Transcript kooperatiflerin kuruluşu

TARIMSAL AMAÇLI
KOOPERATİFLERİN KURULUŞU
KOOPERATİF NEDİR ?
Tüzel kişiliğe haiz olmak üzere ortaklarının belirli
ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve
geçimlerine ait
ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet
suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve kamu
tüzel kişileri ile özel idareler,
belediyeler, köyler, cemiyetler ve dernekler tarafından
kurulan değişir
ortaklı ve değişir sermayeli teşekküllere kooperatif
denir (KK. md. 1 )
Kooperatiflerin amacı nedir?
• Kooperatiflerin esas amacı; yeteri derecede
• iktisadi güce sahip olmayan gerçek kişilerin
meslek ve geçimlerine ait
• ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve
kefalet suretiyle rasyonel
• bir şekilde ve ekonomik olarak karşılamak ve
temin etmekten ibarettir
1163 sayılı kanuna göre kurulan
tarımsal amaçlı kooperatifler
•
•
•
•
tarımsal kalkınma kooperatifleri
Sulama kooperatifleri
Su ürünleri kooperatifleri
Pancar ekicileri kooperatifi
Sulama kooperatiflerinin amaçları
• Devletçe ikmal edilmiş veya edilecek sulama
tesislerinden alınacak veya her ne suretle
olursa olsun tarım sahalarından çıkarılacak
suyun ziraatta kullanılması ile ilgili arazi
tesviyesi, tarla başı kanalları, tarla içi sulama
ve drenaj gibi zirai sulama tesislerini kurmak
veya kurulmuş olan sulama tesislerini
işletmek, işlettirmek ve bakımını yapmak ve
yaptırmaktır.
Sulama Kooperatiflerinin çalışma
konuları :
• a) Toprak muhafaza ve zirai sulama tekniğinin
zaruri kıldığı
• hallerde Köy Hizmetleri Teşkilatı’nın teknik
yardımından
• faydalanarak ilgili mevzuata göre arazi
tevhidini (toplulaştırmasını)
• yaptırmak,
• b) Arazi ıslahını yapmak veya yaptırmak
• c) Ortaklarına sulama ve tarla içi faaliyetler hakkında
öğretici
• ve eğitici hizmetlerde bulunmak,
• d) Ortaklarına mevzuat ve protokol hükümlerine göre
tesis ve
• işletme kredisi sağlamak,
• e) Sulama hizmetlerinde gereken elektrik enerjisini
temin
• etmek ve bununla ilgili tesisleri kurmak ve işletmek,
• f) Kooperatif hizmetleriyle ilgili sigortalama işlerinde
aracılık etmek
•
•
•
•
•
•
g) Kooperatif hizmetleriyle ilgili olarak her çeşit alet ve
ekipmanları temin etmek,
h) Ortakların temin, tedarik ve pazarlama faaliyetlerine
yardımcı olmak,
ı) Kooperatif ortaklarına ve ortak olmayan çiftçilere sulama
konularında Köy Hizmetleri Teşkilatı’yla işbirliği sağlayarak
teknik
• yardım yapmak ve münavebe bitkilerinin ekimi için yardımcı
olmak,
• j) Ü,retim, pazarlama, üretim-tüketim maddelerini
sağlamak,konularla ilgili işletme ve müeseselere katılmak
Kooperatif organları nelerdir
•
•
•
•
Kooperatif organları:
1-Genel Kurul
2-Yönetim Kurulu
3-Denetçiler’den meydana gelir
Kooperatiflerin temel ilkeleri nelerdir
•
•
•
•
•
•
Ortaklığa serbest giriş ve çıkış,
b) Demokratik yönetim,
c) Risturn verilmesi,
d) Sermayeye sınırlı faiz verilmesi,
e) Eşitlik ve adalet,
f) Kooperatifçilik eğitiminin geliştirilmesi
Kooperatiflerin yararları nelerdir?
• iyi yönetilen, başarılı çalışmalar yaparak halkın
• desteğini kazanan kooperatifler bulundukları
çevreye kooperatif
• hizmetlerinin yanı sıra birçok sosyal-kültürel
etkinlikler de getirmekte
• ve ülke kaynaklarının etkin bir şekilde
kullanılmasına yardımcı olmaktadırlar
KOOPERATİFLERİN KURULUŞU
• 1163 Sayılı Kanuna tabi olan ve Bakanlığımız
görev alanı
• içerisinde bulunan kooperatiflerin kuruluşu
genel olarak aynı
• işlemlerin yapılmasını gerektirdiğinden, örnek
olarak tarımsal
• Sulama kooperatifinin kuruluş işlemi
açıklanacaktır
• Bir yerleşim merkezinde, tarımsal faaliyette
bulunmak
• amacıyla kooperatif kurmak için (7) çiftçiden
oluşan
• bir müteşebbis heyet teşkil edilir.
• Müteşebbis heyette yer alan çiftçilerin imzasını
taşıyan
• ve kurulacak kooperatif türüne göre kooperatif
kurma
• talebini belirten dilekçeye ikametgah belgeleri
venüfus cüzdanı fotokopileri eklenerek
Bakanlık İl
• Müdürlüğüne verilir.
• Kurulacak kooperatifin türüne göre Bakanlık İl
• Müdürlüğünce, kooperatif kurulacak yerleşim
• merkezinin /merkezlerinin zirai kaynak ve
potansiyeli,
• alt yapısı, sosyo-ekonomik durumları etüt edilir.
• Tespitler “Kooperatif Kuruluş Etüt Raporu” nda
• belirtilerek Teşkilatlanma ve Destekleme Genel
• Müdürlüğü’ne bildirilir.
• Kuruluş etüt raporu Bakanlık’ça (Genel
Müdürlük)
• değerlendirilip kooperatifin kurulması uygun
• görüldüğü takdirde yeteri kadar anasözleşme
kurucu
• ortaklara verilmek üzere bir yazı ekinde İl
• Müdürlüğü’ne gönderilir.
• Anasözleşmeler doldurulmadan kurucu ortaklar
kendi
• aralarında bir toplantı yapar. Kuruluş Genel
Kuruluna
• kadar görev yapmak üzere “Geçici Yönetim
Kurulu”
• üyeleri seçilir. Bu üyelerin ve sonradan seçilecek
• yönetici ve denetçilerin 3. dereceye kadar ( bu
derece
• dahil) akraba olmamaları gerekir.
• Anasözleşmelerde kurucu ortaklar tarafından
• doldurulmak üzere boş bırakılan yerler
usulüne uygun
• olarak doldurulur ve anasözleşmeler noter
huzurunda
• imza edilir.
• Mevcut anasözleşmelere göre bir ortak
kooperatife
• girerken en az (100) pay taahhüt etmek
zorundadır.
• Bir ortaklık payının değeri 1000.000.-TL.dır. Buna
• göre; bir ortak en az 100.000.000.- TL. taahhüt
• edecek ve bu taahhüt tutarının ¼’ü olan
25.000.000.• TL’.nı peşin ödeyecektir.
• Hazırlanan kuruluş evrakları (anasözleşme,
kuruluş
• sermayesi teslim tutanağı ve diğer belgeler)
• incelenmek üzere Bakanlık İl Müdürlüğü’ne verilir.
• Eksiklik bulunmadığı takdirde kuruluş evrakı bir
yazı
• ekinde kuruluş izni alınması için Teşkilatlanma ve
• Destekleme Genel Müdürlüğü’ne gönderilir
• • Bakanlığın kooperatife kuruluş izni
vermesinden sonra
• kurucu ortaklar Mahalli Ticaret Sicili
Memurluğu’na
• müracaat ederek kooperatifin tescilini talep
ederler
• • Ticaret Sicil Memurluğu kooperatifin
unvanını Sicil
• Defteri’ne kaydederek anasözleşmelere tescil
şerhini
• verir. Ayrıca 1163 Sayılı Kanun’un 3.
maddesinde
• sayılan hususların ilanı için ilan beyannamesini
• tanzim eder.
• Kooperatifin
kuruluşuna
ait
ilan
beyannamesinde
belirtilen hususların Ankara’da yayımlanan
Türkiye
Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilmesiyle
kooperatifin kuruluşu hukuken tamamlanmış
olur.
• Kuruluş tescil ve ilanını gösteren belgelerle
Teşkilatlanma ve Destekleme Genel
Müdürlüğü’ne
müracaat edildiğinde, daha önce verilen talimat
ile
kuruculardan birine teslim edilen kuruluş
sermayesinin kooperatif adına bankada açılacak
hesaba yatırılması için talimat verilir.
• Kuruluş ilanının Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesi’nde
yayımlanmasını takip eden bir ay içinde “Kuruluş
Genel Kurul Toplantısı” yapılır. Kooperatifin asli
yönetim ve denetim kurulu üyeleri seçilir.
Kuruluş
masrafları görüşülüp kabul edilir.
• İzin, Tescil ve İlan nedir?
:Kooperatif kuruluş iznini Tarım ve Köyişleri
• Bakanlığı verir. Kuruluş izni verilen kooperatife ait
anasözleşmeler
• geçici yönetim kuruluna gönderilir. Geçici yönetim
kuruluna intikal ettirilen anasözleşmeler geçici
yönetim kurulunca Mahalli Ticaret
• Sicil Memurluğu’na götürülerek kooperatifin
tescili talep edilir.
• Ticaret Sicil Memurluğu’nca tescil edilen
anasözleşmelere
• tescil şerhi verilir. için ilan beyannamesi tanzim
• edilir. Bu beyannamede bulunan hususlar
Ankara’da yayımlanan
• Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.
• Burada sıkça karşılaşılan en önemli sorun,
kuruluş izninin
• alınmasına müteakip kuruluş işlemlerinin 1 ay
içerisinde tescil
• ettirilmemesi sorun yaratmaktadır. Şayet bu 1
ay geçirilirse Ticaret
• Sicil Memurlukları’nca tescil işlemi
yapılmadığından kuruluş izninin
• yenilenmesi gerekmektedir.
KOOPERATİF ORTAKLARININ HAK VE
ÖDEVLERİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1- Türk vatandaşı olmak
2- Kanuni ve medeni haklarını kullanma yeterliliğine sahip
olmak.
3- Kooperatifin çalışma bölgesinde en az 1 yıldır ikamet
ediyor olmak.
4- Aynı bölgede aynı amaçlı başka bir kooperatife ortak
olmamak.
5- Kuruluşta kooperatif anasözleşmesini imzalamış olmak
veya sonradan kooperatife girişte anasözleşme
hükümlerini bütün hak ve ödevleri ile birlikte kabul ettiğine
dair bir ortaklık dilekçesi vermiş olmak,
6- Kooperatifin çalışma konularına giren konularda ticaret ve
komisyonculuk yapmamak.
7- Ortaklık için taahhüt ettiği sermayenin en az ¼ ‘ünü peşin
olarak ödemek.
8- Sulama kooperatifleri için sulanabilir bölge içerisinde arazi
sahibi olmak.
9- Su Ürünleri kooperatifi için avcılık ruhsat teskeresi ve/veya
yetiştiricilik belgesi sahibi olmak.
Kooperatife hangi tüzel kişilikler ortak
• Kooperatiflere kamu tüzel kişilikleri ile özel
• idareler, belediyeler, köyler, cemiyetler ve
dernekler ortak olabilirler
Ortakların görevleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
a) İlgili kanunlar, anasözleşme ve yönetmelik hükümlerine
uymak,
b) Kooperatifin çıkarlarına ve alınan kararlara aykırı
davranışlarda bulunmamak, kooperatifin bütün hizmetlerine
yardımcı
olmak.
c) Yüklendiği ortaklık paylarını, varsa ek ödemelerini, kredi ve
avanslardan doğan ve vadesi gelen borcunu zamanında ödemek,
d) Kooperatife olan her türlü vecibelerini yerine getirmek,
e) Finansman müesseselerinden kooperatif adına ortakların
müteselsil kefaletiyle kredi alınması sonucunda bu teşekküllere karşı
doğan borçların yerine getirilmesinde payına düşeni zamanında
yerine getirmek,
:Ortakların toplu olarak
kullanabileceği haklar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
-Anasözleşmede belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde genel
kurulu toplantıya çağırma hakkı,
-Genel kurul gündemine madde ilave ettirme hakkı,
-Genel kurullarda, kooperatife satın alınacak veya kooperatifçe
satılacak menkul veya gayri menkullerin alt ve üst limit fiyatlarını
belirleme hakkı,
-Genel kurullarda, yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile tasfiye
halinde tasfiye kurulu üyelerini seçme ve ibra etme hakkı,
-Genel kurullarda, kooperatifin bütçesini onaylama, bilanço,
müspet gelir- gider farkının nasıl kullanılacağına karar verme hakkı,
-Genel kurul kararıyla kooperatifin feshine karar verme hakkı
• Kooperatifçilik; birlikte iş yapma, birlikte
çalışma, kısaca işbirliğidir. O halde
• Kooperatifçilik ortakları için bir fayda unsuru,
yöneticiler için bir ekonomik
• faaliyet, çalışanlar için bir iş kapısı, ülkemiz için
de bir kalkınma aracıdır