Transcript Last ned nyaste FM her

FM
NR. 3 MARS 2011
fylkesmagasinet.no
7350
egg pr dag
Side 12-15
M2 Harevadet Hyttegrend side 32-33 REPORTASJE Yndestad Mekaniske side 28-31
LITE NYTT The Aller Best of 2010 side 46
LIVET ER MEIR ENN BILAR. VOLVO HAR KUTTA MEST I UTSLEPP*
OG AVGIFTER, OG NO GJER VI DET IGJEN! NYE VOLVO V50 DRIVe
MED 99 GRAM/KM CO2-UTSLEPP
KAMPANJETILBOD
V50 FRYDENBØ EDITION
• Dieselvarmar m/tidsur
• Skinninteriør
• Cruise control
• Vinterhjul på alu.felgar
• Aluminiumspanel
• Fjernkontroll for stereo i rattet
• Fuktigheitssensor
• Regnsensor
• Ryggesensor
• Alarm
• Kurve/tåkelys framme
• IAQS-interiør Air Quality System*
• Bluetooth handsfree
• 2-sona klimaanlegg
LEASINGTILBOD:
VOLVO V50
kKR 81,-
inkl. mva.
Leige pr. dag.
Forskot kr 37.500,- inkl. mva
36 mnd./45.000 km
Pr. mnd. KR 2429,- inkl. mva.
Lev. med ny, større motor – D2 115 hk
og skinninteriør til same pris!
Du betalar
Kun kr 299.900,-**
Veil. pris kr 337.900,-
KAMPANJETILBOD PÅ NYE VOLVO V50 DRIVe 99 GRAM MED START/STOPP
*KJELDE OFV/BILNYTT.NO 5. OKT. 2010.** PRIS INKL. FRAKT-, LEVERINGS- OG ADM.KOSTNADER LEVERT FORHANDLAR. GJ.SN. FORBRUK 3,9 L/100 KM. CO2-UTSLEPP 99
G/KM. ALLE VOLVOS DIESELMODELLAR HAR PARTIKKELFILTER SOM STANDARD. ATTERHALD OM TRYKKFEIL. AVBILDA BIL KAN AVVIKE FRÅ ANNONSERT MODELL.
TILBODET GJELD KJØP AV NY BIL FRÅ AUT. FORHANDLAR OG GJELD UT 2011. TREFF VOLVO PÅ FACEBOOK.COM/VOLVOCARSNO OG WWW.VOLVOCAR.NO
LIVET ER MEIR ENN BILAR. DET ER KJENSLA AV KRAFT, KONTROLL
OG SIKKERHEIT. OG DET ER Å NYTE DEI DYRISKE FORMENE. DERFOR
KØYRER DU HEILT NYE VOLVO V60 SPORSWAGON.
VELKOMMEN TIL PRØVEKØYRING HOS OSS
Her er oppfølgjaren til Volvo S60 som
blei lansert i september. Heilt nye
Volvo V60 Sportswagon byr på fleksibilitet og litt meir plass bak utan det
minste kompromiss på sporty design
og spennande køyreopplevingar. Volvo
V60 har det prisvinnande sikkerheitssystemet City Safety som standard. Eit
system som ved kø og bytrafikk sjølv
kan bremse bilen om den registrerer at
ein kollisjon er i ferd med å inntreffe. I
tillegg er Volvo S60 og V60 dei første
bilane i verda som kan stoppe av seg
sjølv for fotgjengarar (tilleggsutstyr).
Les meir på
www.volvocars.no
VOLVO V60
FRÅ KR
339 000,- *
Inkl. v.hjul
*PRIS INKL. FRAKT-, LEVERINGS- OG ADM.KOSTNADER LEVERT FORHANDLAR. VOLVO V60 D3 GJ.SN. FORBRUK 5.5–6.1 L/100 KM. CO2-UTSLEPP 144–162 G/KM.
ALLE VOLVOS DIESELMODELLAR HAR PARTIKKELFILTER SOM STANDARD. ATTERHALD OM TRYKKFEIL. AVBILDA BIL KAN HA EKSTRAUTSTYR.
TREFF VOLVO PÅ FACEBOOK.COM/VOLVOCARSNO OG WWW.VOLVOCAR.NO
Volvo. for life
SOGNDAL:
94 81 80 81
FØRDE:
57 83 72 00
SANDANE:
57 86 84 00
ÅSANE:
55 53 68 00
MINDE:
55 59 97 00
BERGEN VEST:
55 50 15 42
www.frydenbo.no
FM
I denne utgåva kan du lese om:
NR. 1 JANUAR 2011
FYLKESMAGASINET
Instrumental blues | Bratt og skummelt | 7350 egg om dagen
Ordførarkandidaten i Flora | Vårmote – Del 1 | Rett på | Lær deg kystmeitefiske
Zumbaen herjar | Yndestad Mekaniske – 47 år utan å skuffe | Harevadet Hyttegrend
Rett kompetanse kan bli mangelvare | X-ord nr. 45 | Bokbåten Epos lever vidare
Bil og motor - Isuzu D-Max | Lite nytt – Harald og Harald
Framsidefoto: Roy Sunde
Fylkesmagasinet kjem
ut til alle husstandane
i Sogn og Fjordane
Grunnlagt 2001
Øyrane 3, boks 353, 6802 Førde
Er vi alle drikkfeldige tjukkasar?
Tlf. 95 93 99 99
REDAKTØR
ROY SUNDE
[email protected]
Tlf. dir. 95 93 99 90
MARKNADSANSVARLEG
OLE JONNY KLOPSTAD
[email protected]
Tlf. dir. 95 93 99 98
Ønskjer du å nå alle husstandane
i heile fylket med din bodskap
– ta kontakt med meg!
Annonseprisar 2011
Storleik
2/1 side
1/1 side
1/2 side
1/4 side
1/8 side
1/12 side
Ann.pris
33.500,20.500,11.000,6.000.3.600.2.400.-
Årsavtalepris*
26.000,16.000,9.000,4.700,2.900,1.900,-
*) Årsavtalepris betingar innrykk i 14
utgåver frå avtale vert inngått.
Ansvarleg utgjevar og
grafisk formgjeving Inform Media
Trykk Mediatrykk Bergen
Distribusjon Posten
Opplag 42500
Overvekt og fedme har samanheng med mange sjukdommar. Når ein kombinerer det med
det andre funnet i undersøkinga, at vi drikk for mykje, gjev det ei tikkande bombe som ventar
trygdesystemet og helsevesenet om nokre år, dersom ikkje trenden blir snur.
Det er alltid billegare å førebygge enn å reparere og behandle etter at skaden er gjort. I tillegg
kostar det utruleg lite i kroner og øre å gå ned i vekt og opp i form. Punkt ein er å auke aktivitetsnivået: Gå ein tur med kona eller mannen, dra med deg ungen ut på akebrettet, eit treningskort kostar nokre hundrelappar i månaden, men betaler seg tifold. Meld deg inn i Friskis og Svettis, ta turen i symjehallen, stikk innom ei squashbane, sykle, gå til butikken eller
på jobb, vie din betre halvdel enno meir «ekteskapleg» merksemd, ta ein tur på fjellet, ro båt
og lev eit meir aktivt liv.
FM
3 ■ MARS 2011
– Vi er opptekne av å finne dei
gode, positive tinga som skjer i
vårt fantastiske fylke. Vi klarer
ikkje å fange opp alt, så har
du tips om saker som du
meiner vi burde skrive om
– så ta kontakt med meg!
Helseundersøkinga i Nord-Trøndelag (HUNT) er den største helseundersøkinga i Norden, og
representativ for Norges befolkning. Dei siste 30 åra er den blitt gjennomført tre gongar, og
gjev god innsikt i nordmenn si helse. Over 50.000 deltok i siste runda, og konklusjonen er at
nordmenn er for tjukke. BMI har i snitt auka med to poeng for både kvinner og menn sidan
den første HUNT-undersøkinga i 1980, som også viste at vi var overvektige. BMI er ikkje noko
perfekt verktøy – det tek ikkje omsyn til muskelmasse, men det er likevel ei utvikling til uro.
Kanskje enno viktigare er å redusere inntaket av kaloriar, spesielt dei «unødige» i form av
sukker, snop og snacks. Det er viktig å basere kosthaldet meir på grønsaker, frukt, fiber, heilkorn, magert kjøt, fisk osv, heller enn kjappe løysingar med ferdigmat og frosenpizza i kvardagen.
Ein konklusjon i undersøkinga er at vi sit meir, har mindre fysisk aktiv arbeidsdag og kvardag,
og difor får i oss for mykje kcal. Ein time no og då på treningsstudio erstattar ikkje ein dag
med fysisk krevjande arbeid, sjølv om det bidreg positivt i form av betre kondisjon. Difor må
vi som ikkje har slikt arbeid la vere å ete og leve som om vi hadde det.
For å gjere vondt verre tviheld vi på den gode, gamle norske flatfylla, og supplerer med kontinentale drikkevanar. Det seier seg sjølv at det ikkje nødvendigvis er eit gode.
Så meir aktivitet, mindre mat, mindre alkohol og sunnare kosthald er lange steg på veg mot
betre folkehelse. Det skadar neppe om du stumpar røyken også. Du vil takke deg sjølv om
nokre år.
Redaktør: Roy Sunde
I Fylkesmagasinet vil nokre av artiklane vere merka med film og foto-symbol.
Det vil då liggje film og/eller fleire foto om saka på fylkesmagasinet.no
VI EER STOLTE
AV Å KUNNE
FEIRE 10 ÅR SOM
FYLKETS STØRSTE
FYLK
Reklamebyrået Inform Media - 95 93 99 99 - inform-media.no
REKLAMEBYRÅ
REK
3
Instrumental blues i
Flamencolandskap
Steinar Karlsen har lang fartstid i innan blues og
rock, men «Ulydium» er debutplata på eiga hand.
Den mottok særs gode terningkast frå
plateanmeldarane.
TEKST: Roy Sunde FOTO: David Zadig
Instrumentalt overskot
Han har lenge laga instrumentallåtar, til slutt var overskotet slik at han ville
lage ei heil plate.
– Det har vore ein tradisjon å ha med minst ei instrumentallåt på platene eg
har spelt inn med Good Time Charlie og Hot Little Mama. Men eg har skrive
fleire enn dei som er med der. Overskotsmaterialet vart ikkje brukt til noko,
og det var for dumt at låtane skulle bli gløymt. Plateinnspelinga byrja som eit
prøveprosjekt, ved å spele inn fire-fem låtar som eg har hatt liggande. Det gav
meirsmak så eg booka ny runde i studio eit par månadar seinare. I mellomtida
skreiv eg mykje nytt materiale, som og fekk plass på plata, seier han.
Kubansk bluesgalskap
4
Plata er prega av inspirasjonskjeldene til Karlsen.
– Musikken er låtbasert; det vil seie at låtane har tydeleg melodilinjer og
oppdeling i vers og refreng, som om det er ein vokalist med. Ein del av låtane
har veldig spans/kubansk-inspirert tonespråk. Eg er inspirert av Tom Waits sin
gitarist: Marc Ribot, som har gjort nokre flotte kubanske plater. Gitarlyd, lydbiletet og måten å spele gitar på er inspirert av twang-musikken frå 60-talet.
Typisk for slik musikk er tydlege melodilinjer, ofte på dei djupe gitarstrengane.
Mange tenkjer nok på The Shadows, eg vil heller trekke fram Link Wray som
inspirasjonskjelde. Ein pioner med rå og tøff gitarlyd, kombinert med fengande
melodiar og gitarriff.
From Eikefjorden with gitar
Gitarist og låtskrivar Karlsen(31) er frå Eikefjord.
– Der vaks eg opp og budde til eg var 16. Då flytta eg til Sandane og starta
på Musikklinja. Etterpå flytta eg til Bergen. No bur eg med sambuar og 4 kattar
GASSPEIS
Trimline 120 tunnel
i eit lite hus i skogen i Indre Arna. Utanom
speling underviser eg på Kulturskulen i
Kvam to dagar i veka, fortel han.
Mest i band
Karlsen er eit kjent namn musikkglade, etter
lang fartstid i blant anna Good Time Charlie.
– Eg har spelt i Hot Little Mama, frå
1999-2005, og to plater. Eg byrja i Good
Time Charlie i 2003, der eg framleis er med
og har delteke på to plater. I tillegg spelte eg
i Rock’n’Roll Roosters frå 2007-2009, og
var med på 1 EP. Og så spelar eg med jamne
mellomrom diverse prosjekt i lag med Jarle
Grotle og Laila Beathe Førde, begge frå Bremanger.
Sjekk ut heimesida for ein smakebit av
musikken: www.steinarkarlsen.no
Kombinér
det vakre og elegante,
med det reine
og miljøvennlege!
Tlf. 57 82 99 90 E-post: [email protected]
Firdav. 14 • 6801 Førde • www.gastech.no
www.inform-media.no
3 ■ MARS 2011
FM
– Det er sjølvsagt veldig kjekt og inspirerande å få så positiv reaksjon frå platemeldarane. Det er gøy at musikkjournalistane gjev så mykje plass til alternative genrar. Det støttar jo absolutt opp om tanken på å gjere ein oppfølgjar,
smilar han lurt.
– God kritikk skadar ikkje platesalet heller?
– Det er for tidleg å sei korleis salet går via distribusjonselskapet, men eg er
nøgd med direktesalet. Interessa for konsertar er aukande, men det blir ikkje
stadionturnè, ler han.
Audi A4 allroad quattro® - nå med 2.0 TDI 143 Hk!
Den opptrer like godt på veien som utenfor, og er dessuten spekket med det siste og beste innen teknologi og
sikkerhet. Audi A4 allroad quattro® loser deg trygt og komfortabelt dit du skal, uansett om ferden går til fjells eller
bare en rask tur gjennom kaotiske storbygater.
Audi A4 allroad quattro® fra kr. 480.000,-*
Teknikkpakke:
Navigasjonspakke:
Xenon plus, Audi parkeringssystem bak
Cruise control og Audi sound system
Nå kr. 16.900,- veil. kr. 21.790,-
Navigasjonssystem basic, Førerinfosystem i farger
Avtakbart tilhengerfeste
Nå kr. 14.900,- veil. kr. 35.600,-
3 ■ MARS 2011
Velg blant følgende pakker til kampanjepriser:
FM
5
Audi Q5 - nå med 2.0 TDI 143 Hk og 2.0 TFSI 180 Hk!
Utstyrt med quattro permanent firehjulsdrift er dette en bil som garanterer enestående kjøreopplevelser
uansett underlag. Samtidig er nye Audi Q5 sportslig uten å være ufornuftig, og overbevisende uten å være
skrytete. Utfordringen blir da å finne utfordringer.
Audi Q5 fra kr. 490.300,-*
Velg blant følgende pakker til kampanjepriser:
Sportspakke:
19” alu.felger i 5-arms design
Designpakke sport
(sportsseter og valgfri dekor)
Teknikkpakke:
Xenon plus og Cruise control
Audi parkeringssystem bak
3-eikers sportsratt i skinn
Nå kr. 19.900,-
Nå kun kr. 16.900,-
veil. kr. 28.050,-
veil. kr. 20.010,-
* Veiledende pris levert forhandler, inkl. frakt og leveringssomkostninger. Årsavgift kommer i tillegg. Drivstofforbruk 0,62-0,93 l/mil ved blandet kjøring. CO2-utslipp 164-218 g/km.
Tallene gjelder samtlige motorer som tilbys. Bildet kan avvike fra tilbudet.
De
te
rb
ra
tt,
Du står i ei skummel fjellside og vurderer å ringje
etter hjelp. Sjå no for deg at nokon legg is og
snø i den same fjellsida. Ville du da tenkt; ja
no går det fint? I Sogndalsdalen ikkje
bere står dei i fjellsida, nei, dei tek fart
før dei hoppar ut frå ho.
3 ■ MARS 2011
FM
6
er
sk
um
m
elt
Sjå film og fleire bilder på
fylkesmagasinet.no
TEKST og FOTO: Joachim Vie
og
de
t
– GJE EIN VARM APPLAUS for Torgeir Sværen Henjum
frå Sogndal, mannen som skal ha mykje av æra for at
vi har Norgescupen i Freeride no, ropar speakeren til
god mottaking hos publikum. Sogndal fekk også i år
arrangere ein av seks konkurransar for å kåre den
beste frikøyraren på ski og brett i Norge. Dei beste
utøvarane i Norgescupen får heider og ære, gode relasjonar til sponsorar, og i nokre tilfelle blir dei invitert
til å delta i prestisjefulle konkurransar ute i verda.
Mange om tryggleiken
– Kan vi berre vente litt, vi kjenner han der, seier Nora
Helleland. Saman med Morten Christensen og Silje
Storevik har dei grave seg ei sittegrop under to lokale
reklamebanner.
– Kom an Torkjell, ropar dei i det han set utfor ei
fjellside ein knapt kan fote seg i. At han umogleg kan
høyre dei er ikkje så viktig.
– Vi kjenner jo mange som køyrer, svarar dei i kor
på spørsmål om kvifor dei har sett seg til her i kulden.
Nora bur austpå, men prøvar å kome seg heim så ofte
som mogleg.
– Vi likar jo å stå på ski, og her i Sogndal blir det
mykje toppturar, stadfestar Silje.
– Det er ingen tvil, det blir ein av dei lokale som
vinn, Torgeir, Steinar eller Henrik!
I fjellsida står ein ny deltakar og vurderer om han
skal hoppe eller ikkje. Publikum jublar medan køyraren hiv seg ut i dagens høgaste dropp. Han landar i eit
kaos av snø før han skyt vidare ned fjellsida, og publikum veit å setje pris på våghalsen.
Undervurdert
– Om deltakarane leverar inn startnummeret skal dei
få ein hamburgar i byte, proklamerar speakeren, og
legg ikkje skjul på at elevane frå Sogndal vgs. har gjort
ein god jobb på grillen.
Vil ha gard
oppe i
fjellsida
FM
3 ■ MARS 2011
Kjentfolk
Frikøyringsmajor Roar
Erlandsen (t.v.) og
redningsansvarleg Stein Falsen Møller.
▲
– Vi spelar ikkje golf akkurat, det er masse logistikk,
seier Roar Erlandsen, Frikøyringsmajor, sortert under
frikøyringsgeneral Per-Odd Grevsnes. Han snakkar
om kapp med speakeren, som spelar musikk frå iPhonen mellom kommentarar om deltakarane og plasseringar. Deltakarane står oppe på framsida av Frudalshesten i Sogndalsdalen, og måtte trakke opp til
start for eiga maskin.
– Vi har lege på plass, saman med ei alpin redningsgruppe og ein tindevegleiar som har sjekka snøtilhøva
og rasfare, i tillegg eit dommarpanel. Tryggleiken er i
førarsetet, men ein kan jo ikkje gardere seg mot alt.
Jobben vår er å ha folk her i fall det skjer noko, fortel
Erlandsen vidare.
– Om ein misser ei ski eller ein stav, er ein automatisk diskvalifisert, informerar speakeren. Erfaring viser
at løparar som ramlar, eller mister utstyr, ofte satsar
over evne, for å rette opp inntrykket. Det kan føre til
nye og alvorlege krasj. Redningsansvarleg og tindevegleiaraspirant, Stein Falsen Møller kjem gåande frå
ei solfylt side og ned i skuggen kor speaker og publikum er.
– Det er vel ein generell skredfare på 2, av 5, altså
moderat. Det kan vere lommer av meir farleg snø,
men det er ikkje snakk om store skred i så fall, fortel
Stein, som har grave snøprofilar til den store gullmedalje.
– Det blir ein heil del profilar ja, og snøen oppfører
seg stort sett fint, smilar han før det sprakar i radioen
og han legg av garde.
– Dette arrangementet er jo rett inn i faget vårt, fortel
lærar for VG2 reiseliv, Britt Hovland Selseng. Dei står
for servering, organisering og opprydning. I ei grop i
snøen sit nokre av elevane og smilar nøgde. Det ser
ikkje ut til å plage dei at dagens klasserom er ei hole i
snøen.
– Det er jo eit knallgodt arrangement, men eg veit
ikkje om sogndølane har fått det med seg, seier ho på
klingande sogning. Det er stort sett tilreisande og austlendingar ein høyrer når ein beveger seg blant publikum.
– Det er jo synd, for i Europa trekkjer slike arrangement mykje folk! Eg er glad eg kan lære elevane at dette
faktisk er stort, og at vi ikkje må sjå på fjella som ein
trussel, slik vi gjerne har gjort opp gjennom tidene i
Sogndal.
– Til start står ein nøttebrun, og kanskje Sogndals
penaste fyr, min sambuar Njål Sund, fortel speaker til
latter frå publikum. Stort i Europa, men likevel eit
lokalt arrangement med lokale køyrarar. Eller som deltakar i snowboard dameklassa, Eline Andre Garlie sa
det:
– Eg har vore med på det her i tre år, men det er dei
same folka eg treff kvar gong.
Ikkje berre seier det oss at miljøet består av få, men
også at det ikkje er for kvar og ein å setje utfor ei
stupbratt upreparert fjellside med klipper.
Ikkje nok med at du skal ned i live, du skal
vere raskast, hoppe frå den høgaste
klippa, velje den tøffaste vegen ned
– og du skal gjere det heile med
stil og flyt. Er det rart det er
få?
7
- Eg vil ha meg
ein gard oppe
i fjellsida
– Eg er jo for gammal til å sitje heime, så eg ville
no vere med.
Eline Andrea Garlie frå Naustdal stilte i klassa
snowboard damer. Legen hennar hadde nok sett
at ho tok det litt meir med ro, sidan ho har ein
kneskade.
– Eg er kjempenøgd, forholda her er fantastisk
bra. Eg køyrde ei kjedeleg linje i kvalliken, og fekk
lite poeng men fekk kjent på kroppen at den fungerte så då valte eg ei meir krevjande linje i finalen
og vann! Kjempeflott face arrangørane hadde
funne, all kredd til Sogndal freeride.
Opp og fram med damene
3 ■ MARS 2011
FM
8
Eline er busett i Lillehammer og deltek i Norgescup Freeride på fjerde året. Er forhandskvalifisert
i alle konkurransane, etter tredjeplass samanlagt
i cupen i fjor.
– Det er viktig å få fram damene i sporten, seier
ho bestemt. Sjølv er ho sjølvstendig næringsdrivande og kurshaldar for instruktørutdanning
innan snøbrett, og sit som vara i styret til Den
Norske Skiskole.
– Vi er kanskje litt late i dag, og vil helst bli
dratt opp fjellsidene, men det er jo dette som er
fantastisk. Nesten galskap, når ein nyttar to timar
opp for tre minutt med køyring, flirar ho. Så vendar ho hovudet mot fjelltoppane som er bada i
sola på veg ned.
– Sjå på det her, det er dette det handlar om. At
ein tek i bruk naturen som ein leika i og vaks opp
i. Ein må ikkje berre gå rundt og tenkje at fjella er
farlege, slik det verkar som enkelte gjer, meiner ho.
Men respekt skal ein ha! Eline reiser mykje, både
i Norge og i utland for å stå på snowboard.
– På slike arrangement både treff ein likesinna
og får reise mykje rundt, seier ho og klemmer 71
grader Nord-vinnar Mari Wedum, som akkurat
susa ned fjellsida.
– Når eg kjem attende til fylket skal eg ta med
meg alle erfaringane eg har samla. Draumen er
at eg skal ta med meg kjærasten min (Torbjørn
Paulsen, som også kjører i NFC) og kjøpe ein gard
oppi ei fjellside, ropar ho på veg bort til ein gjeng
deltakarar.
Normalt ville Eline valt ei
halsbrekkande linje ned
Frudalshesten, men sidan
ho slit med ein kneskade,
så blei det ein «kosetur».
Eline (t.h.) i prat med 71
grader nord vinnar Mari
Wedum. På scooteren sit
Fred Syversen, kjend frikøyrar, og ikkje minst
kjend for å ha køyrt utfor
ei over 100 meter høg
klippe under ei filminnspeling i Alpane.
AVIS - Fjordane Bilutleige
tilbyr bilar til dei fleste føremål, stasjonert på fylgjande stadar:
- FLORØ
- FØRDE
- LEIKANGER
- MÅLØY
- SANDANE
- SOGNDAL
- STRYN
Pristilbod og reservasjon på
telefon 57 72 50 80
www.avis.no
KOSTNADSFRI
RUTEREPARASJON
PÅ DAGEN!
• Glass- og frontrutereparasjon/skift
• Klimaanlegg reparasjon/påfyll
• Skadereparasjon
• Lakkering
• Solfilm
Skade- og lakkverkstad for: Biltreff, Sunnfjord Auto og Opus.
Opningstider: Mandag - fredag 730 - 1600
ning.
s
i
v
l
i
t
n
e
m
m
o
Velk
Enkel servering
Finn inspirasjon til din neste ferie hos oss!
Delta i Hobby-lotteriet, og ver med
i trekninga av mange flotte premiar!
12.
Kjempetilbod på utstillingsvogner:
FM
3 ■ MARS 2011
Hobby Excellent
540 KMFe
Dethleffs Magic Edition
545 DBM
Med følgjande ekstrautstyrspakke:
Steikeomn, Havana stoffkombinasjon
og 12V med batteri og ladar.
Ord.pris med utstyr: kr 201.350,-
Med stor utstyrspakke: Ekte skinn, glatte
plater sølv, alufelgar, Ultraheat 230V til
Truma kamin og golvvarme 230V ++
Ord.pris med utstyr: kr 302.600,-
kr 179.000,-
Tilbod:
inkl. 11 kg gassflaske, frakt og lev.kostn.
lt!
Sjå det utsti
kr 269.000,-
Tilbod:
inkl. frakt og lev.kostn.
9
Alle som kjøper ny
vogn denne helga
får med Ventura
Basic Large lettvekstelst inkl. i
prisen!
Vi fyller eine bilhallen, og har i tillegg utstilt vogner
og campingbilar ute. Start ferieplanlegginga hos oss!
Sjå vårt
kt på
a
utv l av bru
ff.no
www.biltre
Ventura og Isabella fortelt • Utstyr • Delelager • Verkstad
NB! Opningstider: Laurdag 12. mars kl 10-16 og søndag 13. mars kl 12-16
Forhandlar for:
• BMW • Mitsubishi • Bruktbilar
• Hobby campingvogner og bubilar
• Dethleffs campingvogner og bubilar
• Fendt campingvogner og bubilar
Medlem i Norges Caravanbransjeforbund • NCB-autorisert Caravanverkstad
3 ■ MARS 2011
FM
10
E-PRAT
med ÅSHILD KJELSNES Alder: Fødd 1957. Bustadkommune: Flora. Yrke: Fylkesvaraordførar
Aktuelt: Åshild Kjelsnes er
leiar av Nasjonal rassikringsgruppe, som jobbar
for rassikring av alle
offentlege vegar innan
2030.
gjennomsnittet, for alle vennane mine veit at
eg heller drar på ei reise enn å kjøpe nye gardiner.
Korleis ligg ein ann i høve dette målet? – Midt i
trappa! På dei 10 år Nasjonale rassikringsgruppe har vore i aksjon har det vore stor auke i
forståing for at rassikring er eit nasjonalt
ansvar vi må ta på alvor. Då vi starta var dei
årlege løyvingane på ca. 250 mill kr. Med den
takta ville rassikring bli eit evigheitsprosjekt.
No vert det løyvd 1 mrd pr. år, men kostnadane,
kunnskapen om ras og klimautfordringane gjer
at vi framleis har eit etterslep på rassikring på
fleire titals milliardar. Derfor må vi springe
trappa litt fortare.
Kva har du liggande på nattbordet? – Lommelykt, klokkeradio og boka «Tre koppar te» av
Greg Mortenson og David Oliver Relin
Kva trengs for å oppnå målet? – Ut frå dagens
kunnskap trengs det 2 milliardar kr årleg for å
komme i mål, ei dobling av dagens løyving. Då
vil ein vere à jour i 2030, og det blir ikkje så
krevjande å halde vegnettet rassikkert for
framtida. Det betyr ikkje betyr at vi ikkje trur
det vil verte hendingar – naturen er lunefull og
mektig – det veit vi alle.
Kva er den største utfordringa i høve å få på
plass rassikring av alle offentlege vegar? – Vi,
og folk elles, forstår at ein ikkje kan ordne alt i
ein fei. Vi jobbar i 20-års perspektiv for å sikre
kjende raspunkt. Det meiner vi er eit nøkternt
og tomodig krav, med respekt for at det er
mykje som skal på plass. Den største utfordringa er vilje og handlekraft frå regjering og
storting til å prioritere rassikring i neste rullering av Nasjonal Transportplan. 2 milliardar kr
pr år er ikkje urealistisk, eg har forventingar til
at regjeringa føl opp opptrapping dei har starta.
Teikn eit bilete av deg sjølv slik du trur andre
oppfattar deg? – Kanskje ærleg, sta og blid? Eg
trur også mange meiner eg ikkje prioriterer som
Beskriv den ultimate frihelga. – To alternativ.:
Hytteliv utan sakspapir og berre styre tid og
gjeremål sjølv, gjerne med besøk av ungdommane våre, eller tur f. eks. til Paris med min
kjære, der vi kunne sitte på ein fortauskafé og
beundre det glitrande Eiffeltårnet om kvelden.
Kva musikk/musikarar lyttar du til? – Eg vaks
opp i ein musikalsk heim, med mykje klassisk
musikk. Det har eg tatt med meg, men eg er
glad i mange sjangrar. Eg lyttar til alt frå Bach
og Sarah Brightman til die Toten Hosen og
Nightwish. Blant favorittane finn du Queen,
Abba, Billy Joel, Odd Nordstoga, Hellbillies og
ikkje minst Jan Werner Danielsen. Stemma
hans kan aldri erstattast, det er synd at han
døydde så ung.
Du har invitert fire vener til middag heime hos
deg sjølv. Kva serverer du dei? – Eg ville alliert
meg med mannen min og bedt han diske opp
med raspeballar. Det hadde vore bankers i venneflokken, han lagar dei beste i mils
omkrets. Så skulle eg følgt opp med god kaffi
og Cognackake etter oppskrift frå Bestebakken
i Luster.
Kva drøymde du om å bli då du var liten? – Det
varierte mellom flyvertinne og radiotelegrafist.
Flyvertinnedraumen havarerte då eg innsåg eg
ikkje vart meir enn 152 cm høg og fekk flyskrekk. Ambisjonen om å bli radiotelegrafist
forsvann då morsealfabetet gjekk ut på dato.
Kva får deg skikkeleg irritert? – Når folk ikkje
gidd å bry seg om andre, men er opptatt av seg
sjølv og å sikre eigne fordeler.
Du får 50.000 kroner du skal gje til eit lag eller
ein organisasjon. Kven får pengane og kvifor?
– Pengane ville gått til Amnesty International.
Kan du finne ein organisasjon med ei meir prisverdig målsetting enn drømmen om ei verd der
dei grunnleggande menneskerettane vert oppfylt for alle?
Kva hugsar du best frå barneskulen? – Det eg
hugsar aller best er dei flotte skuleturane i
Årdalsfjella både til fots og på ski.
Kva ville du vist fram for ein turist som kom til
heimstaden din? – Helst ville eg tatt han med
frå perle til perle, Kinn, Svanøy, hellerisningane i
Ausevika osv. Ein kortversjon er opp på Brandsøyåsen og vise fantastiske Flora frå storhav til
breen, med utsikt frå Alden til Sagafjella. Når
eg først var i Brandsøya ville eg tatt han med
heim på tunet så han fekk prøve å mate «hushjorten» vår. Så ville eg vist han rundt på
Fjordbase og mangfaldet av aktivitet som finns
der, teke turen gjennom Strandgata og innom
Kinn bryggeri, der han kunne få smake lokalt øl
brygga med kjærleik. Eg ville avslutta med
middag på Kinarestauranten ytst i Strandgata.
Ikkje fordi lokaliteten er så spesiell, men du får
den beste kinamaten på Vestlandet der. Det er
i alle fall eg viss på. Med litt flaks kunne vi sjå
solnedgangen vest i havet frå Fugleskjærskaien
etterpå.
Vi jobbar i 20års perspektiv
for å sikre kjende
raspunkt
Kos
Kos
FM
3 ■ MARS 2011
Kos
Vinterhygge
Handel og kos
midt i Førde!
de!
11
Gyngehesten | Leikebutikken Yes | Førde Libris | Bunnpris | Rema 1000 | Fastfrilans | Førde Multimedia Torg | Mobildata | Gullsmed & Urmakar Brændmo & Pettersen
Audhild Viken | Jernia Førde | Kid Interiør | Sybutikken | Ting | Olefine - Naustdal Dampbakeri | Spiseriet | Bik Bok | Carlings | Chatlet Sport1 Førde | Cubus | Dressmann
Jakt og Fritid | Lindex | Mozart | Non Stop Sko | Smia Dame | Smia Herre | Skoringen | Vivikes | Centrum Salong | Parfymelle | Non Stop Sko
Opningstider:10–20 (10-16) Matvarebutikkane har eigne opningstider
gåkovert
Vårt elektroniske gåvekort kan nyttast i våre butikkar!
Følg oss på
Reklamebyrået Inform Media
Handel
7350 egg
om dagen
3 ■ MARS 2011
FM
(sånn cirka)
I eit landbruk med store utfordringar og stadig endring lukkast den som
evner snu seg om. Bente og Bjarte Nordanger satsar på egg som tilleggsnæring
– og lukkast med det.
TEKST og FOTO: Roy Sunde
Sjå film og fleire bilder på
fylkesmagasinet.no
12
Garden til Bente og Bjarte Nordanger ligg på
Sande på Sandøya i Gulen, eit par steinkast
unna Hordaland og Mongstad, der dei for to
år sidan kunne opne sitt nye hønsehus for
storproduksjon av egg – to år etter at dei
valte å satse.
– Du må sette skoa her, seier Bjarte Nordanger og finn fram kvite plastfrakkar til nysgjerrige journalistar. – Det er veldig strenge
krav til hønsedrift og kva ein lyt gjere for å
unngå sjukdom. Eg veit ikkje om eit hønseri
er meir utsett for smitte, men konsekvensane
er i alle fall mykje større, fortel han og viser
oss inn i lokalet der egga blir frakta frå hønsedelen av huset og opp i emballasjen. – Her
må de bytte sko igjen, forklarar han i det vi
når neste sone, tre meter unna, ved inngangen til hønseriet.
Bjarte, og ei tilfeldig valt høne
som fekk æra av å representere
dei andre under ein rask fotoshoot.
7200
Der inne ventar over 7000 høns, travelt opptatt med sitt.
– Skal du ha fleire enn 7500 må du ha
konsesjon. Og for å få det må du ha hatt
løyve før, så det var ikkje aktuelt for oss når
vi starta. Det er same investeringa om du
skal ha 5000 eller 7500. Då bygger ein så
stort som ein kan, fortel han. Inne i hønsehuset er det høgt støynivå, og eit yrande liv,
på fleire plan. Nokre eggprodusentar ligg
roleg for seg sjølv inne i avlukka der dei
trekk inn når dei skal verpe egg, andre sit på
Vi er overbevist om at
frittgåande
er mest
framtidsretta
pinnar og studerer inntrengjarane med eit skrått blikk. Mesteparten flokkar
seg rundt brøda Bjarte spreiar rundhanda ut på golvet. – Om du syns dei bråker
no skal du høyre dei på morgonen når dei fleste verper, smiler han. Og verper
gjer dei. – På det meste legg 98 prosent av hønene legg egg dagleg. No er vi i
veke 55 av livet deira, og nok nede i cirka 95 prosent og 7200 høner. Vekeproduksjonen ligg no på rundt 45.000 egg, seier han, og fortel om ei hektisk karriere for hønene. – Unghønsene er 16 veker når dei kjem, og byrjar å verpe når
ca. 20 veker gamle. Full produksjon når ein frå veke 23-24, og så produserer
dei egg til dei er 76 veker. Då må vi skifte heile besetninga, det er eit krav. Deretter har vi fire veker opphald, der vi vaskar og desinfiserer anlegget, forklarar
han.
Frittgåande
Ekteparet Nordanger satsa frittgåande.
– Då vi byrja tenke på dette var eg fylkesleiar i bondelaget, kom i kontakt
med ulike miljø, og såg moglegheita for å starte med høns. Produksjonen er
regulert, så ein må ha på plass avtale med eggmottakar og stå på venteliste.
Etter halvtanna år kom opninga. Vi trudde det skulle ta lenger tid, men vi kasta
oss rundt og satsa. Valet enda med frittgåande høns, sjølv om det er lov med
bur også. Vi er overbevist om at frittgåande er mest framtidsretta, sjølv om det
er meir arbeid og større utfordring. Det er best for dyra, og då er det beste løysinga for oss, seier han, og legg til at anlegget tilfredsstiller nye arealkrav som
kjem neste år.
Eit hønsehus med plass til 7500 høns er eit solid løft økonomisk.
– Vi bikka ikkje fem millionar kroner på driftsbygg og inventar, men det var
veldig nær. Det er eit alvorleg løft for oss, det er det ikkje tvil om. Ein lyt vite
at det fungerer etterpå.
Ei årsak til at dei valte å satse på høns er ønsket om å vere bonde på heiltid.
– Det er mjølkeproduksjonen vi lever av. Begge jobbar heiltid på bruket, og
det er slik vi vil ha det. For oss er det slik at skal ein vere bonde lyt ein vere
bonde for å leve av det. Difor har vi prøvd å satse på fleire felt. Det er betre
enn å vere bonde på deltid og springe rundt og hente pengar andre stader. Av
m2
3 ■ MARS 2011
og til skulle ein kunne ønske å vere meir einsretta i drifta, men vi trivast med å
ha det litt spreidd og å ha fleire bein å stå på. Til no har vi vore i samdrift, men
den går vi diverre ut av til nyttår. Vi finn nok ei løysing, for vi ønskjer å ha
ferie og leve som «vanlege» folk, seier han.
Enkel rekneskap
Etter to år med drift er konklusjonen at det har gått bra.
– Vi har lukkast i å få eit bra resultat. Det er eigentleg veldig enkelt å finne
ut av når ein driv med høne. Det er egg minus fôr, så sit ein med fasiten på om
det har gått bra eller dårleg. Ting som dødlegheit, kvalitet på egg osv spelar
inn, og det hjelp godt på at renta på lånet har vore gunstig også. Vi fekk også
støtte på 600.000 kroner frå Innovasjon Norge. Det var, saman med tilliten frå
banken, avgjerande for at vi våga satse. Vi fekk raskt god kvalitet på egga, og
vi har heller ikkje mista mange høner så langt. Men det er små marginar, så
ein skal ikkje gjere store feil før det gjev store utslag, fortel Bjarte. – Teknikk
er fantastisk når det fungerer, men det kan gjere deg sløv. Hos oss fungerte alt
heilt topp, men brått gjekk noko gale, og det vart for lite vatn i to dagar. Då
stupte produksjonen, fortel han. – Med 7500 høner laus går det fort gale om
det klikkar. Dei er ikkje snille når dei blir stressa, og det er ei utfordring. Blir
dei redde klumpar dei seg, og dei underste får lite luft. Ein kan miste mykje
fugl på den måten, fortel han. Og som troll i ord kvepp nokre tusen høns til i
det journalisten prøver å knipse eit blinkskot. Hønene slår med vingene for å
flytte seg opp og fram. Lyden kan kveppe hjarteinfarkt på ein stakkar. – Dei
roar seg veldig raskt ned, seier Bjarte, og får heilt rett. Få sekund seinare er dei
samla i brødpikking att.
Slow food
13
Hest på si
Som ei anna attåtnæring har dei fire islandshestar på beite.
– Vi driv stall i tillegg til gardsdrifta. Det er mest ein hobby vi prøver avgrense
tapet på, slår han fast med eit smil, medan han prøver lokke hestane bort til
gjerdet med brød og gode ord. – Det er kona som er stallmeister, men ho er i
Bergen i dag, unnskyldar han dei lite velvillige hestane. Til slutt lyt vi ta beina
fatt. – Dei har nett fått frukt, så dei er vel ikkje så svoltne, slår han fast, og
fortel om bruksområdet. – Barnehagen her nede er innom med kvar unge ein
til to gongar i året. Vi har også hatt rørslehemma personar innom for å ri fast,
ein gong i veka. Elles er det spesielt jenter frå 8 til 15 år som er veldig interessert
i hest som er her på nybyrjarkurs, samt ein del hyttefolk som kjem innom. Vi
skulle gjerne satsa meir på slikt, men døgnet har berre 24 timar, slår han fast
▲
I botnen av drifta ligg produksjon av mjølk.
– Mjølkeproduksjon gjev ikkje den beste innteninga, men det er sjeldan ein
ikkje tener pengar på mjølkeproduksjon. Likevel er det basisen for drifta. Og
så satsar ein på økt overskot på andre ting, fortel Bjarte, som også har satsa
utradisjonelt på kalv som tilleggsnæring.
– Vi sel kalvekjøtet direkte til forbrukar, etter å ha kasta oss på i Sponheimtida. Då skulle alle vidareforedle, og vi er lettpåverkelege og likar utfordringar,
slår han fast med glimt i auget. – Det er ei låg satsing, der Nortura slaktar for
oss, og vi leiger lokale til pakking, merking med meir. Før var vi aktive på Bondens marknad og liknande, men det kravde så mykje at vi slutta med det. Men
det gav oss erfaring, nettverk, og ein marknad å levere kjøtt til. Kalv er sjeldan
i butikk, fordi kiloprisen blir høg. Slaktevekta er jo berre halvparten av vakse
storfe. Marknaden har ikkje vore villige til å betale høg nok pris i Nortura-systemet til no. Det er gjerne dei delane av kalven ein kan ta høg utpris på restaurantar vil ha, seier han, som biffar og filetar. Det vanlegaste produktet vi leverer
er ein kvart kalv. Nortura slaktar, har det til møring og grovparterar, så overtek
vi og tilpassar eventuelle ønskjer frå kunden. Om ein kjøper ein kvart kalv er
kiloprisen 140 kroner kilo, anten det er kjøttdeig eller indrefilet, mens indrefileten åleine kostar 350 kroner kiloen. Om ein kjøper ein kvart kalv får ein jo
litt av alt, fortel han.
– Det er ikkje på impuls dette, det går 14 dagar frå slakt til levering. Vi slaktar 1-2 gongar i månaden, seier han og trekk fram ei veldig positiv side med
lokal mat. – Som bonde føler ein det ofte som det blir mykje negativ omtale,
medan lokal mat gjev tilbakemeldingar om at det er flotte produkt.
3 ■ MARS 2011
FM
OPEN HELG / Ope: Fre 10 - 18 / Lør 10 - 17 / Søn 12 - 16
Fredag 4. - søndag 6. mars
Adria importøren stiller med
representant på fredag.
NCC Sogn og Fjordane stiller
med representant.
14
Vi viser fram 2011-modell Adria bubilar og vogner samt FlexiCamp stålfortelt
Skriv du kontrakt denne helga får du:
• GRATIS fortelt, gassalarm og brannsløkkjar ved kjøp av 2011-mod vogn
• GRATIS markise, gassalarm, røykvarslar og radio/CD ved kjøp av 2011-mod bubil
• GRATIS vognruller ved kjøp av FlexiCamp
Vi har nokre få 2010 bubilar / vogner som vert selde til sterkt reduserte prisar!
Vi ønsker gamle og nye kundar velkomne inn til
ein hyggeleg caravanprat med noko attåt!
Caravan Vest AS
Tlf: 57 82 62 50
vanvest.com
www.flexicamp.com • www.cara
DRØYMER DU OM
EIT LIV UTAN LINSER
OG BRILLER?
Vi opererer langsynte, nærsynte, skeive hornhinner,
alderslangsynte, grå stær og deg med dårleg mørkesyn.
Smertefri, rask behandling for eit nytt liv!
Rentefri delbetaling. Uforpliktande forundersøkelse!
Ein av Europas dyktigaste synskirurgar
TTa kontakt for meir informasjon og referansar!
Synskirurgi
er ei tillitssak
Alderslangsynt?
Ikkje la alderdomsbetinga langsyn
legge avgrensingar på ein aktiv alderdom.
Ein enkel, smertefri og rask operasjon er
alt som trengs. Etterpå kan du legge briller
og linser på hylla, og starte eit nytt liv.
FM
▲
om tidsklemma som festar grep i Gulen også. – Vi har idear. Til dømes
kunne det vore spennande å prøve ut eit opplegg med ridetur til Sande sitt
høgste fjell, og servering av mat med basis i kalvekjøt. I klårt ver har vi
utsyn til sju kommunar og stor sjanse for å treffe både hjort, havørn og
andre dyr på vegen.
Møttes på halvvegen
At paret skulle ende i Gulen var ikkje sjølvsagt. Men at dei skulle bli bønder var bombesikkert.
– Garden kjøpte vi i 1987 på den frie marknaden, men vi er ikkje frå
Gulen. Eg er frå Bergen og Bente er frå Tromsø. Eg brukar å seie vi møttest
på halvvegen medan vi gjekk på jordbruksskulen på Stend i Fana, ler han.
– Vi ønskte begge å bli bønder, så vi hadde det nok i genane, men ingen
av oss hadde noko odelsgard. Bente hadde besteforeldre på Austrheim,
som ho vitja kvar sommar, medan eg hadde ein onkel som dreiv gard i
Radøy. Når vi vitja besteforeldra mine enda det alltid med at eg var med
onkel i fjøsen, køyrde traktor osv. Vi hadde aldri planar om å bli noko
anna enn bønder, smiler Bjarte.
Framtida som bonde trur han på.
– Eg er betinga optimist, men trur ikkje nokon blir rik av landbruk på
våre kantar, ikkje på pengar i alle fall. Har ein ei genuin interesse for yrket
er det høve til å både leve av det, og leve ganske godt med det. Stoggar ein
opp og står på staden kvil har ein alt byrja å avvikle, så ein må følgje med
i faget og hive seg rundt når høvet byr seg. Ein kan ikkje bygge hønsehus
til fem millionar kroner kvart år, men ein kan heller ikkje kvile på kva far
din investerte for 25 år sidan heller, slår han fast og kjem inn på utfordringar i landbruket. – Vi er like effektive som resten av landet inne i driftsbygga våre, men dagens landbruk er meir arealintensivt. Buskapen er
større og krev at ein haustar meir. Det er ei utfordring å rekke over nok
areal på våre kantar, på grunn av topografien vår, samt at vi har mykje
nedbør i vekstsesongen. Større areal gjev også meir frakt, som ureinar og
slepp ut CO2. Landbruket er avhengig av at folk meiner vi steller godt
med kulturlandskapet. Det gjer legimitet for dei tilskota vi får. Blir ein
pressa til effektivisering kan mykje landbruksjord gå ut av drift, fordi vi
ikkje har tid til å stelle areal som er bratt, lite eller har dårleg arrondering.
I eit fylke som er så avhengig av turistar får det uheldige konsekvensar.
Det er heller ikkje er bra at areal går ut av produksjon, når det er for lite
dyrka areal totalt sett i høve til jordas aukande befolkning. Norge har pengar til å kjøpe mat til folket sitt, men er det rett å auke prisen på mat i Uland, slik at fleire svelt der, medan vi kan eta oss mette på deira bekostning? spør Nordanger.
Tilknytta kirurgar: dr.Thilesen,
dr.Plesner, dr. Meberg
Sogn og Fjordane Synskirurgi, Sørstrandsvegen 9, 6823 Sandane
Tlf.57 86 74 00 • www.synskirurgen.no
3 ■ MARS 2011
I tillegg til mjølke- og eggproduksjon har også Bjarte og Bente fire islandshestar.
Dei takkar ikkje nei til litt dagsferskt brød, på ein kald vinterdag.
Vårfest 9. april
Vassendgutane og Heimalanne
- Her vert det høg allsangfaktor og god
stemning i begge etager.
Bill kr 420,- / 450,- i døra.
Dansegalla 16. april
Musikk og dans frå to scener
med Bjørns Orkester, PK og
Dansefolket og Dansebændet
Eige Elvis-show med Isak Søraa!
Bill kr 300,- / 350,Bill til desse arrangementa får du kjøpt
i resepsjonen på hotellet.
Tlf: 57 83 40 00 Fax: 57 83 40 01 - [email protected]
15
Sunnfjord Energi er eit energiselskap med 120 tilsette. Vi driv med
produksjon, distribusjon og sal av fornybar energi i Sunnfjord og ytre
Sogn og andre aktivitetar knytt til dette. Hovudkontoret vårt ligg i Førde.
Skoseljaren
Som spiss scora han mål
med hoftefeste. Til hausten
kan det henge eit ordførarkjede om halsen. Bengt Solheim-Olsen er mannen frå
gata som samla Høgre.
TEKST og FOTO: Joachim Vie
– Skal de inn til Bengt, spør sambuar Therese
Svortevik smilande når vi rundar hjørnet på
skobutikken. – Berre gå inn i smauet der og
opp trappa. I eit kvitt, lite trehus i Florø sentrum, i andreetasjen på skobutikken, driven
av familien Solheim-Olsen sidan 1897, er det
to dører. Den eine tek deg ned ei trapp som
buktar seg nedover mellom skoøskjer og
gjennom ei lukt av skinn og nye sko. Bak den
andre er det lukta av morgonkaffi, egg og
bacon og ein smørblid Bengt Solheim-Olsen
som tek imot oss.
3 ■ MARS 2011
FM
Konsulent
– kraftmarknad
Sunnfjord Energi si marknadsavdeling har ansvar for kraftomsetning til
kundar i forsyningsområdet.
16
Arbeidsoppgåver: Stillinga vil medføre utstrakt kundekontakt, både
med privat- og bedriftskundar, samt tilliggande oppgåver. Du vil vere
fagleg ressursperson i avdelinga for lovverket som regulerer omsetning av kraft og nettleige, samt ha ansvar for effektiv bruk og
oppdatering av ny funksjonalitet knytt til kundesystemet. I tillegg
vil du være back-up for prognosering og avrekning av produksjon og
forbruk mot Statnett og Nordpool.
Din profil: Vi søkjer deg som har relevant utdanning på høgskulenivå,
og som har interesse for system, regelverk og kraftmarknaden. Du er
omgjengeleg og kundeorienter og har interesse for jus og økonomi.
For meir informasjon ring marknadssjef Rune Reed på
tlf 952 53 934, eller personalsjef Marit Moene, tlf 952 53 938.
Les meir om stillinga og arbeidsoppgåvene på
www.sunnfjordenergi.no, eller send søknad m/ CV merka
Konsulent til [email protected]
Søknadsfrist: 11. mars 2011.
Diplomaten
– Eg var aktiv i det meste på 80-talet, byrjar
Bengt, medan han delar eit fint rundstykke,
legg på pålegg og gjev eit til kvar av døtrene
Maren og Sara, på høvesvis to og eit halvt og
eitt år. Ei potensiell konflikt ved kjøkkenbordet; kven skal ha toppen av rundstykket, med
frø? Det går bra.
– Er du ein diplomat?
– Openheit er viktig for Høgre. Då er det
fort at diskusjonar internt i partiet også kjem
ut i det offentlege rom, held han fram. Han
siktar til bråket i Høgre som prega starten på
2010, og for så vidt går lengre attende i tid.
I februar 2010 greidde dei å bli samde om at
Bengt skulle bli leiar for Flora Høgre, men
det var det einaste vedtaket dei fekk gjort
under det møtet. Partiet var delt i to, og partane var meir opptekne av å kjempe mot kvarandre, enn å kjempe for politiske saker. Ti
månader etterpå kunne NRK Sogn og Fjordane melde at Flora Høgre no står samla.
– Det er fort å trekke slutninga at dette er
takka vere mine diplomatiske evner, men det
skal vi ikkje gjere, seier Bengt kledeleg beskjeden. Han legg ikkje skjul på at noko av
dette kan skuldast at det er valår i år, og det
«skal ein ha respekt for», som han seier det.
Det same sa han under årsmøtet i Høgre.
Gateguten
Sommarjobb 2011
Vi tilbyr sommarjobbar som kan gi relevant
praksis til studentar innan relevante fagfelt. Du vil verte kjent med
kraftbransjen generelt, og Sunnfjord Energi spesielt.
Les meir om jobbane og kven som kan
søkje på www.sunnfjordenergi.no
Søknadsfrist: 15. mars 2011
www.sunnfjordenergi.no
– Klart at eg tek med meg noko frå fotballen,
seier Bengt. Og uttrykka kjem som perler;
politikk er eit lagspel og ein må trekkje i
same retning, både innad og på tvers.
– Høyrest du ut som ein trenar når du
talar for Høgre?
– Nei! Det gjer eg ikkje, seier han bestemt. – Fotballuttrykka i dag er toskete!
Altså, ei midtbane er ei midtbane og ikkje eit
midtbaneledd.
Han er for å seie ting direkte, vere klar,
tydeleg og fair. Men det byråkratiske spelet
er ikkje alltid rett fram.
Eg vil
ha enno
meir
kontakt
med
folket
i Florø
som vil bli ordførar
FM
3 ■ MARS 2011
17
– Eg tenkjer jo heile tida på kvifor eg ikkje sa det eine eller det andre, eller
på den eine eller andre måten. Det er klart at ein som har vore i politikken i
tjue år er meir innforstått med byråkratiet og korleis det fungerer, seier han
tankefullt.
Som alle andre ungar som er ferdige med maten, byrjar Maren og Sara å bli
utålmodige ved kjøkkenbordet. Det blir mykje prat rundt bordet, og fjernsynet
med teiknefilm lokkar. Sambuar Therese Svortevik tek med seg ungane inn i
stova.
– Eg meiner jo det er ein styrke at eg er «henta frå gata», seier Bengt medan
han tygg på ein bolle med egg og bacon. – Folkemeiningane får du i Strandgata.
Og du vil ikkje tru kor mange gode innspel og debattar ein kan ha over eit skosal, flirer Bengt, med eit seriøst glimt i auget. Her er han inne på noko av kjernen i hans ordførarkandidatur.
– Eg vil ha enno meir kontakt med folket i Florø. Eg vil finne løysingar i det
uformelle miljøet. Eg er bekymra for stagnasjonen i fylket, for det er ingen tvil
om at fogderistrid har øydelagt mykje, forklarar han, og ber om auka satsing
frå stat og fylkeskommune på aksen Florø–Førde–Sogndal. – Når eg seier dette
snakkar eg ikkje om ei nedprioritering av dei andre. Men ved at denne aksen
veks og styrkar seg så vil omlandet også tene på det, spår han, og legg vekt på
at fogderistriden må vekk.
Bakrommet
I stova sit Therese i sofaen, medan Maren og Sara sit på kvar sin ministol framfor fjernsynet.
– Eg trur Bengt kan bli ein god ordførar om han blir vald. Han er bånn ærleg
og ein kan stole på det han seier, rosar ho sambuaren. Therese har sjølv vore
aktiv i bystyret for Arbeidarpartiet. Det fekk Bengt sjølvsagt gjort noko med.
Bengt Solheim-Olsen håper å flytte
inn på ordførarkontoret etter valet.
Om så blir lovar han å bli ein ordførar i kontakt med gata.
Familien samla: Maren og Sara er
oppteken av fjernsynet, og syns
foreldra brukar for mykje tid på
prat med journalisten.
Med to små i hus er ho klar for ein travel
kvardag om han må ikle seg ordførarkjede.
– Det blir nok meir på meg, men det er
ikkje noko problem, forsikrar ho.
Frå kjøkkenet snakkast det om Leeds,
Florø-fotballen og Fjordbasen.
– Florø har alltid greidd seg- Sjå berre
på Fjordbasen, dei byggjer og utvidar dag
for dag, ropar Bengt, og seier at dette vil
han satse vidare på. Han har starta valkampen, og for dei som kjenner Bengt, så
veit dei at dei kan vente det uventa.
– Fortel om båtturen med Liverpoolsupporterane.
– Eg er ikkje heilt med, seier han usikkert. Vi friskar opp minnet med historia
om då Bengt skulle vere med på båttur
med ihuga Liverpool-supporterar og
gamle Liverpool-stjerner. Med største
sjølvsagte mine hoppa han ned i båten –
ikledd Leedsdrakt – hans favorittlag gjennom oppveksten.
– Ein må ta i bruk dei verkemiddela ein
har, flirar han. – Vi skal jobbe traust og
godt på bakrommet, men utad må vi få
fart på byen og byrje å selje den!
3 ■ MARS 2011
1
2
FM
3
4
18
5
6
Vårmote - Del 1
Det blir ein fargerik vår, under motevekene briljerte designarane med sterke, tropiske fargar.
Nyansane er som henta frå ein pose med drops, eller eit sminkeskrin; sukkertøyrosa,
fersken, knallraudt, grønt, turkis og sitrongult.
TREND OG MOTE
med Regine Engevik Førsund
FARGAR: Våren og sommaren byr på ein regnboge av fargar: Her kan du
mikse på kryss og tvers, eller skape eit ton-i-ton antrekk med same fargar.
Tips: Med mindre du ynskjer å ta heilt fullstendig av, gå for ein einsfarga
kjole. Til dømes sennepsgul eller raud – med enkle snitt. Kombiner med
hælar, solbriller og veske i fargen svart, og det blir eit stilig og elegant
antrekk.
70-TALET:70-talsstilen dominerer sesongen. Du kan velje mellom den avslappa utgåva og glamversjonen, som eg nemnte i innleiinga. Silkebluser, flagrende, mønstrete kjolar, samt elegante bukser med høgt liv og vide bein.
Tips: Ha på deg ein klassisk blazer, delikat silkebluse, ei bukse i røft, semska
skinn og sandalar – eller piff opp ein mønstra kvardagskjole med blomsterspenne i håret, platåsko og ei frynseveske over skuldra.
DENIM: Her er alt frå skjørt og bukser, til toppar, kjolar og jakker. Bruk det
gjerne frå topp til tå. Den heitaste jeansen er inspirert av 70-talet og har
mykje vidde i beina. Gå for ein utvaska blåfarge. Tips: Kombiner denim med
klassiske t-skjorter, feminine bluser og oppknappa skjorter. Tilfør antrekket
eit 70-talssnev med høgt liv og platåsandalar.
KVITT: Nyansar av kvitt er eit must i vår. Du kan velje tonar av porselen,
elfenbein, krem og kritkvitt, og material som bomull, chiffon, silke og blonder. Den kvite herreskjorta kjem i mange variantar og er eit skikkeleg ITplagg i vår, kombiner saman med eit langt skjørt, jeans eller shorts. Tips:
Miks transparente materialar med elegante kjolar, enkle t-skjorter og stive
kragar og bryt opp den uskuldige stilen med stramt hår og raude lepper eller
ta stilen heilt ut med naturleg sminke og lause lokkar.
LEIK DEG! La deg inspirere av kjendisar, magasin, tv-serien ‘That 70’s Show’
og folk på gata, snapp til deg litt her og litt der og gjer det til din eigen stil.
Det er ikkje SO alvorleg, det er tross alt berre klede, ha det kjekt og leik deg
med fargar og miks forskjellige teksturar. Prøv deg fram og kos deg – det
skal eg!
I neste utgåve av fylkesmagasinet kjem del 2 om vår moten, so følg med!
Regine Engevik Førsund
Ta turen innom reginef.blogg.no dersom du vil lese meir om mote, mine
antrekk og innkjøp.
Stort bilete: Kjole, Sophie Faroh (Bonito) / Øyredobbar, H&M / Hals, Pieces. Små bilete: 1: Kvit silkebluse - www.forever21.com / 2: Blomstrete bluse - www.urbanoutfitters.co.uk /
3: 70-tals jeans - www.hm.com 4: Skinnjakke - net-a-porter.com / 5: Maxikjole - www.hm.com / 6: sennepsgul kjole - www.asos.com
Hand
Ha
nddel
ndel
e sh
s us
uset
et | Før
ø de
3 ■ MARS 2011
På same tid held designarane framleis godt tak i det kvite, anten i romantiske
blonder, eller avslappa og kvardagsleg med dressjakker, bukser, skjørt og herreskjorter. 70-talet har eg nemnt før, og i vår svingar silhuetten frå det klassiske og glamorøse, bukser med sleng og blazere, til lange og flagrande kjolar
med trykk. Legg bak deg haustens tøffe uttrykk, og gå våren i møte med ein
mjukare og meir feminin stil.
FM
19
SAGT PÅ
■ lett bris idag.. 80 knop vind, fint
å stå innendørs inatt ja!!:) 6
dager igjen, og ser veeeldig fram
til ei kanoonhelg i hemsedal
neste helg me en god gjeng!
Skal ikkje du skifte status?? Hørt
noen rykter .......=)
■ WTF. Drit i å snø mer nå.
"Definition of an asshole: owning
a tanning bed."
■ "Det snør vannrett!"
■ "BMI'en min seier at eg er overvektig! Det er faktisk LOL"
■ "har verdens snillaste kjæreste,
som er handyman og fikser ting
for meg sjølv om han egentlig
ikkje har lyst :-)"
■ "One night in Bangkok and the
world's your oyster! Sjekker utelivet. Pingpong show?"
■ "Hvis ein knipe igjen augene og
ønske hardt, går d da i oppfyllelse? Eg gir d eit forsøk og ønske
meg ein butler..."
■ "Woke up at 6.30 for gangway,
and at 7.30 we're still moving up
the Bangkok river. Oh, well, I don't
like to sleep anyway..."
■ 5 km i kveld Utan å spy !!! ..
Etter 2 timer i bjørkelia !!! Seie
ikkje meir :)
■ Mathilde til Mathea under
tannpuss: Åhh, jeg tror jeg ser en
Karius!!
Mathea: Gjemme oss!!! Fort!!
Charter-piss
Kva gjer ein når Kong Vinter regjerer og landet vårt ligg dekt med snø, kulda riv i nasehåra og nasebora kleber
seg saman på kvart innpust? Jau, ein kan til dømes bestille ein chartertur til eit land på eit anna kontinent, der
minusgradene er bytta ut med plussgrader, og temperaturen i vatnet er om lag som i eit norsk badekar.
3 ■ MARS 2011
FM
RETT PÅ med Tore Fossen
Som tenkt, så gjort. Ein chartertur til Egypt er om lag like langt unna som
det tek å fiske fram ei nettside til ein av dei mange turoperatørane sine nettsider. Med andre ord ca tre minutt. I alle fall i teorien.
Men det er langt frå teori til praksis. Ein køyretur frå Førde til Bergen på
holka tek fire timar, og flyet går grytidleg neste morgon. Derfor blir det overnatting på hotell, og ein kjapp hotellfrukost før ein må haste av stad til flyplassen og innsjekk. Den startar sjølvsagt ca to timar før avgang, og akkurat
denne dagen ser det ut som absolutt alle charteravgangane i januar var lagt
til denne laurdagen. Etter ei stund i kø var det tid for tryggleikssjekken, som
skal avsløre om vi er terroristar. Også denne gongen gjekk vi klar, utan å bli
mistenkt for noko som helst.
20
Så er det tid for ei øl i restauranten før boarding, og berre 17 timar etter at vi
forlot heimen tok SK eitelleranna av frå rullebana. Alt vel – så langt.
Så kjem det merkverdige: I det skiltet for «Fest setebeltet» vert sløkt, sprett
det umiddelbart opp åtte-ti personar som må på do. Eg var plassert på setenummer 29D, altså fjerde bakarste seterad, og plass mot midtgangen. Det
betyr at Pissetrengt nr 5 i køen står rett ved sidan av meg. Og når har rykka
ein plass fram, er Pissetrengt nr 6 kloss oppi olbogen min. Og sånn held det
fram. Fleire og fleire finn ut at dei må få gjort sitt fornødne. Om dei skal sitte
eller stå når dei gjer det, veit eg lite om, men at desse vesle avlukka er umåteleg populære på ein chartertur er i alle fall brennsikkert.
Av og til blir nokre ståande så lenge ved sida
av meg, at eg lurer på om det kan vere nokon
som prøver å komme inn i den vidgjetne
«Mile high»-klubben – klubben for dei som
greier det kunststykket å ha seg med kvarandre på desse knøttsmå dassane.
…desse
avlukka er
umåteleg
populære
på ein
chartertur
Kvifor blir folk så dotrengde på charterturar,
at dei alt etter 12 minutt i lufta må lette på
trykket? Det skjer aldri på innanriksflygingar.
Ein og annan må sjølvsagt på do, men ikkje
alle på ein times flytur? Kanskje det er nervøsiteten som slår ut? Redsla for å møte nye kulturar i framande land? Ikkje veit eg, men eg
trur det hadde vore til god hjelp om ein tok
eit dobesøk før avreise.
Nøyaktig 22 timar og 30 minutt etter avreise
frå Førde landar vi på flyplassen i Sharm El
Sheikh. Alle blide og fornøgde – og mest truleg ikkje ei sjel som er pissetrengt.
Eg prøvar å lese, men eg føler at Pissetrengt nr 65 står over meg og deltek i
historia til Håkan Nesser om Runke-Robert og familien hans i Kymlinge i
Sverige. Eg føler meg beklemt. Er det ikkje mogeleg å knipe att ei lita stund?
Det er nesten ikkje råd å få bladd om utan at olbogen min skal sveipe over ei
eller anna hofte. Og når flyvertinna kjem med drikkevogna si, smyg ho seg
bak Pissetrengt nr 74, medan han pressar gylfen sin opp i kjaken min.
Denne artikkelen er skriven på heimreisa. Eg
har fått plass på seterad 29 denne gongen
også, men med vindaugsplass. I skrivande
stund har vi flydd i ein time og førti minutt.
Og køen står sjølvsagt langt bakover i midtgangen. Derfor har eg bestemt meg for følgjande: Eg skal ikkje besøke flytoalettet på
heimreisa. Ikkje om eg så sit med urin opp til
jekslane. For meg sjølv og alle andre flypassasjerar skal eg bevise at det er mogeleg å foreta
ei flyreise på ca seks timar, utan å måtte reise
seg frå setet ein einaste gong.
—
ES 1: Kl 22.10 – seks timar og tjue minutt
etter avreise Egypt – går eg på toalettet. På
Flesland. Yesss!!! Det gjekk bra, sjølv om det
berre var så vidt.
Så byrjar eg å tenke på kva han eller ho har på seg under dongerien, medan
dei står der og småtrippar rett ved sidan av naserota mi. Tanga? Hipster?
Bjørn Borg? Dolce Gabbana? Var ikkje Pissetrengt nr 84 identisk med Pissetrengt nr 8? Pokker og. Burde vel heller tatt eit glas raudvin, i staden for øl,
han karen der, tenker eg. Eller har han berre urinvegsinfeksjon? Og om køen
er aldri så lang og vedvarande, hindrar det absolutt ikkje nye å komme til.
ES 2: Like etter heimkomst eskalerte uroen i
Egypt, men det trur eg ikkje eg
var skuld i. Det var nok meir
at folk var dritlei av å bli
undertrykt, og skikkeleg pisst
på Hosni Mubarak & Co!
Med 188 passasjerar om bord i flyet og gitt at alle desse brukar tre minutt på
sitt dobesøk, fordelt på tre toalett, betyr det at kvart av toaletta er i bruk
totalt over tre timar. Vel, då skulle du gjerne tru at det innimellom er råd å
legge venstre arm på armlenet? Feil! For når Pissetrengt nr 1, 2, 3 og så
vidare har fått litt tid på seg, så er dei i gang med runde to. I alle fall mange
av dei. Dersom alle tek to besøk, er med andre ord alle toaletta i kontinuerleg bruk på heile den nesten seks timar lange flyturen.
LEI AV HØGE
UTGIFTER?
BLI ENIVEST ADSL
FM
3 ■ MARS 2011
KUNDE OG FÅ
3 MÅNADER
UTAN KOSTNAD
BYTT I DAG OG SPAR INNTIL KR. 1194,-
ENIVEST ADSL
ENIVEST ADSL
Enkel Pluss
Standard
MAKS
1500 / 350 kbit/s
3000/450 kbit/s
16000 /1000 kbit/s
348,-
398,pr. mnd.
298,pr. mnd.
pr. mnd.
enivest.no | 57 00 91 00
Tilbodet gjeld nye DSL kundar med 12 mnd. bindingstid. Pris første år frå kr 3111,-
Enivest AS - Din lokale breibandsleverandør i Sogn og Fjordane
ENIVEST ADSL
inform-media.no
21
Vil du lære
kystmeitefiske?
13. mars er det høve til å lære seg
Kystmeitefiske samt og surfcasting i Stryn.
TEKST: Roy Sunde
3 ■ MARS 2011
FM
– Veit du ikkje kva kystmeitefiske er for noko, seier du?
– Eg brukar å seie det at det er ei vidareutvikling frå bryggefisket vi dreiv
med som barn, med store modifikasjonar. Altså agnfiske i sjø etter salte fiskeartar. Ofte kan ein fiske målretta etter artar ein aldri får elles, under meir tradisjonelt fiske, seier Jøran Henriksen frå arrangøren Stryn og Hornindal Jeger
og Sportsfiskarlag.
Førstedelen av kurset vert helde innandørs på Røde Kors-huset i Stryn.
– Der blir det litt teori, bilete og kanskje litt film, før vi køyrer til Olden og
trenar kasteteknikk og fiskar. Kurset varer ein dag, og ein bør ha med gode
vinterklede og sko, gjerne vind- og vasstette, samt mat og drikke. Fiskeutstyr
tek arrangøren seg av, seier han.
Monofil fortom?
Instruktør er Lars Ivar Dahle, med Henriksen som hjelpar. Kven høver kurset
for?
– Alle som er interesserte i fiske, spesielt saltvassfiske, vil ha utbytte. Vi går
gjennom knutar, oppbygging av takkel, agntypar, oppsett og utstyr. Mykje av
dette treng ein til anna type fiske også. Om ein ikkje veit kvifor ein bør bruke
monofil fortom under fiske med multifilament, bør ein definitivt stille til kurs,
gliser han.
Frå land
22
Ein brukar stenger som taklar søkke frå 50-300 gram, og fiskar alltid frå land.
– Dei lettaste og mest vanlege stengene kallar vi karpestenger. Dei tyngre
stengene kallar vi surf-stenger. Namnet kjem nok av at ein i sørlege strok nyttar
dei til strandfiske. Ved fiske frå langgrunne strender treng ein kraftig utstyr, då
ein må opp i tunge blysøkker for å kaste langt nok ut til å få fisk. I Norge held
karpestenger oftast, vi har gode fiskedjupner i kort avstand frå land, forklarar
han. – Snelle er oftast kraftige haspelsneller, med baitrunnerfunksjon.
Utstyr
– Ein får kjøpt takkel i butikk, men mange lagar det sjølv. Ein vil tilpasse det
til fiskeplassen, storleiken på arten ein fiskar etter osv. Det finnast mange typar,
fortel han og går vidare til agn. – Det kan vere sei, sild, makrell, reker, skjell,
børstemark og kunstige agn, og ofte ein kombinasjon for å sikre god lukt og at
agnet sit godt. Ein brukar gjerne agnstrikk for å halde alt på plass. Det er og
vanleg å bruke litt perler, plastikkslanger og ymse anna for å tiltrekke seg nokre
artar. Ein nyttar både vanleg rett krok og sirkelkrok. I tillegg kjøper mange seg
stangstativ og nappvarslar når ein er litt på veg med fisket, fortel Henriksen.
– Alt i alt kostar utstyret gjerne frå tusenlappen og oppover, alt etter kor
tøft/hardt ein skal fiske. Full pakke med fleire stenger, stangstativ, stol, utstyr
til å lage takkel sjølv og nappvarslar kostar nokre få lappar.
Sosialt
Henriksen trekk fram den sosiale sida av agnfiske.
– Ein planlegg gjerne fisketuren på førehand, ein reiser i lag til valt fiskeplass,
fiskar i lag og ventar på «det store», over ein kopp kaffi – gjerne sittande i
go’stolen. Når utstyret er rigga, agnet i sjøen og stanga i stativ, set ein seg ofte
på medbrakt fiskestol og pratar taktisk fiske over ein kopp kaffi. Ofte rekk ein
ikkje sitte lenge før fisken er der, andre gongar kan det vere litt venting.
Er det dårleg vêr, har ein del av oss kystmeitarar også spesielle fisketelt
vi brukar for å gjere fisket optimalt komfortmessig, seier han.
Spennande for ungane
– Enkelt kystmeite kan alle utføre. Når ein har med ungane på
fisketur frå land, bør ein alltid ta med ei stang til agnfiske. Utstyr den med ein
krok eller to, ha agn på, kast ut og lat agnet sekke til botn før ein stramar opp
litt. Ta på litt brems på snella, set stanga sikkert mellom eit par steinar og fisk
passivt. I mens kan du fiske aktivt med sluk eller pilk. Slik får du meir fisk,
samt fleire og meir spennande artar, som
ungane, og kanskje du, ikkje har sett før. Mange
lakse- og sjøaurefiskarar burde prøve kystmeite
og oppleve å faktisk få fisk, seier han.
PS:
– Og når det gjeld multifilament og monofili så
gjer ein det fordi?
– Multifilament er ei fletta supersterk og
stum fiskesene. Den strekker seg ikkje under
fiske, det sikrar god kontakt med agnet sjølv
med fleire hundre meter sene i sjøen. Då kjenner
ein kva botnforhold det er der ein fiskar, så ein
kan tilpasse seg etter det og kva art ein ønskjer
på kroken. Men då denne ikkje fysisk tåler
kvasse steinar og anna rask, bruker vi monofil
sene til fortom, altså knytt ytst/fremst på multisena. Monfil sene er den tradisjonelle vi har
hatt i alle år. Den strekk seg ca 10-15 % og
taklar kvasse steinar og gnag bra. At den strekk
seg er ein fordel under kast, det dempar kreftene litt og får agnet i sjøen på ein god måte.
Bruk av monofilament gjev også ofte meir fisk,
det tyder på at fisken då ser multifilament betre.
Samtidig dempar fortom kreftene under fiske,
så ein mister mindre fisk. Under kystmeite og
havfiske er fortomslengda den lengda av fiskesena som ofte kjem i fysisk kontakt med botn.
KOS
UTE
2
LYSET
I dag såg eg det
1
Lyset
Seinvinterlyset
Tidlegvårlyset
Lyset som gir
3
Håp
Lyset som seier kom
Kom ut
Vær ute
5
4
Det er snart
Vår
Ingeborg K.I.
6
7
8
11
9
10
1) Blend, skjorte kr 400,- 2) Bonito, Jakke by TiMo 1239,- Topp by TiMo kr 749,- Skjerf kr 400,- 3) Vero Moda, anorakk kr 499,- 4) Bagorama, veske kr 1299,- 5) Handelhuset Libris, «Tankar på
ei trampoline» av Ingeborg K. Indrebø kr 179,- 6) Bjørklund, klokke kr 698,- 7) Glitter, armband kr 89,90, Smykke kr 89,90, Øyredobbar kr 39,90 8) Cosmetique, Versace Parfyme (30 ml) kr 445,9) Eurosko, sko kr 699,- 10) Brilleland, Moods of Norway solbriller kr 1617,- 11) VIC, belte Marlboro Classics belte kr 599,-
Opningstider: Kvardagar: 10-20 (21) Laurdag: 10-16 (20)
Enkelte butikkar har andre opningstider.
www.hhforde.no
...vi har det!
, blå eller sand
Chinos i raud
T-shirt frå
Herlege vårkolleksjonar på
499,95
149,95
Bonito!
Flettebelte: Audun Nilsen 299,Skjorte: Haust Collection 999,Skinnjakke: Part Two 1999,Armbånd: Barton 240,-
÷15%
på Black Label kattesand 15 kg
(249.- ordiner pris)
Vi hjelper deg å
finne din vårstil
Ricco Vero dress
1999,Dressjakke
1299,Dressbukse
499,Skjorte
frå
399,Slips
199,-
Knalltilbod!
Konfirmant
2011
Handelshuset, Tlf. 57 82 22 42
Knalltilbod!
Handelshuset, Tlf. 57 83 21 00
Handelshuset, Tlf. 57 00 93 60
My Gate Multigitter
Kan brukast som leikegrind
og trappe/peisgitter.
Finnast i kvit og svart
Ord. kr. 1299,-
No 999,-
Clarins Body Lotion
400 ml (dobbel størrelse)
245,(ord. 200 ml 320,-)
SAND
· MARLBORO
CLASSICS
· ANTONY
MORATO
MARLBORO
CLASSICS
· ANTONY
MORATO
JEAN
· STATE
OFOF
ART
JEANPAUL
PAUL· ·MARIO
MARIOCONTI
CONTI· INWEAR
· INWEAR
· STATE
ART
RICCOVERO
· FLOYD
RICCOVERO FRISLID
FRISLID· ·GANT
GANT· ALEKSANDER
· ALEKSANDER
· FLOYD
ANEMONE
·
PARAJUMPERS
·
BJØRN
BORG
ANEMONE · PARAJUMPERS · BJØRN BORG
VIC Handelshuset, Tlf. 57 82 28 11
VIC Eliassen Florø, tlf. 57 74 60 10 – vic.no
Handelshuset, Tlf. 57 82 12 22
Den perfekte gåva til einkvar anledning...
Handelshuset sine gåvekort får du kjøpt
på Bagorama og på telekiosken
www.hh
forde.n
o
• Hårbehandling
• Hair shop
Salsinnspurt!
Vi tømmer butikken for salsvarer
• Tupe/parykk
Sjukehusordning
ring: 908 57 318
• Thai-massasje
• Olje-massasje
• Fot- og handpleie
Vi får inn highwaist
leggings/jeans
i nye fargar
kvar månad!
Lys/mørk jeans
Raud, Svart
Kvit, Grå
Blå, Brun
5varer
KUN
Pris frå
279,95
300,-
Mykje nytt er på veg inn!
Handelshuset, Tlf. 57 82 00 65
Handelshuset, Tlf. 57 72 01 80
MAT
Handelshuset, Tlf. 57 83 21 00
VARM eller KALD?
• Koffertar
• Lommebøker
• Bainngogg naylorn
sk
Ein handletur på
Handelshuset er kjekt
også for borna!
Vi har stort leikeland i 3 etg.
• Vesker
• LUNSJLEVERING • KOLDTBORD • VARMRETTAR • KALDRETTAR • DÅP • FEST
• KONFIRMASJON • OVERTIDSMAT • BEDRIFTSAVTALE • BRYLLAUP • MINNESTUND
• KONFERANSE OSV.
Vi leverer mat til
alle samankomstar
og vi tilpassar meny
akkurat til dine
ønskjer!
Kom innom og gjer
eit vinterkupp!
CATERING
Handelshuset, Tlf. 57 82 39 11
Handelshuset, Tlf. 57 82 14 54
550 gratis parkeringsplassar i kjellaren, på taket og ute
Opningstider: Kvardagar: 10-20 (21) Laurdag: 10-16 (20)
Enkelte butikkar har andre opningstider.
www.hhforde.no
...vi har det!
inform-media.no
DET STORE UTVALET
Tre på Zumba
Gerd Høydal Takle, VIC
– Kvifor vart du med på
Zumba?
– Eg vart med fordi
eg syns det høyrtes
spennande ut. Det er
dansing og trening
kombinert. Eg likar å
danse, så eg rekna med det var kjekt.
Og så er det moro å gjere noko i lag på
huset, samtidig som ein får trena på
ein sosial måte, fortel ho, og røpar at
opplevinga levde opp til forventingane.
– Eg syntes det var kjempekjekt.
Det er trening du blir i godt humør av:
Fengande musikk og kjekk trenar som
lagar god stemning. Du har det moro
ein time, du tenkjer ikkje på at du trener.
Sprekare handel med Zumba
TEKST: Roy Sunde FOTO: Joachim Vie
Zumba skaper glede og god stemning hos deltakarane, det
skal kundane merke.
– Eg trur dette vil bidra til at Handelshuset blir ein betre
plass å handle. Vi merkar alt betre stemning på huset, slår
marknadssjef på Handelshuset i Førde, Mariann Njøsen,
fast med eit smil. – Praten går både før og etter trening, og
i dagane mellom. Folk snakkar om det, smiler og ler, og gler
seg til neste gang. Dette gjev folk noko felles, ein møtestad
som skaper glede og god stemning, og samlar ung og gamal
på huset. Det er klart det smittar over til kundane. Eg har
fått masse skryt for Zumbaen så langt i alle fall, smiler ho.
– Hard trening er ikkje kjekt, men det er Zumba: Høg
musikk, latter, dans og moro. Ei dame sa følgjande til meg:
« Eg er over middels lite glad i å trene, men dette var kjekt.
Du merkar knapt du er sliten eingang, så moro er det.
At det er kjekt viser att på talet på deltakarar.
– Første gangen var vi 33 personar med, og der brukar
det å ligge, seier Njøsen.
aktivitet som virkar sosialiserande. Det er mykje folk på
huset, det jobbar ca 250 menneskjer her, og det er jo kjekt
å bli betre kjent og gjere noko saman, seier ho. – Eg bestilte
ein DVD med Zumba i fjor, for å prøve å gjere dette til ein
ting for dei som jobbar på huset. Eg hadde og lyst å bygge
vidare på stemninga frå Tren Elsk-arrangementet i Førde,
og hadde ei formeining om at dette skulle vi klare sjølve.
Men Ingeborg Sol Fure på Vero Moda, som er instruktør
på Spenst, ville bidra. Ho er kjempeflink, jagar opp stemning, du merkar det blir betre kvalitet på timane, slår Njøsen fast med eit smil.
Og med suksess i første forsøk vil marknadssjefen gjerne
ha meir.
– Vi har byrja å planlegge blant anna grillfest, avsluttar
ho med eit smil.
Samlande
Zumba er blant dei dansebaserte formane for trening som veks
raskast. Den kom til Norge for cirka eit år sidan. Du trener
uthald, koordinasjon, kjernemuskulatur i mage og rygg og rørsle i
rygg og hofte. Ei typisk økt varer 55 minutt. Det er ingen spesielle
fysiske krav, ein styrer alt sjølv og vurdere sjølv kor krevjande ein
rører seg. Det krev ingen forkunnskap og høver for alle.
Ideen om Zumba for dei som jobba på huset vaks ut av eit
ønskje om meir samlande aktivitet.
– Vi har ikkje felles julebord og slike ting, vi er jo mange
ulike butikkar og bedrifter. Eg har lenge ønskja å få til ein
Fakta om Zumba
Siv Vatne, DNA
– Kvifor likar du
Zumba?
– Det er som Ingeborg seier, du tenkjer
rett og slett ikkje på at
du trener. Ein har det
berre kjekt og rører på
seg, fortel ho.
– Har du prøvd det før?
– Nei, eg heiv meg med når dei byrja
her på Handelshuset, det var første
gangen. Eg har vurdert å byrje med det
før, men det har liksom ikkje passa
med arbeidstider og i høve til dette
med å trene saman med andre. Difor
er det så kjekt at dei starta her, for då
samlar ein fleire av oss på Handelshuset, og kan trene etter arbeid saman.
Det blir veldig sosialt.
SPENNANDE ROMANSERIE FRÅ VIKINGTIDA!
Endeleg er den andre boka i
romanserien «Odins smykke»
i handelen.
kr 198,- pr. stk.
«Kjempegod og spennande bok som er umogeleg å legge
frå seg.» Solbjørg Holme, Førde Libris
FM
3 ■ MARS 2011
Om du kika bak gråpapiret i det tomme lokale i 3.etasje på Handelshuset i
Førde, ein kveld etter stengetid, ville blikket møtt eggande
musikk og roterande hofter. Då er det Zumbatid.
Eli Storøy, Mestergull
– Kva syns du om
Zumba?
– Det er kjempemoro, og veldig kjekt
trening å vere med på.
Du får kombinert
musikk og høgt tempo
med ein ledig form for trening som er
gøy, fortel Storøy, som lenge har næra
eit ønskje om å vere med på treningsforma. – Eg har vore med på saltrening
i regi Friskis og Svettis før, men ikkje
Zumba. Det har vore eit ønskje lenge,
så når dei starta det her var det eit
kjempe tiltak for min del, så eg kjem til
å delta vidare. Du får både trene, samtidig som ein får det sosiale av å gjere
noko saman med venner og kollegaer.
Året er 923. Skosveinen Asgeir Åsason får vere med
kong Eirik Blodøks på ferda til Bjarmeland for å utvide kongemakta si nordover. Lite veit dei om at kong
Halvdan Svarte i Nidaros hyrer berserken og kvinne–
røvaren Steinar Grimsson til å ta livet av halvbroren
Eirik Blodøks, som skal bli overkonge i landet...
Tlf. 57 83 22 20
[email protected]
www.selja.no
«Det er ikkje mange seriar som tek føre seg denne tida på ein så bra måte. Eg trur
biblioteket vil få mange lesarar til denne boka.» Bibliotekar Bjørg Dvergsdal
27
47 år
utan å skuffe
60 år etter at den fyrste traktoren kom til Norge, byrja produksjonen av
RY2. Ei skuffe nesten alle traktoreigar i fylket har. Yndestad Mekaniske i
Bygstad byrja enkelt med ein god idé, og har no noko av det
mest moderne industriutstyret som finst i fylket.
3 ■ MARS 2011
FM
TEKST: Roy Sunde FOTO: Joachim Vie
– Hadde det ikkje vore for skuffa garanterer eg at det ikkje hadde vore verkstad
her, konstaterer Karstein Yndestad med eit smil, og viser rundt på bedrifta etter
å ha ønskt velkomen med eit handtrykk like solid som råmatrialen til skuffa. –
Vi byrja produksjon i 1968, og sidan har vi laga den utan store endringar, anna
enn at den har blitt større.
28
Før hadde vi mykje arbeid for enkelte store
kundar, som til dømes Hydro. Dei er nesten
heilt vekke. Til gjengjeld har vi meir arbeid
for andre. Vi har mange kundar, og det er ein
god ting. Ein blir sårbar om ein berre har få
og store kundar. Og vi er allsidige, og kan ta
på oss ulike oppdrag. Vi laga ein båt i 2003,
utan teikningar, som skulle nyttast i blåskjelproduksjon. I dag fraktar den fôr og mjølk
til og frå dei som sit på Laukeland utan veg,
og den fungerer fint enno, smiler han.
Fortid og framtid
Verksemda har vakse seg stor frå ein sped start basert på reparasjonar, flaggstenger og traktorskuffer. Etter ei kjempesatsing i fjor, der dei bygde ut med
1000 kvadratmeter, rår verksemda over 1700 kvm lokale, og omset for ca 16
mill. kroner i året.
– Vi investerte 12 millionar kroner i nybygg i fjor. Eit stort løft for oss, seier
han.
I den nye hallen står framtida: Eit vasskjerebord på 3x6 meter, til cirka tre
millionar kroner.
– Eg trur ikkje det er nokon andre her omkring med så stort vasskjerebord.
Det finnast slike bord i blant anna i Måløy, Sogndal og Stryn, men eg trur vårt
er størst, fortel han og viser fram beistet. – Berre fantasien set grenser for kva
ein kan gjere med det. Kjem ein på det, kan ein lage det, anten det er av ulike
metall eller tre, konstaterer Karstein nøgd og gjev eit eksempel. – Vi fekk ikkje
tak i eit tannhjul til ein dreiebenk, så vi laga det likegodt sjølv, seier han om
vassmonsteret som rår med det meste, og snart skal bli enno betre. – Vi ventar
på eit femaksla hovud, som gjev store moglegheiter. Eg la med eit vifteblad då
vi søkte Innovasjon Norge om midlar i samband med opprustinga, som døme
på kva vi kunne lage, men vi fekk ikkje pengar. Vi driv vel i feil bransje.
Verken stål eller tre byr på utfordring for blandinga av vatn og sand.
– Den opererer med 4000 bar, så det går gjennom det meste, slår han fast.
– Kva skjer om ein får ein kroppsdel under?
– Då forsvinn den nok, konstaterer han tørt.
Bagasjebrett og flaggstenger
Allsidig
I nysatsinga har han også funne rom til både lakkhall og ein sandblåsehall.
– Toppmoderne, med resirkulering av blåsesanden. Det trur eg ikkje det er
mange som har på våre kantar. Hallen er 14 meter lang, så vi har godt med
plass, fortel han.
– Det er ei tøff satsing i skuggen av finanskrisa.
– Den har vi ikkje merka så mykje til. Vi har hatt bra med arbeid heile tida.
Karstein Yndestad og ein modell
av traktorskuffa RY2.
– Det byrja med at far min, Roald Yndestad,
ville ha ein plass å ordne maskinene sine.
Han var maskinentreprenør, som tok oppdrag rundt om i Sunnfjord. I byrjinga dreiv
han med ymse reperasjonar av blant anna
bil, produksjon av flaggstenger og rekkverk.
Mor mi er frå Danmark, og under vitjing der
såg han bagasjebrett til Bobla (Folkevogna.
Red.anm). Det var jo ikkje rare bagasjeplassen i dei, så han tok med ideen heim og laga
slike, fortel Karstein.
Etter nokre år kom ideen som bygde verksemda for alvor: Traktorskuffa RY2.
– Produksjonen byrja i 1968, og det var
glimrande timing. Traktorane kom for alvor,
og alle trengte utstyr. I byrjinga reiste han
rundt på gardane, snakka med bøndene og
selde på bestilling. Han likte å snakke med
folk, og kvidde seg ikkje på å stikke innom.
På ein søndagstur til Guddalen selde han
seks skuffer, minnast Karstein.
Sidan har skuffa selt jamt og trutt.
– Far bygde eit salsapparat på 70-talet
med mellom anna Felleskjøpet, AK-Maski-
FM
3 ■ MARS 2011
29
3 ■ MARS 2011
FM
30
ner og Eik, som framleis sel skuffa, saman
med ein del private forhandlarar.
I dag får du den tradisjonsrike skuffa i ca
20 variantar, eller spesiallaga.
– På 70- og 80-talet var skuffa og bøndene
ryggrada vår. Det gjekk ikkje ein dag utan at
ein bonde skulle ha ordna eitt eller anna. Alle
sa skuffa kom til svinne hen i takt med landbruket, men slik gjekk det ikkje. Salet har
vore jamt, med oppsving siste tre åra. Det
kjem stadig nye ordrar, og det utan marknadsføring. No sel vi 200-300 skuffer årleg.
På 70-talet var det 500-600 skuffer årleg,
men dei var jo mindre enn dagens modellar.
Med smått og stort har vi selt rundt 12.000
skuffer totalt.
Fødd inn i det
Karstein er fødd det året faren starta verksemda.
– Eg byrja for fullt då eg var 16, i 1980.
Sidan vart det nokre år på skule og militærteneste. Sidan har eg vore her, slår han fast.
– Du var aldri i tvil om at du skulle vie deg
til verksemda?
– Eg hadde vel aldri noko val. Far min
vart sjuk, så eg overtok offisielt i -92, minnast han om far sin, som døydde i 2001.
Men det er ikkje berre han som har lange
band til verksemda.
– Vår største styrke, i tillegg til at vi er allsidige, er stabil, lokal arbeidskraft. Eg har tilsette som har vore her like lenge som meg,
og det er ein stor styrke for oss. Om det ikkje
var for dei, hadde ikkje bedrifta vore så trygg
og god som den er.
«Gutta på golvet»: Frå v.: Egil
Nedrebø, Mads Håvard Bygstad,
Sigleif Kleppe og Geir Hestad.
Rutinert, lokal arbeidsstokk: Kjartan Yndestad, Geir Hestad, Torkjel Yndestad, Mads Håvard Bygstad, Sigleif Kleppe, Egil Nedrebø
og Martin Yndestad.
Martin Yndestad køyrer vassskjærebordet.
Generasjon 3
Gleda over mekanisk industri har han formidla. Ein son jobbar alt der.
– Sonen min, Martin, driftar vasskjerebordet. Eg har tenkt å lære meg det,
men har ikkje fått tid enno, seier han, og han observerer tredje generasjon i
arbeid. – Eg håpar jo dei har lyst å ta over, og det ser jo ut som dei er interessert,
smiler han. – Torkjel, den andre sonen min, er utplassert her i to veker, frå
yrkesskulen. Skal ein fange interessa til dei unge i dag lyt ein investere i ny teknologi for å henge med, slår han fast, med auga festa på vasskjerebordet.
Men sjølv om mykje endrar seg er noko alltid det same. Som den unike lukta
av brent stål av sveising og sliping, lyden av metall mot metall, og gnistføyk
som følgjer med sliping. Og godt er det, for då er litt av fortida med på vegen
mot framtida, og den ser Karstein lyst på.
– Vi har mange bein å stå på, mykje arbeid og ei allsidigheit som gjer at eg
er optimist. Vi er ei bedrift på hogget, slår han fast til avskjed.
FM
3 ■ MARS 2011
31
Romsleg og fritt i Ha
Harevadet Hyttegrend er eit hyttefelt i Hornindal,
i inngangen til Grendadalen, ca 400 moh, ved Hornindal Skisenter. Første hytta kjem i vår, og når
feltet er utbygd har den 86 naboar.
TEKST: Roy Sunde FOTO: Henning Heimlid og Trond Mehlum
3 ■ MARS 2011
m2
32
Det er liten fare for at det blir trongt om
plassen.
– Tanken er eit meir romsleg hyttefelt enn
mange av alternativa. Tomtane er store, så
hytteigarane får plass og fridom rundt seg
når dei er på hytta, forklarar Henning Heimlid frå Stryn Trekultur AS. Dei utviklar feltet
på vegne av grunneigarane via Harevadet
Hyttegrend AS, som skal stå for utbygginga
av feltet og sal av tomtane. Snittstorleiken på
tomtane er på 1800 kvm.
Rikt på natur
Feltet søker å både vere nær natur, og sentralt i høve for eksempel skigåing.
– Feltet høver godt for dei som vil nyte
fred og ro i naturen. Langrennsløyper går
gjennom hyttefeltet og turmulegheitene sommartid er mange, fortel han, og trekk fram
god tilgang til alpinanlegg. – Feltet ligg midt
i alpepassamarbeidet, du kan bruke same
heiskorte i Stranda, Stryn, Ørskogfjellet,
Stordalen, Fjellsætra, Harpefossen, Ørsta og
Volda. I tillegg ligg Hornindal Skisenter like
ved, fortel han. – Hornindalsvatnet, med
gode fiskehøve, ser ein frå dei fleste tomtane.
Grodås er eit fint sentrum, og kommunen
har rikt kulturliv. Vi trur hyttebyggarar får
det fint i Harevadet Hyttegrend.
Veg, vatn, avløp og straum ligg klart fram
til feltet og arbeid med infrastruktur er i
gang.
– Vegane i dei to felta som er opne for kjøparar no er snart ferdig uttraua. Første tomt
er seld og nesten ferdig opparbeida. Der reiser det seg eit hytte i løpet av våren. Elles det
fem reserverte tomter, så langt. Felt H1 og
H3, med 26 tomter til saman, er dei som er
Henning Heimlid frå Stryn Trekultur lovar romslege tomtar i
Harevadet Hyttegrend.
Det nye hyttefeltet får flott
utsikt, og frå dei fleste av tomtane kan ein sjå Hornindalsvatnet.
ute for sal no. Resten av feltet skal gjennom ei reguleringsendring, for å tilpassast ønskja dei fleste hyttebyggarane har i dag. Vi reknar å selje ut H1 og H3 i
løpet av eit par år, og heile feltet i løpet av ein tiårsperiode.
Kvivsvegen opnar nye marknadar
Kvivsvegen vil korte reisa til Hornindal for mange. Frå Grodås sentrum er det
sju minutts køyring til feltet. Frå holet på Kvisvegen og opp er det cirka fire
kilometer.
– Den vil gjere vegen kortare for dei som er interessert i hytte i Indre Nordfjord frå Sunnmøre. Nokre interessentar på andre sida av Kviven har alt snakka
Dybevoll Hyttefelt
I hjartet av Indre Nordfjord
• 13 sjølveigartomter for sal
• Frå 1300-3000m
• Sol heile året
• Veg, vatn, avløp, straum,
telefon/ breiband
• Rett ved turvegar og topp
preparerte løyper
• Eit års gratis medlemskap
i Skiturlaget Ullsheim
Stryn ved tomtekjøp
VestlandsHus Stryn Tlf. 57 87 62 00
.as
[email protected] / www.solvberg
arevadet Hyttegrend
m2
3 ■ MARS 2011
om å pendle til jobb frå hytta i Harevadet. Frå Ulsteinvik til Harevadet vil ein
køyre på ca. ein time. Kviven er eit klart skilje mellom det kystnære og innlandspreget, både i høve til klima og natur. Med f. eks ein båtplass på Bjørke
får ein tilgong til eit stort spenn i aktivitetar frå Hornindal når tunnelen er på
plass, lovar Heimlid, som har merka interesse frå Søre Sunnmøre.
– Så langt har fleste interesserte vore frå Søre Sunnmøre, men Ålesundregionen ser også ut til å fatte interesse for området. Elles er det mykje ytre Nordfjord som ser mot Hornindal, men også frå folk i Bergen som vurderer dette,
avsluttar han.
Tilgjengeleg: Som ein ser av skissa øvst på sida ligg Harevadet Hyttegrend sentralt
plassert i høve til både folk frå Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane. Til dømes er det
11,5 mil frå Ålesund og 14 mil frå Førde til det nye hyttefeltet. På det andre biletet er
plasseringa av hyttefeltet markert med kvite riss.
husene fo
olk snakk
s
er om
▲
Ny veg opnar for nye moglegheiter
ww
ww.boligpar tner.no
33
Kvivsvegen nærmar seg
Kvivsvegen skal gjere Søre Sunnmøre/
Nordfjordeid til ein større bu- og arbeidsregion.
Arbeidet er i rute, hausten 2012 skal vegen opne.
TEKST: Roy Sunde
Kvivsvegen gjev ferjefri E39 mellom Festøya og Lote og går inn i E39 Kyststamvegen; Kristiansand- Trondheim, og opnar aust/vestsamband SunnmøreAustlandet via Strynefjellet.
Alt i rute
3 ■ MARS 2011
m2
Byggjestart var 22. januar 2009 og opninga er planlagt til hausten 2012.
– Opningsdato er ikkje satt, men vi gjennomslag i Kvivstunnelen blir 7. april
i år, ein milepåle som skal markerast. Opninga av vegen blir truleg oktober/
november 2012. Det skal litt til om det blir september, sjølv om det meste av
det fysiske arbeidet er ferdig då, på grunn av godkjenningsprosessane i forkant,
seier Oddbjørn Pladsen, prosjektleiar for Statens Vegvesen, og forsikrar at alt
er i rute. Nyleg markerte dei ein anna milepåle også.
– Den siste store «vegkontrakten» på Kvivsvegen gjekk til Volda Maskin, og
omfattar bygging av bygging av veg ny E39 frå Lødøen til Grodås sentrum,
samt ein del sanering av gamal fylkesveg 60, bygging av ein del natursteinmurar, gangvegar osv. Arbeidet er starta opp, og skal vere ferdig i juni 2012. I tillegg held vi på med utbetring og rasskring av eit parti i forlenginga av Kvivsvegen mot Volda. Eit prosjekt til ca ½ milliard, ferdig hausten etter Kvivsvegen.
Forventingsfulle
Ordførarane i Volda og Hornindal gler seg til opninga av Kvivsvegen.
– Kva rolle vil det spele for Volda?
– Eg håpar det skal bli ein god samferdselsåra, slik at fleire reisande kjem til
oss. Det viktigaste er at vi får eit større bu og arbeidsområdet. Kvivsvegen blir
FAGMILJØ
SKÅR VVS AS
34
VARMEPUMPELØSNINGER TIL ALLE BYGG
- litt meir enn du trur
- alt i varme og energi
Vassboren varme
Bioenergi
• Varmepumpe luft-vatn
• Vedovn med vasskappe
• Vedkjel
• Vedovnar
• Peisar
• Pelletsovnar
Inneklima
VARMEPUMPER FOR BOLIG
SKÅR VVS leverer varmepumper av høy kvalitet.
Vi har meget gode løsninger for luft- og
vannbåren varme. Vår kompetanse og erfaring
gir riktig løsning til din bolig.
SKIFT UT DIN OLJEFYR!
Daikin Altherma HT er et luft til vann system som
kan erstatte en eksisterende oljefyr. Dette er en
varmepumpe som leverer opptil 80° vann til
oppvarming, uten bruk av elektrisk tilleggsvarme!
FORETNINGSBYGG
Nye krav til energiøkonomisering er en utfordring!
SKÅR VVS bidrar med sin erfaring ved valg av
løsning.
Daikin ligger med sine fleksible løsninger i fremste
rekke i utviklingen av energiøkonomiske løsninger
med lave livsløpskostnader.
• Ventilasjonsanlegg
90% gjennvinning
• Sentralstøvsugar
• Varmepumpe luft-luft
Rehabilitering eller ny pipe?
Vi har alt av piper: Stålpipe, element-pipe, varmepiper
samt vi kan rehabilitere eksisterande piper.
• Vi har eigne montørar, som leverar og monterar
• Ansvarsrett
Ta kontakt for en vurdering av ditt prosjekt.
Kvalitet til riktig pris
Møblar, gulv og garderober.
600 kvadratmeter fordelt på to etasjar.
Fagmiljø er kjedeuavhengig. Det gir
oss fridom til å skape ein levande og
annleis butikk med varer til riktig pris.
ENERGISENTRALER
Varmepumper sikrer god energiøkonomi og bidrar
til et renere miljø!
SKÅR VVS leverer løsninger til alt fra små boliger til
store næringsbygg.
MILJØ
FM FAG
Førde Varme og Interiør
Alt i varmepumpeteknikk! FØRDE Tlf. Arild: 917 16 305
Egne montører i følgende kommuner:
Florø, Førde Høyanger/Balestrand, Askvoll, Lavik, Dale, Hyllestad
tlf. 57 72 10 60
www.fagmiljo.no
Opningstider:
Mån–ons
Torsdag
Fredag
Laurdag
10.00–16.30
10.00–18.00
10.00–16.30
10.00–14.00
Hafstadvegen 39 (ved Esso) | 6800 Førde | www.fagmiljo.no
Kvalitet du kan vere
t gg på www.vestlandshus.no
try
opning
FOTO: Trond Mehlum
Ordførar i Volda, Ragnhild
Aarflot Kalland
Sogn og Fjordane
• Vestbygg Grytøyra
Tlf. 57 73 72 60
• VestlandsHus Florø
Tlf. 57 75 21 70
• VestlandsHus Måløy
Tlf. 57 85 48 63
• VestlandsHus Stryn
Tlf. 57 87 62 00
• Byggteamas.no
Førde, Tlf. 916 61 700
• VestlandsHus Sogn,
Kaupanger, Tlf. 57 67 33 88
M
F
m2
Ordførar i Hornindal, Edvin
Haugen.
net.no
asi
g
a
m
s
e
fylk
3 ■ MARS 2011
meir enn berre ein stamveg. Det blir ein
regional veg med stor innverknad. Den vil
gjere det meir attraktivt å bu her, sidan ein
kan velje å busette seg i Stryn/Hornindal, og
jobbe i Volda, og omvendt, seier ordførar i
Volda, Ragnhild Aarflot Kalland.
– Kva ser du mest fram til med å få på
plass vegen?
– At Volda blir meir attraktivt som bu- og
arbeidsregion.
Ordførar i Hornindal, Edvin Haugen,
Hornindal blir eit midtpunkt i regionen.
– Kvivsvegen vil få mykje å bety. Det gjev
ein mykje større bu- og arbeidsmarknad,
samtidig som det plasserer Hornindal ganske
sentralt i regionen, med korte avstandar til
Stranda, Eid, Hellesylt, Stryn, Volda, Ørsta
osv. Det gjev oss eit stort nedslagsfelt, som vi
håpar skal gje positive utslag. Anten det er
folk som vil bu eller jobbe her, eller kjøpe
hytter.
– Kva ser du mest fram til når vegen
opnar?
– Rett og slett å få nye kjennskap. Vegen
opnar for ei lang rekke nye moglegheiter,
anten det er at ein har lyst på ny jobb,
rekreasjon osv. Så det blir spennande,
avsluttar han.
Forhandlarar i
Saudehornet
MØBELKUPP! ÷20%
FLOW
ZARO
Dansani
STANDARD
TIDY
Vedum Bad
VICTORIA
Vedum Bad
Nå har vi prisfest på baderomsmøbler i butikken. ÷20% på
kjente merkevarer fra Vedum Bad,
Foss Bad, Linn Bad og Dansani.
Foss Bad
Linn Bad
Kampanjeperiode 2.–12. mars
TLF. 57 72 55 90 - VAKTTLF. 992 13 790
BESØKSADR. FLOVEGEN 4, 6800 FØRDE
www.comfort.no - fi[email protected]
35
– Rett kompetanse kan bli
Sunnfjord Energi (SE) har til ei kvar tid behov for
ingeniørar, og håpar på fleire søkjarar til yrkesfag.
Spesielt attraktive er nemleg folk med fagbrev og
ingeniørutdanning.
Personar med solid praktisk erfaring og teoretisk ingeniørutdanning er sjeldne,
så selskapet håpar på stor søknad til yrkesfag. Spesielt elektro- og el.energifag.
– Vi ønskjer å rekruttere nye medarbeidarar med ingeniørkompetanse, bygd
på grunnleggande yrkesfagleg utdanning. Vi er og interessert i dei som har teke
ingeniørutdanning innan el.kraft etter allmennfag på vidaregåande, men praktisk opplæring og erfaring er eit klart pluss i dei type ingeniørjobbar vi kan
tilby. – Difor har vi interesse av å bidra til at ungdom vel yrkesfagleg utdanning,
seier personalsjef Marit Moene i Sunnfjord Energi, og lovar ein attraktiv
arbeidsplass. – Dei tilsette fortel om varierte og utfordrande arbeidskvardagar,
og at dei blir oppmuntra til å tileigne seg meir kompetanse. Mange går gradene
frå montørarbeid til stillingar som krev utvida kompetanse på høgskulenivå.
Langsiktig
36
Opning av Kjøsnesfjorden kraftverk 21. september 2010. I midten: Prosjektingeniør Kjell
Johnny Kvamme. T.h. personalsjef Marit Moene i Sunnfjord Energi.
Flytte langt?
Flytte heim?
Flytte ut?
Vi tar jobben.
Uansett kvar
du skal til
eller frå.
Over heile
landet
– eller
ut av
landet.
Lørdag 12. mars
Zumba Marathon Party
•
•
•
•
•
Flytting
Lagring
Pakking
Forsikring
Utleige av
vare- og
lastebilar
på Rica Sunnfjord Hotel og spa
Lørdag 12. mars
Prisar og påmelding:
Kl 11.30 Dørene opner
Heil-Maraton: Kr 250,- (selgast kun på førehand.)
Inkluderer 3 timar a 45 min med trening.
Kl 12.00 Zumba 45 min
Billettar får du kjøpt på SPENST eller i
resepsjonen på Rica Sunnfjord Hotel & Spa.
Kl 13.00 Zumba 45 min
Halv-Maraton: Kr 100,- pr.time. (selgast kun i
døra dersom det er ledige plassar.)
Kl 14.00 Zumba 45 min
Kl 14.45 Avslutning
Pause på 15 min mellom kvar økt. I pause får du
kjøpt vitaminshots, frukt, vann og diverse
Instruktørar frå SPENST blir:
Eli Gro Bergby Carlsen, Ingeborg Sol Fure,
Kariann Bruland & Nelly-Ann Gjertsen..
After Party på Treskeværket
I puben på Tresken blir det latinsk stemning & zumba rytmar denne kvelden
Dj Etim spelar i puben
Alle som har kjøpt maraton pakken får halv pris på inngang denne kvelden.
Hugs å ta vare på bill frå maraton då du må vise denne ved inngang.
Design by: R-Profile.no
3 ■ MARS 2011
FM
SE tenkjer fram i tid når det gjeld å sikre nye medarbeidarar.
– Vi jobbar aktivt mot potensielle arbeidstakarar, til dømes ved deltaking på
arbeids- og utdanningsmesser, inntak av utplasseringselevar, lærlingar og ved
tilsetjing av ungdom i sommarjobbar. Vi må tenkje langsiktig på rekruttering.
Naturleg avgang er éin ting, men vi står føre store utfordringar, knytt til at vi
er «midt i matfatet» for utbygging av fornybar energi, seier ho, kombinert med
2600 kilometer linjenett som skal vedlikehaldast. Nasjonal satsing på fornybar
energi, og naudsynte oppgraderingar av straumnettet på Vestlandet fører truleg
til auka utbygging av produksjon og infrastruktur.
mangelvare
Skal du hogge ved?
Vi har det du treng av olje.
Kjell Johnny Kvamme (27) er ein av dei som har jobba
seg oppover i selskapet.
– Eg byrja som lærling i SE og trivest utruleg godt –
både fagleg og sosialt. Etter å ha avlagt fagbrev og vore
i jobb ei stund fatta eg interesse for å utdanne meg
vidare, seier han.
Etter ingeniørutdanning på Høgskulen i Sogn og
Fjordane, kombinert med deltidsarbeid for SE, kom han
attende til kraftselskapet som prosjektingeniør. Etter
kort tid fekk han i 2009 ansvaret for idriftskøyringa av
prosjektet Kjøsnesfjorden Kraftverk, ei utbygging til
over 900 mill. kroner, ferdig sommaren/hausten 2010.
– Som prosjektleiar hadde eg sjølvsagt med meg
mange dyktige og erfarne folk, men det er klart eg var
stolt over å få ei slik leiaroppgåve i så ung alder, seier
han, og legg til at han hadde mange gode hjelparar. Han
trur ikkje han hadde fått ei så stor oppgåve like raskt
om han ikkje var godt kjend i selskapet frå tida som
lærling og fagarbeidar, i tillegg til deltidsjobbing.
– Men har du erfaring, utdanning og pågangsmot er
vegen kort til utfordrande oppgåver. Slik eg fekk med
kraftutbygginga i Kjøsnesfjorden, seier Kvamme.
Personalsjefen er no svært spent på søkjartala til dei
vidaregåande utdanningane:
– Jo fleire som søkjer seg inn på og fullfører utdanningar retta mot våre fagområde, jo lettare ser den
framtidige rekrutteringa til våre kompetansearbeidsplassar ut til å bli, avsluttar ho.
Tilbod:
Miljøbensin 2T, 25 ltr.
3 x 5 ltr.
Betula
Sagkjedeolje, 20 ltr.
- kartong, 3 x 4 ltr.
557,- inkl. mva
351,- inkl. mva
635,- inkl. mva
412,- inkl. mva
FM
3 ■ MARS 2011
Foto: Arild Nybø, mediebruket.no
Frå lærling til prosjektleiar
Godt utstyrte demobilar
til reduserte prisar!
Tilboda gjeld t.o.m. 19. mars 2011
Vi har olje til
det meste...
1 stk Peugeot 5008 Premium Pack med glastak og automatgir
1 stk Peugeot 5008 Premium Pack med glastak og manuell gir
Gjennom 40 år har Farsund & Naustheller AS levert alle
typar smøremidlar til vårt nærområde. Landbruk, Industri,
Transport, Skipsbyggeri, Bakeri, Næringsmiddelindustri,
Privat hushold, Kommune og Fylke.
Vi leverer også diesel, bensin og fyringsolje
til mange hundre kundar i distriktet.
Våre kundar er vår arbeidsgjevar.
Vi har vinterdiesel. Ring for pris.
Vi er konkurransedyktige og leverer raskt!
1 stk Mercedes-Benz
B-klasse 180 CDI
1 stk Mercedes-Benz
C-klasse stasjonsvogn 200 T CDI
Kom til ForumBil for ein hyggeleg bilhandel.
Øyrane 6, 6800 Førde
Tlf.57 72 41 00 • www.forumbil.no
Farsund & Naustheller AS
Tlf. 578 21 688
www.farsundnaustheller.no
37
Produsert av Fride H. Haugen / [email protected]
3 ■ MARS 2011
FM
38
Namn:
Adresse:
Postnr./Stad
45
Kryssordet kan
også lastast ned frå
fylkesmagasinet.no
Løysinga sender du
innan 14. mars til:
Inform Media,
Boks 353, 6802 Førde.
Merk konvolutten
«Fylkeskryss nr. 45».
Vi trekkjer tre vinnarar
med korrekt løysing som
kvar får fem FLAX-lodd.
«Ein plass for alle»
70 kreative ungdomar frå Danseverkstadar i åtte kommunar skal
turnere fylket med showet «Ein plass for alle».
Krevjande
Bak showet ligg eit år med arbeid.
– Ungdommane har involvert i produksjonsgruppa heile vegen, og satt veldig preg på førestillinga. Vi har hatt 11 helgesamlingar for å få det
kunstariske på plass, fortel Solheim. – Det er mykje
logistikk, når 70 ungdommar og 33 innslag skal
koordinerast.
Ung til ung
Danseverkstadane er ung-til-ung-formidling, der
unge underviser andre born og unge, etablert i eit
samarbeid mellom Solheim, kommunane og fylkes-
u
arbeidet
Vi tilbyr r med høg
ra
av montø se og til
an
fagkompet sen!
pri
e
st
be
den
Sjekk
PRISEN
Vi leverer glas i alle kvalitetar, mål og storleikar.
Om ønskjeleg kan vi også levere sjølvreinsande
glasruter. Våre glas er av beste kvalitet som
ivaretek krav til isolasjonsevne og UV-stråling.
Halbrendsøyra 7, 6800 Førde • Tlf. 57 83 08 50
FOTO: David Zadig
Førestillinga handlar om fordelar og ulemper med
å vere annleis, og å ta annleis val, og det opptrer
dansarar frå Luster, Sogndal, Leikanger, Høyanger,
Førde, Florø, Askvoll og Fjaler.
– Eit urbant danseshow, der ungdommen tek for
seg trendar som pregar ungdomsmiljø: Hip hop,
Bollywood, Wacking, eksperimental dans og meir,
blanda i ironi og komikk, seier Ove Henning Solheim, frå Sogn og Fjordane Fylkeskommune. – I tillegg koreografi har dei komponert musikk og tekstar, av slåande bra kvalitet. Eg er imponert over kva
dei får til.
Premieren er lagt til Sogndal, 5. mars.
– Der er det to framsyningar, før Høyanger står
for tur dagen etter. Så blir det Florø 11., Fjaler 12.
og Førde 13. mars, seier han.
kifte
Skal du s
?
glasruter tført
kommunen, ved programmet «Folkehelse og livsutfalding».
– Folkehelseprogrammet har følgt prosessen
rundt Danseverkstadar godt og lagt til rette for
etablering. Sogn og Fjordane er einaste fylket i landet som har satsa så mykje på Ung til Ung-metodikk, så eg trur ikkje vi er så trauste som vi trur.
Det ligg godt til rette for å gjere utradisjonelle ting
og la ungdommen delta og satse kunstnarisk her i
alle fall, avsluttar han.
Løysing
44
Dekkhotell
Vi tilbyr dekkhotell til våre kundar.
Her løyser vi alle problem rundt
hjulskift og oppbevaring.
Halbrendsøyra 9, Førde, tlf. 57 83 08 00
Tlf. 97 00 80 82
VINNARAR AV
KRYSSORD NR. 44:
Asbjørg Apalset,
6823 Sandane
Arild Skrede,
Nattlandsåsen 2,
5231 Paradis
Kirsten Grotle,
Torvanger,
6727 Bremanger
Berging og transport av alle typar køyretøy • Falck Redning
NAF Assistanse • Avtale med alle forsikringsselskap
Halbrendslia 24, pb 42, 6801 Førde • www.fordebilberging.no
3 ■ MARS 2011
FM
Bokbåten Epos leve
Ei tid såg det mørkt ut for bokbåten Epos, men i desember kom beskjeden om at
Vestlandet sitt flytande bibliotek fekk finansiering for tre nye år.
TEKST: Caroline Helle, Siri-Ann Roska og Thea Halås
(Elevar ved Mo og Jølster vgs, utplassert hos Inform Media og Fylkesmagasinet)
– Det er veldig positivt, både for oss og for
dei som treng bokbåten, seier spesialbibliotekar ved Fylkesbiblioteket i Sogn og Fjordane, Ingrid Dræge, med eit smil om munnen.
– No som vi har fått bokbåten finansiert i
tre år til, er det viktig å gjere det beste utav
det, slik at vi kan fortsette lengje, legg ho til.
Einaste i landet
Bokbåten Epos er den einaste bokbåten i landet, og eit samarbeid mellom fylkesbiblioteka i Møre og Romsdal, Hordaland og Sogn
og Fjordane. Epos kjem langs kysten av Vestlandet for å låne ut bøker til born og vaksne
som bur i distrikta, og på øyer der det gjerne
ikkje er bibliotek. Her kan du låne bøker,
sitje på krakk og oppleve fantastiske forteljingar og eventyr, gynge litt i kroppen og gå
heim med bokbåtpose i handa.
– Båten er historisk betinga, har reist langs
kysten i Sogn og Fjordane sidan 1964, og har
omlag 40 stopp her, fordelt på 15 kommunar, seier Dræge. – Den er eit supplement til eit vanleg bibliotek, der skulebiblioteka som regel er gamle, dårlege
og har lite utval, fortel ho.
Epos reiser ut to gongar i året, i mars og i oktober/november.
– Båten går i 17 dagar her i fylket i kvar periode. Vi som jobbar i fylkesbiblioteket fordelar tida mellom oss, vi er alltid ute to om gongen. I mars skal eg
vere om bord i 10 dagar, før vi byter vakt, seier spesialbibliotekaren oppglødd.
Om lag 180 stadar vert vitja to gongar årleg i dei tre vestlandsfylka.
Foto: Caroline Helle, Siri-Ann Roska og Thea Halås.
40
Underhaldning om bord
Spesialbibliotekar ved fylkesbiblioteket, Ingrid Dræge.
Ikkje nok med at bokbåten er eit supert tilbod, som gledar leseglade folk i alle
aldrar med lesestoff, men den har alltid med seg eit kulturinnslag for å underhalde folket. Desse er retta mot born, og passar derfor for heile familien.
– Det varierer frå gong til gong kva innslag vi har med. På kommande tur er
det stykkjet «BOKstaveleg talt», av Abrakadabra teater, som skal strekkje på
smilebandet, fortel Dræge.
– Kulturinnslaget er svært populært, dei aller fleste syns det er veldig kjekt,
og ungane syns det er utruleg stas. Vi stoppar jo gjerne plassar der det sjeldan
er slike aktivitietar, legg ho til.
Skulestopp
Det plar alltid vere eit godt oppmøte når bokbåten legger til kai, og det er ingen
- Vi er rett og slett
veldig avhengig av den
Ytre Solund Oppvekstsenter gler seg over at
Bokbåten Epos har fått pengar til tre nye år.
FM
3 ■ MARS 2011
er vidare
41
Epos får minst tre nye år. Ivrige
ungar er eit vanleg syn når Epos
legg til land. Ungane på biletet er
frå Balestrand. Foto: SivMerethe Hatlem.
tvil om at den blir satt pris på. Bokbåten har også skulestopp, der skulen tar
elevane med om bord for å låne bøker eller sjå kulturinnslaget.
– Folk er utruleg positive når vi kjem, det er ei einaste stor glede – og alt er
veldig snilt, fortel Ingrid smilande.
Det er nokre stader der vi ikkje tilbyr bokutlån, men berre kulturprogram.
Dette gjeld Hermansverk, Leirvik, Hardbakke og Florø.
– Det er også stadar der det er få eller ingen ungar, og då har vi berre bokutlån og ikkje kulturprogram, fortel spesialbibliotekaren.
Freistar med bøker
I 2010 var det omlag 1100 besøkjande born om bord, og 850 vaksne. Målgruppa er hovudsakleg born, men mange vaksne nyttar seg av dette tilbodet.
– Vi plar låne ut omlag 15 000 bøker kvart år, både til store og små, og det
er jo kanskje like mykje som andre bibliotek, seier Ingrid Dræge.
– Folk tek med seg stablar med bøker, så dei har lesestoff i lang tid. I tilegg
bytelåner dei med kvarandre, så ein har lesestoff heilt til neste gong vi kjem.
– Kanskje lånar dei som bur i utkantane og øyane meir bøker per person i
snitt fordi vi kjem med bøkene i handa og freistar dei, legg ho til.
I Ytre Solund fins det ikkje bibliotek,
berre Bokbåten Epos som er innom
øygruppa to gongar i året.
– Dette er eit tilbod som både unge
og vaksne nyttar seg av, seier Tommy
Johansen, rektor ved Ytre Solund
Oppvekstsenter. Han fortel at det ville
ha vorte ein katastrofe om Epos takka
for seg. – Vi treng jo bøker her ute
også, stadfestar Johansen. – Det fins
eit lite bibliotek på skulen, men det er
det berre elevane som har løyve til å
bruke. Dessutan strekkjer ikkje skulebiblioteket til, seier han.
Viktig skuleressurs
Ytre Solund Oppvekstsenter er avhengig av bokbåten for å oppdatere det
stoffet i biblioteket på skulen. Tal
bøker til norskopplæring og lesing vil
bli redusert utan eit slikt tilbod.
– Som ein konsekvens vil elevane si
leselyst svekkast, så dei les mindre.
Det går igjen utover lesekunnskapen,
fortel Johansen. – Epos er ein viktig
ressurs for at skulen skal fungere, legg
han til.
Både nyttig og kjekt
I følgje Johansen brukar elevane Bokbåten Epos når den besøk øygruppa.
– Elevane og skulen låner bøker, og
i tillegg går det føre seg arrangement
på båten. Teater er døme på dette,
seier Johansen og legg til at elevane
sett pris på opplegget og opplever det
som kjekt.
Solund Folkebibliotek
I Solund kommune fins det eit lite bibliotek, Solund Folkebibliotek. Diverre
er det ikkje lett for Ytre Solund Oppvekstsenter å nytte seg av dette.
– Det er vanskeleg for skulen og
komme seg dit. Vi må blant anna ta
ferje, seier Johansen medan han atter
ein gong legg til kor nødvendig Bokbåten Epos er for både skulen og innbyggjarane i Ytre Solund. – Vi er rett
og slett veldig avhengig av den.
bokhylla.no –
bøker på skjerm
Du kan lese bøker på bokhylla.no mens du ventar på
e-bøker frå biblioteket. Nasjonalbiblioteket (NB) har
digitalisert bøker utgitt i 1690-, 1790-, 1890- og 1990åra.
Det er ikkje lov å laste ned, kopiere eller vidareformidle materialet, men når verket ikkje lenger er
opphavsrettsleg beskytta blir dei klargjort for nedlasting i PDF. Eldre material kan alt lastast ned.
– bokhylla.no skal vise fram et tverrsnitt av den
norske litteraturen. Vi gjer bøker utgitt i Norge på
1690-, 1790-, 1890- og 1990-tallet tilgjengeleg i fulltekst. Vi har fått avtale med Kopinor om bøker med
rettigheiter, så tenesta er gratis for brukar. Bøker
som er slept fri kan du laste ned til eigen PC, seier
Vigdis Moe Skarstein, leiar av NB.– Bokhylla.no er
søkevindauget, der du får tilgang til bøker og anna
innhald. Der håpar vi at folk vil lese, leike og kose seg
med tenesta.
FOTO: Joachim Vie
Bibliotekar Reidun Kokstad og biblioteksjef Marie Dombestein viser fram forskjellege digitale avspelingseinheiter.
3 ■ MARS 2011
FM
Trykt eller
E-bøker?
Trykt eller ikkje? Det er det store spørsmålet til dykk der ute. Er
du villig til å gje frå deg den fysiske boka, og heller lese e-bok på
lesebrett? Det er berre ein måte å finne dette ut på: prøv. Biblioteka har så smått byrja digitaliseringa.
TEKST og FOTO: Caroline Helle, Siri-Ann Roska og Thea Halås.
Fakta om bokhylla.no
42
Bokhylla.no er ei teneste i NBdigital, med over 40.000
bøker i fulltekst. I første omgang er dette bøker utgitt på
90-talet i fire ulike hundreår, men til slutt skal
bokhylla.no vere fylt av 10.000.000 søkbare boksider. I
tillegg finn ein artiklar om litteratur, biografiske og bibliografiske oversiktar og opplysingar og mykje meir.
Målet er ei reell bokhylle, ikkje berre ein digital katalog.
Det er eit mål å gjere tilgjengeleg ei monnaleg mengde
bøker på norsk, som det i dag er lite av. NB har digitalisert over 120. 000 bøker for bevaring dei siste to årene.
Den fysiske boksamlinga består av 450.000 titlar, og alt
skal digitaliserast.
Hausten 2009 starta Drammen bibliotek som det
første i landet med utlån av e-bøker og lesebrett.
Eit prøveprosjekt for å finne ut om det er noko å
satse på.
– Vi er svært spente og avventande på resultatet
av korleis e-bøkene vil fungere i det norske bibliotek. E-bøker er ikkje spreidd godt nok ut endå, så
det vil nok ta ei lita stund før alle bibliotek i landet
tilbyr utlån. Det vil vertfall ta eit par år før dei blir
til utlån i Førde, trur Reidun Kokstad ved Førde
bibliotek og legg til at ho er veldig spent på korleis
det heile vil utvikle seg.
– både forlaget, forfattaren og biblioteket. Kva ein
sit att med er endå ikkje avklart.
E-bøkene vil blant anna bli tilgjengelege på
såkalla lesebrett.
– Det som er så greit med lesebrett er at det er
veldig «handy» – det er lett å ta med overalt. Særleg er det nyttig når ein skal ut å reise. Lesebrett
er også ein veldig god moglegheit for dei som har
dårleg syn. Ein kan nemleg forstørre skrifta, seier
Kokstad og legg til at ho sjølv kjem til å kjøpe seg
eit lesebrett.
Boka vil overleve
Billegare E-bøker?
– Det er heilt umuleg å vite kor mykje ein vil sitte
att med. Det kjem an på etterspurnaden. I tillegg
er pris og moms framleis uavklart, seier biblioteksjef Marie Dombestein ved Førde bibliotek.
– Det er vanskeleg å vite om ein skal satse pengar på det, og eventuelt kor mykje – eller om det
er eit døgnflugeprosjekt, seier Dombestein og smiler.
E-bøker vil omlag bli hundre kroner billegare
enn ei trykt bok, medan lydbøkene vil halde seg
på den same prisen som ei ordinær lydbok.
– Om ein lånar e-bøkene gjennom biblioteket
vil det vere gratis, og ein har ei viss tid på å lese
bøkene før lisensen går ut – nett som trykte bøker,
smilar Kokstad.
– Det som kan vere eit problem er korleis ein
økonomisk skal dele kaka. Alle skal jo ha sin del
Fleire undrar seg over kva som vil skje dersom
digitalisering av bøker vil bli attraktivt. Vil den
fysiske boka forsvinne?
– Eg kan tenke meg at det er ein del som vil
byrje å nytte seg av E-bøker og lesebrett. Likevel
trur eg at tradisjonen om å setje seg ned i godstolen og hyggelese ei bok, ikkje vil forsvinne. Folk
vil nok ikkje oppleve den same kosen ved å lese av
eit brett, og mange opplever det som slitsamt å lese
lange tekstar på skjerm. Som ein konklusjon trur
eg at e-bøker og den fysiske boka vil utfylle kvarandre. Den fysiske boka vil nok ikkje forsvinne,
vi vil heller ende opp med to mogelegheiter – både
trykt bok og utrykt bok, seier Dombestein og smiler.
– Men ingenting er sikkert endå, så det gjenstår
å sjå. Ein må jo berre prøve, seier Dombestein
medan Kokstad nikkar seg einig.
Grand Vitara 4x4
Kizashi 4x4
5 års garanti på alle nye Suzuki
SPORTPAKKE ER
INKLUDERT I PRISEN!
COMFORTPAKKE ER
INKLUDERT I PRISEN!
OUTDOORPAKKE ER
INKLUDERT I PRISEN!
Grand Vitara 5-d
Frå kr 409.900,-
Swift 4x4
COMFORTPAKKE ER
INKLUDERT I PRISEN!
Kizashi CVT 4x4 Kr 459.900,-
SX4 4x4
COMFORTPAKKE ER
INKLUDERT I PRISEN!
5 års garanti på alle nye Suzuki
OUTDOORPAKKE ER
INKLUDERT I PRISEN!
SAFETYPACK ER
INKLUDERT I PRISEN!
EXCLUSIVEPACK ER
INKLUDERT I PRISEN!
SANDANE:
57 86 84 00
Swift 4x4
kr 229.900,-
SOGNDAL:
94 81 80 81
Sandane: Svein Rune Djupegot: 909 82 643 Sogndal: Jon Arne Norberg Tel: 905 48 753
SX4 1,6 kr 279.900,SX4 2,0 DDis kr 309.900,Automatgir • 15.000,-
FØRDE
Halbrendsøyra 7, 6800 Førde
Tlf.: 57 82 99 00, fax: 57 82 99 01
www.opusas.no
FØRDE: Ivar Mannebrekke Tel: 416 89 850 og Kurt Andresen Tel: 913 45 505
Working Class
Det er ikkje så ofte vi køyrer pick-up, men all den tid det florerer av desse på vegane, må det vere ein
grunn til at folk køyrer dei. Og vi har prøvd å finne ut kvifor.
TEKST: Tore Fossen FOTO: Roy Sunde
ISUZU D-MAX DOBBEL CAB Motor: 4-sylindra 3,0 liter diesel Maks effekt: 163 hk 0–100 km/t: Ikkje oppgitt Toppfart: Ikkje opgitt
Lengde: 5035 mm Breidde: 1800 mm Høgde: 1735 mm Vekt: 1920 kg Forbruk, blanda køyring: 0,90 l pr mil Vårt forbruk: 0,96 l pr mil
CO2-utslepp: 237 g/km Pris testbil: kr 369.900,- Rimelegaste versjon: kr 309.900,- (Extended Cab, manuell gir) Utlånt av: Opus AS, Førde
3 ■ MARS 2011
FM
Vi tok turen til Opus og spurte om å få låne ein Isuzu D-Max. Det fekk vi sjølvsagt, og la vi i veg mot Gulen og meir enn 7000 verpesjuke høner. Kan kanskje
høyrast ut som ein draum for to menn i vaksen alder, men høne på oss vart det
lite av. Litt kalvekjøt, derimot…
Turen fram og tilbake gjekk derimot ganske greitt. Bak rattet er det ikkje
vanskeleg å innta rolla som t.d. skytebas eller oppsynsmann. Vi føler oss som
«arbeidsfolk», med bil som like godt kan klatre over grov pukk på vegar under
arbeid, som mellom to punkt på E39 der vi skal sjekke tette grøfter.
så stor motor som i D-Max. Her er det ein 3-liter
på 163 hk, og det er einaste alternativet. 333 Nm
ved 1600 o/min bør stå til godkjent. Det gjeld for
automat-versjonen. Veljer du manuelt gir, er
dreiemomentet 360 Nm ved 1800 omdreiningar.
Pressar du gasspedalen i botnen av golvet, blir
det ein del lyd, men straks ein slepp opp litt og
har oppnådd marsjfart er det ikkje så ille.
Bilen køyrer i normalmodus med bakhjulstrekk, men du kan kople inn firehjulstrekket
under fart. Den har også låggir for litt meir krevjande køyreforhold. Dieselforbruket er oppgitt
til å vere 0,90 liter per mil ved kombinert køyring. Vår måling på computeren viste 0,96. Forbruket er noko lågare på bilane med manuelt gir.
Utsleppet av CO2 er oppgitt til 237 g/km.
Å køyre pick-up
44
Sjølv om pick-up’ar nærmar seg personbilkomfort i køyreopplevingar, er det
framleis eit stykke att. Men vi sit høgt og godt, og blir straks litt meir «arbeidskarar» enn det vi er med mjuk hud på nevane og kamera og penn som viktigaste reiskap. Og er ein arbeidskar, så må ein tole litt hump og dump på teleskadde vestlandsvegar. Isuzu’en kjennes litt stiv og kantete ut, og vi fann ut at
den likte seg beste dersom vi heldt oss til fartsgrensene (og det skal ein jo). No
køyrde vi bilen uten last på planet. Dersom vi hadde fylt opp med lovleg vekt,
som er heile 1000 kilo, hadde det sikkert blitt litt mindre hump og dump.
Ein Isuzu D-Max er neppe produsert med tanke på aggressiv køyring mellom
aust og vest, men er derimot eit nyttekøyrety for dei som treng å frakte ting frå
A til B, eller dra rundt på tunge vogner. Den kan dra inntil tre tonn på tilhengarfestet, og det skal visstnok kvalifisere til plassering på toppen av pallen blant
pick-up’ar i Norge i dag.
Isuzu D-Max har eit rimeleg bra utstyrsnivå, og mykje av det skal bidra til
å ta vekk lastebilfølelsen og få tankane mot personbilen. Her er cruisecontroll,
automatgir, køyrecomputer, temperaturmålar, klimaanlegg m.m. Radio/CDanlegg er derimot ekstrautstyr, på lik linje med frontguard.
Interiør og plass
Å kalle interiøret i ein D-Max for hypermoderne og innovativt, er nok å overdrive. Men ka pokker? Det er jo ein pick-up! Ein arbeidsbil. Då gjer det ingen
ting at det er litt grovt og maskulint. Speedometeret er så stort at sjølv med
minus 5 på begge auga kan du sjå kor fort du køyrer. (Men med minus 5 på
auga bør ein la vere å køyre bil – i alle fall utan linser eller briller.)
Setene kjem i kategorien «greit nok». Men likevel: ka pokker? Det er jo ein
arbeidsbil! Og skal ein køyre fôrsekkar frå Felleskjøpet og heim på garden er
det vel ikkje så himla nøye at ikkje setene kan samanliknast med det ein finn i
ein BMW til femhundre tusen kroner meir.
Det er derimot romsleg i kupéen for to karar på hønsejakt. Plass til både Statoil-koppar i midtkonsollen og Farris i dørlommane, gjer at vi kan køyre i
timesvis utan å klage. Eller stå i kø utanfor Bogentunnelen i tre kvarter og
vente. For når ein i tillegg kan plugge ein iPhone i anlegget (som var ekstrautstyr), og høyre på Roy sine siste tungrock-nedlastingar, gjer det ingen ting å
vente litt her og der.
Vår utgåve av D-Max’en var 4-dørs versjonen, men utan baksete. Det gjev
god plass til diverse ting ein måtte ønskje å ta med seg. Vil du ha den registrert
med baksete må du rekne med å bla opp cirka 250.000 kroner ekstra.
Motor
Det er ikkje så mange bilforhandlarar som kan skilte med å ha pick-up’ar med
Utsjånad
Men ka
pokker?
Det er
jo ein
pick-up!
Sjå film og fleire bilder på
fylkesmagasinet.no
Pick-up’ar er og blir pick-up’ar i mine auge.
Isuzu D-Max stiller midt på treet når det gjeld
design. Det finst nok både finare og styggare
arbeidsbilar, men her er det som smaken og
baken, nemleg delt. Isuzu tilbyr ei mengd med
ekstra utstyr som du kan «ragge» opp bilen
med: Stigtrinn i krom, deksel på baklyktene,
frontguard på støytfangaren, vernelist på
panseret, hundegitter bak framseta, plandeksel med bøylar, hardtop, planforlengar og røyrstativ som ser ut som ei frekk
veltebøyle. Og med ekstra breie dekk og
kromma felgar, er det ikkje noko problem å få D-Max’en til å sjå skikkeleg
rånete ut.
Konklusjon
Eg skal ikkje påstå at eg er heilfrelst pick-upfan. Og ikkje har eg bruk for nokon heller. Men
ka pokker? Det er jo ein arbeidsbil. Men kven er
det som kjøper ein sånn bil? Jau, det må vere dei
som er på jakt etter ein bil som kan dra tre tonn,
laste eitt tonn på karmen, vil komme seg ut på
bøen med rundballane sine eller køyre til fjells
for å plukke molter. Rett og slett ein working
class hero for dei som stiller slike krav til bil. Og
for nokre er det kanskje vere verdt å legge
369.900 kroner på bordet. Då får vedkomande
med påbygg, stigtrinn, stereoanlegg og frontguard inkludert i prisen, i tillegg til ekstra Tectylbehandling og brillehaldar i taket. Thermodress
og arbeidshanskar har han sikkert frå før.
FOTO: www.isuzu.no
Hero
FM
3 ■ MARS 2011
45
3 ■ MARS 2011
FM
46
e
s
t
B
r
o
e
f
l
l
A
10
20
The
HARALD B.
LITE NYTT
Halloen kjære lesarar!
No har altså Harald M
vore fyrst ute og skreve om
platedn han har kåra til
«Best of 2010». Eg var mildt
sagt ikkje einig med han. Derfor
har eg no valt å skrive om dei platedn
eg har plassert på pallen med namn
ALLER BEST OF 2010. Rekkefølgja er tilfeldig bortsett
frå den soleklare 1. plassen. Me går rett på sak:
1. Crashdiet – «Generation Wild»
Denne plata er ganske enkelt heilt fantastisk. Faktisk høyrte eg KUN på denne plata
ein heil dag. (At det var einaste plata eg hadde på mp3-spelaren den dagen KAN ha
hatt nåke med saken å gjere). Men poenget var at eg faktisk ikkje vart lei den. Den var
like god til frukost dagen etterpå. Classic Rock samanliknar denne plata med Skid Row.
Det er vågalt. Men eg må faktisk seie meg einig med Classic Rock på dette, og det kjem
frå ein ekte die-hard Skid Row-fan! Desse gutta er svenske, men kan vere bra kara
likevel! Dei har gitt ut to album tidlegare, med to forskjellege vokalistar (den eine tykte
ikkje dette var noko å satse på, og den andre tok livet sitt, han var vel einig med fyrstemann). Sjekk ut desse albuma og, men dei kan ikkje måle seg med dette. Ferdig arbeid!
Musikkvideoen dei laga til tittelsporet vart sensurert av MTV, og Harald B. tykkjer det
er eit kvalitetsbevis.
2. Dimmu Borgir – «Abrahadabra»
Som gammal Dimmu-fan har eg vore litt skuffa over dei siste utgivingane deira. Jo dei
har fått strålande kritikk der ute, men personleg tykkje er det har vore nåke som har
mangla. Så då me fekk inn denne plata gjekk det nokre veker før eg i det heile gadd å
sjekke den ut. Eg tok ho med meg heim, fann meg ein glas med whisky med to og ein
halv isbit, og plasserte vinylen under stiften. BOOOOM! Eg vart sittande å høyre gjøno
heile plata, berre oppe frå stolen for å snu/skifte plata. Den er rett og slett VELDIG god.
3. Airbourne – «No Guts, No Glory»
Då eg sette meg ned for å høyre debutplata til Airbourne, «Runnin’ Wild»,x<<<x i fjor,
hadde eg låge forventninga. Eg kjøpte faktisk berre plata fordi det var eit kult cover.
Men etter å ha høyrt nokon få songar visste eg at her hadde eg snubla over noko tøft.
Plata vart spelt hyppig dei kommande vekedn.
Då eg fekk vite at ein oppfølgjar ikkje var langt
unna, tenkte eg at Airbourne kunne ikkje bli betre
enn fyrste plata, og at det berre kunne gå ein veg
med dette bandet. Tydelegvis har bandet tenkt det
same, for dei har rett og slett funne opp krutet ei
gong til og laga eit album som er som snytt ut av
nasen til det fyrste albumet. Det er rett og slett like
bra. Som med (dei gode) AC/DC-albuma, blir dette albumet berre betre og betre kår gong du høyre det. Harde
riff, raske soloar og ein haug med positiv energi gjev
dette albumet ein plass på pallen!
4. Crazy Lixx – New Religion
Dette er tøft! Personleg vil eg seie det er ein blanding av
Def Leppard og Mötley Crüe, noko som er ein god ting.
Crazy Lixx er som tatt ut av New Jersey i midten av 80tallet, noko som for øvrig også er ein god ting i mi bok.
Puddel rock, hair metal, sleaze rock, hard rock… uansett
kva du vel å kalle det er dette musikk som gjev døve
hørsla tilbake. Som ein fun fact er også desse gutta
svenske. Crazy Lixx er bandet eg har venta på lenge!
5. Reckless Love – Reckless Love
Her snakka me glam metal. Har du høyrt bandet Poison?
Likar du det? Då likar du Reckless Love. Som med Crazy
Lixx, høyrer det ut som om dette bandet har entra ei
tidsmaskin i siste halvdel av 80-talet, og komme borti
knappen som sendte dei til 2010. Og det er me glade for
og ønskjer dei hjarteleg velkomne. I ein tidsalder der eg
syns majoriteten av ny musikk er dårleg, ja til tider uutholdbar, takkar og prisar eg band som Reckless Love
som tør å lage god gammal gla’ musikk! Løp og kjøp? Ja.
Med dette avsluttar eg mitt fyrste innlegg i Fylkesmagasinet. Det er skreve parallelt med tatoveringskurs i Bergen. Innimellom tatovering på griseføter og teikning av
dødningsskallar og falne englar, i Burger King-rus, eit
steinkast frå tvilsame typar i Nygårdsparken. Me snakkast!
PS. Det bør nemnast at eg var einig i Harald M på eit
punkt. Beinkjør med plata Skot og Skrømt er utan tvil det
tøffaste Lærdalspunkbandet i 2010!
Lite Nytt
er ein platebutikk på Gamle Lærdalsøyri i Lærdal som sel brukte og nye plater, hovudsakleg LP-plater, men også CD-ar og DVD-ar.
Me har i tillegg nettbutikken litenytt.no, som står for mesteparten av omsetninga vår på vinterstid. Me er små, men må konkurrere
med heile verden så lenge me er på nett, og me prøver difor å utnytte fordelane ved å vere små. Me satsar på å vere veldig gode på
personleg service, og samtidig ha ein kvalitet som gjer at kundane våre kjem tilbake. Så langt meinar me at det har gått greitt!
Kvalitet ser bra ut.
Yaris S-Edition
frå kr 195 900,-*
Utstyrspakke Yaris S-Edition
Verdi kr 28 000,kampanjepris 6 500,• Aluminiumsfelgar sommar
• Aluminiumsfelgar vinter
• Tåkelys framme
• Perforert skinnratt
• Bluetooth trådlaus mobiltilkobling
3 år/50 000 km fri service
Gjeld alle modellvariantar av Yaris.
Auris Advance
5-dørs frå kr 243 000,-*
3 år/50 000 km fri service & vinterhjul**
Verdi kr 21 000,-
FM
3 ■ MARS 2011
Vel du utstyrsgraden Advance
får du m.a. med:
• Automatisk klimaanlegg
• USB (iPod kompatibel) og AUX inngang standard
• Radio/CD med 6 høgttalarar og MP3/WMA avspeling på CD
• Skinnratt med knappar for betjening av lydanlegg
• Køyrecomputer
• Elektrisk justerbare vindauge framme og bak
• Elektrisk justerbare sidespeglar med varme
og integrerte blinklys
• Tåkelys framme
Avensis stv NaviTech Pluss
frå kr 317 000,-*
Avensis NaviTech Pluss
Verdi kr 43 000,Kampanjepris 3 900,• 17” aluminiumsfelgar sommar
• 16” aluminiumsfelgar vinter
• Navigasjon med stor berøringsskjerm
• USB og SD inngang i front
• Ryggekamera
• Titanfarga senterkonsoll
• Mørke ruter bak på stv.
Prisane er inkl frakt-, lev.- og reg.kostn. lev. Førde. Forbruk blanda køyring, utslepp CO2 og NOx: Avensis 2.0 D-4D: frå 0,53 l/mil, frå 139 g/km, frå 0,151 g/km.
Avensis 1.6 VVT-i: frå 0,65 l/mil, frå 152 g/km, frå 0,010 g/km. Auris 1.4 D-4D: frå 0,43 l/mil, frå 114 g/km, frå 0,141 g/km. Auris 1.33 VVT-i: frå 0,59 l/mil, frå 136 g/km, frå 0,025 g/km. Yaris 1.4 D-4D: frå 0,42 l/mil, frå 110 g/km, frå 0,110 g/km.
Yaris 1.0 VVT-i: frå 0,50 l/mil, frå 118 g/km, frå 0,016 g/km. **Gjeld ikkje Auris HSD. Avbilda modellar kan ha ekstrautstyr. Med atterhald om trykkfeil.
Frå 1. januar 2011 innførte vi 5 år/160 000 km garanti på alle nye bilar.
Les meir på toyota.no
Toyota Førde Toyota Nordfjord
Steinavegen 10, 6800 Førde
Tlf. 57 72 10 00
www.toyota-forde.no
6718 Deknepollen, tlf. 57 85 26 50
Hegrevegen 16 - 6783 Stryn, Tlf. 57 87 60 00
www.toyotanordfjord.no
• FØRDE
• MÅLØY
• STRYN
47
8000 m2 med • DAGLEGVARE • BYGGVARE • GULLSMED • GÅVEARTIKLAR • KAFÉ
X LÅGE PRISAR!
Prisane gjeld t.o.m. 5. mars eller så lenge lageret rekk. Atterhald om skrivefeil og utselde varer.
LÅG PRIS
LÅG PRIS
4990
1000
DUSJKABINETT
med eit klikksystem som gjer
monteringsjobben veldig
enkel! Med avtagbart frontpanel (magnet) for enklare
reingjering. Klart herda
sikkerheitsglas og krom
profilar. Blir levert med glashylle og dusjstangsett.
Ekskl. blandebatteri.
Mål: 90x90 og 80x80 cm.
APPELSINER
2 kg nett. X-tra. Pr. nett
Pr. kg kr 5,00
MONTERE
Å
T
T
E
L
G
E
UL
KLIKK – UTR
LÅG PRIS
1000
GRØNNE EPLER
Pr. kg
LÅG PRIS
179
PARKETT EIK COUNTRY
Country/kvitpigmentert eik.
14 mm, 3mm slitelag. Pr. m2
LAG
3 MM SLITE
E
KELT Å LEGG
EN
–
KLIKK
LÅG PRIS
HANDSAG
22’’
59
LÅG PRIS
1990
299
LAMMESKINN
Str 90x60 cm. australsk. Ass.
fargar. Pr. stk
LÅG PRIS
990
1000
BADEROMSINNREDNING
B44 x D33 x H64 cm.
Raud, svart eller kvit.
BROKKOLI
500 g. Pr. pk
LÅG PRIS
2350
EINHELL KAPP OG GJÆRSAG
RT-XM 305 U. Sagar presise
snitt i metall, plast og treverk.Snittbreidde 305 mm,
snittdjupne 75 mm. Saga blir
levert med stødig og solid
understell, endestopparar,
bordbreiddeutviding og fastspenningsanordning. 1800 W
LÅG PRIS
299
1000
99
PÆRER
Pr. kg
Ta middagen
på kaféen:
GOLVSPON STRANDARD
Str. 12 x 1220 x 2390 mm.
Pr. plate
LÅG PRIS
8 900
KJØTKAKER M/TILBEHØYR
X
199
BUTINOX GREEN ROOM VEGG
Heilt løysemiddelfri, silkematt
vassbasert måling. 3 liter.
1990
KJØTTDEIG
400 g. Coop. Pr. pk
Pr. kg kr 58,75
ISOLASJON A37
Str 100 x 570 x 5800 mm.
Pk à 6,61 m2
LÅG PRIS
LÅG PRIS
LÅG PRIS
LÅG PRIS
24’’ LED TV M/DVD
Finlux 24880W. 24’’ (23,6’’
bilde) LED TV med innebygd
DVD. Mpeg4 tuner RiksTC.
Full HD TV i svart finish. USB,
HDMI, PC-og VGA inngang.
12 V kabel følgjer med.
LÅG PRIS
LÅG PRIS
Sjå elles vårt utsende flygeblad eller på www.coop.no
Coop Extra-varehuset, Førde
Opningstider: 9-21 (20)
LÅG PRIS
69
ARBEIDSLAMPE
Halogen. 500 W. Med stativ.
cafe