mięśniowe
• Funkcjonalna nauka ruch
• Ćwiczenia w odciążeniu
Poprawa aktywności mięśniowej
• Statyczna i dynamiczna praca mięśniowa
otaczających stawów, przede wszystkim
prostowników i odwodzicieli
• Metoda PNF: wzorce dla kończyny dolnej : zgięciowo
odwiedzeniowy z rotacjąwewnętrzną i zginaniem
kolana , wyprosto- odwiedzeniowy z rotacją
wewnętrzną i prostowaniem kolana (bez forsownej
rotacji)
• Wybierać pozycje wyjściowe do ćwiczeń, w których
jest możliwość wykonywania ruchów przeciw sile
grawitacji (zależy od stanu mięśni)
• ! Nie wykonujemy ćwiczeń na długiej dźwigni
Poprawa jakości chodu
• Wypracowanie wyprostowanej postawy ciała
• W zależności od wskazań lekarskich chód
trzypunktowy bez obciążania lub częściowym
obciążaniem
• Nauka chodzenia
• Często występuje objaw Duchenna’a lub
Trendelenburga
Rehabilitacja faza II
• Działania przeciwbólowe
Tak jak w faza I
• Wspomaganie resorpcji obrzęku
Tak jak w faza I
Poprawa ruchomości
• Tak jak w faza I
• Techniki mobilizacji blizny oraz tkanek
miękkich
• Mobilizacje stawu w ruchu i statyce (terapia
manualna)
• Poizometryczna relaksacja pszykórczonych
mięśni
Poprawa aktywności mięśniowej
• Tak jak w faza I
• Metoda PNF: wzorce dla kończyny dolnych,
program ćwiczeń na macie, np. z podporu na
przedramionach przejście do pozycji
czworaczej, ćwiczenia stabilizacji w tej pozycji,
• Wstawanie z taboretu, noga chora początkowo
wysunieta do przodu, a następnie ustawiona z
tyłu , chodzenie po schodach (góra dół)
Poprawa aktywności mięśniowej cd.
• Medyczny trening terapełtyczny, przeważnie w
zamkniętych łańcuchach kinematycznych
• Dodatkowe środki , cykloergometr, metoda
S-E-T
Poprawa kordynacji i równowagi
• Ćwiczenia na dyskach sensorycznych,
minitrapolinie, przyrządach równoważnych
• Ćwiczenia w wodzie (aquajogging)
• Łapanie różnych przyrządów na zmiennym
podłożu
Poprawa jakości chodu
• Tak jak w faza I
• Wprowadzenie fazy podporowej w trakcie
przenoszenia ciężaru ciała
• Chód rotacyjny
• Metoda PNF: nauka chodzenia, ćwiczenia
równowagi, chód do przodu, chód w bok,
chód do tyłu
• Profilaktyka upadków
Przygotowanie do artroskopii stawu
biodrowego:
• Czas średni przygotowania - 4 tygodnie
• Terapia manualna – w przypadku ograniczeń
ruchomości
– trakcja stawu biodrowego
– rozciąganie powięzi bocznej
– rozciąganie mięśnia gruszkowatego
• Ćwiczenia rozciągające
–
–
–
–
mięśnie biodrowo-lędźwiowe
mięsień prosty uda
mięsień naprężacz powięzi szerokiej
mięśnie grupy kulszowo goleniowej
• Ćwiczenia wzmacniające
– mięsień pośladkowy wielki i średni
KONFLIKT PANEWKOWO-UDOWY
• Obciążanie ciężarem własnego ciała - pełne do granicy
bólu
• Wyprost – pełny od drugiej doby po operacji
• Pełny bezbólowy zakres ruchu od drugiej doby po
operacji
• Ćwiczenia propriocepcji – bezbólowo od drugiej doby po
operacji
• Rozciąganie bezbólowe – pełne od drugiej doby po
operacji
• Wzmacnianie – od drugiego tygodnia po operacji
• Lekka aktywność sportowa – od 6 tygodnia po operacji
USZKODZENIE OBRĄBKA
• Obciążanie pełne do granicy bólu od drugiej doby po
operacji
• Zakres ruchu – pełny, bez rotacji do 6 tygodnia po
operacji
• Ćwiczenia propriocepcji – od 4 tygodnia po operacji,
w pełnym zakresie
• Rozciąganie – bez mięśni przywodzicieli, do 6
tygodnia po operacji
• Wzmacnianie – bez mięśni przywodzicieli do 6
tygodnia po operacji
• Aktywność sportowa – od 3 miesiąca po operacji
USZKODZENIE OBRĄBKA I USZKODZENIE
CHRZĄSTKI
• Zakaz obciążania do 6 tygodnia po operacji
• Wyprost – pełny, bez rotacji
• Zakres ruchu – pełny, bez rotacji do 6 tygodnia po
operacji
• Ćwiczenia propriocepcji – od 6 tygodnia po operacji
• Rozciąganie – bez mięśni przywodzicieli, do 6 tygodnia
po operacji
• Wzmacnianie – bez mięśni przywodzicieli do 6 tygodnia
po operacji
• Aktywność sportowa – od 6 miesiąca po operacji
USZKODZENIE CHRZĄSTKI
•
•
•
•
Zakaz obciążania do 6 tygodnia po operacji
Wyprost – pełny w odciążeniu
Zakres ruchu – pełny
Ćwiczenia propriocepcji – od 6 tygodnia po
operacji
• Rozciąganie – pełne od 4 tygodnia po operacji
• Wzmacnianie – pełne od 2 miesiąca po operacji
• Aktywność sportowa – po ustąpieniu dolegliwości
– najwcześniej 6 miesięcy po operacji