Transcript FTR-1 - Başkent Üniversitesi

BÖBREK ve KARACİĞER
TRANSPLANTASYONLARINDA
FTR
Dersin Sorumlusu:
Yrd.Doç.Dr.E.Handan TÜZÜN
Hazırlayanlar:
Gizem İrem GÜVENDİK
Elif Simten GÜLAL
İçerik:









Böbrekler ve Görevleri
Son Dönem Böbrek Yetersizliği, Nedenleri, Tedavi
Seçenekleri
Böbrek Transplantasyon Ameliyatı ile ilgili genel bilgiler
Pre-transplantasyon evresi
Böbrek Transplantasyonlarının Kontraendikasyonları
Pre-transplantasyon rehabilitasyonu
Post-transplantasyon evresi
Böbrek Transplantasyonlarının Komplikasyonları
Post-transplantasyon rehabilitasyonu
Böbrekler ve görevleri:

İnsan vücudunda, vertebraların sağ ve solunda yer alan iki
böbrek vardır. Her bir böbrek yaklaşık 12 cm uzunluğunda
ve 150 gr. ağırlığındadır. Her böbrek 600 bin - 2 milyon
arasında nefron adı verilen küçük ünitelerden meydana
gelmiştir.

Kalpten dakikada atılan tüm kanın ¼'ü böbreklerden
geçerken, nefronlar sayesinde atıklardan temizlenir ve bu
atıklar idrara dönüştürülerek üreterler (idrar kanalı) aracılığı
ile idrar kesesine gönderilir. Oradan da vücudun dışına atılır.

Böbreklerin, ayrıca hormon yapmakla ilgili görevleri vardır.
Salgıladıkları değişik yapıda hormonlar, kan yapımı, kemik
gelişmesi ve tansiyonun belirli düzeyde tutulmasına
yardımcı olur.
Son Dönem Böbrek Yetersizliğine Neden
Olan Hastalıklar











glomerulonephritis or pyelonephritis
diabetes
hypertension
urologic disorders, such as those that can be caused by
infection, reflux (a backward flow of urine into the kidney),
and secondary polycystic kidney disease
polycystic kidney disease
Alport syndrome
Wegener's disease
Wilms' tumor or other tumors that require removal of the
kidney
renal vein thrombosis (clotting)
multiple myeloma
lupus
Böbrek yetersizliği belirtileri:








Halsizlik,
solukluk,
iştahsızlık,
ağızda kötü koku,
bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı, tansiyon yüksekliği,
nefes darlığı, yorulma ve istirahatle ortaya çıkan göğüs
ağrıları, öksürük, balgam, inatçı kaşıntı,
sık olarak ateşli hastalıklara yakalanma, psikolojik
bozukluklar, şuur bulanıklığı, sara (epilepsi)'ye benzer
nöbetler ve üremik koma,
noktüri (gece idrar kaçırma),oligüri (idrar miktarında
azalma< 250ml/gün), periferal ödem, perikardiyal ağrı,
kramplar, seğirmeler…..
KBY’ de komplikasyonlar:
anemi,
 anormal karaciğer fonksiyonları(viral
hepatit enfeksiyonları),
 kardiyovaskuler anomallikler,
 gastorintestinal trakt anomallikleridir.

KBY dönemindeki hastalar için, başlıca 3 tedavi seçeneği
vardır:
1. Sürekli, düzenli hemodiyaliz,
2. Sürekli periton diyalizi,
3. Canlı ve kadavra donörlerden (vericilerden) yapılan böbrek
transplantasyonu.
Böbrek Transplantasyonu

Başka bir insandan diğer bir insana gerçekleştirilen böbrek nakli, böbrek
transplantasyonu olarak bilinir. Böbrek transplantasyonu canlı veya
kadavra donörlerden yapılır. İlk renal transplantasyon 1954 yılında Peter
Bent Brigham grubu tarafından bir ikiz kardeş arasında yapılmıştır. Alıcı
daha sonra immünosüpresan kullanmaksızın 8 yıldan uzun süre yaşamıştır.
ÜLKEMİZDE İLK AKRABALAR ARASI BÖBREK
TRANSPLANTASYONU 3 Ekim 1975’de Başkent Üniversitesi’nde
gerçekleştirilmiştir.
Transplantasyon ve sonrasında görev alan sağlık personeli şunlardır:
 Cerrah
 Nefrolojist
 Transplantasyon koordinatörü
 Hemşire
 Psikolog/Psikiyatrist
 Fizyoterapist,
 Sosyal Hizmet Uzmanı,
 Farmokolojist
Böbrek Transplantasyon Ameliyatı İle İlgili Genel Bilgiler

Transplant edilecek böbreğin damarları, hastanın
kasık bölgesindeki iliak damarlara anastomoze
edilir. Üriner sistemin devamlılığı ekstravezikal
üreteroneosistostomi ile sağlanır. Erişkin
hastalarda bu ameliyat periton hiç açılmadan, yani
ekstraperitoneal olarak gerçekleştirilir ve böbrek
psoas kasının lateralinde oluşturulan bir poşa
yerleştirilir.Yanda heterotropik transplantasyon
örneği gösterilmektedir.

Uygun şartlarda tüm bu ameliyat 2-4 saat kadar
sürer. Ameliyattan sonra hastanede kalma süresi
her şeyin normal geliştiği ve sürdüğü koşullarda,
ortalama 2-4 hafta kadardır.
Gelişen yeni teknikler sayesinde ameliyat
sırasında ölüm oranı %1'in altına inmiştir.
Böbrek Transplantasyonlarında Son Durum

Ameliyat sonrasında, genellikle canlı vericilerden alınan böbrekler hemen
çalışmaya başlar ve bir daha diyalize girme gereksinimi kalmaz. Kadavra
vericilerden yapılan transplantasyonlardan sonra ise, yeni böbreğin
çalışmaya başlaması bazen 2-3 hafta kadar gecikebilir. Bu süre içinde
destekleyici diyaliz tedavileri uygulanır, böbrek yeterli olarak çalışmaya
başladığında ise diyaliz tedavisine son verilir.

Buna ek olarak, hem tüm böbrek fonksiyonları yerine getirildiğinden, hem
de hastalar için sürekli diyaliz işlemlerinin oluşturduğu fiziksel ve
psikolojik zorluklar ortadan kalktığından transplantasyon ameliyatı geçiren
hastaların yaşam kalitesi daha iyidir. İnsan dışında bir canlıdan
transplantasyon şu anda mümkün olmamakla birlikte çalışmalar ümit
vericidir, iyimser bir tahminle 2020 li yıllarda mümkün olabilir.

Türk Nefroloji Derneğinin verilerine göre Türkiye’de bugüne kadar
yaklaşık 4000 böbrek nakli yapılmıştır. 1998 yılında 382 böbrek nakli
yapılmıştır ve ne yazık ki bunların yaklaşık 1/3’ü kadavra kaynaklıdır.
Kadavra kaynaklı böbrek nakli oranı Batı ülkelerinde yaklaşık %80’dir.
Bunun nedeni ülkemizde organ bağışlarının henüz istenilen seviyeye
ulaşamamasıdır.
PRE-TRANSPLANTASYON EVRESİ
Böbrek transplantasyonu yapılabilmesi için alıcı ile verici arasında AB0 kan
grubu sisteminde uyum olmalıdır; uyum kuralları kan naklindeki gibidir ( 0
grubu genel verici, AB grubu genel alıcı ); yani 0 kan grubu herkese böbrek
verebilir, AB kan grubu herkesten böbrek alabilir. Rh sisteminin ise bir önemi
yoktur; yani Rh negatif bir kişi Rh pozitif bir kişiden böbrek alabilir.
KAN GRUBU
HANGİ KAN
GRUBUNDAN ALABİLİR
HANGİ KAN GRUBUNA
BAĞIŞLAYABİLİR
O
O
O - A - B – AB
A
A-0
A – AB
B
B-0
B – AB
AB
O - A - B - AB
AB
Alıcı ile verici arasında uyum aranan ikinci sistem, doku grubu
olarak bilinen HLA sistemidir. HLA sistemi 6. kromozomun
kısa kolu üzerinde yerleşmiş doku uygunluk antijenlerini
içerir. HLA bölgesindeki antijenler 1. sınıf ( A,B,C ) ve 2. sınıf
( D,DR,DP,DQ ) olmak üzere ikiye ayrılır. Böbrek
transplantasyonunda önemli olan A, B ve DR antijenleridir ve
her insanda ikişer tane bulunur.
Böbrek transplantasyonunda en iyi sonuç doku uygunluk
antijenlerinde tam uyum olduğu durumlarda alınmaktadır;
vericide alıcıda olmayan DR, B, A antijenleri arttıkça alıcının
böbreği reddetme olasılığı artmaktadır.
Kısaca transplantasyon öncesi hasta ve donörlerde
yapılan incelemeleri özetlersek;
 Anamnez,fizik muayene, kilo,yaş…
 Laboratuar testleri:
 İdrar muayenesi,
 Kan muayenesi,
 Röntgen araştırmaları,
 EKG,
 Mesane filmi,GİS’in endoskopik incelenmesi
 Böbrek biopsisi,
 Pulmoner fonksiyon testi
BÖBREK TRANSPLANTASYONLARININ
KONTRAENDİKASYONLARI
1. HIV enfeksiyonu,
2. Tedavi edilemeyen kanser,
3. Ciddi psikiyatrik hastalık,
4. Çözülemeyen psikososyal problemler,
5. Madde bağımlılığı,
6. Ciddi mental retardasyon,
7. Ciddi Koroner arter hastalığı veya konjestif kalp yetmezliği
Düşünülmesi gereken durumlar:
1. Tedavi edilmiş kanser hikayesi,
2. Tedavi edilmiş madde bağımlılığı hikayesi,
3. Kronik karaciğer hastalığı,
4. Kardiyak hastalık hikayesi,
5. Genitoüriner anormallik ve tekrarlayan üriner enfeksiyonlar
6. Geçirilmiş psikososyal bozukluk,
7. Aortailiak hastalık