Transcript Dzia*ania Pa*stwowej Inspekcji Sanitarnej w

Pomoc ludziom i ochrona środowiska
naturalnego w sytuacjach zagrożenia działania
Państwowej Inspekcji Sanitarnej
w sytuacjach kryzysowych
Opole, listopad 2013r.
Kryzys
Z Wikipedii
• Kryzys - termin pochodzi z greckiego
"krisis" i oznacza, w sensie ogólnym,
wybór, decydowanie, zmaganie się, walkę,
w której konieczne jest działanie pod
presją czasu. Kryzys poszerza znaczenie
o takie cechy, jak nagłość, urazowość
i subiektywne konsekwencje urazu
w postaci przeżyć negatywnych.
• Kryzys to zdarzenie nagłe lub narastające, zagrażające
życiu, zdrowiu, mieniu lub środowisku człowieka,
przeciwstawienie się któremu wymaga sił i środków
przekraczających lokalne możliwości. To inaczej układ
wydarzeń powodujący wzrost zagrożenia na określonym
obszarze lub uniemożliwiający normalne
funkcjonowanie administracji.
• Kryzys to sytuacja, w której istnieje zagrożenie dla
podstawowych wartości, interesów i celów partii, grup
społecznych, organizacji, przedsiębiorstwa lub
zagrożone są prawa i swobody obywateli, ich życie
i mienie.
• Kryzys jest kulminacją konfliktów w różnych dziedzinach
życia społecznego. Konflikty te są wszechobecne,
nieuniknione, tkwią bowiem w strukturze społeczeństwa.
Zarządzanie sytuacją kryzysową
Kluczowym momentem jest wczesne rozpoznanie
zaistnienia sytuacji kryzysowej. Następnie należy
postawić diagnozę, polegającą na znalezieniu
odpowiedzi na pytania:
•
•
•
•
•
na czym polega sytuacja kryzysowa?
kiedy kryzys się rozpoczął?
z jakich przyczyn powstała sytuacja kryzysowa?
kogo kryzys dotyka?
czy sytuacja kryzysowa nie jest następstwem innej
sytuacji kryzysowej?
• czy nie wywoła następnej sytuacji kryzysowej?
(efekt domina, "lawina" zdarzeń).
Zarządzanie sytuacją kryzysową
Działania, jakie należy podjąć, to:
• powołanie zespołu antykryzysowego
• ustanowienie łączności i sposobów
informowania (w tym opinii publicznej)
• ograniczenie zasięgu
• likwidacja zagrożenia
• przywrócenie normalnego funkcjonowania
• długofalowa likwidacja skutków kryzysu
• wnioski na przyszłość.
Zarządzanie kryzysowe - Zakres
Kompleksowe zarządzanie kryzysowe obejmuje:
• Wszystkie trzy rodzaje zagrożeń:
– Naturalne
– Techniczne
– Wojenne
• Wszystkie poziomy zarządzania (związane z poziomami
władzy)
– Lokalny
– Wojewódzki
– Centralny
• Poziom lokalny to poziom wykonawczy. Pozostałe
poziomy spełniają przede wszystkim rolę koordynującą.
• Sektory:
– Publiczny
– Prywatny
• Ogół ludności
Fazy zarządzania kryzysowego
Zapobieganie
– Analiza zagrożeń i ocena wrażliwości
– Wspieranie badań stosowanych i transferu
technologii
– Uświadamianie społeczeństwa i powszechna
edukacja w zakresie przeciwdziałania
zagrożeniom
– Stworzenie systemu zachęt i restrykcji
finansowych oraz właściwe wykorzystanie
zasobów
– Zapewnienie przywództwa i koordynacji
• Zapobieganie odnosi się do działań, które
eliminują lub redukują prawdopodobieństwo
wystąpienia katastrofy, albo ograniczają jej skutki.
Fazy zarządzania kryzysowego
Przygotowanie
• kluczowym elementem przygotowań jest
opracowanie planów reagowania kryzysowego,
które to plany opisują kto, co i kiedy będzie robił,
za pomocą jakich sił i środków i na jakiej
podstawie prawnej - przed, w czasie i
natychmiast po zdarzeniu kryzysowym.
Przygotowanie to także zapewnienie zasobów
specjalistycznych sił i środków reagowania,
takich jak: stanowisko kierowania, system
łączności kryzysowej, system alarmowania oraz
personel reagowania kryzysowego, a także
ewidencja zasobów sił i środków przydatnych
do reagowania kryzysowego.
Fazy zarządzania kryzysowego
Reagowanie
• następuje po wystąpieniu realnego zagrożenia lub
zdarzenia. Jego celem jest uruchomienie działań
prewencyjnych zapobiegających lub minimalizujących
możliwość zniszczeń, a po ich wystąpieniu, podjęcie akcji
ratowniczej celem dostarczenia pomocy poszkodowanym i
ograniczenia wtórnych szkód i strat.
• Faza reagowania wymaga:
– Przestrzegania dyscypliny obiegu informacji !!!!!
– Gromadzenia informacji i dokumentowania działań
– Unikania działań nieprzemyślanych
– Profesjonalnej informacji (rzecznika)
– Prognozowania rozwoju wydarzeń
– Przewidywania skutków podejmowanych decyzji
– Uwzględniania implikacji prawnych decyzji
– Zagwarantowania funkcjonowania instytucji publicznych
– Dysponowania odpowiednią liczbą ekspertów
Fazy zarządzania kryzysowego
Odbudowa
• jest końcową fazą cyklu zarządzania
kryzysowego. Odbudowę kontynuuje się, aż
wszystkie systemy wrócą do stanu poprzedniego
albo lepszego niż poprzedni. Odbudowę dzieli
się na krótkoterminową i długoterminową.
Krótkoterminowa polega na przywróceniu
systemów niezbędnych do życia do minimalnych
standardów operacyjnych. Odbudowa
długoterminowa może trwać wiele lat, aż do
kompletnej odbudowy całego obszaru
dotkniętego katastrofą. Jednocześnie odbudowa
ta powinna być realizowana w nowy sposób,
tak aby rejon dotknięty katastrofą był po
odbudowie mniej wrażliwy na kolejną katastrofę.
Państwowa Inspekcja Sanitarna
• Państwowa Inspekcja Sanitarna
(PIS, zwyczajowa nazwa: Sanepid) wyspecjalizowana instytucja wykonująca
zadania z zakresu zdrowia publicznego,
poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru
nad warunkami higieny w różnych
dziedzinach życia. Inspekcja gromadzi
również dane epidemiologiczne dotyczące
niektórych chorób.
Organizacja Państwowej Inspekcji
Sanitarnej
• Inspekcja Sanitarna została powołana w celu ochrony
zdrowia przed wpływem czynników szkodliwych i uciążliwych,
a w szczególności w celu zapobiegania powstawaniu chorób
zakaźnych i zawodowych.
Zajmuje się nadzorem nad warunkami:
• higieny środowiska,
• higieny pracy w zakładach pracy,
• higieny radiacyjnej,
• higieny w szkołach i innych placówkach oświatowowychowawczych,
szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku,
• zdrowotnymi żywności i żywienia,
• higieny wypoczynku i rekreacji.
• Ponadto sprawuje nadzór nad stanem sanitarnym zakładów
opieki zdrowotnej oraz przestrzeganiem zasad profilaktyki
zakażeń szpitalnych.
Nadzór zapobiegawczy a nadzór bieżący
• Nadzór sprawowany jest przez Inspekcję z mocy
ustawy nad wszelkimi podmiotami, których
działalność może wywierać skutki dla stanu higieny
środowiska, zakładów pracy, szkół i uczelni,
ośrodków sportowych lub rekreacyjnych, jednostek
organizacyjnych służby zdrowia oraz żywności,
żywienia i przedmiotów użytku.
• W zależności od zamierzonego celu organy
administracji sanitarnej mogą korzystać ze środków
nadzoru prewencyjnego lub bieżącego.
• Celem tego pierwszego jest niedopuszczenie do
powstawania zagrożeń sanitarnych. Drugi zmierza
do weryfikacji prawidłowości spełniania norm,
likwidacji nieprawidłowości i rozpoznawania nowych
źródeł ewentualnych zagrożeń dla zdrowia
publicznego.
Główny Inspektorat Sanitarny
• Główny Inspektorat Sanitarny ustala
ogólne kierunki działania Państwowej
Inspekcji Sanitarnej. Inspektoratem
kieruje Główny Inspektor Sanitarny,
który jest centralnym organem
administracji rządowej podległym
Ministrowi Zdrowia.
Rada Sanitarno-Epidemiologiczna
• Organem doradczym i opiniodawczym Głównego Inspektora
Sanitarnego w sprawach objętych zakresem działania
Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest Rada SanitarnoEpidemiologiczna.
• Powołuje się ją na okres trzech lat (art. 9 ust. 1).
• Składa się ona z przewodniczącego, sekretarza i 15 członków,
których powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw zdrowia
na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego.
• Jej członkami mogą być pracownicy nauki oraz osoby
posiadające wybitne przygotowanie praktyczne z dziedziny
sanitarno-epidemiologicznej.
• W pracach Rady, na zaproszenie Głównego Inspektora
Sanitarnego, mogą uczestniczyć przedstawiciele centralnych
organów administracji rządowej, jednostek samorządu
terytorialnego oraz związków zawodowych, organizacji
pracodawców i organizacji społecznych statutowo zajmujących
się problemami sanitarno-epidemiologicznymi.
Resortowe inspekcje sanitarne
• Dwa ministerstwa (MON oraz MSWiA)
posiadają własne inspekcje sanitarne –
odpowiednio:
• Wojskową Inspekcję Sanitarną oraz
• Państwową Inspekcję Sanitarną MSWiA.
WYKAZ SYTUACJI STANOWIĄCYCH EPIDEMIOLOGICZNE
OZNAKI UKRYTEGO ATAKU BIOTERRORYSTYCZNEGO
(według CDC po przystosowaniu do aktualnej sytuacji w Polsce)
1. Duża liczba niewyjaśnionych zachorowań, zespołów
chorobowych lub zgonów w zbliżonym czasie o podobnym
obrazie klinicznym, dotyczących w szczególności
występowania zmian na skórze i/lub błonach śluzowych,
objawów uszkodzenia układu nerwowego, układu
oddechowego; przewodu pokarmowego lub uszkodzeń
wieloukładowych;
2. Pojawienie się niezwykłych chorób wśród ludności;
3. Nagły, nieoczekiwany wzrost zachorowalności i
umieralności z powodu znanych chorób lub zespołów;
4. Zaobserwowanie nieskuteczności leczenia w rutynowej
terapii występujących powszechnie chorób;
5. Nawet pojedynczy przypadek choroby spowodowany
egzotycznym czynnikiem, u osoby, która nie opuszczała
Polski w ostatnim okresie;
WYKAZ SYTUACJI STANOWIĄCYCH EPIDEMIOLOGICZNE
OZNAKI UKRYTEGO ATAKU BIOTERRORYSTYCZNEGO
(według CDC po przystosowaniu do aktualnej sytuacji w Polsce)
6. Wystąpienie zachorowań w nietypowym dla nich sezonie i
terenie geograficznym;
7. Wystąpienie licznych nietypowych dla danego czynnika
zakaźnego objawów chorobowych;
8. Podobne genetycznie typy czynników etiologicznych
wyizolowanych z różnych odległych w czasie i terenie
źródeł;
9. Niezwykły, atypowy czynnik zakaźny genetycznie
zmodyfikowany lub uzyskany z nieczynnych źródeł;
10. Niewyjaśniony wzrost zachorowań na chorobę
endemiczną;
11. Wystąpienie jednoczesne zachorowań na podobne
choroby w ogniskach niepołączonych terytorialnie w kraju
lub zagranicą;
12. Nietypowy sposób transmisji chorób (aerozol, woda,
żywność);
Działania, jakie należy podjąć w przypadku zagrożenia:
I. Etap – działania zapobiegawcze:
- opracowanie procedur postępowania (np. plan
postępowania na wypadek ataku bioterrorystycznego),
- zorganizowanie systemu wczesnego ostrzegania
(telefony alarmowe),
- określenie potencjalnych zagrożeń biologicznych,
- wytypowanie zakładów opieki zdrowotnej do
hospitalizowania przypadków podejrzanych
o kontakt z czynnikiem biologicznym,
- wytypowanie budynków przewidzianych na izolatoria
dla osób z kontaktu z zakażonym,
I. Etap – działania zapobiegawcze, cd.
- określenie grup pracowników medycznych i niemedycznych
do podejmowania działań przeciwepidemicznych i
ewentualnego zaszczepienia,
- wytypowanie punktów szczepień,
- wstępne określenie niezbędnej ilości szczepionek
- przygotowanie ochron osobistych (kombinezon, maska,
rękawice, buty) dla ekip medycznych (lekarzy, pielęgniarek,
sanitariuszy, mikrobiologów, laborantów),
- określenie odpowiedniej bazy laboratoryjnej do
wykonywania badań,
- przygotowanie rezerwy podstawowych środków
dezynfekcyjnych,
- przeprowadzenie szkoleń personelu przewidzianego do
udziału w działaniach przeciwepidemicznych,
- przeprowadzenie akcji informacyjnej dla ludności.
Działania, jakie należy podjąć w przypadku zagrożenia:
cd.
II. Etap – detekcja – rozwinięcie działań przeciwepidemicznych
- zgłoszenie podejrzanego przypadku choroby zakaźnej,
- pełna izolacja tego przypadku w miejscu stwierdzenia
(w izolatce szpitalnej lub w innym miejscu)
- spowodowanie przebadania przez konsultanta ds. chorób
zakaźnych, osoby (osób) podejrzanych o chorobę zakaźną
szczególnie niebezpieczną,
- w przypadku potwierdzenia podejrzenia wstępne określenie
obszaru skażenia biologicznego,
- przeprowadzenie dochodzeń epidemiologicznych w miejscu
ustalenia osób z kontaktu i odizolowanie ich od otoczenia,
- stałe monitorowanie zgłoszeń przypadków chorób zakaźnych
i czynne wyszukiwanie nowych przypadków,
- rozpoczęcie szczepień ochronnych personelu,
- przeprowadzenie zabiegów dezynfekcyjnych lub/i
deratyzacyjnych,
- przeprowadzenie akcji informacyjnych dla ludności,
- powołanie wytypowanych pracowników do działań
przeciwepidemicznych,
- kierowanie do właściwego oddziału zakaźnego,
hospitalizowanie chorych i izolowanie w izolatoriach osób
z kontaktu,
- składanie meldunków o podejmowanych działaniach do:
• Wojewody Opolskiego i Głównego Inspektora Sanitarnego,
- wnioskowanie do Wojewody Opolskiego o decyzje,
w sprawach, w których Inspektor Sanitarny nie ma
kompetencji.
Działania, jakie należy podjąć w przypadku zagrożenia:
cd.
III. Etap – działania po epidemii – zwiniecie działań
przeciwepidemicznych
- przeprowadzenie końcowych dezynfekcji miejsc hospitalizowania chorych
lub izolacji osób,
- ocena epidemiologiczna epidemii (zapadalność, śmiertelność, ...),
- podsumowanie kosztów poniesionych w podejmowanych działaniach
przeciwepidemicznych,
- sporządzenie sprawozdania z przebiegu działań przeciwepidemicznych.
• Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Opolu przekazuje
Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu i Wojewodzie Opolskiemu
meldunki o zachorowaniach na szczególnie niebezpieczne choroby.
Meldunek (raport) powinien zawierać następujące dane:
* czas, charakter i miejsce wydarzenia;
* liczbę i stan chorych lub zagrożonych;
* przedsięwzięte i planowane środki dla opanowania sytuacji.
• Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu
epidemicznego jednostki, które brały udział w akcji
przeciwepidemicznej składają w ciągu 24 godzin
sprawozdanie do Państwowego Wojewódzkiego
Inspektora Sanitarnego w Opolu.
Sprawozdanie powinno uwzględnić:
* czasokres prowadzonej akcji;
* udział personelu służby zdrowia;
* liczbę i rodzaj wykonanych usług;
* wyróżniające się w akcji zespoły pracowników;
* ilość i rodzaj zużytego sprzętu i środków ddd;
* ilość materiałów otrzymanych od wydzielonych służb
zdrowia.
Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Opolu,
opracowuje i przesyła do Głównego Inspektora
Sanitarnego i Wojewody Opolskiego sprawozdanie
opisowe obejmujące całokształt przeprowadzonej akcji
przeciwepidemicznej.
SCHEMAT POSTĘPOWANIA I WSPÓŁPRACY W PRZYPADKU
ZAGROŻENIA NIEBEZPIECZNĄ CHOROBĄ ZAKAŹNĄ ORAZ
BIOTERRORYZMEM
1. Zgłoszenia przypadku zachorowania lub podejrzenia o
zachorowanie dokonują:
• - Lekarz pierwszego kontaktu
• - Lekarz pogotowia ratunkowego
• - Lekarz w szpitalu
2. Lekarz podejrzewający zakażenie niebezpieczną chorobą zakaźną
powiadamia
telefonicznie właściwego terenowo Powiatowego
Inspektora Sanitarnego .
3. W przypadku np. otrzymania nieoznakowanej przesyłki zawierającej
niezidentyfikowane materiały, jak: proszek, szmatka itp., co mogłoby
wskazywać na atak bioterrorystyczny należy poinformować Policję.
4. Powiatowy Inspektor Sanitarny powiadamia telefonicznie
Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, Powiatowe Centrum
Zarządzania Kryzysowego, Policję, Państwową Straż Pożarną oraz
dyrektora właściwego terenowo szpitala.
• Służby te powiadamiają przedstawicieli kolejnych ogniw wg
schematu.
SCHEMAT POSTĘPOWANIA I WSPÓŁPRACY W PRZYPADKU
ZAGROŻENIA NIEBEZPIECZNĄ CHOROBĄ ZAKAŹNĄ ORAZ
BIOTERRORYZMEM
5. Wojewódzki Inspektor Sanitarny powiadamia Głównego Inspektora
Sanitarnego, Centrum Zarządzania Kryzysowego Wojewody,
Komendę Wojewódzką Policji i Państwową Straż Pożarną.
6. Centrum Zarządzania Kryzysowego Wojewody powiadamia Krajowe
Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności.
7. Główny Inspektor Sanitarny powiadamia Ministra Zdrowia oraz
Państwowy Zakład Higieny lub inny instytut naukowo-badawczy
i Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności.
8. Minister Zdrowia i Szef Obrony Cywilnej Kraju (OCK) powiadamiają
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
9. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji powiadamia
Przewodniczącego Komitetu Rady Ministrów ds. Zarządzania w
Sytuacjach Kryzysowych.
10. Postępowanie w szpitalu z chorym, podejrzanym o szczególnie
niebezpieczną chorobę, osobami z kontaktu regulują wytyczne
konsultanta krajowego w zakresie chorób zakaźnych (załącznik).
11. Postępowanie ze zwłokami regulują odpowiednie przepisy
sanitarne.
• DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!!!