Metody i techniki aktywizujące w pracy nauczyciela Teresa Jaślan MODN w Ełku [email protected] • METODY INTEGRACYJNE • METODY TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ • METODY HIERARCHIZACJI • METODY TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW • METODY.
Download ReportTranscript Metody i techniki aktywizujące w pracy nauczyciela Teresa Jaślan MODN w Ełku [email protected] • METODY INTEGRACYJNE • METODY TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ • METODY HIERARCHIZACJI • METODY TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW • METODY.
Metody i techniki aktywizujące w pracy nauczyciela Teresa Jaślan MODN w Ełku [email protected] • METODY INTEGRACYJNE • METODY TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ • METODY HIERARCHIZACJI • METODY TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW • METODY PRACY WE WSPÓŁPRACY • METODY EWALUACYJNE METODY INTEGRACYJNE • • • • • Krasnoludek Pajęczynka Graffiti Wywiad -rzeka z samym sobą Niedokończone zdania Krasnoludek lub kłębek Można go stosować na róznych przedmiotach. Jest to pomoc w ręku dziecka, np.piłeczka, grzechotka, maskotka. Krasnoludkiem może być ,,coś”, czym można do siebie rzucać, co przyciąga wzrok dziecka. Możemy kończyć nim zdanie, np. Dzieci siedzą w kręgu. Rzucamy ,,Krasnoludka”i mówimy: Krasnoludek jest ... (dziecko, które otrzymuje rzucony przedmiot kończy zdanie). Obowiązuje tu zasada niepowtarzania wcześniej usłyszanych zakończeń i mówi tylko ta osoba, która trzyma w ręku ,,Krasnoludka”. Pajęczynka Pajęczynka • Pajęczynka lub Kłębek- nazwa tej techniki pochodzi od efektu końcowego, który powstaje w wyniku zabawy z kłębkiem nici. Stosuje się je w klasach I-III na różne sposoby. Dzieci przy pomocy kłębka mogą: poznawać swoje imiona, mówić o sobie coś dobrego, uczyć się dodawać i odejmować, tworzyć opowiadania. Wariant integracyjny ,,Poznajemy imiona koleżanek i kolegów”. Pajęczynka • Tę samą technikę można zastosować do opowiadania odtwórczego. Dzieci tak samo siedzą w kręgu. Podobnie układamy i rzucamy kłębkiem, rozpoczynając opowiadanie, np. ,,Dawno, dawno temu, na dalekiej Północy, żyli Eskimosi w małych domkach zbudowanych ze śniegu”. Wybrane dziecko nawija kłębek tak samo i odtwarza dalej opowiadanie: ,Pewnej nocy polarnej wydarzyła się tam przedziwna historia”. Kolejne dziecko czyni to co poprzednie, aż do zakończenia opowiadania. • Korzystając z Pajęczynki można zakończyć zajęcia, rzucając kłębek i mówiąc ,,do widzenia” krótko podsumowując zajęcia. Dziecko, które złapało kłębek rzuca tak samo, aż nauczyciel poprosi jedno do przecięcia pajęczynki – co będzie symbolizowało zakończenie zajęć. Graffiti • Graffiti – jest techniką, dzięki której można wytworzyć i wzmocnić w grupie dobry klimat oraz kształcić u dzieci myślenie twórcze Graffiti • zabawy w niedokończone zdanie np. ,,Mam nadzieję, że lekcja będzie” Wywieszamy plakaty z rozpoczętymi zdaniami. Dzieci chodzą po sali i zgodnie ze swoim odczuciem dopisują niedokończone zdania. Graffiti • Można również wypisać problem na tablicy, podzielić uczniów na pięć grup, posadzić ich na obwodzie koła. Każda z grup otrzymuje plakat z niedokończonym zdaniem, np. ,,Na pewno będziemy ...” itp. Zadanie każdej grupy polega na wymyśleniu zakończenia zdania i wpisania u dołu plakatu oraz zagięcie pod spód tak, by nie były widoczne dla pozostałych. Plakaty krążą od grupy do grupy zgodnie ze wskazówkami zegara. Przy każdej zmianie plakaty są zaginane. Po czterech rundkach należy rozwiesić plakaty i odczytać rozwiązania. Należy pamiętać, iż rozwiązania jednych są tajemnicą dla drugich. Trzeba ustalić czas rozwiązania i przy zmianach rundek używać hasła ,,START”. Wywiad –rzeka z samym sobą • Technika ta służy wzajemnemu poznaniu się grupy i integracji. Każdy uczestnik otrzymuje listę zagadnień . Prowadzący poleca wybranie trzech z nich, na które uczestnik chciałby się wypowiedzieć na forum. określa tym samym granice jego bezpieczeństwa, jego prywatności. Wymień 5 rzeczy, które są najbardziej Tobą. Wymień 5 rzeczy, które są najmniej Tobą. Najdziwniejsze wydarzenie w Twoim życiu. Wywiad –rzeka z samym sobą Czy popełniłeś jakiś błąd , który byś chętnie powtórzył jeszcze raz. Co byś krzyknął na szczycie góry? O czym milczysz? Ulubiony kompleks. Wymień 5 dobrych rzeczy w Tobie. Ulubione motto. Najmniej lubiane słowo. Jaka jest Twoja ulubiona maska? Co powiesz o drzewach? Czy jesteś szczęśliwy? Co mogłoby ćię uszczęśliwić? Jakich 5 ważnych pytań zadałbyś sobie? Technikę można stosować także jako podsumowanie zajęć. Niedokończone zdania • • 1. 2. 3. 4. Technika służy wzajemnemu poznaniu się członków grupy, a zarazem budowaniu wysokiej samooceny i wiary w siebie. Jest też świetnym ćwiczeniem autoprezentacji. Uczniowie siadają w kręgu i kończą 4 zdania rozpoczynające się od słów: Jestem słaba/y w … Ludzie mówią, że jestem dobra/y w … Jestem dobra/y w … Jestem mistrzynią/ mistrzem w …. Niedokończone zdania • Każdy z uczestników powtarza za każdym razem całe zdanie. W kończeniu zdań uczniowie najczęściej uwzględniają sytuacje szkolne. Dobrze byłoby, aby pamiętali także o czynnościach codziennych. • Po wykonaniu „rundek” warto porozmawiać o tym, które zdania były łatwiejsze do uzupełnienia , a które trudniejsze i dlaczego. Czy łatwiej jest o sobie mówić dobrze czy źle i dlaczego? METODY TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ • Kula śniegowa • Burza mózgów • Mapa pojęciowa Kula śniegowa 1 1+1 2+2 4+4 8+8 Prezentacja wspólnie wypracowanego stanowiska Kula śniegowa • Polega na przechodzeniu od pracy indywidualnej do pracy grupowej. Daje szansę każdemu na sprecyzowanie swojego zdania i stanowiska., umożliwia zdobywanie doświadczeń, pozwala uczniom ćwiczyć i śledzić proces uzgadniania stanowisk. Na początku dzieci pracują: indywidualnie nad podanym problemem, następnie łączą się w pary i ustalają wspólne stanowisko, później łączą się w czwórki, czwórki w ósemki, ósemki w szesnastki (wszędzie ustalają wspólne stanowisko). Na końcu następuje prezentacja wspólnie wypracowanego stanowiska. Wcześniej trzeba im rozdać kartki. Podawane przez nas kartki symbolizują ,,kule śniegowe”, które za każdym razem się zwiększają. Burza mózgów (giełda pomysłów) Alex Osborn lata 60-te Etap I – wytwarzanie pomysłów. Etap II – ocena i analiza pomysłów. Etap III – zastosowanie pomysłów w praktyce. Burza mózgów • W fazie formułowania pomysłów liczą się wszystkie i nie można dokonywać ich oceny. Każde dziecko ma prawo podać swój pomysł. • Śmiech i hałas są sprzymierzeńcami. Prowadzącym ,,Burzę mózgów” może być uczeń. Mapa pojęciowa – Tony Buzan Hasło Skojarzenia do hasła Wybór istotnych cech – tworzenie definicji Mapa pojęciowa Mapa pojęciowa- zwana też jest mapą mentalną, mapą mózgu, mapą myśli i mapą pamięci. Służy do wizualnego opracowania pojęcia z wykorzystaniem rysunków, symboli, wycinków, krótkich słów, zwrotów i haseł. Za pomocą tej metody można: • definiować pojęcia, • rozwiązywać problemy, • planować działania. Metodę tę można wykorzystać do pracy w grupach. Stosując tę metodę przedstawiamy cel lekcji, np. Dzisiaj spróbujemy zdefiniować pojęcie ,,Moja Mała Ojczyzna”. Następnie rozdajemy uczniom kartki formatu nie mniejszego, niż A4. Ich zadaniem jest przedstawienie tego pojęcia w formie graficznej za pomocą ilustracji, krótkich słów, symboli i znaków. Po wykonaniu zadania wieszamy wszystkie kartki w widocznyym miejscu i prosimy ich autorów o komentarz. Następnie wspólnie wybieramy istotne cechy do pojęcia ,,Moja Mała Ojczyzna”. METODY HIERARCHIZACJI • Promyczkowe uszeregowanie • Diamentowe uszeregowanie • Piramida priorytetów • Poker kryterialny Promyczkowe uszeregowanie Promyczkowe uszeregowanie Promyczkowe uszeregowanie jest to technika stosowana w kształceniu zintegrowanym. Służy do: • definiowania pojęć, • określania cech , • zasad • hierarchizacji. Często nazwana jest słonecznym promyczkiem. Polega na tym, iż uczniowie siedzą w kręgu, wewnątrz którego leży narysowane i wycięte koło z napisem np. ,,wzorowy uczeń”. Rozdajemy uczniom po trzy żółte kartki. Zadaniem każdego z nich jest wpisanie, jakimi cechami powinien charakteryzować się ten uczeń. Jedno dziecko odczytuje swoje cechy i układa je obok koła. Następnie, inne dzieci , które mają te same lub bliskie cechy układają je w promyczek. Później odczytują inne i układają w następne promyczki, aż do wyczerpania kartek. Cechy podobne układane są w jednym promyczku. Decyzje co do układu cech bliskich podejmują sami uczniowie. Diamentowe uszeregowanie zasada najważniejsza 1 2 3 4 2 3 3 4 4 6 6 7 zasady ważne 4 5 5 5 zasady bardziej ważne zasady średnio ważne zasady mniej ważne zasady mało ważne zasada najmniej ważna Diamentowe uszeregowanie Diamentowe uszeregowanie – jest techniką znaną pod nazwą ,,karo”. Układ priorytetów przypomina kształt ,,diamentu” lub ,,karo”. Struktura tejże pozycji zmusza grupę do: • współpracy, • zachęca do podejmowania decyzji, • osiągania porozumienia drogą negocjacji i kompromisu. Nauczyciel może podać listę priorytetów lub może wypracować je grupa. Klasę dzielimy na 5-osobowe grupy. Każdej grupie rozdajemy w kopercie 9 kart z twierdzeniami, cechami czy zasadami. Zadaniem poszczególnych grup jest przedyskutowanie poszczególnych zasad i uzgodnienie ich ważności. Po uzgodnieniu szeregują według podanego przez nauczyciela wzoru, czyli zasada najważniejsza, zasady ważne, mniej ważne i najmniej ważne. Po upływie wyznaczonego czasu na przygotowanie przedstawiciele poszczególnych grup przedstawiają zasady według ważności i uzasadniają ich wybór. Można pozwolić dzieciom na porównanie poszczególnych decyzji grupowych. Piramida priorytetów 1 2 5 4 7 3 8 6 9 10 Piramida priorytetów Piramida priorytetów – przypomina piramidę. Podstawowym jej celem jest ułożenie listy priorytetów według ustalonych wcześniej kryteriów. Zachęca do dyskusji, negocjacji oraz osiągania porozumienia drogą negocjacji i kompromisu. Piramida priorytetów Na początku przeprowadzamy ,,burzę mózgów”, by ustalić tematy do bloku, np. zjawiska atmosferyczne. Dzielimy klasę na trzy grupy. Każdej grupie dajemy plakat z ,,piramidą” i kartki samoprzylepne. Prosimy uczniów, by wpisali na nich wyłonione w ,,burzy mózgów” zjawiska. Wyjaśniamy, iż zadaniem każdej grupy jest ułożenie tych zjawisk w jakiej kolejności chcieliby je poznać. Grupy mogą ze sobą negocjować i za pomocą ,,kuli śniegowej” wybrać wspólną listę planowanych tematów do poznania według kolejności od 1 do 10. Należy określić czas pracy. Poker kryterialny Kryteria drugorzędne Kryteria pierwszorzędne Poker kryterialny To gra dydaktyczna. Jest to gra planszowa. Podczas gry uczniowie konkurują ze sobą w ramach reguł ustalonych z góry. Dzięki tej metodzie uczniowie są bardzo aktywni, poddają dyskusji własne argumenty. Pokera można stosować na różne sposoby. * jako wprowadzenie do tematu, * jako ustalenie rangi kryteriów określonym standardom, * jako utrwalenie zdobytej wiedzy. Dzielimy uczniów na 5- osobowe grupy. Każdej z grup rozdajemy plansze z zapisanym standardem w środku np. ,,Warunki gwarantujące udaną wycieczkę”. Rozdajemy uczniom 20 kart przedstawiających gwarantujące powodzenie. Wyjaśniamy zasady gry. Dzieci umieszczają karty na różnych obszarach planszy w zależności od kryterium ważności. Jedno dziecko tasuje je i rozdaje graczom. Rozpoczynający grę odkrywa swoją kartę z najważniejszym warunkiem, głośno odczytuje i układa w polu z kryterium pierwszorzędnym. Kolejni gracze powtarzają tę czynność, aż wszystkie pola będą zajęte. Jeżeli pole jest już zajęte gracz może postawić wniosek o wymianę karty. Decyzję o wymianie kart podejmuje grupa. Odrzucona karta wraca do właściciela. Przedstawiciele grup odczytują najważniejsze ich zdaniem warunki. Zamiast kart do gry można użyć monety o trzech różnych nominałach, serduszka, słoneczka itp. METODY TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW • Burza mózgów • 635 • Rybi szkielet • Metoda trójkąta • Mapy mentalne • Sześć myślących kapeluszy Burza mózgów metoda Osborna Etap I – wytwarzanie pomysłów. Etap II – ocena i analiza pomysłów. Etap III – zastosowanie pomysłów w praktyce. UWAGI WARTE UWAGI • Nie krytykujemy pomysłów! • Im większa grupa tym szybciej następuje przejście do pomysłów bardzo oryginalnych. • Hałas, śmiech sprzyjają generowaniu pomysłów. • Prowadzącym może być również uczeń. • Stawiaj problemy otwarte. • Długa lista pomysłów to podstawowy cel metody. • Zapisuj pomysły w formie podanej przez dzieci. • Określ czas zgłoszeń pomysłów. 635 nr 1 nr 2 nr 3 nr 4 nr 5 nr 6 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 4 5 6 4 5 6 4 5 6 4 5 6 4 5 6 4 5 6 7 8 9 7 8 9 7 8 9 7 8 9 7 8 9 7 8 9 10 11 12 10 11 12 10 11 12 10 11 12 10 11 12 10 11 12 13 14 15 13 14 15 13 14 15 13 14 15 13 14 15 13 14 15 16 17 18 16 17 18 16 17 18 16 17 18 16 17 18 16 17 18 Rybi szkielet Rybi szkielet Znana jest także jako ,schemat przyczyn i skutków”. Służy do identyfikacji czynników odpowiadających za powstanie problemu. Na plakacie lub tablicy przygotowujemy model przypominający ,,rybi szkielet”, w głowie którego wpisujemy dowolny problem. Dzieci za pomocą ,,burzy mózgów” ustalają główne czynniki, które mogą stanowić powód takiego skutku i wpisują je w tzw. ,,ości duże”. Dzielimy klasę na tyle grup ile jest ,,dużych ości”. Każda grupa otrzymuje jedną ,,ość” i próbuje odnaleźć przyczyny, które mają wpływ na czynnik główny. Następnie przedstawiciele poszczególnych grup wpisują czynniki szczegółowe w ,,ości małe”. Z zebranej listy danych dzieci wybierają najistotniejsze, wyciągają wnioski i problem jest rozwiązany. Należy ustalić limit czasu na wykonanie zadania. Metoda trójkąta Metoda trójkąta Metoda trójkąta – ma charakterystyczny układ – trójkąt odwrócony wierzchołkiem do dołu, symbolizujący problem, który z jednej strony ma swoje przyczyny – czyli siły podtrzymujące, a z drugiej-siły hamujące przyczyny. Istota metody ogranicza się do zdefiniowania problemu , określenia przyczyn podtrzymujących i wyszukiwania rozwiązań, które by usunęły przyczyny podtrzymujące sytuację problemową. Dzieci siedzą w kręgu lub w ławkach. Rozdajemy każdemu po dwie kolorowe kartki. Chcielibyśmy wiedzieć, np. Dlaczego twoje lekcje nie są ciekawe ? Polecamy uczniom, by wypisali na jednej kartce wszystko co się im podoba, a na drugiej co im przeszkadza. Każde dziecko odczytuje, a nauczyciel zapisuje na tablicy. Przy powtarzających się stawiamy kreski. Rozdajemy dzieciom „cenki” i prosimy o wybór jednej najważniejszej. Następnie tworzymy trzy grupy i dajemy każdej plakat z narysowanym trójkątem. Dzieci wpisują w trójkąt problem do rozwiązania. Grupy zastanawiają się nad głównymi przyczynami , które podtrzymują problem i zapisują je na podporach z lewej strony. W dalszej kolejności zastanawiają się jak usunąć przyczyny, podtrzymują problem i zapisują je w linii po prawej. Następnie wybierają swoich przedstawicieli i przedstawiają problemy i sposoby ich rozwiązania. Należy określić czas na wykonanie zadania. Mapy mentalne To metoda wizualnego opracowania problemów z wykorzystaniem symboli, słów pisanych, obrazków. Mapy mentalne Mapy mentalne – to metoda wizualnego opracowania problemów z wykorzystaniem symboli, słów pisanych, obrazków i rysunków. Podajemy uczniom problem. Każdemu rozdajemy kartki papieru podzielone na dwie części i kolorowe mazaki. Uczniowie w dowolny sposób przedstawiają tematy. Wywieszamy prace w widocznym miejscu i prosimy autorów o ich zaprezentowanie. Następnie przeznaczamy chwilę czasu na refleksje i zastanowienie. Rozdajemy uczniom po cztery kartki. Na nich mają wpisać hasła kojarzące się im ze szkołą. Dzielimy uczniów na grupy 4-6 osobowe. W grupach uczniowie mieszają wcześniej zapisane kartki. Następnie porządkują w gromadki o podobnej treści. Jeżeli zachodzi potrzeba tworzą zbiory i podzbiory. Wyklejają je na dużym plakacie. Powstaje wtedy projekt mapy pojęciowej. Następnie dorysowują, dopisują nowe hasła, łączą liniami, strzałkami i powstaje Mapa Mentalna (plakat). Przedstawiciele grup omawiają poszczególne plakaty ze wskazaniem na najważniejsze rzeczy. Sześć myślących kapeluszy tzw. pesymista to człowiek kierujący się emocjami tzw. komputerek tzw. dyrygent tzw. innowator Sześć myślących kapeluszy Sześć myślących kapeluszy – metoda przydatna szczególnie tam, gdzie uczniowie muszą współpracować ze sobą i zgodnie ze swoimi predyspozycjami, brać udział w rozwiązywaniu problemów. Myśli i poglądy przedstawiane są w sposób bardzo uporządkowany, co zwiększa szansę wypracowania większej liczby korzystnych rozwiązań. Autor metody przypisał sześciu kapeluszomsześć różnych sposobów myślenia. Sześć myślących kapeluszy • • • • • • Kapelusz biały -to tzw. mały komputerek, zajmuje się wyłącznie faktami, liczbami i ma do nich obojętne podejście. Nie wydaje żadnych opinii. Kapelusz czarny -to tzw. pesymista. Jeśli padają różne opinie, to natychmiast je krytykuje. Widzi braki, zagrożenia i niebezpieczeństwa w proponowanym rozwiązaniu. Kapelusz czerwony -to człowiek kierujący emocjami, ktoś, kto przekazuje swoje odczucia ,,na gorąco”, kierując się intuicją. Kapelusz niebieski- to tzw. dyrygent orkiestry, ktoś, kto przewodniczy całej dyskusji. Do niego należy kontrolowanie przebiegu spotkania, przyznawanie głosu poszczególnym mówcom, jak też podsumowanie dyskusji. Kapelusz zielony- to tzw. innowator, osoba myśląca twórczo. Zadaniem twórcy jest wskazywanie zupełnie nowych oryginalnych pomysłów. Kapelusz żółty -to tzw. optymista, który widzi sprawy w ,,różowych okularach”. Jest bardzo pozytywnie nastawiony, wskazuje na zalety i korzyści danego rozwiązania. Sześć myślących kapeluszy Dzieci siedzą w kręgu i losują sześć przygotowanych kapeluszy. Na tablicy wywieszamy wskazówki dotyczące sposobu myślenia każdego z kapeluszy. Podajemy problem, np. ,,Czy w tym roku szkolnym będziemy promować naszą szkołę w środowisku lokalnym, organizując festyn?” Uczniowie dobierają się w grupy kolorami kapeluszy i przygotowują wspólnie argumenty, kierując się kolorami kapeluszy. Ponownie dzieci zbierają się w kręgu. Wyłonieni mówcy z każdej grupy referują argumenty. Możemy zapisać je na tablicy. Na końcu pytamy się uczniów, jak czują się w narzuconej im roli? METODY PRACY WE WSPÓŁPRACY • Układanka, puzzle lub Jigsaw • Zabawa na hasło • Projekt edukacyjny Układanka, puzzle lub Jigsaw Celem jej jest zachęcenie do szczegółowego, aktywnego opanowania materiału przez Scedowanie odpowiedzialności na uczniów Układanka, puzzle lub Jigsaw Klasę dzielimy na 5 grup po 5 uczniów, tzw. Grupy eksperckie. Każda z grup otrzymuje inną część materiału, odczytuje go, dyskutuje, aby każdy uczeń zrozumiał tekst i mógł przekazać wiedzę dalej. Na hasło ,,START” uczniowie dobierają się w grupy tak, aby w każdej nowej znalazł się ekspert od innej partii materiału. Eksperci kolejno relacjonują, czego nauczyli się w swoich grupach. Następnie wracają do swoich grup i konfrontują zdobytą wiedzę całościową, sprawdzają, czy wszyscy nauczyli się wszystkiego. Określamy czas na wykonanie zadań. Zabawa na hasło Jest to jedna z propozycji pedagogiki zabawy. Stosowana jest podczas zajęć lekcyjnych oraz uroczystości szkolnych. Zabawa na hasło Szczególnie ważny jest efekt końcowy, który uzależniony jest od podziału zadań i współpracy. Elementem mobilizującym i dyscyplinującym jest ograniczenie czasowe. Impreza na hasło to połączenie dwóch metodwykonanie zadania + metoda pracy we współpracy. Dzielimy klasę na cztery grupy. Każda grupa ma zadanie do wykonania w oddzielnych pomieszczeniach. Po upływie wyznaczonego czasu grupy się spotykają w jednej sali i prezentują to co przygotowali. Projekt edukacyjny Metoda uczenia się oparta na bliższym, codziennym doświadczeniu uczniów, polegająca na tym, że to uczniowie realizują konkretne „duże” przedsięwzięcia znacznie obszerniejsze niż tradycyjne zadanie domowe. Cech projektu edukacyjnego • Ma określone cele (rozwój szeregu umiejętności takich jak: komunikowanie się, poszukiwanie, myślenie, uczenie się, korzystanie z różnych źródeł informacji, działanie i współpraca, rozwiązywanie konfliktów) i metody pracy. • Ma wyznaczone terminy realizacji całości ( kwartał, półrocze, rok) oraz poszczególnych etapów. • Znane są osoby odpowiedzialne za jego realizację ( po pewnym czasie osoby w grupie przyjmują spontanicznie określone role i zadania do wykonania, wyłania się lider lub jest on wyznaczony przez nauczyciela). • Kryteria oceny są jasne i znane uczniom jeszcze przed rozpoczęciem projektu ( systematyczność pracy, podział ról i zadań, różnorodność źródeł informacji, sformułowanie tematu, rodzaj opracowania rezultatów, sposób prezentacji efektów, zainteresowanie innych uczniów tematem, zaangażowanie innych osób w pracę). • Uczniowie mogą pracować indywidualnie lub grupowo ( maksimum 7 osób o zróżnicowany poziomie osiągnięć szkolnych). • Rezultaty są prezentowane publicznie ( na forum klasy lub szkoły obowiązkowo przez wszystkich członków grupy w zakresie dostosowanym do ich możliwości). • Podstawowe informacje na temat zadania; temat ( może ustalić nauczyciel lub sami uczniowie w obszarze wskazanym przez nauczyciela), cele, metody pracy, kryteria oceny są przygotowywane przez nauczyciela w formie instrukcji. Rodzaje projektów • Badawczy – polegający na zebraniu i usystematyzowaniu informacji o pewnych zagadnieniach; jego rezultaty mają charakter różnego rodzaju opracowań, esejów, wywiadów, rysunków, albumów, kronik, które uczniowie przygotowują, a następnie prezentują na zawartych w instrukcji warunkach. • Działania lokalnego- polegający na podjęciu jakichś działań w środowisku lokalnym lub samej szkole; efekty można zaprezentować w postaci fotografii czy instrukcji pokazujących zmiany jakie zaszły w wyniku podjętych działań. Kryterium doboru zagadnień. • Czy dane zagadnienie może zainteresować uczniów? • Czy uczniowie mają dostęp do źródeł informacji na dany temat? • Czy materiał, do którego dotrą, daje szansę samodzielnej pracy? Z tej metody można korzystać w różnych typach szkół i różnych typach klas. Warianty projektu • Wyboru rodzaju projektu ( Woda w życiu codziennym, Tydzień europejski, Sprzątanie świata) • Wyboru tematu ( stosowne do możliwości uczniów) • Sposobu przygotowania instrukcji ( nauczyciel, uczniowie) • Sposobu tworzenia grup ( 5-6 osobowe dobrane celowo lub losowo). • Sposobu wyboru lidera grupy. • Sposobu oceniania. Ocenianie Sposób oceniania jest szczegółowo zawarty w instrukcji. jednolite – wszyscy otrzymują tę samą ocenę niezależnie od wkładu pracy, Zróżnicowane – zależne od wkładu pracy. Na ocenę powinno składać się: 50% samooceny, 30% oceny kolegów, 20% oceny nauczyciela. METODY EWALUACYJNE • Tarcza strzelecka • Kosz i walizeczka Tarcza strzelecka Tarcza strzelecka Tarcza strzelecka- służy sprawdzeniu wiedzy i umiejętności strzelca. Strzelcem może być uczeń jak też nauczyciel. Za pomocą tarczy możemy ocenić lekcje, fakty, wydarzenia. Strzał w dziesiątkę oznacza pełną perfekcję, a strzał poza tarczę-to pudło. Na tablicy lub szarym papierze rysujemy tarczę strzelecką, uwzględniając wybrane aspekty lekcji. Rozdajemy uczniom po cztery strzały (cenki) i opuszczamy na moment salę zajęć, pozwalając uczniom na strzelanie. Wynik powyższej ewaluacji informuje, jak uczniowie ocenili atmosferę zajęć i zastosowane pomoce. Za pomocą tarczy strzeleckiej możemy ocenić prawie wszystko. Kosz i walizeczka Kosz i walizeczka Rozdajemy uczniom kartki formatu A4 z narysowanym koszem i walizeczką. Zadaniem uczniów jest wpisanie w kontury walizeczki cech pozytywnych bohatera, a w kontury kosza tego, co jest godne potępienia i wyrzucenia. Należy określić czas wykonania zadania. Podsumowanie Praktyczne zastosowanie metod aktywizujących zależy od celu procesu dydaktycznego. • Metod integracyjnych używamy, jeżeli chcemy by nasi uczniowie czuli się bezpiecznie i dobrze w grupie, potrafili myśleć twórczo, dzielili się swoimi doświadczeniami, byli aktywni i chętni do pracy, potrafili negocjować i współpracować. • Metod tworzenia i definiowania pojęć używamy , jeżeli chcemy by uczniowie rozumieli podstawowe pojęcia, wyodrębniali cechy istotne i nieistotne, potrafili analizować i klasyfikować, negocjować i przyjmować różne punkty myślenia oraz potrafili definiować pojęcia i zasady. • Metod hierarchizacji używamy wtedy, gdy chcemy by nasi uczniowie potrafili analizować i klasyfikować, porządkować w relacji wyższości i niższości. • Metod twórczego rozwiązywania problemów, używamy gdy chcemy, by nasi uczniowie potrafili dyskutować, myśleć krytycznie, łączyć wiedzę z doświadczeniem, wyrażać własne poglądy, myśleć twórczo i rozwiązywać problemy. • Metod pracy we współpracy używamy, jeżeli chcemy ,by uczniowie potrafili samodzielnie zdobywać wiedzę, współpracować ze sobą, akceptować różnice indywidualne, sprawnie komunikować się i negocjować, pracować w grupie i z grupą. • Metod ewaluacyjnych używamy, gdy chcemy by uczniowie potrafili oceniać siebie i innych, umieli wyszukiwać słabe i mocne strony postaci, sytuacji, potrafili przyjmować i wyrażać krytykę oraz pochwałę. Literatura • • Bożena Kubiczek Metody aktywizujące – Jak nauczyć uczniów uczenia się? Jadwiga Krzyżewska Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej Dziękuję za uwagę.