Transcript Slide 1
Qeverisja Korporative në Institucionet Financiare: Rregullat dhe Praktikat Prezentuar nga: Merima Zupcevic Buzadzic Supported by : 1 Prezentimi Definimi i Qeverisjes Korporative Specifikat e qeverisjes korporative ne Insitucionet Financiare (IF) Dobësite kryesore Rekomandimet e Komitetit të Basel-it Roli i Rregulatorit Slide 2 Definimi i Qeverisjes Korporative Slide 3 Definimi aktual i Qeverisjes Korporative “Qeverisja Korporative përfshin një mori marrëdhenjesh në mes të Menaxhmentit të kompanisë, Bordit të Drejtoreve, aksionarëve si dhe palëve tjera të interesit. Qeverisja Korporative poashtu ofron një strukturë përmes të cilës përcaktohen objektivat e kompanisë, mjetet për mberritjen e ketyre objektivave si dhe ato të monitorimit të performancës” OECD Corporate Governance Principles, 2004 Principet e Qeverisjes Korporative te OECD-se, 2004 Slide 4 E rendesishme... • QK e mirë kontribuon në zhvillim ekonomik të qëndrueshem duke (i) rritur performancën e kompanive(ii) rritur qasjen e kompanive në kapitalin e jashtem. • Konvergjenca e praktikave globale të biznesit të kombinuara me mobilitetin e kapitalit global e ben esenciale për secilen kompani e cila është duke kërkuar qe të terhjek kapital dhe të përshpejtoj rritjen ekonomike të i përmiresoj praktikat e QK. • Qeverisja Korporative merret me menyrat me të cilat financuesit e kompanive (p.sh. Aksionaret dhe kreditorët) sigurohen që do te ju kthehet investimi. • Qeverisja Korporative ka per qellim që ta reduktoj problemin e agjensionit qe rrjedh nga ndarja e pronësise dhe kontrollit. Përfitimet për Kompaninë Përfitimet e Brendshme RRITJE NË PERFORMANCË Konkurueshmëeri Inovacion dhe Strategji Procesi i Vendimit Organizata Slide 6 Reagim përmirësuar Për IF-e: kjo vlen si per vete IF-e ashtu edhe për klientet e tyre! Përfitimet për Kompaninë RRITJE NË KONKURRUESHMËRI Përfitimet e Jashtme Fonde për rritje / Inovacion / Zgjerim Qasje për Investitore te rinje Qasje ndaj Kredive (më të lira) Rritje në Reputacion dhe Konfidencë Kompania me QK të Mirë Slide 7 Qëllimi Kryesor i Qeverisjes Korporative... Produktivitet Investitorët Vlerësim më i lartë Specifikat e qeverisjes korporative në Institucionet Financiare Slide 9 QK ne institucionet financiare eshte: Më komplekse (dhe sensitive) sesa në kompanite tjera; Më e lidhur me menaxhimin e riskut dhe mekanizmave të kontrollit të brendshëm; Zakonisht e rregulluar në menyrë me strikte; Sjell ndikim me të madh: Stabiliteti në sektorit financiar është vendimtar për ekonominë e vendit Ndërlidhja e sektorit financiar ndërkombetar tregon ndikim ne baza rajonale dhe globale. Individët mvaren nga sistemi financiar. Slide 10 Lehman Bros. Dobësite kryesore të QK të rrjedhura nga kriza financiare • Monitorimi jo i mjaftueshëm i Bordit ndaj Manaxhmentit të lartë; • Menaxhim i riskut joadekuat; dhe • Struktura dhe aktivitete organizative të bankave shume komplekse dhe te paqarta. Komiteti i Basel-it, Tetor 2010 Cfare duhet bërë pra që të përmirësohet QK në IF? Slide 12 Rekomandimet e Komitetit te Baselit janë të fokusuara në: o Praktikat e Bordit të Drejtoreve; o Menaxhmenti i lartë; o Menaxhimi i riskut dhe kontrollat e brendshme; o Kompenzimet; o Strukturat komplekse dhe të paqarta; dhe o Publikimi dhe Transparenca. Slide 13 Praktikat e Bordit të Drejtoreve Detyrat Kryesore: a) Ndjekja e pergjegjësise së përgjithme për bankën, duke perfshirë strategjinë e biznesit dhe riskut, aspektin financiar dhe qeverisjen b) Mbikëqyrje efektive të menaxhmentit Për të i kryer detyrat e veta, Bordi duhet: Të gjykoj objektivisht , të ketë dhe të mirembajë kualifikime dhe kompetence, si individualisht ashtu edhe kolektivisht; Të percjell praktika të mira të qeverisjes për punën e tyre si Bord; dhe Të ndihmohet nga funsionet kompetente të riskut dhe kontrollave, të cilat mbikeqyren nga Bordi. Slide 14 Pergjegjësia kryesore për: • Biznesin e IF • Strategjisë së riskut (përfshire këtu edhe tolerancen e riskut/ apetitet) • Aspektin Financiar • Organizimi dhe qeverisja Të implementuara përmes: • Zhvillimi dhe implementimi i strategjive ( objektivave, strategjia e riskut, përshtatshmëria) • Mbikëqyrje te vazhdueshme te menaxhmentit dhe kontrollave te mbrendshme • Zhvillimi dhe implementimi i kornizës së QK • Vendosja e vlerave te korporates • Krijimi i nje sistemi te mirëfillte te kompenzimit Slide 15 Mbikëqyrja e Menaxhmentit – aktivitetet kryesore: • Monitorimi i aksioneve te menaxhmentit të lartë është konsistente me strategjine dhe politikat e aprovuara nga bordi duke perfshire edhe tolerancen e riskut/apetitet; • takime të rregullta me menaxhmentin e lartë; • pyetje dhe vleresime si dhe shpjegime dhe informata të dhëna nga menaxhmenti i larte; • Caktimi i standardeve formale te performances per menaxhmentin konsistent me objektivat afat-gjata strategjike dhe aspektin financiar te IF-e si dhe monitorimi i performances se menaxhmentit të lartë në këto standarde, dhe • • Slide 16 Sigurimi që njohuritë dhe ekspertiza e menaxhmentit mbetet e përshtashme për natyren e biznesit dhe profilit të riskut të IF-e. Kompetencat e Bordit: Funksionet e Bordit: KUALIFIKIMET Individuale dhe kolektive Dituri DHE Eksperience Aftësite e deshiruara: financa, kontabilitet, kredi, operacione dhe pagesa bankare, planifikim strategjik, qeverisje, menaxhim i riskut, kontrolla të brendshme, rregulla bankare, auditim dhe përshtashmëri TRAJNIMI Në pune Trajnime te rregulta për të i zhvilluar/permirësuar aftësitë Bugjeti! KOMPOZIMI Llojllojshmeri e aftësive Planifikim i vazhdimesise Pamvaresia Slide 17 NUMRI I DUHUR VLERESIM I PERFORMANCES ROLI I KRYETARIT Lidershipi Besueshmëria Jo-ekzekutiv TRETMANI I KONFLIKTEVE TE INTERESIT KOMITETET Komiteti i Auditimit Komiteti i Riskut Komiteti i Kompenzimit Komiteti i HR/Qeverisjes Komiteti i Etikes/Pershtashmerise Menagjmenti i larte Pergjegjes per biznesin ditor Kontributi ne qeverisjen korporative te IF-e me anë të mirësjelljes personale Të sigurohet pergjegjëshmëria dhe transparenca në linje me strategjine e biznesit, politikave dhe tolerances së riskut të aprovuar nga Bordi i Drejtoreve. Implementimi i mekanizmave të menagjimit te riskut (per risqet financiare dhe jo-fianciare) Slide 18 Menagjimi i riskut dhe kontrollat e brendshme Menagjimi i Riskut - Identifikimi i riskut - Vlerësimi i ekspozimit - Monitorimi i riskut - Raportimi në nivelin tjeter KOMUNIKIM Slide 19 Kontrollat e Brendshme - Secili risk e ka nje politike, proces dhe mekanizem të kontrollit - Reagim me kohe - Përshtashmëri Mjetet kryesore të menaxhimit të riskut: • Menaxheri i Riskut (s’ben te kete ‘dy kapela’ me managjerin e financvae, opericioneve dhe auditimit • Pamvarësia e njesive biznesore të cilat janë nën mbikeqyrjen e funksionit të riskut • Burimet (njerëzore dhe financiare) • Kualifikimet • Përcaktim i metodave dhe aktiviteteve Slide 20 Kompenzimi ecoDa (European Confederation of Directors' Associations) Punimi mbi Politikat e Pagave: 3D-te – Dizajnimi: I struktures dhe politikave të pages , fikse dhe te ndryshueshme ; Decision -Vendimi : kush vendos; Disclosure - Zbulimi : zhvillimi i nje strukture te publikimit rrjedhon në transparence më të madhe( posaqërisht e rëndesishme në gjendjen e sotme të ekonomise globale) Referenca: Position Paper on DIRECTORS’ REMUNERATION IN LISTED COMPANIES IN EUROPE, ecoDA, October 2009, available at www.ecoda.org/docs/Position%20Paper%20on%20Executive%20Remuneration.%20October%20200 9.pdf Compensation Principles and Standards Assessment Methodology, Basel Committee on Banking Supervision, January 2010, available at www.bis.org/publ/bcbs166.htm Slide 21 Formati i dokumentit te Politikes se Pagave: • Paragrafi 1 – Objektivat e Politikes • Paragrafi 2 – Procesi i formulimin te Politikes • Paragrafi 3 – Pagesa per Ekzekutiv perkrah Jo-Ekzekutiv • Paragrafi 4 – Struktura e paketes se beneficioneve • Paragrafi 5 – Pensionet • Paragrafi 6 – te tjera/ benefitet jo-monetare • Paragrafi 7 – Devijimet nga politika • Paragrafi 8 – Anëtaresimi i Drejtoreve Ekzekutiv ne tjera Borde te Drejtoreve Slide 22 Struktura korporative komplekse dhe opaque Roli i Bordit te Drejetorëve dhe Menaxhmentit të lartë: • KUPTIM I PLOTE i strukturave dhe risqeve operacionale nga Bordi i Drejtoreve dhe menaxhmenti (posaqërisht nese IF ka njësi, dege, nëndege, etj.) • Të sigurohet që të menjanohen struktura te komplikuara pa nevoje • Të kete process të centralizuar për aprovimin dhe kontrollin e krijimit të entiteteve ligjore te reja • Njohja e risqeve që sjell kompleksiteti i strukurës së një entiteti ligjor • Vleresimi se si risku i strukturës ndikon në aftesinë e një entiteti për të menaxhuar me profilin e riskut te saj. Slide 23 Publikimi dhe Transparenca • Principet e OECDse mbi Qeverisjen Korporative (2004): publikimi nga bankat duhet të përfshije , përpos tjerave, informata mbi objektivat e bankës, strukturat dhe politikat organizative dhe qeverisese (në veqanti permbajtja e kodit apo politikes se qeverisjes korporative dhe procesi i implementitimit te saj), pronesia e aksioneve kryesore dhe të drejtat e votimit si dhe transakcionet me palet e interesit – Pikat kryesore të tolerances së riskut/apetiteve (pa e thyer konfidencialitetin e nevojshem), me pershkrim të procesit për definimin e saj dhe informata mbi përfshirjen e Bordit te Drejtoreve në një proces të tille • Publikimi duhet të jete i sakte, i qartë dhe të prezentohet ne mënyre të kuptueshme ashtu qe aksionaret, depozitorët, palët e interesit si dhe pjesemarresit tjere te tregut, të mund ta kuptojne me lehtësi. Slide 24 Roli i Rregullatorit Slide 25 Bordi i Drejtoreve dhe Menaxhmenti Pergjegjeshmeria PERFORMANCA DHE QEVERISJA NE IF Udhezues per pritjet Mbikëqyresit/Rregullatoret Slide 26 Rregullatoret duhet që.. • Të sigurohen që IF-e praktikojne QK të mirë në përputhje me standardet ndërkombetare dhe kornizen rregullative dhe ligjore te vendit • Të krijojne udhezues dhe rregulla mbi QK, posaqërisht nese nuk janë të reflketuara mirë në ligjet, rregulloret, kodet dhe listat e paraqitjes berza • Adresohen nevojat e bankave për QK duke i udhezuar për praktikat më të mira dhe duke u treguar për risqet e reja. Slide 27 Detyrat konkrete të rregullatoreve: • Bërja e vleresimeve të rregullta dhe gjithëpërfshirese të politikave dhe praktikave të qeverisjes korporative dhe vleresimi i implementimit të ketyre principeve - Shume e rëndesishme: komunikim i rregullt me Bordin e Drejtoreve, Menaxhmentin e lartë, Kontrollin e Brendshëm dhe Auditorin e Jashtëm. • Të perkujtohet që QK është direkt e lidhur me madhësine, kompleksitetin, strukturen, rëndesine ekonomike dhe profilin e riskut të një IF. - të sigurohet implementimi i struktures organizative që permban bilance te sakta • Të adresohet alokimi i detyrave, pergjegjshmërise dhe transparences Slide 28 • Vlerësimi i pershtatshmërise (ekspertizes dhe integritetit ) të anetareve të propozuar te Bordit te Drejtoreve të IF-se – do të ishte mirë që të bëhët njejtë me Menaxhmentin e lartë • Të sigurohet që mekanizmat e mbikëqyrjes janë të mirefilltë (KB,AB, MR, pershtatshmëria) • Vlerësimi i kontrollave të brendshem të cilat e shtyjne qeverisjen e mirë dhe perkujdesja që ato implementohen. • Sigurimi që IF amë dhe ajo bije i kanë standardet e njejta (aty ku është e mundur) Slide 29 Mjetet qe i kane rregullatoret Raportet e brendshme të paanshme si p.sh: raportet e auditorit të jashtëm Raportet e brendshme të IF Kornizen ligjore dhe rregullative (aftësia që të kërkohen veprime përmirësuese) Kooperimi me rregullatorët nga jurisdikcionet tjera Kooperimi me institucionet si-motra ndërkombëtare Slide 30 Një mjet i rëndësishem: Kodi i QK Definimi i marrëdhenjes me palet tjera te interesit • Investitorët • Tregu me i madh Të drejtat e funksionit të aksionareve dhe pronareve Publikimi dhe Transparenca • Kalendari i Korporates • Websajti Mekanizmat e Kontrollit Pergjegjësit dhe detyrat e Bordit te rejtoreve dhe Menaxhmentit • • • • • Nominimet Monitorimi Kompenzimi Raportimi Komitetet Reprezentuesit e punëtoreve ne trupat qeverises • Objektivat • Linjat e pergjegjesise: • Aksionaret – BoD/Mgmt • BoD – Mgmt • Shumica – minoriteti i aksionareve Të përgjithshme • Asambleja gjenerale: organizimi dhe procedurat • Minoriteti sh. mbrojta • Paraqitja e RPT • Politika e Dividentave Te Drejtat e Aksionareve Praktikat e BoD • Kompozimi dhe pamvaresia e drejtoreve • Nr. I komiteteve dhe struktura • Procedurat e puneve • Pagat Paraqitja dhe Transparenca • Funksioni i KB dhe MR • AB dhe AJ • Politikat dhe standardet e paraqitjes fianciare • Pagat • Interakcioni me BoD Praktikat e Menaxhmentit • Relacionet dhe komunikimi me investitoret • Komunikimi i CSR me publikun Interaksioni me Aksionaret Konkluzionet • QK në IF është me shumë rendësi për ekonomine ne pergjithesi • Kriza ka treguar për risqe të rrezikshme që duhen të adresohen në shume ekonomi • Roli i rregullatorit eshte shumë i rendesishem për të siguruar QK të mire në IF duke përcaktuar standarde dhe rregulla • Ekperienca regjionale mund te replikohet në Kosove ashtu që të kete adoptim të rrjedheshem të standardeve. Slide 34 Ju falemnderit! Merima Zupcevic Buzadzic [email protected] Per informata me te hollesishme , ju lutem kontaktoni: Ramadan Berisha, Konsultant – Qeverisja Korporative International Finance Corporation - Europe & Central Asia rr. Mujo Ulqinaku no.3 (Peyton town) 10 000 Prishtina, Kosovo Tel: +381 38 609 333, ext. 320 E-mail: [email protected] Web: www.ifc.org Slide 35