Transcript แนวโน้มเกษตรไทยในกระแสโลก

ทิศทางเกษตรไทยในกระแสโลก
พีรเดช ทองอำไพ
รองผู้อำนวยกำร สำนักงำนกองทุนสนับสนุนกำรวิจยั
(สกว.)
เรื่ องของโลก
สถานการณ์ ปัจจุบัน
คาดการณ์ อีก 15-20 ปี ข้ างหน้ า
• ประชำกร 6,866 ล้ ำนคน
• ประชำกรอำยุ 60+ = 605 ล้ ำน
คน
• อำยุขยั 65.8 ปี
• คนว่ำงงำน 190 ล้ ำนคน (อัตรำ
ว่ำงงำน 6.1%)
• ประชำกรประมำณ 7,600 ล้ ำนคน (ปี 2020)
(9,000 ล้ ำน ปี 2050)
• ประชำกรอำยุ 60+ = 1,200 ล้ ำนคน (ปี
2025)
เรื่ องของไทย
สถานการณ์ ปัจจุบัน
ภาพอนาคต 15-20 ปี ข้ างหน้ า
•
•
•
•
• ประชำกร 69 ล้ ำนคน (ปี 2020)
• สัดส่วนวัยทำงำน : ผู้สงู วัย 3.3 : 1 (ปี 2020)
ประชำกร 64 ล้ ำนคน
อำยุขยั เฉลี่ย 72.5 ปี
สัดส่วนวัยทำงำน : ผู้สงู วัย 6.3 : 1
อัตรำกำรเพิ่มประชำกร 0.63%
(เดิม 3.1% ปี 1960)
• อัตรำว่ำงงำน 2.1%
สิ่ งที่จะเกิดขึ้นแน่นอน
•
•
•
•
•
•
ขำดแคลนพลังงำนอย่ำงรุนแรง
กำรถือครองที่ดนิ ที่ไม่เป็ นธรรม
กำรแย่งชิงน ้ำ และปั ญหำน ้ำท่วม น ้ำแล้ ง
ควำมสำมำรถในกำรเข้ ำถึงอำหำร และยำรักษำโรค
ควำมไม่เท่ำเทียมกันในสังคม
คนตกงำนในสำขำที่มีกำรผลิตจำนวนมำก
ทิศทางของโลกที่จะมีผลกระทบต่อประเทศไทย
•
•
•
•
•
ควำมต้ องกำรอำหำรของพลโลก เพิ่มมำกขึ ้น
กำรตื่นตัวเรื่ องสภำวะโลกร้ อน
กำรผลิตกำรเกษตรที่เน้ นเรื่ องเป็ นมิตรต่อสิง่ แวดล้ อม
ระบบควบคุมคุณภำพที่เข้ มข้ นขึ ้น
กำรตื่นตัวเรื่ องอำหำรเพื่อสุขภำพ
การเปลี่ยนแปลงเกษตรไทยในอนาคต 10 ปี
•
•
•
•
ให้ ควำมสำคัญกับกำรเพิ่มมูลค่ำมำกขึ ้น
กำรผลิตที่มงุ่ เน้ นคุณภำพมำกขึ ้น
จำนวนพื ้นที่ตอ่ แรงงำน 1 คนเพิ่มมำกขึ ้น
มีกำรใช้ เครื่ องจักรกลมำกขึ ้น
่ ออกอาหารและผลิตผลเกษตรประมาณ
• มูลค่าสง
800,000 ล้านบาท, จ ัดอยูล
่ าด ับ 7 ของโลก
่ นใหญ่สง
่ ออกในรูปว ัตถุดบ
• สว
ิ
ั ว
่ นระหว่างสง
่ ออกว ัตถุดบ
• สดส
ิ ก ับแปรรูป = 60
: 40
กระทรวงพาณิชย์
้ ทีช
พืน
่ ลประทาน: 23.7 ล้านไร่
ใชไ้ ด้เต็มที่ 11.3 ล้านไร่
อีกมากกว่า 23 ล้านไร่
ี่ งภ ัยแล้ง
เสย
กรมพัฒนาทีด
่ น
ิ , 2550
Thailand Agriculture Current Status
การเกษตรกับเศรษฐกิจของประเทศ
• มูลค่ าสิ นค้ าเกษตรต่ อรายได้ ประชาชาติ
(GDP) ลดลงจาก 30% ในปี 1960
เหลือไม่ ถึง 10% ในปี 2008
• แต่ มูลค่ าอุตสาหกรรมบนฐานการเกษตรต่ อรายได้
ประชาชาติเพิม่ ขึน้ จาก 29 % ในปี 2000
เป็ น 31 % ในปี 2008
สานักงานพัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาติ,2552
Man/rai
Farm Land (rai)per worker
10.0
8.0
7.2
6.3
7.8
6.5
6.0
4.2
4.0
3.2
2.0
0.0
1961
2504
1971
2514
1981
2524
1991
2534
2001
2544
2008
2551
นิพนธ์ พัวพงศกร,2551 และ สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2552
เกษตรกรที่ทาการเกษตรเป็ นหลัก
ใช้เทคโนโลยีใหม่ ๆ
มาใช้ในการเพาะปลูก
เกษตรผูส้ ูงอายุ
หาเลี้ยงชีพจากเกษตรแบบยังชีพ
อัมมาร สยามวาลา, 2547
้
การใชเ้ ครือ
่ งจ ักรกลเกษตรเพิม
่ มากขึน
้ ทีก
้ )
(พืน
่ ารเกษตรต่อครอบคร ัวเพิม
่ มากขึน
้
แรงงานหายากขึน
นิพนธ์ พัวพงศกร, 2551 และสานักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2551
World Market Share(%) 2006-2008
Rice
Tapioca
Para
rubber
Chicken
meat
Shrimp
Sugar
Chicken
product
s
Process
ed
rubber
Vegetab
les
Fruits
Palm oil
Thailand
38
32
41
25
21
7
5
4
2
1
1
Vietnam
15
11
9
na
10
0
na
na
na
na
na
China
4
6
10
5
11
1
6
9
10
3
0
Indonesia
0
2
34
0
9
0
2
2
0
0
42
Malasia
0
0
15
0
3
1
0
3
0
0
44
21
1
1
0
8
6
1
1
2
2
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
0
India
Philippine
s
คานวณโดยอ ้างอิงจากข ้อมูล World Trade Atlas
ั นา้ ขยายต ัว
การผลิตสตว์
ั มจ
แต่แหล่งโปรตีนอาหารสตว์
ี าก ัด
ั นา้ เป็นสน
ิ ค้าสง
่ ออกสาค ัญของ
ผลิตภ ัณฑ์สตว์
ประเทศไทย นารายได้เข้าประเทศมากกว่า
140,000 ล้านบาท และมีการขยายต ัวอย่างต่อเนือ
่ ง
้ ทงในและต่
ตามความต้องการทีเ่ พิม
่ ขึน
ั้
างประเทศ
ั นา้ ของไทยต้องพึง่ แหล่งโปรตีน
การผลิตสตว์
จากภายนอกโดยเฉพาะปลาป่น
ั นา้
มีการประเมินว่าทว่ ั โลกต้องการผลิตอาหารสตว์
27 ล้านต ันในปี 2553 และเพิม
่ เป็น
37 ล้านต ันในปี 2563 แต่ปริมาณปลาป่น
มีปริมาณเพียง 7-8 ล้านต ัน
กิจการ ศุภมาตย์, 2549
แรงงานภาคเกษตรลดลง
80 % ชว่ งก่อนสงครามโลกครัง้ ที่ 2
(1939-1945)
60
% ชว่ งแผนพัฒนาเศรษฐกิจ
และสงั คมฉบับที่ 5
(1982-1986)
40 %
(2007)
้
อายุเฉลีย
่ เกษตรกรเพิม
่ ขึน
ปี 1980 อายุเฉลีย
่ 33 ปี
ปี 2002 อายุเฉลีย
่ 40 ปี
ปี 2008 อายุเฉลีย
่ 51 ปี
ิ ภาคครัวเรือนของเกษตรกรในชนบทไทย
โครงการวิจย
ั หนีส
้ น
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่จาเป็ น
• เทคโนโลยีใหม่ 3 สำขำ
– เทคโนโลยีชีวภำพ
– นำโนเทคโนโลยี
– เทคโนโลยีสำรสนเทศ
้ ทางเลือกของไทย
เศรษฐกิจสร้างสรรค์คอ
ื เสน
ปร ับวิธค
ี ด
ิ & เปลีย
่ นวิธท
ี า?
Kamol Lertrat, 2009
ที่มำ: http://lunchboxproject.wikispaces.com
ทางรอดธุรกิจเคมีเกษตรไทย
• Concept: เกษตรกรอยูไ่ ด้ ธุรกิจก็อยูไ่ ด้
• เน้ นที่กำรให้ ควำมรู้ คูก่ บั กำรขำยสินค้ ำที่มีคณ
ุ ภำพ
• เห็นเป้ำหมำยร่วมกัน “ผลิตผลเกษตรที่มีคณ
ุ ภำพ”