Transcript Sigara Bırakma Yöntemleri, Doç. Dr. Sait KARAKURT

SİGARA BIRAKMA YÖNTEMLERİ
Doç. Dr. Sait Karakurt
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı
SİGARANIN ZARARLARI
KISIR DÖNGÜ
Bağımlılık
Hastalık ve ölüm
Sigara içme
arzusu
Karsinojenler
Kronik
bronşitlilerin
%66’sı
Sigara içimi
Nikotin
Tüm
kanserlerin
%30’u
Zehirli gazlar
Damar
hastalıklarının
%13’ü
Peto R et al. Mortality from smoking in developed countries 1950 - 2000: Indirect estimates
from National Vital Statistics. Oxford University Press 1994
SİGARANIN ZARARLARI

Her 5 ölümden biri sigara içimine bağlı

Sigara içenlerin yarısı sigara ile ilgili
hastalıklardan erken yaşta ölürler.
NİKOTİN=bağımlılık yapıcı madde

Beyinde norepinefrin ve dopamin
düzeylerini direkt olarak yükseltir

Uyarıcıdır, stimülan ve öforik etki oluşur

İnsana keyif verici etkiler oluşturur
Nikotinin fizyolojik etkileri






Noradrenalin ve dopamin salgısını arttırır
Enerjiyi arttırır
Konsantrasyonu arttırır
El - göz koordinasyonunu artırır
Öfori yapar
İştahı azaltır
SİGARA İÇME ALIŞKANLIĞI
Psikolojik
Sigara
alışkanlığına
yol açan
faktörler
Davranışsal
Sosyal
Sigarayı bırakmaya doğru
değişen davranış modeli


Düşünme öncesi dönem
Düşünme dönemi
–
–
–
–
–
–


Basın, yayın organları
Arkadaş
Aile
Sağlık çalışanı
Hamilelik, çocuklar
Hastalıklar….
Hazırlık dönemi
Harekete geçme dönemi
SİGARA İÇENLER SİGARAYI
BIRAKMAK İSTİYORLAR MI?


Sigara içenlerin %67’si sigarayı
bırakmak istiyor.
Günde 10 adetten daha az sigara
içenlerin sigara bırakma istekleri az
bulunmuştur.
ÇOĞU SİGARA İÇİCİSİNİN
YARDIMA İHTİYACI VARDIR
40
30
Sigarayı
kendiliğinden
20
bırakanlar
(%)
10
0
30
90
180
Sigarayı bıraktıktan sonra geçen günler
Hughes JR et al. Smoking cessation among self-quitters. Health Psychol 1992; 11: 331-4
Nikotin yoksunluk belirtileri








Sıkıntı hissi
Sinir bozukluğu, kızgınlık
Hassasiyet
Uyuma güçlüğü
Konsantrasyon bozukluğu
Baş ağrısı
Yorgunluk
İştah artışı
Yoksunluk belirtileri birkaç saatte başlar, 2-3 günde en
yüksek düzeye ulaşarak genellikle 3-4 haftada sona erer.
Sigara bıraktırma polikliniği



ZAMANLAMA
GÖRÜŞME
İNCELEMELER
–
–
–
–


Solunum fonksiyon testi
Akciğer grafisi
Hemogram, kan yağları
Karbonmonoksit ölçümü
DANIŞMA+İLAÇ TEDAVİSİ
TAKİP
Bağımlılık derecesiFagerström Skalası




Günde ne kadar sigara
içiyorsunuz?
< 10
0
11- 20
1
21-30
2
31>
3
İlk sigaranızı sabah
kalktıktan ne kadar
sonra içersiniz?




İlk 5 dk içinde
6- 30 dk
31- 60 dk
1 saatten >
3
2
1
0
Bağımlılık derecesiFagerström Skalası

Sigara içme yasağı olan yerlerde zorlanıyor musunuz?




Sabah ilk sigara
Diğerleri
1
0
Günün ilk saatlerinde daha sonraki saatlere göre daha sık
mı içiyorsunuz?



1
0
En fazla vazgeçmek istemediğiniz sigara hangisi?


Evet
Hayır
Evet
Hayır
1
0
Günün büyük bölümünü yatakta geçirmenize yolaçan bir
hastalığınız olsa da içer misiniz?


Evet
Hayır
1
0
Bağımlılık derecesiFagerström Skalası





0-2
3-4
5
6-7
8-10
Çok düşük
Düşük
Orta
Yüksek
Çok yüksek
KARBONMONOKSİT ÖLÇÜMÜ
Akciğer grafisi
Normal
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı
Bilgisayarlı akciğer tomografisi
KOAH
normal
normal
KOAH
normal
KOAH
Sigara birden bırakılmalıdır
Sigarayı bırakma şekli
Aniden bırakma
Azaltarak bırakma
Başarı oranı
% 80
%6
SİGARA BIRAKMA
YÖNTEMLERİ-farmakoterapi

Nikotin replasman tedavisi
–
–
–
–

Nikotin bantları
Nikotin sakızı
Nikotin nazal sprey
Nikotin inhaler
Nikotin dışı tedaviler
– Yavaş salınan bupropion
– Nortriptilin?
– Klonidin?
Plazma nikotin düzeyleri
Nikotin bantları (7-14-21 mg)




En az 10-15 adet/gün sigara
kullananlarda daha yararlı
8 haftalık tedavi yeterli
24 saat takmak ile sadece uyanıklık
döneminde takmak arasında fark yok
Doz azaltılarak ya da aniden kesilebilir.
Nikotin sakız (2-4mg)





Gerektiğinde ya da belli zaman
aralıklarında düzenli olarak
kullanılabilir.
Günde 24 adete kadar kullanılabilir
Ağır içicilerde (25adet/gün) 4mg’lık
Sigaraya göre orta derecede kan nikotin
düzeyi sağlar.
8-12 haftalık tedavi
Nikotin nazal sprey ve
inhalasyon formu



Nikotin en hızlı burun mukozasından
emilir.
İnhalasyon formu akciğerlere ulaşamaz
ve ağız mukozasından emilir.
3-6 ay tedavi
NİKOTİN REPLASMAN
TEDAVİSİNİN (NRT) SİGARA
BIRAKTIRMAYA ETKİSİ
SADECE
İRADE
2
NRT
KULLANIMI
NRT’nin kullanımı sigarayı bırakma oranını
2 katına çıkarır.

NİKOTİN REPLASMAN TEDAVİSİ
KONTRENDİKASYONLARI



Nikotin replasman tedavisi sigara
içmekten daha güvenlidir.
Hamilelik
Kontrolsüz kardiyovasküler hastalık
BUPROPİON (150 mg tablet)







Antidepresan
Dopaminerjik ve noradrenerjik etkili
Sigara bırakma tarihinden 1 hafta önce
başlanır
3 gün 1 tablet/gün, daha sonra 12 saatte bir 1
tablet
Epilepside kontrendike
6 aya kadar kullanılabilir
Plaseboya göre sigara bırakma oranını 2 kat
arttırır
BUPROPİONUN SİGARA
BIRAKTIRMAYA ETKİSİ
SADECE
İRADE
2
BUPROPİON
KULLANIMI
Bupropion kullanımı sigarayı bırakma oranını
2 katına çıkarır.

BAŞARI ORANLARI

Danışma+ilaç tedavisi ile 1 yılda %25-30
Sigarayı bıraktıktan sonra kilo artışı





Beklenen 2.5-4.5 kg
13 kg üzeri nadir (kadın, beyaz
olmayanlar ve aşırı sigara içenler)
Nikotin yoksunluk semptomlarının
erken dönemlerinde ek öneri yapılmaz
Diyet
Egzersiz
SİGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI
20 dakika sonra…
8 saat sonra…
24 saat sonra...

Kan basıncı ve kalp
atışları düzelir.

Kandaki nikotin ve CO
miktarı yarıya düşer.

CO vücuttan tamen atılır;
Akciğer sigara kaynaklı
mukusu temizlemeye
başlar;
Kalp krizi riski azalmaya
başlar.


SİGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI
48 saat sonra…

Vücut nikotinden
tamamen temizlenir.
72 saat sonra…

Nefes almak kolaylaşır,
enerji seviyesi yükselir.
2-12 hafta sonra...

Kan dolaşımı daha
sağlıklı gerçekleşir;
Yürümek ve koşmak
kolaylaşır.

SİGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI
3-9 ay sonra…


1 yıl sonra…
Öksürük ve göğüsteki
hırıltı azalır;
Nefes alma sorunları
iyileşir.

Kalp hastalığı riski yarıya
iner.
2-4 yıl sonra…

İnme riski büyük oranda
düşer.
10 yıl sonra…
. Ölüm riski hiç içmeyenler
ile aynı olur.