Transcript Ang Filipino Bilang Wikang Pambansa ni Candelaria - Foursix

Ang Filipino Bilang Wikang
Pambansa
ni Candelaria Cui-Acas, Ph.D.
Mildred C. Galicia
IV-6 BEEd
Prof. Pat Villafuerte
TAGALOG
PILIPINO
FILIPINO
Konstitusyon ng Pilipinas
(1898, 1935, 1973, at 1987)
-ay pawang nangagtatadhana ng
paglinang at pagpapalaganap ng isang
pambansang wika.
-katunayan ito ng pagkilala at
pagpapahalaga sa wikang pambansa
bilang bigkis ng pagkakaisa, sagisag ng
pambansang identidad, kasangkapan
ng pambansang pagpapaunlad, at
“Kaluluwa ng bayan”.
Apat na Hakbang na isinagawa
sa pagpaplanong pangwika
(Jernudd 1977:105)
1. Pagpili ng wikang saligan o nukleo;
2. kodipikasyon ng porma o anyo ng
napiling wikang saligan;
3. elaborasyon ng tungkulin ng wika;
at
4. pagtanggap o paggamit ng
komunidad o kalipulanng mga
tagagamit.
Batas komonwelt Blg. 184, s. 1936,
alinsunod sa konstitusyon ng 1935
– Ang kongreso ay gagawa ng mga
hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pagpapatibay ng isang wikang
pambansa na batay sa isa sa mga
umiiral na katutubong wika.
Hanggang hindi nagtatadhana ng
iba ang batas, ang Ingles at Kastila
ay patuloy na gagamiting mga
wikang opisyal.
Tagalog Bilang Batayang Wikang
Pambansa
• Batas Komonwelt Blg. 184, s. 1936, Seksiyon 8,
talaang (5), sapagkat napatunayang ito ang wikang
“higit na maunlad na istrukruta / kayarian,
mekanismo, at literatura at tinatanggap at ginagamit
sa kasalukuyang panahon ng pinakamaraming mga
Pilipino”.
• Ipinahayag ni Pangulong Manuel L. Quezon ang
wikang pambansa ay batay sa Tagalog sa
pamamagitan ng Executive Order No. 134, s. 1937.
Pagpaplanong Pangwika
“Balarila ng Wikang Pambansa”
naglalahad ng deskripsyon ng
kayarian ng tagalog at mga
tuntunin ng wastong pagpapahayag
sa wikang ito, bukod sa pagkapahanda
ng “Tagalog- English Vocabulary”.
Executive Order No. 263, s.
1940.
• Kautsang nagpalimbag sa “Balarila
ng Wikang Pambansa” at “tagalogEnglish Vocabulary”.
• Nag-aatas ng pagpapagamit at
pagpapaturo ng wikang pambansa
sa mga paaralang pampubliko at
pribado si mula Hunyo 19, 1940.
Paggamit ng Wikang
Pambansa sa Ibat-ibang
Larangan.
• Edukasyon
• Administrasyong pampubliko o
gobyerno.
• Mass media
• Lipunan
• At iba pa, sa lahat ng dako ng
bansa.
Isa sa mga katumpakan ng
mga ginawa ng mga kinauukulan
sa paglinang at pagpapalaganap
ng wikang pambansag batay sa
Tagalog ang desisyong Mayo 24,
1965 ang Hukumang Unang
Dulugan ng Maynila at Korte
Suprema sa usapin ng Wika (Civil
Case No. 53043)
Konstitusyon 1973: Pilipino
Bilang Wikang Opisyal
Ang saligang-batas na ito ay
dapat ipahayag na opisyal sa
Ingles at Pilipino, at isalin sa
bawat wikang sinasalita ng
mahigit sa limampung libong
taong –bayan (Seksiyon 3, (1)). At,
Hangga’t
walang
ibang
itinatadhana ang batas, Ingles at
Pilipino ang dapat na maging
wikang opisyal. (Seksiyon 3, (3)).
Ang Batasang Pambansa ay
dapat gumawa ng mga hakbang
tungo sa paglinang at pormal na
pang-angking ng isang panlahat na
wikang pambansa na makikilalang
Filipino. (Seksiyon 3, (2)).
Dalawang Pangunahing Pangangailangan
sa Pagpapabulas ng “Filipino”
(Direktor Pociano B.P. Pineda)
1. Ang pagpapaunlad ng mga
katangiang angkin ng wikang
Filipino.
2. Ang pagpapalawak ng saklaw ng
gamit nito.
“Reporma sa Ortograpiyang
Filipino” (1971)
- layon ang pagpapayaman at
pagpapayabong ng Filipino.
• Memorandum Pangkagawaran
Blg. 194, s. 1976- ginawang 31
letra ang apabeto:
31 Alpabeto
A, B, C, CH, D, E, F, G, H, I, J, K,
L, LL, M, N, Ñ, NG, O, P, Q, R, RR, S,
T, U, V, W, X, Y, Z.
28 Alpabeto
A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L,
M, N, Ñ, NG, O, P, Q, R, S, T, U, V,
W, X, Y, Z.
Diksyunaryong Filipino
• Bulanon- (Bk. Full moon)
• Jihad- (Ar. Religious war)
• Karate- (Hap. The art of self
defense)
• Intawon- (Sb. What a pity)
• Babag- (Sb . Hindrance; obstacle
around)
• Aga-ay- (Tg. Atmosphere,
breeze)
Konstitusyon ng 1987
• Ang wikang pambansa ng Pilipinas
ay Filipino. Samantalang nililinang,
ito’y dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral na
wika sa Pilipinas at sa iba pang mga
wika. (Seksiyon 6)
1. Surian ng Wikang Pambansa
(SWP)
2. Language Education Council
(LEDCO)
3. Komisyuner Wilfredo
Villacorta
4. Komisyuner Ponciano
Bennagen
5. Komisyuner Francisco
Rodrigo
“If at the close of office hours
everyday you can say before God and
man that the services you rendered
were worth the salary you received
for the day, then, you are an honest
man”.
Thomas Jefferson
“Kung sa pagtatapos ng oras ng
opisina araw-araw ay maipapahayag mo
sa harap ng Bathala at ng tao na ang
pagsisikap na natupad mo ay katumbas
ng sahod na tinanggap mo ukol sa araw
na iyon, ikaw sa gayon ay isang matapat
na nilikha”.
“ Kung sa pagtatapos ng oras
ng oipisina araw-araw ay masasabi
mo sa harap ng Diyos at ng tao na
ang paglilingkod nanagawa mo ay
katumbas ng sweldong natanggap
mo para sa araw na iyon, ikaw gayon
ay isang matapat na tao”.
“If sa klos ng opis awars arawaraw ay masasabi mo bepor Gad at
man na ang serbises na nagawa mo
ay wort ng salari na naresib mo sa
araw na iyon, ikaw derpor ay isang
anest man”.
“Kung sa pagsi-cirra ng office
hours sa adlaw-adlaw ay masasabi mo
tango ni Apo Diyos at ng tawo na ang
service na na-render mo ay pareho ng
sweldo na kinarawat mo sa adlaw na
iyon, ikaw ngarud ay metung na anestong
tawo”.
Wakas.