Transcript Bakanlık Temsilcisi - Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ANKARA

5
T.C.
ANKARA VALİLİĞİ
Ticaret İl Müdürlüğü
Hazırlayan: Hacı ARSLA
1
KOOPERATİFİN TANIMI

Kooperatifler ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri müşterek sahip
olunan ve demokratik olarak kontrol edilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere
gönüllü olarak bir araya gelen insanların oluşturduğu özerk bir teşkilattırlar.

Kooperatif ilke ve özellikleri;
Ortakların sahipliği, ortaklarına hizmet etme ve ortaklarınca yönetilme
Kendi kendine yetme, kendi kendine sorumluluk, demokrasi, eşitlik, adalet ve
dayanışma birlik, ilkelere dayalı işletmeciliktir.

1.Gönüllü ve açık üyelik
2.Ortakların demokratik kontrolü
3.Ortakların ekonomik katılımı
4.Özerklik ve bağımsızlık
5.Eğitim, öğretim ve bilgilendirme
6.Kooperatifler arası işbirliği
7.Topluma karşı sorumluluktur.
2
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GENEL KURUL TOPLANTISI HAZIRLIĞI VE AÇILIŞI

1163 Sayılı Kooperatifler Kanunun 87 nci maddesine göre, genel kurul toplantısı için
Bakanlık Temsilcisi görevlendirilmesi yasal bir zorunluktur.

Bakanlık Temsilcileri; genel kurul toplantısının Kanunlara, Anasözleşmeye ve
gündeme göre yürütülmesini denetleme ve temin ile görevlidirler. (1163/87 md.) «»

Bakanlık Temsilcisi; genel kurul toplantılarına Devlet memuruna yakışır bir biçimde
kılık (Erkek Saç, Sakal Traşı vb.) kıyafetiyle zamanında katılması gerekmektedir.

İlk olarak Bakanlık Temsilcisi Genel kurul Toplantı tutanağının giriş sayfasına
kooperatifin unvanın büyük harflerle okunaklı bir şekilde, toplantı tarihi, başlama
saati ve adresi ile katılan Temsilcinin adı ve soyadı yazılmasını sağlar veya kendisi
yazar. (Örn -1-)

Genel kurul toplantısı açılmadan önce Bakanlık Temsilcisinin incelemesi gereken
kontrollerin başında ilk olarak toplantının çağrı şekli; (1163/43-44 ncü ile Anasözleşmenin 28 nci md)
kanun ve anasözleşme hükümlerine uygun olup/olmadığını inceler.
(Çağrılarda En az 30 gün süre aranır) «» ‘İşaretin anlamı detaylar uygulamalı biçimde izah edilecektir.’
3
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GENEL KURUL TOPLANTISI HAZIRLIĞI VE AÇILIŞI

Toplantıya katılan ortakların listesi (Hazirun Cetveli Anasözleşmenin 32 nci md) anasözleşmenin
şekil şartına göre uygun düzenlenip/düzenlenmediğini, ortaklar veya ortak
temsilcileri tarafından listenin imzalanıp/imzalanmadığını, genel kurula
katılanların görebileceği ve imzalayabileceği bir yerde olması gerektiğini inceler ve
gerekli uyarıları yapar. «»

Toplantıya asaleten veya vekaleten katılan ortakların sayısını rakam ve yazıyla
tutanağa geçirilmesi sağlar. Toplantıda yeter sayı varsa, konuşma metnini toplantı
açılışından önce özellikle Bakanlık Temsilcisi tarafından mutlaka genel kurula
hitaben okunmalıdır. «»
 Bakanlık Temsilcisi; toplantı yeter sayısının mevcut olmadığını tespit ederse; ilan
saatinden bir (1) saat sonrasına kadar bekler, ancak yine çoğunluk sağlanamamışsa
genel kurulu toplantıya çağıran yetkililer ile tehir (erteleme) tutanağı düzenler ve
toplantı mahallinden ayrılır. «» (Örn -2-)
4
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI
 Bakanlık Temsilcisi; toplantı yeter sayısının olmaması ve ertelenmesi gibi durumlar
dışında, genel kurul toplantısını terk edemez. Diğer hususların usulüne uygun
olmadığını tespit ederse; durumu genel kurula katılan ortaklara izah eder. Özellikle
genel kurulun iptaliyle ilgili hükmünü (1163/53 md. Anasözleşme 38 . md.) hatırlatarak toplantının
ertelenmesini ister. «»
 Bu şartlar altında yine de toplantı yapılırsa Temsilci bu durumu toplantı tutanağına
açıkça geçirilmesini sağlar. Hiçbir sorun yoksa Temsilcisi, toplantı yeter sayısının
mevcut oluğunu tespit ettikten sonra, yönetim kurulu veya gerekli yetkililere talimat
vererek toplantının açılabileceğini bildirir.
 Ayrıca genel kurulun açılmasıyla ilgili genel kurula bir itiraz olup/olmadığını sorar
itiraz varsa bunun tutanağa geçirilmesini sağlar.
 Genel kurulun sevk ve idaresini yürütmek ve alınan kararları tutanağa geçirilmesini
sağlamak üzere divan başkanı, katip ve sayman üyeler seçilmesini sağlar.
5
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI
 Bakanlık Temsilcisi; divan başkanı, katip ve sayman üyelerinin, ortaklardan veya
kooperatifin üst kuruluş temsilcileri arasından seçilmesi zorunluluğuna dikkat
etmesi gerekir. «»
 Bakanlık Temsilcisi; genel kurulda toplantıyla ilgili olarak kendisine yöneltilen
soruları cevaplandıracak, problemli ve tartışmalı toplantılar da ise açıklama ve
uyarıları kısa, açık, kesin ve uygun bir dille yapacak, tereddütlü ifadeler
kullanılmayacak, karmaşık ya da tartışmalı konularda konu iyi biliniyorsa
açıklama yapılacak, eğer yetersiz kalınırsa ve konuyla ile ilgili kanun ve
anasözleşmenin ilgili hükümleri genel kurula yüksek sesle okunacaktır.

Genel kurul toplantısında Bakanlık Temsilcisince
kanun ve anasözleşme
hükümlerinde öngörülen toplantı karar nisabına dikkat edilecek, Toplantıda
Kanun ve anasözleşmeye aykırı karar alındığı veya karar nisabını sayısal olarak
yitirildiği tespit edildiği durumlarda ise alınacak kararların geçersiz olduğu
yönünde gerekli uyarılarda bulunulacak buna rağmen karar alınmış ise alınan
kararlar hakkındaki görüş ve itirazlarını tutanakta ve temsilci kendi raporunda
belirtecektir. «»
6
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI
 Genel kurul toplantısında gündem maddelerinin görüşülmesi esnasında; söz alan
ortakların kimler olduğu, kimlerin alınan kararlara karşı muhalefet şehri düşmek
istediklerini ve muhalefet nedenleri, lehte, aleyhte ve çekimser oyların sayıları ile
bilinmesi gerekli diğer hususlar açıkça tutanağa geçirilmesini sağlar.
 Genel kurul esnasında divana ortaklar tarafından önerge verilmesi durumunda,
önerge özetle genel kurula okutulup, alınan kararlar açıkça tutanağa geçirilecek,
ancak verilen önerge özetlenmeyecek kadar uzun ve karmaşık ise
alınan
olumlu/olumsuz karar tutanağa kısaca yazdırılacak veya EK olarak ilave edilerek
divan kurulu tarafından imza altına alınması sağlanacaktır. «»
 Gündem hakkında alınan kararlar, genel kurul tutanağına yanlış yazılan kelime,
rakam ve satırlar silinmeyecek veya üzerinde karalama yapılmayacaktır. Sadece
yanlış yazılan kelimenin üzeri okunacak bir biçimde ortasından düz tek bir çizgiyle
çizilecek ve hemen yanına parantez açılarak çizildi yazılıp; Temsilci ve divan
tarafından paraflanarak doğrusu boş olan yere tekrardan yazılacaktır.
(Örn. Kooperatif )
7
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARINALINMASI
 Ay adları, bir iki basamaklı sayılar, rakamla değil yazıyla yazılmasına dikkat edilecek
ve tutanakta sonradan ilaveler yapılmasına imkan verebilecek boşluklar
bırakılmamasına dikkat edilecektir. «»
 Gündemde anasözleşme değişikliği (madde tadili) varsa, Temsilci, Bakanlıkça izin
verilip/verilmediğini kontrol edecek, gerekli izin alınmamışsa gerekli uyarıları ve
yönlendirmeyi yapması gerekecektir.
 Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuların görüşülebilmesi için
kooperatife kayıtlı ortakların en az ¼’nün şahsen veya temsilen toplantıda hazır
bulunması şartına dikkat edilecek ve ona göre genel kurul yönlendirilecektir. «»
 Bakanlık Temsilcisi; toplantı esnasında bütün kararlar ortakların en az ¼’nün hazır
olması şartıyla, oylama sırasındaki mevcudun yarıdan bir fazlasının oyu ile alınmasını
sağlayacaktır. Ancak kooperatifin dağılması, diğer bir kooperatifle birleşmesi veya
anasözleşmede değişiklik yapması gibi durumlarda ise ortaklar cetvelinde (Hazirun Cetveli)
imzası bulunanların 2/3 çoğunluğu ile karar aldırılacaktır. (1163/51 nci ile Anasözleşmenin 33 nci md.)
«»
8
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

Bakanlık Temsilcisi; eğer genel kurul toplantısında ortakların şahsi sorumluluklarının
ağırlaştırılması hakkında madde varsa ve alınacak olan karar veya kararlar için
bütün ortakların 3/4’nün rızasını aramasına dikkat edecektir. «»

Dikkat edilmesi gereken önemli bir husus ise; Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet
Kooperatifleri toplantılarında ortakların 1/10’nun şahsen veya temsilen toplantıda
hazır bulunması şartı aranır. Çoğunluk sağlanamayarak ertelenen toplantıların ikinci
kez yapılması halinde ise çoğunluk aranmaz. «»

Bakanlık Temsilcisinin genel kurul toplantı yeter sayısına özellikle dikkat etmesi önem
arz etmektedir. Ülkemizde 28 tür Kooperatif faaliyet göstermektedir, doğal olarak her
birinin tüzüğü amaç ve faaliyet açısından farklıdır. Bu yüzden karar ve nisap oranı
değişkendir. «»
9
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARINALINMASI

Genel kurul toplantısında Bakanlık Temsilcileri tarafından dikkat edilmesi gereken
en önemli konulardan bir tanesi ise görüşme karar nisabıdır. 1163 Sayılı
Kooperatifler Kanununa tabi tüm kooperatiflerde; anasözleşmenin 33 ncü
maddesinin 1nci fıkrası aynen ‘Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki
konuların görüşülebilmesi için, kooperatife kayıtlı ortaklardan genel kurul
toplantısına katılma hakkına sahip olanların en az 1/4’ünün şahsen veya temsilen
toplantıda hazır bulunması gerekir.’ denilmektedir.

Ancak önem arz eden ve dikkat edilmesi gereken ikinci toplantılarda 1/4 şartını her
zaman arayan Kooperetifler şunlardır; 1-)Yapı Kooperatifleri, «» 2-)Turizm
Geliştirme Kooperatifleri ve 3-)Eğitim Kooperatifleri’dir. «»

ikinci toplantılarda 1/4 şartını aramayan Kooperetifler ise; Esnaf ve Sanatkarlar
Kredi ve Kefalet Kooperatifleri, Tüketim Kooperatifleri, Motorlu Taşıyıcılar
Kooperatifleri, Site İşletme Kooperatifleri, Kadın Çevre ve Kültür İşletme
Kooperatifleri ve Temin Tevzi Kooperatifleri’dir. «»
10
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİGÜNDEMİN
GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

Bakanlık Temsilcisi; Genel kurul toplantısında, gündem maddelerinin mahiyetine
göre ve oy kullanılması halinde ortakların el kaldırmak sureti ile yaptırılmasına
dikkat eder, ancak genel kurula katılan ortakların yarıdan fazlasının talebi olması
halinde Bakanlık Temsilcisi gizli oya başvurulmasını sağlar. Bu tür uygulama
genelde kurul seçimleri yapılması halinde ortaya çıkar.«»

Genel kurul toplantısında kimler oy kullanabilir veya kullanamazlar; kooperatife
kayıtlı olan ve üç ayını dolduran her ortak, genel kurul toplantısına katılma ve o
kullanma hakkına sahiptir. Ortak olma şartına haiz olmayanlar her nasılsa ortak
olmuş bulunuyorlarsa da ortaklıktan çıkarılmadıkları sürece genel kurula
katılmalarını ve oy kullanmalarını engelleyen bir yasa hükmü olmaması nedeniyle
genel kurula katılır ve oy kullanabilirler. (1163/16 md) «»

Buna göre çıkarma kararı kesinleşmeyen ortaklar genel kurula katılır ve oy
kullanır, kurullara da seçilebilirler. Ancak haklarında çıkarma kararı varsa bu
karar kesinleşmişse genel kurul toplantısına hiçbir şekilde katılamazlar ve oy
kullanamazlar. Bu hususlara Temsilci özellikle dikkat etmesi gerekir. (1163/16 ile
Anasözleşmenin 14 . md. 6-7 fıkrası)
11
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

Genel kurulda bütün ortakların toplantıya katılma hakları vardır. Dikkat edilmesi
gereken nokta ise her ortak yalnızca bir oya sahip olup; yazı ile izin verilmesi
halinde, bir ortak, diğer bir ortağın oyunu kullanmak üzere temsilci tayin eder.
(1163/48-49 md)

Büyük kooperatiflerde ‘ortak sayısının 1000’i geçtiğinde her ortak en çok 9 olmak
üzere birden fazla ortağı temsil eder.’der. .(Esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatiflerinde bu hüküm
uygulanmaz) (1163/48-49, Anasözleşme 24. md.) Diğer taraftan grup temsilcileri eğer mektupla oy
vermek isterse anasözleşmeleri’nde kayıt bulunmak suretiyle mektupla oy
verebilirler.

Bakanlık
Temsilcisi
olarak
genel
kurul
toplantısında
kimlerin
oy
kullanıp/kullanamayacakları hakkında dikkat etmesi gereken püf noktalar ise; a)
Ortağın eşi ve çocuğu, anne ve babası, eşinin anne ve babası, gelini ve damadı birinci
derece olması nedeniyle vekaleten oy kullanabilirler. Sadece ortağın kardeşi
kesinlikle vekaleten oy kullanamaz, nedeni ise ikinci derece akraba olmasıdır. b)
Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile kooperatifi temsile yetkili kılınan kimseler
vekaleten oy kullanamazlar. (1163/48-49 md)
12
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

c) Kooperatifin işlerinin görüşülmesine herhangi bir suretle katılmış olan Yönetim
kurulu üyeleri kendi ibralarında oy kullanamazlar. d) Denetim kurulu üyeleri de aynen
kendi ibralarında oy kullanamazlar. Ancak bilinmesi gereken önemli bir faktör ise
yönetim kurulu, denetçilerin ibrasında oy kullanır, denetim kurulu da, yöneticilerin
ibrasında oy kullanır.

e) Esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatiflerinde ise bir ortak diğer bir ortağa
vekaleten oy kullanması için noter onaylı yazı ile izin verilmek suretiyle vekaleten
genel kurula katılabilir ve oy kullanabilir. «»

f) Genel kurul toplantısında Yönetim kurulu üyeleri ile kooperatifi temsile yetkili
kişiler vekaleten oy kullanamazlar. Önem arz eden nokta ise toplantıda gerekli
çoğunluğun sağlanması için yönetim kurulu vekalet alabilir, ancak vekaletin oyunu asla
kullanamaz.

g) Genel kurul toplantısına ortağın avukatı, umumi yada hususi vekaletnamesi dahi
olsa genel kurula ortağı temsilen katılamaz ve oy kullanamaz.
13
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

Genel kurul toplantısına ait gündem, divan kurulu tarafından genel kurula okunur ve
gündeme ilave madde olup/olmadığı yönünde oylamaya sunulur. (1163/46 md. Anasözleşme 31. md)

Bakanlık Temsilcisinin; genel kurul toplantılarında sıklıkla karşılaştığı en önemli
noktalardan bir tanesi olan, gündeme ilave konusudur. Kooperatife kayıtlı ortakların
en az 1/10’nun gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce ortağın ad,
soyad ve imzasıyla yazılı önerge vermesi halinde genel kurula katılanların yarıdan bir
fazlasının kabulü ile gündeme ilave edilir. (1163/46 Anasözleşme 31. md 3. fıkrası)

Gündeme neler ilave edilir; hesap tektik komisyonun seçilmesi, bilanço incelemesinin
ve ibranın geriye bırakılması, çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkın karar alınması,
genel kurulun yeni bir toplantıya çağırılması, kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları
ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının
iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçimi
hususundaki maddeler gündeme alınır.
14
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI


NOT : ‘‘yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçimi’’
maddesi genel kurul toplantılarında mevcut yönetim ve denetim kurulu üyelerinin
görevden ‘azli’ alınması ve aynı genel kurulda seçim yapılırken aday olamazlar
şeklinde kooperatif ortakları veya önerge sahipleri tarafından yanlış
yorumlanmaktadır.
Yukardaki parafta geçen ‘‘azli’’ kelimesi, açılım olarak yetkililer görevden alma ve
aynı genel kurulda aday olamaz anlamına gelmesi yorumuna müsaade edilmemelidir.
Can alıcı nokta ise, önerge sahiplerinin konuyu anlamaları açısından; genel kurul
toplantılarında yönetim ve denetim kurullarının ibra edilmemeleri halinde ve genel
kurul toplantısı gündeminde seçim maddesi varsa aynı genel kurulda tekrar
seçilemezler, yani aday olamazlar. (1163/38 md. Anasözleşme 36. md. 3. fıkrası)’der

Bu nedenle, gündeme seçim maddesi ilavesi olduğunda; azledilen yönetim ve denetim
kurulları aynı genel kurulda aday olabilir ve genel kurul takdir ederse seçilebilirler.

Bu konuda Bakanlık Temsilcisi durumun hassasiyetini dikkate alarak divan ve genel
kurulu net bir şekilde bilgilendirilmesi gerekir.
15
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

Yönetim kurulu faaliyet raporu ile denetim kurulu raporu (11.06.2008 tarih ve 26903
Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kooperatifler ve Üst Kuruluşları Yönetim Kurulu
Üyelerinin Genel Kurul Toplantılarına Sunacakları Yönetim Kurulu Yıllık Çalışma
Raporunun Usul Ve Esaslarına İlişkin Tebliğ” hükümlerine uygun olarak
düzenlenmiş) hazırlanıp/ hazırlanmadığını inceler.

Bakanlık Temsilcisi; tarafından yönetim kurulu faaliyet raporu ile denetim kurulu
raporu yukarıdaki tebliğe göre düzenlenmesi şartı aranmalıdır. Ayrıca Yönetim
kurulu faaliyet raporu ile denetim kurulu raporu söz konusu tebliğ hükümlerine
uygun olmaması durumunda görüşülememesi anlamına geldiğinden, yönetim ve
denetim kurullarının ibra edilmedikleri anlamına gelmez.

Bu nedenle, bu durum da ibraya ilişkin menfi veya müspet bir genel kurul kararının
varlığı söz konusu olamayacağından, mevcut yönetim ve denetim kurulu üyelerinin
aynı genel kurulda tekrar organlara seçilmelerinde sakınca yoktur.
16
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

Bakanlık Temsilcisi; tarafından bilanço ve gelir gider cetvelleri genel kabul görmüş
muhasebe ilkelerine göre düzenlenmesi şartı aranmalıdır. Aksi takdirde yanlış ve
eksik düzenlenmiş ise bilanço ve gelir gider cetvellerinin tasdiki ile organların ibra
edilmiş sayılmazlar.

Başka bir hususta, denetim kurulu raporundan önce bilanço ve gelir gider
cetvellerinin kabulü hakkında genel kurula okunması ve karar alınması halinde
geçersizdir. İbra edilmeyen yönetim ve denetim kurulları adı geçen organlara aynı
genel kurulda tekrar seçilemezler.(1163/38 md. Anasözleşme 36. md. 2. ve 3. fıkrası)

Bakanlık Temsilcisinin bilmesi gereken; ibra edilmeyen yönetim kuruluna
tazminat davası açılması için, bu hususta genel kurulun karar vermiş olması şartı
aranır. İbra edilmeyen yönetim kuruluna, denetçiler genel kurul tarihinden bir ay
içinde dava açma zorunluluğu vardır. Bahsi geçen sürenin geçirilmesiyle dava
hakkı düşmez. Davanın reddi halinde ise yönetim kurulu üyeleri tazminat talep
edemezler.
17
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

Bakanlık Temsilcisi; genel kurul toplantılarında organların seçim usulü iki tür
yapılması sağlar. Buna göre; 1) Genel kurulda el kaldırmak suretiyle toplantıya
katılan ortakların yarıdan bir fazlasının kabulü ile seçilmelerini sağlamak. 2) Özellikle
ortak sayısının 500’den fazla olan kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının genel kurul
toplantılarındaki yönetim ve denetim kurullarının seçimleri gizli oy, açık tasnif esasına
göre yapılmasını sağlar. Kısacası sandık usulüyle yapılır. (1163/48 md) (bu uygulamadan
Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri hariçtir.) (13.06.2010 tarih ve 27610 sayılı
Resmi Gazete)«»

Yönetim kurulu genel kurulca en az bir, en çok dört yıllığına seçilir. Yönetim kurulu
üye sayısı en az üç olması şarttır. (3 asil + 3 yedek) Yönetim kurulu asil ve yedek üyeleri
genel kurulda en çok oy alanlar arasından sırayla belirlenir. Ancak oylarda eşitlik söz
konusu ise netice kurayla belirlenmesi sağlanır. (1163/55. md. Anasözleşme 42. md.) «»

Denetim kurulu genel kurulca en az bir, en çok üç yıllığına seçilir. Denetim kurulu üye
sayısı en az iki olması şarttır. (2 asil + 2 yedek) Genel kurulda süre tespiti yapılmamış ise bir
yıl seçilmiş sayılır. Süreleri biten üyeler her zaman tekrar seçilebilir.
18
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

Kooperatiflerde gayrimenkul alım ve satım kararlarında özellikle alım yapılacak
gayrimenkulün yeri, niteliği ve asgari (alt limit) fiyatı, satış yapılacak gayrimenkulün
yeri, niteliği ve azami (üst limit) fiyatı genel kurulca tespit edilmesi ve karara
bağlanmasına Bakanlık Temsilcisi dikkat etmelidir. Genelde bu tür alım/satım
işlemleri Konut Yapı Kooperatiflerinde yoğunlukla görülür.

Kooperatife alınan gayrimenkulün inşaat usulünün genel kurulca belirlenmesi ve
karar alınması sağlanmalıdır. İki tür usul vardır, birinci usul EMANET, ikinci usul ise
İHALE yöntemidir.

Bakanlık Temsilcisine genel kurul toplantısında yöneltilen inşaat usulünün ne şekilde
olması gerektiği gibi sorularda; Temsilci olarak Bakanlığımızın görüşü de dikkate
alınarak genel kurul Emanet usulü kararının alması yönlendirilmelidir. Ancak genel
kurul ısrar edilmemelidir. «»
19
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ
GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI

Bir başka alınması önemli kararlardan bir tanesi de Finansal kuruluşlardan kooperatife
kredi kullandırılmasıdır. Kredi alımında izlenecek yol ise alınacak kredi kararın
gündemde yer alması ve genel kurulca onaylanması gerekir.

Kooperatif Yevmiye Defteri, Defteri Kebir, Envanter Defteri, Karar Defteri ve Ortaklar
Defteri adı altındaki defterleri tutmak zorundadır. Kooperatife adı geçen defterler
dışında mahiyet ve önemine göre başka defterlerde tutulabilir. (28.11.1973 tarih ve 14726 sayılı
Muhasebe Yönetmeliği) «»

Ülkemizde kooperatifler iki şekilde faaliyetine son verilebilir; 1- Dağılma şekliyle (1163/81
md) 2- Tasfiye şekliyledir. (1163/ 83 md) Bakanlık Temsilcisinin dikkat etmesi gereken konu ise
Kooperatif tasfiye halinde ise ve genel kurul gündeminde kooperatife ait gayrimenkul vb.
taşınmazların satışı varsa anasözleşmenin görüşme ve karar nisabı aranmasına dikkat
edilmelidir. (Anasözleşme 33. md – 1163/51 md) «» Eğer bahsi geçen taşınmaz satışı yoksa genel kurul
toplantısında nisap aranmaz. «»
20
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GENEL KURUL SONRASI
YAPMASI GEREKEN GÖREVLERİ

Genel kurul toplantı gündeminde görüşülecek başka bir madde yoksa dilek ve
temenniler bölümüne toplantı tarihi, yeri, bitiş saati okunaklı bir biçimde yazılması
sağlanacak ve tutanak ortaklar listesi ile gerekli görülen ekler divan kurulu ve
Bakanlık Temsilcisi tarafından imza altına alınacaktır.

Genel kurul toplantı sonrası Bakanlık Temsilcisinin alması zorunlu olduğu evraklar
genel kurul toplantı tutanağı, ortaklar listesi ile gündem maddesi niteliğindeki diğer
belgelerdir. Aynı zamanda Bakanlık Temsilcisi gerekli görülen uyarıları yaparak
‘GÖREV YAZISI’nı Kooperatif yetkililerine toplantı sonrası teslim etmek
zorundadır. (1163/87 md) –(Örn. 3)

Bakanlık Temsilcisi her genel kurul toplantı sonrasında Bakanlık Temsilcisi
Raporunu doldurmak zorundadır. Bahsi geçen raporda dikkat edilmesi gereken en
önemli yer ise Temsilci Görüşüdür. Kooperatifin genel yapısına veya ortaklarının
yetkililer tarafından zarara uğratıldığı genel kurul toplantısında anlaşılırsa Temsilci
görüşünü açıkça belirterek kooperatifin denetime alınmasını sağlamak zorundadır.
(Örn. 4 ) (18.04.2013 tarih ve 3 sıra nolu Genelge) «»
21
BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GENEL KURUL SONRASI
YAPMASI GEREKEN GÖREVLERİ

Temsilci kooperatife ilgili belgeleri tamamladıktan sonra Kooperatif Bilgi Sistemine (
Gümrük Net) Temsilci katıldığı kooperatifin bilgilerini eksiksiz güncellemek zorundadır.
(24.04.2009 tarih ve 2009/4 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı , Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğünün Genelgesi)

Bir diğer dikkat edilmesi gereken konu ise 3628 sayılı Mal Bildiriminde bulunulması,
Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununun kooperatiflere uygulanmasıdır. Buna
göre; 19/4/1990 günlü ve 3628 sayılı Kanunun 7. maddesinde, bu Kanun kapsamındaki
görevlere devam eden yönetim ve Denetim kurullarının, sonu (0) ve (5) ile biten
yılların en geç Şubat ayı sonuna kadar bildirimlerini yenilemeleri gerektiği, ilk defa
seçilecek yönetim ve Denetim kurullarının da Mal Bildirimin de bulunmak zorunda
oldukları Temsilci tarafından kooperatife hatırlatılmalıdır. (14.01.2010 tarih ve 27462 sayılı Resmi
Gazete, Tebliğ 2010/1 ) «»

Bakanlık Temsilcisi katıldığı genel kurul toplantısına ait Genel Kurul tutanağı,
ortaklar listesi, gündem, tebliğ listesi, Yönetim ve Denetim kurulu faaliyet raporları,
Bilanço ve gelir-gider cetvelleri ile damga harcının yattığına dair makbuz, Temsilci
raporu, Kooperatif ve Üst Kuruluşları Genel Durum Bildirim Formu doldurulmuş
şekilde ilgili Kooperatifler şubesine teslim etmek zorundadır. Anılan formda dikkat
edilmesi gereken yetkililerin T.C. kimlik numaralarının olup/olmadığına dikkat
edilmelidir. (Örn. 5) «»
22
YASAL MEVZUAT

Kooperatiflerde Uygulanan Yasal Mevzuat; Kooperatifin Örnek Anasözleşmesi, 1163
sayılı Kooperatifler Kanunu, Genelge, Tebliğ, Yönetmelikler, Bakanlık Temsilciler
Tüzüğü, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu, 4572 Sayılı Tarım Satış Kooperatifleri ve
Birlikleri Kanunu, 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununlardır.

GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ün Kooperatifçilik hakkındaki düşüncesi ve
güzel bir sözü;
‘MUHAKKAK SURETLE BİRLEŞMEDE KUVVET VARDIR. KOOPERATİF
YAPMAK MADDİ VE MANEVİ KUVVETLERİ, ZEKA VE MAHARETLERİ
BİRLEŞTİRMEKTİR’ der.
23
ÖNERİLER

Bakanlık Temsilcisine sorunlu genel kurul toplantısında şahsına ve kurumuna hakaret
veya fiziksel saldırı gibi sorunlar yaşanırsa; Temsilci tarafından talihsiz yaşanan olayın
tanıklarıyla birlikte tutanak düzenlenir, eğer işin boyutu daha farklı ise Emniyet
Mensuplarının müdahil olması istenilmelidir. ( Türk Ceza Kanunu 125. md. c. Bendi) «»

Genel kurul toplantısında Bakanlık Temsilcimizin dikkat etmesi gereken bir önemli konu
ise TÜRK BAYRAĞIMIZA yakışır bir biçimde, manevi değerlerimizi zedeleyecek bir
şekilde kullanılmasına müsaade edilmemelidir.

Resmi törenler hariç toplantılarda masa ve kürsülere örtü şekillerinde serilemez,
oturulacak veya ayak basılacak vb. yerlerde kullanılmaz. (2893 nolu Kanun 24.09.1983 tarih ve 18171 sayılı
Resmi Gazete )
24
ÖNERİLER

Bakanlık Temsilcisi ve aday arkadaşlarımızdan isteğim; genel kurul toplantılarında
yöneltilen sorulara kesinlikle kişisel yorumlar yapmamaları gerekir. Aksi taktirde
verilen kişisel cevaplar karşı tarafı memnun etmediği gibi Temsilci sorun yaşar.

Yöneltilen sorulara, açıklama olarak yasal hüküm, kaynak ve dayanak gösterilmesi
daha faydalı olacaktır.

Sonuç olarak; Eleanor Roosevelt güzel bir sözüyle sunumu bitirmek istiyorum. ‘Sizi
korkutan her deneyim, size güç, cesaret ve güven kazandırır. Kendinize “Ben bu
sorunu yaşadım. Bundan sonra gelecek tüm sorunlara hazırım” dersiniz.
2014 yılı içerisinde genel kurul toplantılarında görev alacak Bakanlık Temsilcisi ve
aday meslektaşlarıma katılacakları toplantılarda sorunsuz, huzurlu ve başarılar
dilerim.
Hacı ARSLAN
Kooperatifler Şubesi .
Memur
Ankara Ticaret İl Müdürlüğü.

25