Transcript งานนำเสนอ PowerPoint

่
บทที 3
การจ ัดการข้อมู ล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
1
วัตถุประสงค ์
ได้
่
่
อธิบายความรู ้ทัวไปเกี
ยวกั
บข้อมู ล
่
อธิบายประเด็นต่าง ๆ เกียวกั
บ
ข้อมู ลได้
อธิบายระบบความปลอดภัยของ
ข้อมู ลใน
สานักงานได้
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
2
่
แนวคิดเกียวกับข้
อมู ลใน
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกี
ยวกั
บข้อมู ล
สานักงาน
ความหมายของข้อมู ล
และสารสนเทศ
ข้อมู ล หมายถึง
่ ยวข
่
ข ้อเท็จจริงซึงเกี
้องกับบุคคล สถานที่
่
สิงของหรื
อเหตุการณ์
้ วเลข ตัวอักษะ ข ้อความ
ข ้อมูลอาจจะเป็ นได ้ทังตั
เสียง ภาพนิ่ ง ภาพกราฟิ ก หรือภาพยนต ์ ก็ได ้
่
้
โดยทัวไปแล
้วข ้อมูลมักจะเกิดขึนอย่
างไม่มี
ระเบียบ และไม่ผ่านกระบวนการประมวลผล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
3
่
่
ความรู ้ทัวไป
แนวคิดเกียวกับข้
อมู ลใน
่
เกียวกั
บข้อมู ล
สานักงาน
ความหมายของข้อมู ลและ
สารสนเทศ
(ต่อ) หมายถึง
สารสนเทศ
่ ้
่ ้ถูกนามาประมวลผลเพือใช
ข ้อมูลทีได
่
ประโยชน์ในการปฏิบต
ั งิ านหรือตัดสินใจ เพือ
่ ยวข
่
สนับสนุ นในงานทีเกี
้อง
การประมวลผลกิจกรรมต่างๆ ได ้แก่
การจัดรวบรวมข ้อมูล
การคานวณ
การจัดเรียงลาดับจากมากไปน้อย หรือ
น้อยไปมาก
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
การเปรียสบเที
ยตบโนมัติ (4132602)
4
านักงานอั
ประเภทของข้อมู ลใน
านักกงาน
1.สตามลั
ษณะของข้อมู ล
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
1.1 การต ัวเลข (numeric data) เช่น
ข ้อมูลทางบัญชี
ข ้อมูลแสดงการเงิน
ข ้อมูลเงินเดือนของบุคลากร
ข ้อมูลแสดงผลกาไรขาดทุน
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
5
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ประเภทของข้อมู ลใน
านักกงาน
1.สตามลั
ษณะของข้อมู ล (ต่อ)
1.2 ตัวอ ักษรหรือข้อความ (character
data/text) เช่น
รายงานต่าง ๆ
บทความ
ระเบียบหรือค่าสัง่
ประกาศ
จดหมายโต ้ตอบ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
6
่
ความรู ้ทัวไป
่
บข้อมู ล
เกียวกั
ประเภทของข้อมู ลใน
านักกงาน
1.สตามลั
ษณะของข้อมู ล (ต่อ)
1.3 เสียง (voice) เช่น
เสียงพูด
เสียงดนตรี
เสียงเพลง
เสียงบันทึกของพนักงานรับโทรศัพท ์แบบ
อัตโนมัติ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
7
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ประเภทของข้อมู ลใน
านักกงาน
1.สตามลั
ษณะของข้อมู ล (ต่อ)
1.4 กราฟิ ก (graphical data) เช่น
่ นจุดพิกด
เป็ นข ้อมูลทีเป็
ั
หรือการออกแบบอาคาร
การออกแบบผลิตภัณฑ ์
การสร ้างแผนที่
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
8
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ประเภทของข้อมู ลใน
านักกงาน
1.สตามลั
ษณะของข้อมู ล (ต่อ)
1.5 ภาพลักษณ์ (image data)
่ ดจากการสแกนโดยใช ้เครือง
่
เป็ นข ้อมูลทีเกิ
กราดภาพ
่ นภาพภ่าย
หรือข ้อมูลทีเป็
้
รวมทังภาพยนตร
์
หรือวีดท
ิ ศ
ั น์
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
9
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ประเภทของข้อมู ลใน
ส
านั
ก
งาน
(ต่
อ
)
2. ตามการคานวณในคอมพิวเตอร ์
2.1 นาไปคานวณได้ (numeric
้ นตัวเลขล ้วน ๆ
data) ข ้อมูลกลุม่ นี เป็
ข ้อมูลยอดขายสินค ้า
ข ้อมูลจานวนครุภณ
ั ฑ ์ประจาฝ่ าย
2.2 นาไปคานวณไม่ได้ (non้ นตัวอักษรหรือข ้อความ
numeric data) ข ้อมูลกลุม่ นี เป็
่ นตัวเลข แต่ไม่ได ้ใช ้ในการคานวณ เช่น
หรือข ้อมูลทีเป็
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
่
ชือ-สกุ
ลสานัพนั
กงานในองค ์การ
10
กงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ประเภทของข้อมู ลใน
ส
านั
ก
งาน
(ต่
อ)
่
3. ตามแหล่งทีมาของข้อมู ล
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
3.1 ภายในองค ์การ
ข ้อมูลประวัตพ
ิ นักงาน
จานวนพนักงาน
ข ้อมูลทางการค ้า
3.2 ภายนอกองค ์การ
ข ้อมูลด ้านเศรษฐกิจ
ข ้อมูลการเมือง
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
11
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ประเภทของข้อมู ลใน
กงาน (ต่อ่เ)อกสารในสานักงาน
4.สานั
ตามหมวดหมู
เป็ น 10 หมวดหมู่ ได ้ดังนี ้
4.1 ข้อมู ลด้านการเงินงบประมาณ
ข ้อมูลรายงานค่าใช ้จ่าย
ระเบียบคาสัง่
ข ้อกาหนด
่
4.2 ข้อมู ลโต้ตอบทัวไป
จดหมายเข ้า-ออก
หนังสือเวียน
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
12
แบ่งได ้
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ประเภทของข้อมู ลใน
กงาน (ต่อ่เ)อกสารในสานักงาน
4.สานั
ตามหมวดหมู
(ต่อ)
่
4.3 ข้อมู ลบริหารทัวไป
่
ข ้อมูลเกียวกั
บการโฆษณา ประชาสัมพันธ ์
่
ข ้อมูลเกียวกั
บการควบคุมคุณภาพงาน
4.4 ข้อมู ลบริหารบุคคล
ข ้อมูลประวัตบ
ิ ุคคล
ข ้อมูลการฝึ กอบรมสัมมนา
4.5 ข้อมู ลเบ็ดเตล็ด
่ ได ้ระบุข ้างต ้น
เป็ นข ้อมูลทีไม่
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
13
ประเภทของข้อมู ลใน
สานักงาน (ต่อ)
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
4. ตามหมวดหมู ่เอกสารในสานักงาน (ต่อ)
่
4.6 ข้อมู ลการประชุมทัวไป
เอกสารข ้อมูลการประชุมต่างๆ
4.7 ข้อมู ลพัสดุและก่อสร ้าง
่
ข ้อมูลเกียวกั
บระเบียบ
คาสัง่
โครงการก่อสร ้าง
่
4.8 ข้อมู ลรายงานทัวไป
่
่ ยวกั
บโครงการสาคัญบาง
มักจะเก็บข ้อมูลทีเกี
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
โครงการ สานักงานอัตโนมัติ (4132602)
14
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ประเภทของข้อมู ลใน
กงาน (ต่อ่เ)อกสารในสานักงาน
4.สานั
ตามหมวดหมู
(ต่อ)
4.9 ข้อมู ลการตลาด
สถิตก
ิ ารขาย
่
ข ้อมูลเกียวกั
บการโฆษณา
การขนส่ง
การผลิต การส่งออก
4.10 ข้อมู ลการผลิตหรือบริการ
่
ข ้อมูลเกียวกั
บการกาหนดตารางการผลิต
่
การกาหนดรายละเอียดเกียวกั
บการบริการ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
15
ประเภทของข้อมู ลใน
กงาน
(ต่อต)ข
5.สานั
ตามคุ
ณสมบั
ิ องข้อมู ล
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
่ เป็ นจานวนตัวเลข
5.1 เชิงปริมาณ เป็ นข ้อมูลทีระบุ
ข ้อมูลแสดงจานวนบุคลากรในสานักงาน
ข ้อมูลแสดงค่าใช ้จ่ายในสานักงาน
ข ้อมูลค่าจ ้างพนักงาน
่ สามารถระบุออกเป็ น
5.2 เชิงคุณภาพ เป็ นข ้อมูลทีไม่
ตัวเลขได ้อย่างชัดเจน
ข ้อมูลสภาพแสดล ้อมภายในสานักงาน
ข ้อมูลคุณภาพการทางานของบุคลากร
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
16
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ความสาคัญของข้อมู ลต่อ
งานสานักงาน
่
สังการ/
ผูใ้ ช ้
การใช ้วิจารณญาณ
ประสบการณ์
ข ้อมูล
ตัดสินใจ
ดาเนิ นการ
นาไปใ
ช้
ความรู ้
ปฏิบต
ั งิ าน
้
เป็ นพืนฐาน
สาคัญ
สารสนเทศ
ส่งผลทาให ้
เกิด
ภาพ แสดงความสัมพันธ ์ระหว่างข้อมู ลวิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สารสนเทศ-การด
17
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602) าเนิ นงาน
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ความสาคัญของข้อมู ลต่องาน
สานั
กาคั
งาน
(ต่้อมู
อ)ลต่องานสานักงานแยกตามระดับ
ความส
ญของข
การทางาน ได ้ดังนี ้
ระด ับบริหาร ได ้แก่
การใช ้ข ้อมูลในการวางแผน
การจัดสายงาน
การอานวยการ
ควบคุมงาน
ระด ับปฏิบต
ั ก
ิ ารและบริหาร ไดแก่
้
่
่
การใช ้ข ้อมูลเพือการท
างานของเจ ้าหน้าทีในงาน
่ าตามหน้
่ ์ด ้านการจัดการ
ต่าง ๆ ซึงท
าที
วิชา โปรแกรมประยุ
กตสายงาน
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
18
่
ความรู ้ทัวไป
่
เกียวกั
บข้อมู ล
ความสาคัญของข้อมู ลต่องาน
สานั
กาคั
งาน
(ต่้อมู
อ)ลต่องานสานักงานแยกตามระดับ
ความส
ญของข
การทางาน ได ้ดังนี ้
่ ๆ ในทีนี่ ครอบคลุ
้
่ ้องมี
ส่วนอืน
มถึงงานทีต
ความสัมพันธ ์กับ 2 ส่วนแรกได ้แก่
่ อาจเป็ น
การดาเนิ นธุรกรรมร่วมกับหน่ วยงานอืน
ของร ัฐหรือเอกชนก็ได ้
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
19
การจัดการข้อมู ล
ในสานักงาน
ความจาเป็ นของการจัดการ
ข้อปริ
มู ล
านั
กงาน
มในส
าณข้อ
มู ลในส
านักงาน (data
volume)
่ ทาให ้ข ้อมูลมีระเบียบง่ายต่อ
การจัดการข ้อมูลทีดี
การใช ้งาน
่ น
หากมีข ้อมูลปริมาณมากๆ การจัดการข ้อมูลทีเป็
ระบบ ย่อมทาได ้ง่ายต่อการนามาใช ้ และยังช่วย
ประหยัดค่าใช ้จ่ายด ้วย
การใช้ขอ
้ มู ลร่วมกัน (data sharing)
่ เ้ กียวข
่
้ ้ว
เป็ นข ้อมูลสานักงานทีผู
้องต ้องใช ้ ซาแล
้ า เช่น ข ้อมูลลูกค ้า ข ้อมูลประวัตพ
ซาเล่
ิ นักงาน
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
การจัดการข ้อมู
ช่วตโนมั
ยท
าให ้ข ้อมูลเหล่านั้นมีค20วาม
สานักล
งานอั
ต ิ (4132602)
การจัดการข้อมู ล
ในสานักงาน
ความจาเป็ นของการจัดการ
ข้อความถู
มู ลในส
กนงาน
(ต่อ)อมู ล (data
กต้านั
องแม่
ยาของข้
accuracy)
่ วยกลันกรองความถู
่
เป็ นการจัดการข ้อมูลทีช่
กต ้อง
ของข ้อมูล
มีผลต่อการนาไปปฏิบต
ั แิ ละการตัดสินใจ
ความสมบู รณ์ของข้อมู ล (data
integrity)
เป็ นการจัดการข ้อมูลต ้องคานึ งถึงความสมบูรณ์และ
สอดคล ้องของข ้อมูล
ความปลอดภั
ยของข้อมู ล (data
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
21
การจัดการข้อมู ลใน
สานักงาน
กิจกรรมการจัดการข้อมู ล
ในส
านั
ก
งาน
1. การเก็บรวบรวมข้อมู ล (data
capture/data acquisition) เป็ น
กิจกรรมเก็บข ้อมูลดิบ ณ จุดกาเนิ ดข ้อมูล ได ้แก่
่ านรหัสแท่งอ่านรหัสสินค ้า ตาม
การใช ้เครืองอ่
่ บข ้อมูลเข ้าเครืองทั
่ นที เป็ น
ห ้างสรรพสินค ้าเพือเก็
ต ้น
2. การบันทึกข้อมู ล (data entry) เป็ น
่ บรวบรวมได ้และทาการ
กิจกรรมในการนาข ้อมูลทีเก็
บันทึกเข ้าสูร่ ะบบคอมพิวเตอร ์ เช่น
่ ้จากการสารวจ
การนาคาตอบจากแบบสอบถามที
ได
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
22
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602) ่
การจัดการข้อมู ลใน
สานักงาน
กิจกรรมการจัดการข้อมู ลใน
ส
านั
ก
งาน
(ต่อ)
3. การตรวจสอบความถูกต้องของข้อมู ล
editing)
(data
3.1 ดาต้าเวอริฟิเคช ัน (data verification)
่ นทึกตรงกับข ้อมูลในเอกสารต ้นฉบับหรือไม่
ตรวจว่าข ้อมูลทีบั
3.2 ดาต้าวาลิเดช ัน (data validation) เป็ น
การตรวจสอบความถูกต ้องและความสัมพันธ ์ในข ้อมูล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
23
การจัดการข้อมู ลใน
สานักงาน
กิจกรรมการจัดการข้อมู ลใน
ส
านั
ก
งาน
(ต่อ)
4. การจัดเก็บข้อมู ล (data storing)
่
เป็ นการเก็บเอกสารลงในแฟ้ มเอกสารทีแยกตาม
หมวดหมู่
้
้ จะ
แต่หากเป็ นการจัดเก็บในระบบคอมพิวเตอร ์ในขันนี
เป็ นการเก็บข ้อมูลโดยใช ้ระบบแฟ้ มเอกสารอิเล็กทรอนิ กส ์
หรือระบบแฟ้ มข ้อมูล หรือระบบฐานข ้อมูล มาช่วยจัดการ
ก็ได ้
5. การสอบถามและค้นคืนข้อมู ล (data
enquiry and data retrieval)
่ ้องการจัดเก็บ
่
่ จะค
ต
้นหาข
้อมู
ล
ที
อที
เป็ นการสอบถามเพื
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
24
สานักงานอั
ตโนมัต ิ (4132602)
ไว ้ในระบบคอมพิวเตอร
์ออกมาใช
้งาน
การจัดการข้อมู ลใน
สานักงาน
กิจกรรมการจัดการข้อมู ล
ในส
านั
ก
งาน
6. การบารุงร ักษาข้อมู ล (data maintenance)
่ องกันการสูญ
เป็ นการดูแลข ้อมูลให ้ทันสมัยและสารองข ้อมูลเพือป้
หาย แบ่งได ้เป็ น
6.1 การปร ับข้อมู ลให้ทน
ั สมัย (update) เป็ นข ้อมูล
่ บไว ้ในคอมพิวเตอร ์ซึงอาจมี
่
่
ทีเก็
การเปลียนแปลงได
้ เช่น ข ้อมูล
่
่ ยนแปลง
่ ข
่ อยู
่ องพนักงานทีเปลี
ชือที
หรือข ้อมูลของแผนกใน
่ มขึ
่ นมาใหม่
้
่ ม
องค ์การทีเพิ
หรือแก ้ไขเพิมเติ
6.2 การสารองข้อมู ล (backup) เป็ นการสาเนา
่ นทึกและเก็บในสือบั
่ นทึกข ้อมูล เช่น จานแม่เหล็ก
แฟ้ มข ้อมูลทีบั
แผ่นซีดรี อม
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
25
การจัดการข้อมู ลใน
สานักงาน
กิจกรรมการจัดการข้อมู ล
ในสานักงาน
7. การกูข
้ อ
้ มู ล (data recovery) เป็ นการเรียก
่ กลบทิงหรื
้ อทาลายไป ให ้กลับมาใช ้
แฟ้ มข ้อมูลจริงหรือข ้อมูลทีถู
่ วยกู ้ข ้อมูล เช่น โปรแกรม
งานใหม่ได ้ มักจะมีโปรแกรมทีช่
อรรถประโยชน์ของนอร ์ตัน (Norton Utility)
8. การเก็บร ักษาข้อมู ล (data retention) เป็ นการ
่
จัดการข ้อมูลจาเป็ นต ้องมีการกาหนดระยะเวลาของข ้อมูลทีจะมี
ผลบังคับในการใช ้งาน
9. การทาลายข้อวิชมูา โปรแกรมประยุ
ล (data
scraping) เป็ น
กต ์ด ้านการจัดการ
่
่
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
26
การจัดการข้อมู ลใน
สานักงาน
วิธท
ี ใช้
ี่ ในการจัดการ
ข้อมู ล่
่
วิธท
ี นิ
ี ยมใช ้ในการจัดการข ้อมูลทีบันทึกในสือ่
่ างานด ้วยระบบคอมพิวเตอร ์ มี 2 วิธ ี คือ
อิเล็กทรอนิ กส ์เพือท
ระบบแฟ้มข้อมู ล
ระบบฐานข้อมู ล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
27
ความหมายของ
แฟ้มข้อมู ล
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
แฟ้มข้อมู ล (file หรือ folder) คือ
่ ้จากการบันทึกข ้อมูล
การจัดเก็บรวบรวมข ้อมูลทีได
่ ยวกันในหน่ วยความจาสารอง เช่น
เก็บไว ้ในทีเดี
ในฮาร ์ดดิสก ์
ในดิสเกตต ์
ในซีดรี อม
่ บในแฟ้ มข ้อมูลจะเป็ นตัวเลข ข ้อความ
ข ้อมูลทีเก็
่
รูปภาพ เสีย หรือแม้กระทังโปรแกรมคอมพิ
วเตอร ์ก็ได ้
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
28
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
โครงสร ้างการจัดเก็บข้อมู ลใน
แฟ
้
มข้
อ
มู
ล
1. แบบเขตข้อมู ลและระเบียนข้อมู ล
ประกอบด ้วย
่
เขตข้อมู ล (field) ซึงภายในแต่
ละข ้อมูลจะ
ประกอบด ้วย ตัวเลขหรือตัวอักษร
หลาย ๆ เขตข ้อมูลรวมกันเป็ นระเบียนข้อมู ล
(record)
โดยหลาย ๆ ระเบียนรวมเป็ น 1 แฟ้มข้อมู ล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
29
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
โครงสร ้างการจัดเก็บข้อมู ลใน
แฟ้มข้อมู ล (ต่อ)
001
แฟ้ มข ้อมูลบุคลากรใน
สนาย
านักงาน
ก สกุล ก 123 ปากเกร็ด นนทบุรี ระเบียนข ้อมูลที่ 1
002
นาย
ข สกุล ข 10/8 บางแค กทม.
ระเบียนข ้อมูลที่ 2
003
นาย
ค สกุล ค 456 ดอนเมือง กทม.
ระเบียนข ้อมูลที่ 3
004
นาย
ง สกุล ง 750 ปทุมธานี
ระเบียนข ้อมูลที่ 4
เขตข ้อมูลที่
เขตข ้อมูลที่
สกุล
เขตข ้อมูล่ ที่
นาหน้าชือ
เขตข ้อมูลที่
การกาหนดโครงสร
้างแบบเขต
ประจาตัว
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
ภาพ
กงานอัต
ิ (4132602)
ข้อมู ลและระเบีสยานันข้
อโนมัมูตล
่ ่
4 ทีอยู
่
3 ชือ-
2 คา
1 เลข
30
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
โครงสร ้างการจัดเก็บข้อมู ลใน
แฟ
้
มข้
อ
มู
ล
(ต่อ)
2. แบบลิสต ์ (list) และแอเรย ์ (array)
2.1 ลิสต ์ คือ การกาหนดรูปแบบการจัดเก็บ
่ ้วย จุลภาคหรือ
ข ้อมูลแบบต่อเนื่ องกันไป มักจะคันด
คอมม่า (,) หรือช่องว่าง หรือสแลซ ( / ) หรือ
่ ๆ
อืน
1714, 0374, 3447, 9945, 9586,
2617, 7893, -1
ค่าแรกใน แยกข้อมู ลแต่ละตวั ด้วย
ลิสต ์
คอมม่า ( , )
ค่าสุดท้ายใน
ลิสต ์
การกาหนดโครงสร ้างแบบลิสต ์
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
31
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
โครงสร ้างการจัดเก็บข้อมู ลใน
แฟ้มข้
อ
มู
ล
(ต่อ)
2.2 แอเรย ์ เป็ นการกาหนดค่าเป็ นตารางหรือ
่ ละตาแหน่ งจะแทน
แมทริกซ ์ (matrix)
ซึงแต่
่
้วแต่การกาหนดของผู
จ้ ด
ั ทา
ความหมายของแต่ละเรืองแล
่
ช่องที่
4 012543
012543
012543
ช่องที 1
เป็ น เดือนปี
1
2
3
่ 2
ช่
อ
งที
เป็ น
50001
1,000 รหัสสินค ้า
100
10
750 ช่องที่ 3
0002
50
15
เป็ น ราคา
300 สินค ้า
0003
30
10
ช่องที่ 4
เป็ น
่
ปริมาณสินค ้าทีขายได ้
การกาหนดโครงสร ้างแบบแอเรย
ช่องที่ 5 ์
เป็ น จานวน
่
นทีขาย
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดเงิ
การ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
32
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
โครงสร ้างการจัดเก็บข้อมู ลใน
แฟ้มข้อมู ล (ต่อ)
3. แบบออบเจ็กต ์
ใช ้วิธห
ี ลักการของออบเจ็กต ์โอเรียนเต็ด (object
oriented) เช่น
่ ข ้อความ และภาพ มา
การใช ้โปรแกรมประมวลคาทีมี
รวมกัน
ภาพ การกาหนดโครงสร ้างแบบ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
ต์
สานัออบเจ็
กงานอัตโนมัตก
ิ (4132602)
33
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
ประเภทของแฟ้มข้อมู ล
่
1. ตามลักษณะข้อมู ลทีจัดเก็
บ แบ่งได ้เป็ น 2
ประเภท คือ
1.1 แฟ้มข้อมู ลโปรแกรม (program file)
่ บโปรแกรมทีใช
่ ้สาหร ับการทางานของ
เป็ นแฟ้ มข ้อมูลทีเก็
คอมพิวเตอร ์จะมีทง้ั
โปรแกรมระบบ (system program)
โปรแกรมประยุกต ์ (application program)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
34
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
ประเภทของแฟ้มข้อมู ล (ต่อ)
่
1. ตามลักษณะข้อมู ลทีจัดเก็
บ (ต่อ)
่ บข้อมู ล (data file) เป็ น
1.2 แฟ้มข้อมู ลทีเก็
่ บข ้อมูลประเภทต่าง ๆ เช่น
แฟ้ มข ้อมูลทีเก็
1.2.1 แฟ้ มข ้อมูลข ้อความ (text file) เป็ น
่ บเนื อหาภายในที
้
่
แฟ้ มข ้อมูลทีเก็
ประกอบด
้วยตัวอักษร
่
าง ๆ เช่น
ตัวเลข และเครืองหมายต่
แฟ้ มข ้อมูลงานเอกสาร
งานพิมพ ์ต่าง ๆ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
35
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
ประเภทของแฟ้มข้อมู ล
(ต่อ)
1.2.2 แฟ้ มข ้อมูลกราฟิ ก (graphic file)
่ นรูปภาพซึงอาจจะเป็
่
เป็ นแฟ้ มข ้อมูลทีเป็
นภาพกราฟิ กหรือ
ภาพลักษณ์ เช่น
แฟ้ มข ้อมูลนามสกุล .JPG (Joint
Photographic Experts Group)
แฟ้ มข ้อมูลนามสกุล .GIF (Graphic
Interchange Format)
1.2.3 แฟ้ มข ้อมูลเสียง (sound file) เป็ น
่ บเสียงรหัสแบบดิจท
่ ้
แฟ้ มข ้อมูลทีเก็
ิ ลั แฟ้ มข ้อมูลเสียงทีใช
ในระบบมัลติมเี ดีย มี 2 ประเภทคือ
วิชา โปรแกรมประยุ
ก
ต(midi)
์ด ้านการจัดการ มีนามสกุล .MID
แบบเสี
ย
งมิ
ต
ิ
36
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
ประเภทของแฟ้มข้อมู ล
(ต่อ)
1.2.4 แฟ้ มข ้อมูลวีดท
ิ ศ
ั น์ (video file) เป็ น
่ นวีดท
แฟ้ มข ้อมูลทีเป็
ิ ศ
ั น์หรือภาพยนตร ์ มีเช่น
นามสกุล .AVI
นามสกุล .MPG
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
37
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
ประเภทของแฟ้มข้อมู ล
(ต่อ)
2. ตามการใช้งาน
2.1 แฟ้ มข ้อมูลหลัก (master file) เป็ นแฟ้ มข ้อมูล
่ บข ้อมูลทีเป็
่ นรายการหลักสาคัญทีไม่
่ เคยจะมีการ
ทีเก็
่
เปลียนแปลงแก
้ไขบ่อย เช่น
ข ้อมูลพนักงาน
ข ้อมูลบริษท
ั คูค
่ ้า
ข ้อมูลลูกค ้า2.2 แฟ้ มข ้อมูลรายการ
่
เปลียนแปลง
(transaction file) เป็ น
่ บรวบรวมข ้อมูลทีเกิ
่ ดขึนในช่
้
แฟ้ มข ้อมูลทีเก็
วง
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจั่ ดการ ่
ระยะเวลาใดเวลาหนึ
งเพือใช ้ในการประมวลผล
38
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
ประเภทของแฟ้มข้อมู ล
(ต่อ)
2. ตามการใช้งาน (ต่อ)
่
2.2 แฟ้ มข ้อมูลรายการเปลียนแปลง
(transaction
่ บรวบรวมข ้อมูลทีเกิ
่ ดขึนในช่
้
file) เป็ นแฟ้ มข ้อมูลทีเก็
วง
่
ระยะเวลาใดเวลาหนึ่ งเพือใช
้ในการประมวลผล เช่น
ข ้อมูลการเบิกถอนเงินของลูกค ้า
้
ข ้อมูลการซือขายสิ
นค ้า
ข ้อมูลการยืม-คืนหนังสือ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
39
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
ประเภทของแฟ้มข้อมู ล (ต่อ)
2. ตามการใช้งาน (ต่อ)
2.3 แฟ้ มข ้อมูลรายงาน (report file)
เป็ น
่ ้จากการประมวลผลโดยแสดงผลเป็ นรายงาน
แฟ้ มข ้อมูลทีได
โดยเก็บผลไว ้ในหน่ วยความจาสารอง แล ้วนาไปพิมพ ์
แสดงผลในกระดาษ เช่น
รายงานการขายสินค ้าประจาเดือน
รายงานรายร ับ-รายจ่ายประจาสัปดาห ์
2.4 แฟ้ มข ้อมูลสารอง (backup file) เป็ น
่ ้เก็บสารองข ้อมูลเพือป้
่ องกันการสูญหาย
แฟ้ มข ้อมูลทีใช
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
่
ข ้อมูลหรือป้ องกันปัญ
าให ้ข ้อมูลเสียหายได40 ้
สานัหาที
กงานอัตอาจท
โนมัต ิ (4132602)
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
การเรียกใช้
แฟ
้ มข้
อมู ลยดแฟ้มข้อมูลทีมี่ อยู่
1.
การดู
รายละเอี
เป็ นการแสดง
่
่ ๆ ที่ เกียวข
่
่ บใน
รายชือและข
้อมูลอืน
้องกับแฟ้ มข ้อมูลทีเก็
หน่ วยความจาสารอง เช่น
ในระบบปฏิบต
ั ก
ิ ารดอสจะใช ้คาสัง่ “dir” แต่ถ ้า
่
เป็ นระบบปฏิบต
ั ก
ิ ารวินโดวส ์จะใช ้คาสังในวิ
นโดวส ์
่
เอกซ ์โพลเรอร ์ (windows explorer) เพือดู
รายละเอียดว่ามีแฟ้ มข ้อมูลอะไรบ ้าง ขนาดเท่าไร
่
สร ้างเมือไร
2. การเปิ ดแฟ้มข้อมู ล
่ นส่วนหนึ่ งของ
เป็ นการใช ้คาสัง่ “open” ซึงเป็
่
ระบบปฏิบต
ั ก
ิ าร
(operating
system) เพือ
วิชา โปรแกรมประยุ
กต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอั
่
่ ตโนมัติ (4132602)
่ 41
การเรียกใช้
แฟ
้
มข้
อ
มู
ล
(ต่อ)
3. การปิ ดแฟ้มข้อมู ล
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
่ ดแฟ้ มข ้อมูล
เป็ นการใช ้คาสัง่ “close” เพือปิ
่ นการตัดจุดเชือมโยงระหว่
่
ซึงเป็
างโปรแกรมกับ
แฟ้ มข ้อมูล จุดประสงค ์ของการปิ ดแฟ้ มข ้อมูล คือ
่ องกันข ้อมูลในแฟ้ มข ้อมูลทีเปิ
่ ดใช ้งานถูกทาลาย
เพือป้
หรือปร ับแก ้
4. การบันทึกแฟ้มข้อมู ล แฟ้มข้อมู ล
เป็ นการใช ้คาสัง่ “save” เป็ นการบันทึกข ้อมูลไว ้
ในหน่ วยความจาสารองอย่างถาวร
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
42
การเรียกใช้
แฟ
้
มข้
อ
มู
ล
(ต่อ)
5. การแก้ไขแฟ้มข้อมู ล
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
เป็ นการแก ้ไขข ้อมูลภายในแฟ้ มข ้อมูลโดยการเรียก
่ อยู่ ได ้แก่ โปรแกรม
โปรแกรมเอติเตอร ์ต่าง ๆ ทีมี
โน้ตแพด (Notepad)
6. การลบแฟ้มข้อมู ล
่ ต ้องการทิงไปเพื
้
่ าเนื อ้
เป็ นการนาแฟ้ มข ้อมูลทีไม่
อน
่
่ ๆ
ทีในหน่
วยความจาสารองหรือดิสก ์มาใช ้งานอืน
โดยใช ้คาสัง่ “delete”
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
43
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
่
วิธก
ี ารเข้าถึงข้อมู ลทีจัดเก็
บ
ไว้
ใ
นแฟ
้
มข้
อ
มู
ล
การเข้าถึงข้อมู ล หมายถึง
่ ้องการในแฟ้ มข ้อมูลซึงการน
่
การเข ้าถึงข ้อมูลทีต
า
่ ้องการมาใช ้งาน
ข ้อมูลทีต
โดยจะต ้องระบุถงึ ระเบียนข ้อมูล (record) ที่
่ าข ้อมูลภายในเขตข ้อมูล (field)
ต ้องการ เพือน
มาใช ้งาน
่ ดเก็บในแฟ้ มข ้อมูล มี 2
วิธก
ี ารเข ้าถึงข ้อมูลทีจั
วิธ ี คือ
แบบเรียงลาดับ (sequential access)
แบบโดยตรงหรือแบบสุ่ม
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
(direct/random
access)
44
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
่ ดเก็บไว้
วิธก
ี ารเข้าถึงข้อมู ลทีจั
ในแฟ
้
มข้
อ
มู
ล
(ต่อ)
แบบเรียงลาดับ (sequential access)
้ ต ้นทีระเบียนและเปรียบเทียบหรือ
เป็ นการไล่ไปตังแต่
่
ตรวจสอบว่าเป็ นระเบียนทีตรงความต
้องการหรือไม่
หากใช่ก็นาข ้อมูลภายในระเบียนนั้นมาใช ้
หากไม่ใช่ก็อา่ นระเบียนถัดไปจนว่าจะพบระเบียนที่
ต ้องการ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
45
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
่
วิธก
ี ารเข้าถึงข้อมู ลทีจัดเก็
บไว้
ในแฟ
้ มข้อมู ลอแบบสุ
(ต่อ) ่ม (direct/random
แบบโดยตรงหรื
access)
แบบอินเด็กซ ์ซีเควนเชียลหรือลาดับดัชนี (index
sequential) จะเก็บข ้อมูลเป็ น 2 ส่วน
่ นคีย ์ เพือใช
่ ้ในการ
ส่วนแรก จะเป็ นส่วนทีเป็
File
้
Indexค ้นหาเท่านัน
0001
่
่ นรายละเอียดของ
ว
นที
เป็
0003
3002ส่วนทีสอง จะเป็ นส่
0012
0006
30ข
03้อมูล
0003
0007
3016
0025
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
46
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
่
วิธก
ี ารเข้าถึงข้อมู ลทีจัดเก็
บไว้ใน
แฟ
้ มข้อมู ล(ต่ออ)แบบสุ่ม (direct/random
แบบโดยตรงหรื
access)
แบบโดยตรง (direct access)
่ นเขตข ้อมูลทีใช
่ ้ใน
เป็ นการนาค่าของคีย ์ ซึงเป็
่
่ นทึก
การค ้นหามาคานวณเพือหาต
าแหน่ งทีจะบั
แต่ละระเบียนข ้อมูลลงหน่ วยความจาสารองหรือ
ในดิสเกตต ์
่ ้องการดึงข ้อมูลดังกล่าวมาใช ้งาน ก็ต ้อง
เมือต
คานวณในลักษณะเดียวกันให ้ทราบตาแหน่ งของ
่ งข ้อมูลมาใช ้งานได ้
ระเบียนข ้อมูลนั้น เพือดึ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
47
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
ปั ญหาการใช้แฟ้มข้อมู ลใน
การดูแลข้อมู ล อมู ล
การจัดการข้
้ ้อนของข ้อมูล (data redundancy)
ความซาซ
เช่น
่ ข
่ การเปลียนแปลง
่
ข ้อมูลทีอยู
่ องพนักงานเมือมี
่ กงานผูน้ ้ันสังกัดอาจจะได ้ร ับการปร ับแก ้
แผนกทีพนั
่ อาจจะไม่ได ้ร ับข ้อมูลใหม่จงึ ไม่มก
แต่แผนกอืนๆ
ี าร
แก ้ไข
่ ้ข ้อมูลนั้น
ความอิสระของข ้อมูลจากโปรแกรมทีใช
(data independence)
่ ดเก็บในแฟ้ มข ้อมูลจะมีโปรแกรมคอย
ข ้อมูลทีจั
่
ดูแลเพือประมวลผล
โดยโครงสร ้างและรายละเอียด
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
ของแฟ้ มข ้อมู
ลกจะระบุไว
้ในโปแกรมด ้วย
48
สานั
งานอัตโนมัต ิ (4132602)
วิธใี ช้ในการ
จัดการข้อมู ล
ปั ญหาการใช้แฟ้มข้อมู ลใน
่ ๆ
ปั ญหาอืน
การจัดการข้
อมู ล (ต่อ)
การกระจัดกระจายของข ้อมูล (data dispersion)
่ ้อมูลทีจั
่ ดเก็บโดยแต่ละแผนกทากันขึนมา
้
การทีข
ย่อมทาให ้โครงสร ้างและรูปแบบของข ้อมูลแตกต่าง
กัน ทาให ้ทางานร่วมกันได ้ยาก
การใช ้ประโยชน์จากทร ัพยากร (resource
utilization)
การนาโปรแกรมเดิมมาใช ้งานอาจทาได ้ยาก
้ั าให ้
จะต ้องมีการพัฒนาใหม่หรือปร ับแก ้ไขทุกครงท
เสียเวลาและมีคา่ ใช ้จ่ายในการพัฒนาโปรแกรมใหม่
ตลอดเวลา
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
49
ระบบฐานข้อมู ล
ความหมายของฐานข้อมู ล
ฐานข้อมู ล (database) คือ แหล่งรวบรวมข ้อมูลทีมี่
ความสัมพันธ ์กันในด ้านในด ้านหนึ่ งจัดเก็บให ้เป็ นระเบียบ
เช่น
ฐานข ้อมูลการขายสินค ้า ประกอบด ้วย
่
่ ล
ข ้อมูลลูกค ้า ซึงจะมี
ชอที
ื่ อยู
่ ก
ู ค ้า หรือข ้อมูล
สินค ้า
่ ดเก็บในฐานข ้อมูลจะประกอบด ้วย
ข ้อมูลทีจั
้
เนื อหาสาระของข้
อมู ล (end user
่ าง ๆ ทีผู
่ ใ้ ช ้
data) เป็ นข ้อมูลในเรืองต่
ต ้องการใช ้งาน เช่น ข ้อมูลบุคคล
่
่
ประกอบด
้วย
ชื
อ
สกุ
ล
ที
อยู
่ ตาแหน่ ง
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
50
ระบบฐานข้อมู ล
ประโยชน์ของฐานข้อมู ล
้ ้อนในการจัดเก็บข ้อมูล
การลดความซาซ
การลดความขัดแย ้งหรือความต่างกันของ
ข ้อมูล
การพัฒนาระบบงานใหม่ทาให ้สะดวกรวดเร็ว
้ และค่าใช ้จ่ายตาลง
่
ใช ้เวลาสัน
การร ักษาความปลอดภัยของข ้อมูลทาได ้ง่าย
การทาให ้ข ้อมูลมีความถูกต ้องมากขึน้
ความสามารถในการป้ องกันการสูญหายของ
ข ้อมูลหรือป้ องกัวิน
ฐานข
้อมู
ล
ถู
ก
ท
าลาย
ชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
51
่
เครืองมื
อในการจัดการ
ฐานข้
อ
มู
ล
่
่
้
ระบบฐานข้อมู ล
้ั
เครืองมือทีใช ้จัดการฐานข ้อมูลนันมีทงฮาร
์ดแวร ์
่ ้ทางาน
อุปกรณ์ตา่ ง ๆ และซอฟต ์แวร ์ทีใช
่ อหลักคือ ระบบจัดการฐานข ้อมูล เป็ น
เครืองมื
่ ยนทีอ่ านวยความสะดวกในการจัดทาและ
โปรแกรมทีเขี
นาข ้อมูลจากฐานข ้อมูลมาใช ้งาน
้
รวมทังการมี
ระบบความปลอดภัยในการเข ้าถึงข ้อมูลที่
์
จัดเก็บในฐานข ้อมูลโดยกาหนดสิทธิของผู
ใ้ ช ้ข ้อมูลแต่ละ
คน
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
52
ระบบฐานข้อมู ล
โครงสร ้างของ
ฐานข้
อมู้างเชิ
ล งกายภาพ
โครงสร
(physical data
structure) เป็ นโครงสร ้างทีก่ าหนดจากวิธกี ารจัดเก็บ
่ าง ๆ เช่น
ข ้อมูลในสือต่
้ ส
่ าหร ับจัดเก็บ
เนื อที
ตาแหน่ งในการจัดเก็บฐานข ้อมูล
โครงสร ้างเชิงตรรกะ (logical data
่ ดจากการกาหนด
structure) เป็ นโครงสร ้างทีเกิ
รูปแบบและความสัมพันธ ์ของข ้อมูลในฐานข ้อมูล
้ (hierarchical
โครงสร ้างข ้อมูลแบบลาดับขัน
data model)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
โครงสร ้างข
้อมูลแบบเครือข่าย (network53 data
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ระบบฐานข้อมู ล
โครงสร ้างของ
ฐานข้
มู้อมู
ลล(ต่
่ ้ร ับความ
โครงสรอ้างข
เชิงอสั)มพันธ ์เป็ นโครงสร ้างทีได
่ ด จึงทาให ้เรียกฐานข ้อมูลทีได
่ ้ว่า
นิ ยมมากทีสุ
“ฐานข้อมู ลเชิงสัมพันธ ์” จะต ้องอาศัยแบบจาลอง
ข ้อมูล (data model) ได ้แก่
แบบจาลองอี-อาร ์ (Entity Relationship
่ เคราะห ์และสร ้าง
Model, E-R Model) เพือวิ
่ ้องการจัดเก็บไว ้ใน
ความสัมพันธ ์ของข ้อมูลทีต
ฐานข ้อมูล โดยเขียนเป็ นแผนภาพ เรียกว่า อี –
อาร ์ ไดอะแกรม (Entity Relationship
Diagram, E-R Diagram)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
54
ระบบฐานข้อมู ล
แนวทางการพัฒนาฐานข้อมู ลใน
สการพั
านัฒกนาฐานข
งาน ้อมูลในสานักงาน มีกระบวนการหรือ
่ ้ในการพัฒนาฐานข ้อมูล (Database Life
วงจรทีใช
Cycle,DBLC)
้
ประกอบด ้วย 6 ขันตอน
ดังภาพต่อไปนี ้ คือ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
55
การวิเคราะห ์องค ์การ
้
่ ดทาฐานข1.1
1.การศึกษาเบืองต
้นเพือจั
้อมู
ล
ระบบฐานข้
อมู ล
1.2
การก
าหนดปั
ญ
หาและ
่
อนไข
(database initital study) เงื
1.3 การกาหนด
2.การออกแบบฐานข ้อมูล
(database design)
วัตถุประสงค ์
1.4
าหนดขอบเขต
2.1 การก
การออกแบบระดั
บแนวคิด
2.2
ฐานขการเลื
้อมูล อกโปรแกรมจัดการ
2.3 การออกแบบระดับตรรกะ
2.4
การออกแบบระดับ
3.การจัดทาและนาข ้อมูลสูฐ่ านข ้อมู
ล
กายภาพ
้
3.1 การติดตังโปรแกรม
(implementation & loading)
จัดการฐานข ้อมูล3.2 การ
สร ้างข ้อมูล
การน
าข ้อมูลเข ้าสู่
4.การทดสอบและประเมินผล 3.3
ฐานข
้อมู
ล
4.1 การทดสอบฐานข ้อมูล
(testing & evaluation) 4.2 การประเมินผล
5.การใช ้งานฐานข ้อมูล
(operation)
5.1
้างทางเดินของสารสนเทศ
่ การสร้งาน
เพือการใช
6.1 การบารุงร ักษา
6.การบารุงร ักษา
6.2 การพัฒนาให ้ดีขน
ึ้
(maintenance)
กระบวนการพัฒนาฐานข้อมู ล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
56
ระบบฐานข้อมู ล
้
่
การศึกษาเบืองต้
นเพือ
จัดท
าฐานข้
อ
มู
ล
การวิเคราะห ์องค ์การ (analyze
company situation)
the
เป็ นการศึกษานโยบาย
วัตถุประสงค ์
สภาพการทางาน
โครงสร ้างของหน่ วยงาน
การกาหนดปั ญหาและเงื่อนไข (define
problems and constraints)
เป็ นการศึกษาปัญหาจากการปฏิบต
ั งิ าน
่ อยู
วิชใ
กก
ต ์ดษณะข
้านการจัดการ้อมูล ผูใ
ข ้อมูลทีมี
่าสโปรแกรมประยุ
นด
้านลั
้ ช ้ข ้อมู57ล
านักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ระบบฐานข้อมู ล
้
่ ดทา
การศึกษาเบืองต้
นเพือจั
ฐานข้
อ
มู
ล
(ต่อ)
การกาหนดวัตถุประสงค ์ (define
objective)
้
จะกาหนดวัตถุประสงค ์ในการศึกษาเบืองต
้นทาให ้ผู ้
่ ดทารายงานเข ้าใจโครงสร ้างพืนฐานการท
้
ทีจั
างาน
การกาหนดขอบเขต (define scope and
boundary)
เป็ นการกาหนดขอบเขตของการจัดทาฐานข ้อมูลที่
่
ให ้ครอบคลุมงานองค ์การซึงอาจจะเฉพาะบางส่
วน
้
หรือทังหมด
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
58
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
่ องคานึ งถึงในการออกแบบ
1. องค ์ประกอบทีต้
รอ
กิจ (business view) ค
ฐานข้อมู ล ประกอบดส่้วยวนของธุ
2 ส่วนคื
- ปัญหาและความต ้องการในการฐาน
องค ์การ
่ ้องการเพือแก
่
- สารสนเทศทีต
้ปัญหา
่
- ข ้อมูลทีมาสนั
บสนุ นให ้ได ้สารสนเท
ะไรบ ้าง
แผนก
แผนก แผนก ส่มีวอนของนั
กออกแบบ (designer
การเงิน ขายตลาด บุคคล
- โครงสร ้างฐานข ้อมูล
- การเข ้าถึงและนาข ้อมูลมาใช ้
่
- ข ้อมูลทีจะมาจั
ดทาสารสนเทศท
สารสนเทศ
ฐานข ้อมูล
่ ้ร่วมกัน
ทีใช
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
59
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
1. การออกแบบระดับแนวคิด
้
ขันตอนในการออกแบบฐานข้
อมู ล
(conceptual
design)
้
มี 4 ขันตอน
คือ
2. การเลือกโปรแกรมจัด
การฐานข ้อมูล
3. การออกแบบระดับตรรกะ
(logical design)
4. การออกแบบระดับกายภาพ
(physical
design)
้
ขันตอนการออกแบบฐานข้
อมู ล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
60
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
2.1 การออกแบบระด ับแนวคิด (conceptual
design) ประกอบด ้วย
การวิเคราะห ์ข้อมู ลและความต้องการใช้ขอ
้ มู ล
ความต ้องการใช ้สารสนเทศ ได ้แก่ การพิจารณา
ผลลัพธ ์ หรือการสอบถามข ้อมูล
ผูใ้ ช ้ข ้อมูล การวิเคราะห ์และพิจารณาว่าผูใ้ ช ้
สารสนเทศคือใคร มีความต ้องการใช ้สารสนเทศอะไร
่
่
แหล่งทีมาของข
้อมูล ข ้อมูลทีจะสนั
บสนุ นให ้ได ้
่ ้องการมีอะไรบ ้าง
สารสนเทศ ทีต
บทบาทของสารสนเทศ ความสัมพันธ ์และปริมาณ
ของข ้อมูล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
61
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
การสร ้างความสัมพันธ ์ของข้อมู ลโดยใช้
แบบจาลองอี-อาร ์
เอนทิตี ้ (entity) หมายถึง ข ้อมูลหลัก เช่น
คน
เหตุการณ์
่
แผนกสิงของ
่
แทนสัญลักษณ์สเหลี
ี่ ยมผื
นผ้า
แอตทริบวิ ต ์ (attribute) หมายถึง รายละเอียด
ข ้อมูลภายในเอนทิตี ้ แทนสัญลักษณ์วงรี
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
62
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
การสร ้างความสัมพันธ ์ของข้อมู ลโดยใช้
แบบจาลองอี-อาร ์
ความสัมพันธ ์ระหว่างเอนทิตี ้ (relationship)
หมายถึง การสร ้างความสัมพันธ ์ระหว่างเอนทิต ี ้
่
แทนสัญลักษณ์สเหลี
ี่ ยมข
้าวหลามตัด
มี 3 ลักษณะ คือ
•แบบหนึ่ งต่อหนึ่ ง (one-to-one
relationship, 1:1) เช่น พนักงานแต่ละคนจะ
บรรจุเข ้าทางานประจาแผนกใดแผนกหนึ่ ง
•แบบหนึ่ งต่อหลาย (one-to-many
่ อสิ
้ นค ้า 1 ใบ
relationship, 1:m) เช่น ใบสังซื
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
่ กงานอัอสิ
้ ตโนมันตคิ (4132602)
จะมีรายการสั
้าหลายรายการ
63
สานังซื
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
ตัวอย่าง เอนทิต ี ้ แอตทริบวิ ต ์ และการสร ้างความสัมพันธ ์
ระหว่างเอนทิต ี ้
เอนทิตี ้ พนักงาน ประกอบด ้วยแอตทริบวิ ต ์ ต่อไปนี ้
- แอตทริบวิ ต ์
เลขประจาตัวพนักงาน
่
- แอตทริบวิ ต ์
ชือพนั
กงาน
- แอตทริบวิ ต ์
นามสกุล
- แอตทริบวิ ต ์
คานาหน้าชือ่
- แอตทริบวิ ต ์
รหัสตาแหน่ ง
่ ่
- แอตทริบวิ ต ์
ทีอยู
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
64
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
่ ่
ทีอยู
คานาหน้าชือ่
รหัสตาแหน่ ง
เลขประจาตัวพนักงาน
พนักงาน
่
ชือพนั
กงาน
นามสกุล
ตัวอย่างเอนทิตพนั
ี ้ กงานและแอ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
บตวิ ิ (4132602)
ต์
สานัตทริ
กงานอัตโนมั
65
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
เอนทิต ี ้ เงินเดือน ประกอบด ้วยแอตทริบวิ ต ์ ต่อไปนี ้
- แอตทริบวิ ต ์
เลขประจาตัวพนักงาน
- แอตทริบวิ ต ์
รหัสตาแหน่ ง
- แอตทริบวิ ต ์
อัตราเงินเดือน
เลขประจาตัวพนักงาน
รหัสตาแหน่ ง
เงินเดือน
อัตราเงินเดือน
ตวั อย่างเอนทิตเงิ
ี ้ นเดือนและแอตทริบวิ ต ์
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
66
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
ความสัมพันธ ์ระหว่างเอนทิตพนั
ี ้ กงานและเอนทิต ี ้
่
เงินเดือนเป็ นแบบ 1:1 ซึงหมายความว่
า พนักงานแต่ะละ
คนจะมีเงินเดือนเพียง 1 อัตราเท่านั้น ดังภาพ
1
1
มี
พนักงาน
เงินเดือน
ภาพ ความสัมพันธ ์ระหว่างเอนทิตพ
ี้
นักงานและเอนทิตเงิ
ี ้ นเดือน
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
67
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
้
โดยสรุปในขันการสร
้างความสัมพันธ ์ของข ้อมูลโดยใช ้
้ั
แบบจาลองอี-อาร ์ จะมีขนตอนย่
อย ๆ ดังนี ้
กาหนดเอนทิตหลั
ี ้ กของธุรกิจและแอตทริบวิ ต ์
กาหนดความสัมพันธ ์ของแต่ละเอนทิต ี ้
้ ย ์นอก
กาหนดคีย ์หลัก(primary key) รวมทังคี
(foreign key)
่ มข
้ น
ี ้อมูลไม่ซากั
คีย ์หลัก จะมีแอตทริบวิ ต ์ทีไม่
เช่น เลขประจาตัวพนักงาน รหัสสินค ้า เลขที่
่ อ้
ใบสังซื
คีย ์นอก เป็ นคีย ์หลักของเอนทิตหนึ
ี ้ ่ งไปไว ้ในอีก
่ ้ในการเชือมโยงข
่
เอนทิตหนึ
ี ้ ่ ง เพือใช
้อมูลทัง้ 2
กต ์ด ้านการจัดการ
เอนทิต ี ้ วิชาสโปรแกรมประยุ
68
านักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
่ ั (normalization)
การนอมัลไลเซชน
้ ้อนและจัดกลุม
เป็ นกระบวนการตรวจสอบความซาซ
่
้ ้อน
่
าซ
ข ้อมูลให ้เหมาะสมเพือลดความซ
ในขณะ เดียวกันก็ให ้ข ้อมูลครบถ ้วนไม่ขาดหายไป
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
69
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
2.2 การเลือกโปรแกรมระบบจัดการฐานข้อมู ล
(DBMS software selection) ปัจจัยการเลือกตัว
โปรแกรมระบบจัดการฐานข ้อมูล มีตอ
่ ไปนี ้
ค่าใช ้จ่าย ได ้แก่
ราคาของโปรแกรมระบบจัดการฐานข ้อมูล
ค่าบารุงร ักษา
ค่าลิขสิทธิ ์
้
ค่าติดตังและด
าเนิ นการ
ค่าฝึ กอบรม
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
70
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
2.2 การเลือกโปรแกรมระบบจัดการฐาน (ต่อ)
คุณสมบัตข
ิ องโปรแกรมระบบจัดการฐานข ้อมูล
่ อช่วย
(DBMS features & tools) ต ้องมีเครืองมื
ในการจัดทาและการใช ้งานฐานข ้อมูลได ้ง่าย เช่น มี
่ ้สอบถามข ้อมูล โดยผูใ้ ช ้ป้ อนคาสังไม่
่ ก ี่
กลุม
่ คาสังให
คาสัง่
โครงสร ้างฐานข ้อมูล ในการจัดทาฐานข ้อมูลนั้น
่ ้องการอาจจะเป็ น
โครงสร ้างของฐานข ้อมูลทีต
้
แบบลาดับขัน
แบบเครือข่าย
หรือเชิวิงชาสัโปรแกรมประยุ
มพันธ ก์ ต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
71
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
2.2 การเลือกโปรแกรมระบบจัดการฐาน (ต่อ)
ความสามารถใช ้กับหลายแพลตฟอร ์ม เช่น
ทางานภายใต ้ระบบปฏิบต
ั ก
ิ ารแบบต่าง ๆ ได ้
เช่น วินโดวส ์ ยูนิกซ ์
การใช ้ทรัพยากรของโปรแกรมระบบจัดการ
ฐานข ้อมูล เช่น
้ หน่
่ วยความจาความเร็วขันต
้ ่าของ
การใช ้เนื อที
่
โพรเซสเซอร ์ทีจะใช
้กับโปรแกรมระบบจัดการ
ฐานข ้อมูล
ตัวอย่างโปรแกรมระบบจัดการฐานข ้อมูลแบบ
เชิงสัมพัวินชาธโปรแกรมประยุ
์ เช่น กDB2,
Informix,
ต ์ด ้านการจัดOracle,
การ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
72
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อการออกแบบระดั
)
2.3
บตรรกะ (logical
design)
่
เป็ นการแปลงแบบจาลองทีออกแบบไว
้ ให ้เป็ น
โครงสร ้างตามโปรแกรมระบบจัดการฐานข ้อมูลที่
เลือกไว ้
หากเป็ นโครงสร ้างแบบเชิงสัมพันธ ์จะแปลงเป็ น
ตาราง (table) โดยจะแปลงแต่ละเอนทิตเป็
ี ้ นตาราง
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
73
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
เลขประจาตัวพนักงาน
ชอื่
สกุล
คานาหนาช
้ อื่ รหัสตาแหน่ง
0001
สมชาย
ใจดี
นาย
1001
123 แจงวัฒ
้ นะ ปากเกร็ด นนทบุรี
0002
สมหญิง
ใจซอื่
นาง
2001
200 วิภาวดี-รังสติ ดอนเมือง กทม.
ทีอ่ ยู่
ภายในแต่ละแอตทริบวิ ต ์ต ้องกาหนดรายละเอียด
ข ้อมูล เช่น
เลขประจาตัวพนักงาน จะต ้องมี
การกาหนด ดังนี ้
่ นตัวเลข (numeric)
เป็ นข ้อมูลทีเป็
้
มีชว่ งข ้อมูลตังแต่
0001-1000
ความยาวของแอตทริบวิ ต ์หรือเลขประจาตัวพนักงาน
เป็ น 4 ไบต ์(หลัก)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
กาหนดให ้เป็ นคี
์หลั
กติ (4132602)
(primary key) ในการ
74
สานักย
งานอั
ตโนมั
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
2.4 การออกแบบระดับกายภาพ (physical
design) ได ้แก่
่ นทึกบนสือ่
กาหนดตาแหน่ งของฐานข ้อมูลทีจะบั
อิเล็กทรอนิ กส ์ เช่น
การกาหนดแทร็ค (track) ของฐานข ้อมูลใน
ฮาร ์ดดิสก ์
กาหนดวิธเี ข ้าถึงข ้อมูลในฐานข ้อมูล เช่น
การใช ้ดัชนี (index)
การเข ้าถึงโดยตรง (direct)
่ ๆ เช่น
กาหนดรายละเอียดอืน
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจั
ดการ
การกาหนดเซกเตอร
์
(sector)
บล็อก 75
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
้ จะแตกต่
้
ในการออกแบบขันนี
างกันในรายละเอียด
้ ขึ
้ นกั
้ บโปรแกรมระบบจัดการฐานข ้อมูลและฮาร ์ดแวร ์ของ
ทังนี
่ ้จัดเก็บฐานข ้อมูล
ระบบคอมพิวเตอร ์ทีใช
้ ดิ่ สก ์ (หน่วย : กิโลไบต)์
พืนที
พืนที
้ จองไ
่ วส้ าหรับ OS/2 DBMS V1.2 ต่อฐานขอมูล
้ แตะละฐาน
พืนที
้ จองไ
่ วส้ าหรับแต่ละตารางทีส่ รางภายในฐานข
้
อมูล
้
535
4 กิโลไบต์*17 ตาราง
68
รวมพืนที
้ จองไ
่ วส้ าหรับใชสร้ างฐานข
้
อมูล
้
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
603 (อย่างนอย)
้
76
ระบบฐานข้อมู ล
การออกแบบฐานข้อมู ล
(ต่อ)
้ ่
จากนั้นจึงจาเป็ นต ้องประมาณความต ้องการพืนที
่ จะแสดงการค
้
จัดเก็บข ้อมูลสาหร ับแต่ละตารางในทีนี
านวณ
พืน้ ที(่ หน่วย:ไบต์)
ดขอมู
้ ล
้ ชส
่ นิาหร
คุณสมบติ
ั
พืนที
ับตาราง USERS
USER_ID
CHAR(11)
11
DEPT_CODE
CHAR(7)
7
USER_TYPE
CHAR(5)
5
USER_CLASS
CHAR(5)
5
USER_SEX
CHAR(1)
1
รวมความยาวของแถว
29
จานวนแถว
รวมพืน้ ทีที
่ ต่ อ้งการ
15,950
452,550 ไบต์ของ 452 กิโลไบต์
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
77
ระบบฐานข้อมู ล
การจัดทาและนาข้อมู ล
เข้าสู้ ่ฐานข้อมู ล
ในขันตอนการจัดทาและนาข้อมู ลเข้าสู ่
ฐานข้อมู ลนี ้ ประกอบด ้วย
้ เพื
่ อจั
่ ดเก็บตารางต่าง ๆ ใน
การกาหนดเนื อที
ฐานข ้อมูล
นาข ้อมูลไปจัดเก็บในตารางต่าง ๆ ในฐานข ้อมูล
กาหนดความปลอดภัยของการใช ้ฐานข ้อมูล
การกาหนดหมายเลขประจาตัว (user_id)
รหัสผ่าน (password)
์
ระดับสิทธิในการใช
้ฐานข ้อมูล (accfess right)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
78
ระบบฐานข้อมู ล
การทดสอบและ
ประเมินผล
้ เป็
้ นการทดสอบการทางานของฐานข้อมู ลที่
ขันนี
้ อนาไปใช้งานจริง ซึงครอบคลุ
่
จัดทาขึนก่
มถึง
ประสิทธิภาพการทางานของฐานข ้อมูล
(performance)
หากมีปัญหาจะต ้องย ้อนไปทบทวนและปร ับแก ้
้ ระดับแนวคิดจนถึง
่
้ ตังแต่
ฐานข ้อมูลทีออกแบบไว
้
ระดับกายภาพให ้เหมาะสม รวมทังการอั
พเกรด
ฮาร ์ดแวร ์หรือโปรแกรม
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
79
ระบบฐานข้อมู ล
การใช้งานฐานข้อมู ล
้ เป็
้ นการนาฐานข้อมู ลมาใช้งาน ซึงได้
่ แก่
ในขันนี
การสอบถามข ้อมูลในฐานข ้อมูลผ่านภาษา
่ นภาษาที่
สอบถาม (query language) ซึงเป็
ใช ้ในการนาข ้อมูลจากฐานข ้อมูลมาใช ้งาน
การจัดทารายงานต่าง ๆ จากฐานข ้อมูล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
80
ระบบฐานข้อมู ล
การบารุงร ักษา
การบารุงร ักษาฐานข้อมู ล มีได้หลายลักษณะ ดังนี ้
การบารุงรักษาแบบพรีเวนทีฟ (preventive
maintenance) ได ้แก่ การสารองข ้อมูลใน
ฐานข ้อมูล (backup)
การบารุงรักษาแบบคอเรคทีฟ (corrective
้
maintenance) ได ้แก่ การกู ้ฐานข ้อมูลขึนมาใน
กรณี ฐานข ้อมูลไม่ทางานหรือมีปัญหา (recovery)
การบารุงรักษาแบบอะแดปทีฟ (adaptive
maintenance) ได ้แก่
การปร ับปรุงประสิทธิภาพการทางานของ
ฐานข ้อมูลให ้ทางานเร็วขึน้ (enhancing
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
performance)
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
81
้
่ วอย่างการพั
การศึกษาเบืองต้
นเพืตัอจัดท
า ฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ฐานข้อมู ล
การวิเคราะห ์องค ์การ เป็ นการวิเคราะห ์ความ
่ ข ้อกาหนดหลาย
ต ้องการใช ้ฐานข ้อมูลของกิจการซึงมี
ประการ เช่น
่ านมามีจานวนเท่าไร
ปริมาณการขายสินค ้าทีผ่
ลูกค ้าของกิจการมีใครบ ้าง
่
่ ยมมีอะไรบ ้าง
สินค ้าทีขายดี
หรือเป็ นทีนิ
่ อสิ
้ นค ้าแต่ละครงมี
้ั ขนตอนอย่
้ั
การสังซื
างไรบ ้าง
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
82
้
่ วอย่างการพั
การศึกษาเบืองต้
นเพืตัอจัดท
า ฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ฐานข้อมู ล (ต่อ)
่
กาหนดปั ญหาและเงื่อนไข ข ้อสรุปปัญหาทีพบ
้ ้น มีดงั นี ้
จากศึกษาเบืองต
การจัดเก็บและนาข ้อมูลมาใช ้ขาดประสิทธิภาพ
่
การรวบรวมข ้อมูลเพือตอบค
าถามต่างๆ ข ้างต ้นใช ้
เวลานาน เนื่ องจากข ้อมูลต่างๆ ส่วนใหญ่จะจัดเก็บ
่
ในแฟ้ มเอกสารทีกระจั
ดกระจาย
่ อ เนื่ องจากข ้อมูล
ข ้อมูลขาดความน่ าเชือถื
่ บซาซ
้ ้อนในแต่ละแฟ้ มเอกสารไม่
เดียวกันทีเก็
สอดคล ้องกัน
การดูแลและปร ับข ้อมูลให ้ทันสมัยมีความยุ่งยาก
่ าซ
้ ้อนกันในแต่ละแฟ้ มเอกสารจะต ้องมี
ข ้อมูลทีซ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
การปร ับแกตามทุ
แฟ้ติ (4132602)
มเอกสารทาให ้ต ้องใช83้เวลา
สานักงานอัก
ตโนมั
้
่ วอย่างการพั
การศึกษาเบืองต้
นเพืตัอจัดท
า ฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ฐานข้อมู ล (ต่อ)
กาหนดวัตถุประสงค ์และขอบเขตของการ
่
จัดทาฐานข้อมู ล ในกรณี ร ้านขายเครืองใช
้ไฟฟ้ า
่
่ ดทา
ของบริษท
ั สุโขทัยเครืองใช
้ไฟฟ้ า มีจด
ุ ประสงค ์เพือจั
่
ฐานข ้อมูลขาย ซึงประกอบด
้วยข ้อมูลต่างๆ เช่น
ข ้อมูลลูกค ้า
ข ้อมูลพนักงานขาย
่ อสิ
้ นค ้า
ข ้อมูลใบสังซื
ข ้อมูลสินค ้า เป็ นต ้น
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
84
ตัวอย่างการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
การออกแบบฐานข้อมู ล
ในการออกแบบฐานข ้อมูลจะต ้องวิเคราะห ์ข ้อมูลและ
่ นการกาหนดกลุม
ความต ้องการใช ้ข ้อมูล เพือเป็
่ ข ้อมูลที่
ต ้องการจัดเก็บในฐานข ้อมูล ฐานข ้อมูลเชิงสัมพันธ ์
จะต ้องกาหนดเอนทิตี ้ แอตทริบวิ ต ์และความสัมพันธ ์
เอนทิต ี ้ สาหร ับฐานข ้อมูลด ้านการขายของบริษทั
ลูกค ้า
สุโขทัยการไฟฟ้ า
่
เอนทิตที
ี ้ ควรมี
ประกอบด ้วย
พนักงาน
ข ้อมูลลูกค ้า (customer entity) สัญลักษณ์สิคืนอค ้า
ข ้อมูลพนักงาน (employee entity) สัญลักษณ์ คือ่ ้
การสังซือ
ข ้อมูลสินค ้า (product entity) สัญลักษณ์คอื
่ อ้ (order entity) สัญลักษณ์คอื
ข ้อมูลการสังซื
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
85
ตัวอย่างการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
การออกแบบฐานข้อมู ล (ต่อ)
แอตทริบวิ ต ์ ในแต่ละเอนทิตี ้ จะประกอบด ้วยข ้อมูล
ย่อยภายในเอนทิตนั
ี ้ ้น เช่น
ข ้อมูลลูกค ้า ประกอบด ้วย รายละเอียดข ้อมูลย่อย
หรือเอนทิตต่
ี ้ างๆ ได ้แก่ เลขประจาตัวลูกค ้า ชือ่
่ ่ โทรศัพท ์ โทรสาร ซึงเขี
่ ยนแทนด ้วย
ลูกค ้า ทีอยู
โทรศัพท ์
่ ่
ทีอยู
โทรสาร
ลูกค ้า
เลขประจาตัวลูกค ้า
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
่ กค ้า
ชือลู
86
ตัวอย่างการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
การออกแบบฐานข้อมู ล (ต่อ)
แอตทริบวิ ต ์
ข ้อมูลพนักงาน ประกอบด ้วย เลขประจาตัว
่
พนักงาน ชือพนั
กงาน นามสกุล คานาหน้าชือ่ ที่
อยู่ โทรศัพท ์
โทรสาร
เลขประจาตัวพนักงาน
โทรศัพท ์
พนักงาน
่
ชือพนั
กงาน
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
่ ่
ทีอยู
คานาหน้าชือ่
นามสกุล
87
ตัวอย่างการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
การออกแบบฐานข้อมู ล (ต่อ)
แอตทริบวิ ต ์
่ นค ้า
ข ้อมูลสินค ้า ประกอบด ้วย รหัสสินค ้า ชือสิ
จานวนสินค ้าในคลังสินค ้า ราคาต่อหน่ วย ชือ่
ประเภทสินค ้า
่ อ้ ประกอบด ้วย เลขทีใบสั
่ งซื
่ อ้ วันที่
ข ้อมูลใบสังซื
่ อ้ เลขประจาตัวลูกค ้า เลขประจาตัวพนักงาน
สังซื
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
88
ตัวอย่างการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
การออกแบบฐานข้อมู ล (ต่อ)
ความสัมพันธ ์ ลักษณะความสัมพันธ ์ของตารางใน
ฐานข ้อมูลการขายของบริษท
ั สุโขทัยการไฟฟ้ า มี 3
ลักษณะ คือ แบบ 1:1 แบบ 1:m และแบบ m:n ดังนี ้
ความสัมพันธ ์แบบ 1:1 ได ้แก่ ความสัมพันธ ์ของ
ตารางพนักงานกับตารางแผนก (หมายความว่า
พนักงานแต่ละคนสังกัดในแผนกงานได ้เพียงแผนก
เดียว)
ความสัมพันธ ์แบบ 1:m ได ้แก่ ความสัมพันธ ์ของ
่ อ้ (หมายความว่า ลูกค ้าแต่
ตารางลูกค ้ากับใบสังซื
่ อหลายใบ)
้
ละรายจะมีใบสังซื
ความสัมพันธ ์แบบ m:n ได ้แก่ ความสัมพันธ ์ของ
โปรแกรมประยุ
กต ์ด ้านการจัดการ
่ วิชา อกั
้ บตารางสิ
ตารางใบสังซื
นค ้า
89
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ตัวอย่างการพัฒนา
สินานั
ค ้า กงาน
ฐานข้
อ
มู
ล
ในส
n
การออกแบบฐานข้อมู ลรหัส(ต่สินอค) ้า
่ อ้
ใบสังซื
่ งซื
่ อ้
ลูกค ้า 1
เลขทีใบสั
m
่ งซื
่ อ้
เลขประจาตัวลูกค ้า
วันทีสั
m
่ กค ้า
ชือลู
รหัสสินค ้า
m
่ ่
ทีอยู
เลขประจาตัวลูกค ้า 1
โทรศัพท ์
เลขประจาตัวพนักงาน
โทรสาร
แผนก
1
รหัสแผนก
ภาพความสัมพันธ ์ของตารางต่
างๆ
่
ชือแผนก
1
ในฐานข ้อมูลการขายของบริ
ษ
ท
ั
สุโขทั
ย
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
การไฟฟ้ า
่ นค ้า
ชือสิ
ราคาต่อหน่ วย
จานวนสินค ้าในคลัง
่
ชือประเภทสิ
นค ้า
พนักงาน
เลขประจาตัวพนักงาน
่
ชือพนั
กงาน
นามสกุล
คานาหน้าชือ่
่ ่
ทีอยู
โทรศัพท ์
่ งกัด
แผนกทีสั
90
ตัวอย่างการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
การออกแบบฐานข้อมู ล (ต่อ)
คีย ์หลักของฐานข้อมู ลการขาย คีย ์หลัก ในทุก
่ คา่ คีย ์นั้นกาหนดไว ้โดยจะเป็ นแอตทริบวิ ต ์ทีขี
่ ดเส ้น
ตารางทีมี
ใต ้กากับไว ้ ได ้แก่
ตารางลูกค ้า ประกอบด ้วย เลขประจาตัวลู กค้า ชือ่
่ ่ โทรศัพท ์ ฯลฯ คีย ์หลัก คือ เลขประจาตัว
ลูกค ้า ทีอยู
ลู กค้า
ตารางพนักงาน ประกอบด ้วย เลขประจาตัว
่
่ ฯ
พนักงาน ชือพนั
กงาน ทีอยู
่ ลฯ คีย ์หลัก คือ เลข
ประจาตัวพนักงาน
่ นค ้า
ตารางสินค ้า ประกอบด ้วย รหัสสินค้า ชือสิ
ราคาต่อหน่ วย ฯลฯ คีย ์หลัก คือ รหัสสินค้า เป็ นต ้น
กต ์ด ้านการจัดการ
่ วิชอ้ าสโปรแกรมประยุ
่
่ อ
่ 91วันที่
ตารางใบสังซื
ประกอบด
้วย เลขทีใบสั
งซื
านักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ตัวอย่างการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
การออกแบบฐานข้อมู ล (ต่อ)
ตารางสาหร ับฐานข้อมู ลการขาย ในการจัดทา
ฐานข ้อมูลเชิงสัมพันธ ์ จะนากลุม
่ เอนทิตแปลงให
ี้
้เป็ นตาราง
่
ซึงในแต่
ละตาราง จะต ้องพิจารณาเป็ นกรณี ดังนี ้
ถ ้า 2 ตารางมีความสัมพันธ ์แบบ m:n ให ้สร ้างตาราง
ให ้เป็ นตารางที่ 3 แล ้วนาคีย ์หลักของตารางที่ 1 และ
ตารางที่ 2 มาทาเป็ นคีย ์หลักของตารางใหม่ เช่น
่ อ้ มีแอตทริบวิ ต ์
ตารางที่ 1 เป็ นตารางใบสังซื
่
่ อ
่ วันทีสั
่ งซื
่ อ้ เลขประจาตัว
ได ้แก่ เลขทีใบสั
งซื
่
่ อ้
พนักงาน ฯลฯ คีย ์หลักคือ เลขทีใบสั
งซื
ตารางที่ 2 เป็ นตารางสินค ้า มีแอตทริบวิ ต ์ ได ้แก่
่ นค ้า ราคาต่อหน่ วย ฯลฯ คีย ์หลัก คือ
รหัสสินค้า ชือสิ
กต ์ด ้านการจัดการ
รหัสสินค้า วิชาสโปรแกรมประยุ
92
านักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ตัวอย่างการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ตารางสาหร ับฐานข้อมู ลการขาย
่ อ้
ใบสังซื
่ งซื
่ อ้
เลขทีใบสั
m
่ งซื
่ อ้
วันทีสั
รหัสสินค ้า
เลขประจาตัวลูกค ้า
เลขประจาตัวพนักงาน
มี
่ อ้ 1
ใบสังซื
m
่ งซื
่ อ้
เลขทีใบสั
่ งซื
่ อ้
วันทีสั
เลขประจาตัวลูกค ้า
เลขประจาตัวพนักงาน
n
่ อ้ 1
รายละเอียดการสังซื
m
่ งซื
่ อ้
เลขทีใบสั
รหัสสินค ้า
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สินค ้า
รหัสสินค ้า
่ นค ้า
ชือสิ
ราคาต่อหน่ วย
จานวนสินค ้าในคลัง
่
ชือประเภทสิ
นค ้า
สินค ้า
รหัสสินค ้า
ราคาต่อหน่ วย
จานวนสินค ้าในคลัง
่
ชือประเภทสิ
นค ้า
ภาพการแปลงความสั
มพันธ ์แบบm:n ให ้
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
93
ตัวอย่างการพัฒนา
ตารางสาหร ับฐานข้
อ
มู
ล
การขาย
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
(ต่อ)
่
บวิ ต ์ในตาราง อาจจะนามาสร ้างเป็ น
ถ ้าต ้องการเพิมแอตทริ
ตารางใหม่ เช่น
่ แอตทริบวิ ต ์ “ชือประเภท
่
ตารางสินค ้าดังภาพ (A) ซึงมี
่ มแอตทริบวิ ต ์ใหม่ คืออธิบาย
สินค ้า” หากต ้องการเพิมเติ
ประเภทสินค ้า และภาพประกอบสินค ้า ก็ควรนามาสร ้าง
่ “ชือประเภทสิ
่
เป็ นตารางใหม่ โดยเปลียน
นค ้า” ในตาราง
่
่
สินค ้าใหม่เป็ น “รหัสประเภทสินค ้า” ซึงจะเป็
นคีย ์นอกเพือ
่
เชือมโยงข
้อมูลระหว่างตารางสินค ้า ดังภาพ (B) กับตาราง
ประเภทสินค ้า ดังภาพ (C)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
94
ตัวอย่างการพัฒนา
ตารางสาหร ับฐานข้
อ
มู
ล
การขาย
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
(ต่อ)
สินค ้า
รหัสสินค ้า
่ นค ้า
ชือสิ
ราคาต่อหน่ วย
จานวนสินค ้าในคลัง
่
ชือประเภทสิ
นค ้า
A
สินค ้า
รหัสสินค ้า
่ นค ้า
ชือสิ
ราคาต่อหน่ วย
จานวนสินค ้าในคลัง
่
ชือประเภทสิ
นค ้า B
ประเภทสินค ้า
รหัสประเภทสินค ้า
่
ชือประเภทสิ
นค ้า
คาอธิบายประเภทสินค ้า
ภาพประกอบสินค ้า C
การสร ้างตารางใหม่ในกรณี
่
ต ้องการเพิมแอตทริ
บวิ ต ์ใหม่
์ด ้านการจัดการ
่ วิชอาสยูโปรแกรมประยุ
เข ้าในตารางทีมี
่านักงานอัตโนมักตติ (4132602)
95
ตัวอย่างการพัฒนา
ตารางสาหร ับฐานข้
อ
มู
ล
การขาย
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
(ต่อ)
ภาพสรุปความความพันธ ์ของตารางต่างๆ ในฐานข้อมู ล
ด้านการขาย (ภายหลังการตรวจสอบและปร
ับแก้)
่ อ้
ใบสังซื
สินค ้า
1 รหัสสินค ้า
่ งซื
่ อ้
่ อ้
เลขทีใบสั
รายละเอียดการสังซื
m 1
่ งซื
่ อ้
่ งซื
่ อ้
่ นค ้า
วันทีสั
เลขทีใบสั
ชื
อสิ
m
m
รหัสสินค ้า
m
m ราคาต่อหน่ วย
รหัสสินค ้า
เลขประจาตัวลูกค ้า
จานวนสินค ้าในคล
พนักงาน 1
่
เลขประจาตัวพนักงาน
ชือประเภทสิ
นค ้า
เลขประจาตัวพนักงาน
่
ลูกค ้า
ประเภทสินค ้า
ชือพนั
กงาน
1
เลขประจาตัวลูกค ้า 1 รหัสประเภทสินค ้า
นามสกุล
แผนก
1
่ กค ้า
่
ชือลู
ชือประเภทสิ
นค ้า
คานาหน้าชือ่
รหัสแผนก
่ ่
่ ่
ทีอยู
คาอธิบายประเภทส
ทีอยู
่
ชือแผนก
โทรศัพท ์
ภาพประกอบสินค ้า
โทรศัพท ์
1 วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
่ งกัด
โทรสาร
แผนกทีสั
96
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
การจัดทาและนาข้อมูตัวลอย่สูา่ งการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ฐานข้อมู ล
่ จะ
่
้
ต ้องอาศัยโปรแกรมระบบจัดการฐานข ้อมูล ซึงในที
นี
เลือกใช ้โปรแกรมไมโคซอฟต ์แอกเซส (Microsoft Access)
่ ขนตอนดั
้ั
ซึงมี
งนี ้
่ องการสร ้างใหม่ ในทีนี
่
่ ้
อมู ลทีต้
กาหนดชือฐานข้
่ “การขาย.mdb”
ชือ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
97
การจัดทาและนาข้อมูตัวลอย่สูา่ งการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ฐานข้อมู ล (ต่อ)
่ ในฐานข ้อมูลการขาย ซึงประกอบด
่
สร ้างตารางทีมี
้วย
่ อ้ ตารางรายละเอียดการ
ตารางลูกค ้า ตารางใบสังซื
่ อ้ ตารางสินค ้า ตารางพนักงาน ตารางแผนก ตาราง
สังซื
ประเภทสินค ้า
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
98
การจัดทาและนาข้อมูตัวลอย่สูา่ งการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ฐานข้อมู ล (ต่อ)
่
่ ในแต่ละตาราง
กาหนดชือแอตทริ
บวิ ต ์หรือฟิ ลด ์ต่างๆ ทีมี
้
รวมทังการก
าหนดคีย ์หลัก และคีย ์นอกในแต่ละตาราง
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
99
การจัดทาและนาข้อมูตัวลอย่สูา่ งการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ฐานข้อมู ล (ต่อ)
่ ใน
สร ้างความสัมพันธ ์ของแต่ละตารางทีมี
ฐานข้อมู ล เช่น แสดงความสัมพันธ ์ของพนักงานกับ
่ อเป็
้ นแบบ 1:m
ใบสังซื
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
100
การจัดทาและนาข้อมูตัวลอย่สูา่ งการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ฐานข้อมู ล (ต่อ)
้ จะน
้ า
การนาข้อมู ลเข้าไปเก็บในฐานข้อมู ล ในขันนี
ข ้อมูลเข ้าไปเก็บในฐานข ้อมูล ในกรณี ตวั อย่างข ้อมูลเดิม
่ ใช
้ ้โปรแกรมไมโครซอฟต ์
จัดเก็บอยูใ่ นรูปเอกสาร ในทีนี
่ ้พนักงานป้ อนข ้อมูลเข ้าไปเก็บใน
แอกเซสจัดทา เพือให
ฐานข ้อมูล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
101
การจัดทาและนาข้อมูตัวลอย่สูา่ งการพัฒนา
ฐานข้อมู ลในสานักงาน
ฐานข้อมู ล (ต่อ)
่
การนาฐานข้อมู ลมาใช้งาน เป็ นการค ้นหาเพือ
่ มพ ์เป็ นรายงาน สิง่
แสดงผลจากการสอบถาม หรือเพือพิ
้
่ ้ผูใ้ ช ้ฐานข ้อมูล
เหล่านี จะต
้องมีการจัดทาไว ้ล่วงหน้าเพือให
ใช ้งานได ้ทันที่
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
102
แนวคิดด้านความปลอดภั
ยของ
ระบบความปลอดภั
ยของ
ข้อมู ลในสานักงาน
ข้อมู ล
่ ความสาคัญและมีมูลค่าใน
ข ้อมูลเป็ นทร ัพยากรทีมี
ตัวข ้อมูลเอง
้
ความสาคัญของข ้อมูลเกิดจากการนาเนื อหาสาระ
ของข ้อมูลมาใช ้ให ้เกิดประโยชน์
ส่วนมูลค่าของข ้อมูลนั้นเกิดจากค่าใช ้จ่ายในการ
้
้
จัดทาข ้อมูลขึนมา
รวมทังการดู
แลร ักษาข ้อมูลให ้ใช ้
งานได ้อย่างถูกต ้องเหมาะสม
สาหร ับแนวคิดด ้านความปลอดภัยของข ้อมูลจะ
ครอบคลุมประเด็นต่อไปนี ้ คือ
่ าให ้เกิดความเสียหายต่อข ้อมูลใน
ปัจจัยทีท
สานักงาน
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
รูปแบบการก่
อาชญากรรมคอมพิ
วเตอร ์ที103่
สานักอ
งานอั
ตโนมัต ิ (4132602)
่ าให้เกิดความเสี
ระบบความปลอดภั
ยของ
ปั จจัยทีท
ยหายต่
อ
ข้อมู ลในสานักงาน
ข้อมู ลในสานักงาน
ประกอบด้วย 5 องค ์ประกอบ
คน มี 2 กลุ่มคือ
่ เจตนาทาความ
พนักงานของหน่ วยงานทีไม่
เสียหายแก่ขอ
้ มู ล อาจเกิดเพราะความประมาท หรือ
ขาดประสบการณ์
่
พนักงานของหน่ วยงานทีเจตนาท
าความ
่ อโกง หรือ
เสียหายแก่ขอ
้ มู ล ด ้วยเหตุผลเพือฉ้
ประโยชน์เข ้าตัว
่ ดจากอุปกรณ์ตา่ งๆของ
ฮาร ์ดแวร ์ เป็ นปัจจัยทีเกิ
คอมพิวเตอร ์ไม่ทางาน หรือมีปัญหา
ซอฟต ์แวร ์ เนื่ องจากการทางานของซอฟต ์แวร ์
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
ผิดพลาด
104
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ระบบความปลอดภัยของ
รู ปแบบการก่ออาชญากรรม
ข้อมู ลในสานักงาน
คอมพิวเตอร ์
่ ้าง
รู ปแบบการก่ออาชญากรรมคอมพิวเตอร ์ทีสร
ความเสียต่อข้อมู ล ได้แก่
ดาต้าดิดดลิง่ (data diddling)
อาจเกิดจากพนักงานของบริษท
ั ปลอมแปลงเอกสาร
่
่
หรือปร ับเปลียนข
้อมูลเพือหาผลประโยชน์
ใส่ตวั
ม้าโทรจัน (Trojan horse) เป็ นการทา
อาชญากรรมโดยผูท้ ได
ี่ ้ร ับความเสียหายไม่รู ้ตัว เช่น
การใส่รหัสผ่านก่อนใช ้ระบบคอมพิวเตอร ์ (login) ผู ้
่ อมตัวอยู่ เพือดั
่ ก
ก่ออาชญากรรมจะมีโปรกรมทีซ่
่
้เพือประโยชน์
ขโมยเอารหัสลับของผูอ้ นไปใช
ื่
สว่ นตัว
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
105
ระบบความปลอดภัยของ
รู ปแบบการก่ออาชญากรรม
ข้อมู ลในสานักงาน
คอมพิวเตอร ์ (ต่อ)
การโจมดีแบบซาลามิ (salami attack) จะ
่
่ นทศนิ ยมมารวมเป็ น
เกียวข
้องกับการนาเศษเงินทีเป็
ก ้อนโต เช่น
่ ้คานวณเงินมักมีเศษ
โปรแกรมคอมพิวเตอร ์ทีใช
่ ่ากว่า 5 มักจะ
สตางค ์ ในทางปฏิบต
ั เิ ศษสตางค ์ทีต
้ แต่ถ ้าในคนหมู่มาก ค่าเศษเงินที่
ปัดเศษทิงไป
นามารวมกันจะมีป ริมาณมหาศาล
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
106
ระบบความปลอดภัยของ
รู ปแบบการก่ออาชญากรรม
ข้อมู ลในสานักงาน
คอมพิวเตอร ์ (ต่อ)
แทรปดอร ์ (trapdoor) หรือ แบคดอร ์
(backdoor)
้ น
่ ดทาขึนเป็
่ นความลับในโปรแกรมทีจั
เป็ นจุดทีเป็
่ ้ในระหว่างการพัฒนาโปรแกรม เพือ
่
พิเศษ เพือใช
ตรวจสอบหรือทดสอบการทางานของโปรแกรม
้ อการบ
่
รวมทังเพื
ารุงร ักษาโปรแกรม
การทาจุดเข ้าสูโ่ ปรแกรมได ้โดยตรงนั้นทาให ้เกิด
่ ้าใจ
ช่องโหว่ในการทุจริตได ้ เพราะโปรแกรมเมอร ์ทีเข
่ ้
โปรแกรมนั้น อาจจะบังคับโปรแกรมให ้ทางานเพือได
่ ้องการได ้
ผลลัพธ ์ตามทีต
การสงครามแบบอิ
เล็กตก
ทรอนิ
วิชา โปรแกรมประยุ
์ด ้านการจั
ดการ กส ์
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
107
ระบบความปลอดภัยของ
รู ปแบบการก่ออาชญากรรม
ข้อมู ลในสานักงาน
คอมพิวเตอร ์ (ต่อ)
ลอจิกบอมบ ์ (logic bomb) คือ การเขียน
่
่
โปรแกรมโดยกาหนดเงือนไขเจาะจงไว
้ล่วงหน้า เมือมี
้
่
่ าหนดไว ้ โปรแกรม
เหตุการณ์เกิดขึนตามเงื
อนไขที
ก
ดังกล่าวก็จะทางานทันที เช่น
่ อว่
่ า ไมเคิลแองเจลโล เป็ นโปรแกรมที่
โปรแกรมไวร ัสทีชื
กาหนดว่าทุกวันที่ 6 มีนาคม โปรแกรมดังกล่าวจะ
ทาลายแฟ้ มข ้อมูลในคอมพิวเตอร ์
อีเมลบอมบ ์ (e-mail bomb)
เป็ นการทาความเสียหายแก่ผูใ้ ช ้คอมพิวเตอร ์โดยการ
ส่งไปรษณี ย ์อิเล็กทรอนิ กส ์มาให ้จานวนมาก จนกระทัง่
โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
้ เหลื
่ วิชอาสในการท
ไม่มเี นื อที
านักงานอัตโนมัตางานหรื
ิ (4132602) อร ับไปรษณี ย ์ 108
ระบบความปลอดภัยของ
ข้อมู ลในสานักงาน
อาชญากรรมคอมพิวเตอร ์
อาชญากรรมคอมพิวเตอร ์ (computer
่ ยวข
่
criminal) คือ คนทีเกี
้องกับอาชญากรรม
่ ้างความเสียหายในด ้านฮาร ์ดแวร ์
คอมพิวเตอร ์ทีสร
ซอฟต ์แวร ์ ระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร ์ และข ้อมูล บุคคล
้
เหล่านี ประกอบด
้วย
ลูกจ ้างของกิจการ (employee)
ลูกค ้าหรือคูค
่ ้าของกิจการ (clientsupplier)
่
บุคคลทัวไป
(outside user)
มือสมัครเล่น (amateur)
มืออาชีพ (professional)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
109
ระบบความปลอดภัยของ
ข้อมู ลในสานักงาน
อาชญากรรมคอมพิวเตอร(ต่์ อ)
ลู กจ้างของกิจการ (employee) 80%
ตัวอย่างอาชญากรรมของลูกจ ้าง ได ้แก่
่
การขโมยความลับของข ้อมูลของกิจการเพือขาย
ให ้แก่คแู่ ข่ง
่ นความลับ
การหาประโยชน์จากข ้อมูลทีเป็
่
การทาลายข ้อมูลเพือการแก
้แค ้นส่วนตัว
ลู กค้าหรือคูค
่ า้ ของกิจการ
(clientsupplier) ในส่วนของลูกค ้าค ้าหรือคูค่ ้า
เป็ นผูท้ ได
ี่ ้ร ับอนุ ญาตให ้เข ้ามาใช ้ระบบคอมพิวเตอร ์ และ
่ าหนด ซึงคนเหล่
่
้
ข ้อมูลทีก
านี อาจจะสร
้างความเสียหาย
า โปรแกรมประยุ
์ด ้านการจั
ดการ
ต่อระบบคอมพิววิชเตอร
์และขกต้อมู
ลได
้
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
110
ระบบความปลอดภัยของ
ข้อมู ลในสานักงาน
อาชญากรรมคอมพิวเตอร(ต่์ อ)
่
บุคคลทัวไป
(outside user)
มือสมัครเล่น (amateur) เช่น
เยาวชน
นักเรียน
นักศึกษา
่
่ ความสนใจ
หรือผูใ้ ช ้คอมพิวเตอร ์ทัวไป
ทีมี
่
คอมพิวเตอร ์ ทีพบจุ
ดอ่อนหรือข ้อบกพร่องใน
ระบบความปลอดภัย ทาให ้มือสมัครเล่นเหล่านี ้
สามารถเข ้าถึงข ้อมูลได ้
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
111
ระบบความปลอดภัยของ
ข้อมู ลในสานักงาน
อาชญากรรมคอมพิวเตอร(ต่์ อ)
่
บุคคลทัวไป
(outside user)
มืออาชีพ (professional)
่
มักจะมาจากบุคคลทีประกอบอาชี
พคอมพิวเตอร ์
ผูท้ เคยอยู
ี่
ใ่ นหน่ วยงานนั้นมาก่อน
่ า ทาให ้สามารถทีจะ
่
มีความรู ้ เข ้าใจในงานทีท
่ อยู่ มีอะไรบ ้าง ระบบความ
เข ้าใจว่าข ้อมูลทีมี
ปลอดภัยเป็ นอย่างไร
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
112
ระบบความปลอดภัยของ
ข้อมู ลในสานักงาน
อาชญากรรมคอมพิวเตอร(ต่์ อ)
่ วงลาเข
้ ้าสูร่ ะบบ
ในปัจจุบน
ั มักจะได ้ยินการเรียกบุคคลทีล่
คอมพิวเตอร ์โดยไม่ได ้ร ับอนุ ญาตว่า แฮคเกอร ์
(hacker) หรือ แครกเกอร ์ (cracker)
ซึง่ แฮคเกอร ์ หรือ แครกเกอร ์นั้น หมายถึง บุคคลใด
่ วงลาเข
้ ้าสูร่ ะบบคอมพิวเตอร ์ทีไม่
่ มส
บุคคลหนึ่ งทีล่
ี ท
ิ ธิ ์
หรือไม่ได ้ร ับอนุ ญาต ความแตกต่างระหว่าง แฮคเกอร ์กับ
แครกเกอร ์ คือ
• แฮคเกอร ์ ไม่ได ้ทาความเสียหายหรือทาลายระบบ
คอมพิวเตอร ์หรือข ้อมูลนั้น แต่เข ้าสูร่ ะบบเพราะความ
อยากรู ้ อยากทดลอง
่ ้องการทาลายหรือทาความ
• แครกเกอร ์ มีเจตนาทีต
้ชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจั้อมู
เสียหาย รวมทัวิงการโจรกรรมข
ดการล ฮาร ์ดแวร ์
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
113
ความหมายของไวร ัส
คอมพิวเตอร ์
ไวร ัสคอมพิวเตอร ์
หมายถึง
่ ยนขึนโดยมี
้
โปรแกรมคอมพิวเตอร ์ทีเขี
ความสามารถใน
การแพร่กระจายจากระบบคอมพิวเตอร ์หนึ่ งไปยังระบบ
่
คอมพิวเตอร ์อืนๆ
ในการแพร่กระจายของไวร ัสคอมพิวเตอร ์จะแทรกตัวไปกับ
โปรแกรมคอมพิวเตอร ์หรือข ้อมูลหรือซ่อนตัวอยูใ่ น
้
หน่ วยความจาทังในหน่
วยความจาหลัก
หรือหน่ วยความจาสารองก็ได ้
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
114
วิธก
ี ารแพร่ระบาดของไวร
ัส วเตอร ์
ไวร ัสคอมพิ
คอมพิวเตอร ์
ทางดิสเกตต ์ (diskette)
่ าแผ่นดิสเกตต ์ทีมี
่ ไวร ัสคอมพิวเตอร ์ซ่อนตัวอยู่
เมือน
มาใช ้งาน
ไวร ัสนั้นก็จะเข ้าสูร่ ะบบคอมพิวเตอร ์นั้น ทาให ้
่ กเรียกใช ้งานติดไวร ัส
โปรแกรมหรือข ้อมูลทีถู
่ นทึกโปรแกรมหรือข ้อมูลเหล่านั้นไว ้
เมือบั
ในดิสเกตต ์แผ่นใหม่ แผ่นนั้นก็จะมีไวร ัสติด
่
่
ไปด ้วย ซึงจะแพร่
กระจายต่อไปได ้เรือยๆ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
115
วิธก
ี ารแพร่ระบาดของไวร
ัส วเตอร ์
ไวร ัสคอมพิ
คอมพิวเตอร ์ (ต่อ)
ทางเครือข่ายคอมพิวเตอร ์ (computer
network) เป็ นการแพร่ระบาดโดยผ่านระบบ
เครือข่ายคอมพิวเตอร ์ เช่น
ไปรษณี ย ์อิเล็กทรอนิ กส ์
กระดานข่าวอิเล็กทรอนิ กส ์
่ ไวร ัสซ่อมตัวอยูเ่ มือดาวน์
่
โปรแกรมทีมี
โหลดมาจาก
เครือข่าย
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
116
่ ดจากไวร
ความเสียหายทีเกิ
ัส วเตอร ์
ไวร ัสคอมพิ
คอมพิวเตอร ์
การปรากฎข้อความในลักษณะต่างๆ เช่น ภาพ เสียง
่ งแม้วา่ จะไม่ได ้ทาลายข ้อมูลหรือโปรแกรม
ข ้อความ ซึงถึ
แต่ก็สร ้างความราคาญให ้แก่ผูใ้ ช ้งานได ้
การลบหรือทาลายโปรแกรมหรือข้อมู ล อาจจะเป็ น
้
้
การลบข ้อมูลบางส่วนหรือทังหมดทิ
งไป
้
การทาให้โปรแกรมหรือข้อมู ลนันใช้
งานไม่ได้ เช่น
่
การไม่สามารถเปิ ดแฟ้ มข ้อมูลหรือเรียกโปรแกรมเพือมา
ทางาน
การทาให้โปรแกรมทางานผิดๆ ถูกๆ หรือผลลัพธ ์ไม่
่
เป็ นตามทีเคยเป็
น
การขยายหรือแพร่กระจายตัวเองในคอมพิวเตอร ์
์ด ้านการจัดการ
่ มเี นืวิอที
้ ชาสโปรแกรมประยุ
่านักงานอัอตโนมั
่ ติ (4132602)
จนกระทังไม่
เหลื
ทีกตจะใช
้ทางานใดๆต่อไป 117
ไวร ัสคอมพิวเตอร ์
ประเภทของไวร ัสคอมพิวเตอร ์
บู ต
้ เซกเตอร ์ไวร ัส (boot sector virus)
่
คือโปรแกรมไวร ัสทีแทรกตั
วในตาแหน่ ง
่ ยกว่า บู ้ตเซกเตอร ์
หน่ วยความจาทีเรี
้ ในหน่
่
บู ้ตเซกเตอร ์ เป็ นเนื อที
วยความจาหลักใน
่ าหนดไว ้สาหร ับเป็ นทีอยู
่ ข
คอมพิวเตอร ์ซึงก
่ อง
โปรแกรมบู ้ตสแทรป โหลอดเดอร ์ (bootstrap
่ ยกโปรแกรมระบบปฏิบต
่ าหน้าทีเรี
ั ก
loader) ซึงท
ิ าร
่ บในฮาร ์ดดิสก ์เข ้ามาในหน่ วยความจา
ทีเก็
เรียกกระบวนการนาโปรแกรมระบบปฏิบต
ั ก
ิ ารเข ้า
ยังคอมพิวเตอร ์ว่า การบู ้ต (boot)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
118
ไวร ัสคอมพิวเตอร ์
ประเภทของไวร ัสคอมพิวเตอร ์ (ต่อ)
หน่ วยความจา
่ นตาแหน่ ง
ทีเป็
บู ้ตเซกเตอร
บู ้ตสแทร ์
หน่ วยความจา
่
ตาแหน่ งอืน
โปรแกรม
ปโหลด
ระบบปฏิบต
ั ิ
เดอร ์
การ
ตัวชี ้
่ โปรแกรมไวร ัส
แสดงบู ้ตเซกเตอร ์ก่อนทีจะมี
แทรกตัว
โปรแกรม
โปรแกรม
บู ้ตสแทร
ไวร ัสบู ้ต
ระบบปฏิบต
ั ิ
ปโหลด
เซกเตอร ์
การ
เดอร ์
ตัวชี ้ 1
ตัวชี ้ 2
า โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
่ โปรแกรม119
แสดงตาแหน่ งบูวิช้ตเซกเตอร
์ภายหลังทีมี
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
ไวร ัสคอมพิวเตอร ์
ประเภทของไวร ัสคอมพิวเตอร ์ (ต่อ)
เมโมรี เรสซิเดนต ์ ไวร ัส (memory
resident virus)
เมโมรี เรสซิเดนต ์เป็ นตาแหน่ งในหน่ วยความจาหลักใช ้
่ ข
่ ้องใช ้งานบ่อยๆ
สาหร ับเป็ นทีอยู
่ องโปรแกรมระบบทีต
่ ใ่ นตาแหน่ งนี ว่้ า โปรแกรมที
เรียกโปรแกรมระบบทีอยู
เอสอาร ์ (Terminate and Stay Resident Routine,
TSR)
ตัวอย่างโปรแกรมทีเอสอาร ์ ได ้แก่ โปรแกรมควบคุมการ
่ ับสัญญาณแป้ นพิมพ ์เมือผู
่ ใ้ ช ้กด
ทางานแป้ นพิมพ ์ทีจะร
่
แป้ นใดๆ และแปลงเป็ นรหัสทีคอมพิ
วเตอร ์ใช ้งานทางาน
ฯลฯ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
่ นที่
ไวร ัสมักแทรกตั
วสานั
ในต
าแหน่
งเมโมรี เรสซิเดนต ์ 120
ซึงเป็
กงานอั
ตโนมัต ิ (4132602)
ไวร ัสคอมพิวเตอร ์
ประเภทของไวร ัสคอมพิวเตอร ์ (ต่อ)
ไฟล ์ไวร ัส (file virus)
่
เป็ นโปรแกรมไวร ัสทีแทรกตั
วเข ้าไปในเอกซ ์ซิควิ เทเบิล
่ น .EXE หรือ .COM
ไฟล ์ (executable file) ซึงเป็
่
้ กเรียกมาทางานในคอมพิวเตอร ์ก็
เมือโปรแกรมเหล่
านี ถู
่
จะแพร่ไปยังโปรแกรมอืนๆ
มัลติพาร ์ไทต ์ไวร ัส (multipartite virus)
่
เป็ นไวร ัสทีผสมคุ
ณสมบัตข
ิ องบู ้ตเซกเตอร ์ไวร ัส ไฟล ์
้
้
ไวร ัสเข ้าด ้วยกัน คือ ไวร ัสกลุม
่ นี จะแทรกตั
วทังในบู
้ต
่ น EXE หรือ .COM
เซกเตอร ์หรือในแฟ้ มทีเป็
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
121
ไวร ัสคอมพิวเตอร ์
ประเภทของไวร ัสคอมพิวเตอร ์ (ต่อ)
้ มโี ปรแกรมกลุม
่ เป็
่ นภัยคุกคาม
นอกจากนี ก็
่ อืนที
เช่นเดียวกับโปรแกรมไวร ัส เช่น
ลอจิกบอมบ ์
ม้าโทรจัน
แรบบิต (rabbit)
วอร ์ม (worm)
่ ซึงล
่ ้วนแต่เป็ นโปรแกรมทีกอความ
่
และอืนๆ
้ น้
เสียหายแก่ข ้อมูลและผูใ้ ช ้คอมพิวเตอร ์ทังสิ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
122
ลักษณะการแทรกตัวของไวร
ไวร ัสคอมพิัส
วเตอร ์
คอมพิวเตอร ์
้ มีลก
ั ษณะ
การแทรกตัวของไวร ัสลงในตาแหน่ งต่างๆ นัน
ดังนี ้
่
การแทรกตัวแบบเชือมต่
อก ับโปรแกรมเป้ าหมาย
้ ัสจะเกาะตัว (attach) กับ
(append virus) วิธน
ี ี ไวร
่ ้นโปรแกรม
โปรแกรมเป้ าหมาย A โดยมักจะแทรกตัวทีต
่
เมือโปรแกรม
A ถูกเรียกใช ้งาน โปรแกรมไวร ัสก็ถก
ู เรียก
ตามไปด ้วยและจะทางานก่อนโปรแกรม Aโปรแกรมไวร ัส
โปรแกรม A
โปรแกรมไวร ัส
โปรแกรม A
่
การแทรกตัวโดยการเชือมต่
อกับโปรแกรม
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
เป้สาหมาย
านักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
123
ลักษณะการแทรกตัวของไวร
ไวร ัสคอมพิัส
วเตอร ์
คอมพิวเตอร ์
การแทรกตัวแบบปิ ดล้อมโปรแกรมเป้ าหมาย
้ ัสจะ
(virus that surround a program) วิธน
ี ี ไวร
่ วและท ้ายโปรแกรมเป้ าหมาย A เพือควบคุ
่
แทรกทีหั
มการ
ทางาน
โปรแกรมไวร ัส
โปรแกรมไวร ัส
โปรแกรม A
โปรแกรม A
โปรแกรมไวร ัส
การแทรกตัวแบบล ้อมโปรแกรมเป้ าหมาย
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
124
ลักษณะการแทรกตัวของไวร
ไวร ัสคอมพิัส
วเตอร ์
คอมพิวเตอร ์
การแทรกตัวแบบผสมและแทนที่ (integrated
virus and replacement) โปรแกรมไวร ัสจะเข ้าไป
่
แทนทีและแทรกตั
วในบางส่วนของโปรแกรมเป้ าหมาย A
้ เ้ ขียนโปรแกรมไวร ัสจะต ้องรู ้จัก
การแทรกตัวในลักษณะนี ผู
้
โครงสร ้างและขันตอนการท
างานของโปรแกรมเป้ าหมาย
่ จะแทรกโปรแกรมไวร
่
เป็ นอย่างดี เพือที
ัสเข ้าไปได ้
โปรแกรม A
โปรแกรมไวร ัส
การแทรกตัวแบบผสมและแทนที่
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
125
ไวร ัสคอมพิวเตอร ์
การป้ องกันไวร ัสคอมพิวเตอร ์
่ อถื
่ อได ้เท่านั้น
ให ้ใช ้โปรแกรมจากแหล่งทีเชื
ามีไวร ัสหรือไม่ ให ้
ั
หากมีซอฟต ์แวร ์ใหม่ทไม่
ี่ ม่นใจว่
่ นเอกเทศ (stand
ทดสอบบนคอมพิวเตอร ์ส่วนบุคคลทีเป็
่ เชือโยงกั
่
alone) ทีไม่
บระบบเครือข่ายหรือคอมพิวเตอร ์
่ ซึงเครื
่
่ ้นไม่ควรมีฮาร ์ดดิสก ์
อืน
องนั
่ ้องใช ้งาน รวมทังแฟ้
้ มข ้อมูลเพือให
่ ้มี
ให ้สารองโปรแกรมทีต
่ ดมีปัญหา
สารองเมือเกิ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
126
ไวร ัสคอมพิวเตอร ์
การป้ องกันไวร ัสคอมพิวเตอร ์ (ต่อ)
ให ้ใช ้โปรแกรมป้ องกันไวร ัส (anti virus) ตรวจจับไวร ัส
เป็ นประจา เช่น
Anti Virus, McAfee ฯลฯ
ควรมีการสารองโปรแกรมระบบในดิสเกตต ์หรือซีดรี อมโดย
่ ้เปิ ด
เป็ นแบบไม่ให ้มีการเขียนซา้ (write protect) เพือให
่ ารองไว ้ หากคอมพิวเตอร ์นั้นมี
คอมพิวเตอร ์ได ้จากสือส
่ บโปรแกรมระบบ
ไวร ัสในตาแหน่ งทีเก็
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
127
การร ักษาความปลอดภั
ยของ ย
การร ักษาความปลอดภั
ของข้อมู ล
ข้อมู ล
ในการร ักษาความปลอดภัยของข้อมู ล จะประกอบด้วย
วิธต
ี า
่ งๆ ดังนี ้
การกาหนดการเข ้าใช ้ข ้อมูล (identification)
การเข ้ารหัส (encryption)
การควบคุมด ้านต่างๆ (control)
่
องกันไวร ัส (anti
การมีโปรแกรมเพือตรวจสอบและป้
virus program)
การจัดทาแผนรองร ับกรณี มเี หตุร ้ายหรือแผนฉุ กเฉิ น
(disaster recovery plan)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
128
ักษาความปลอดภั
การกาหนดการเข้การร
าใช้
ขอ
้ มู ล ย
ของข้อมู ล
(identification)
์
เป็ นการกาหนดสิทธิและการได้
ร ับอนุ ญาตให้ใช้ขอ
้ มู ล
่ วธ
ซึงมี
ิ ก
ี ารต่างๆ ได้แก่
การใช้บต
ั ร (card) กุญแจ (key) หรือบัตรผ่านทาง
่ านทางเข ้าไปใช ้ระบบข ้อมูลทีจั
่ ดเก็บใน
(badge) เพือผ่
คอมพิวเตอร ์ เช่น
บัตรเครดิต
บัตรเอทีเอ็ม
บัตรโทรศัพท ์
่
่ ้ระบบ
การใช้รหัสเพือเข้
าสู ร
่ ะบบ เป็ นการกาหนดรหัสเพือให
้
่ ง เช่น
คอมพิวเตอร ์ตรวจสอบอีกชันหนึ
่
การใช ้รหัสผ่านในบัตรเอทีเอ็ม เพือถอนเงิ
น
การใช ้ PIN
ในบัตรโทรศั
พทดการ
์
วิชา โปรแกรมประยุ
กต ์ด ้านการจั
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
129
ักษาความปลอดภั
การกาหนดการเข้การร
าใช้
ขอ
้ มู ล ย
ของข้อมู ล
(identification)
์
เป็ นการกาหนดสิทธิและการได้
ร ับอนุ ญาตให้ใช้
่ วธ
ข้อมู ล ซึงมี
ิ ก
ี ารต่างๆ ได้แก่
การใช้ลายเซ็นดิจท
ิ ล
ั
่ นการร ับรองเอกสารจากผูส้ ง่ ไปยังผูร้ ับในระบบ
ซึงเป็
ลายเซ็นดิจท
ิ ลั
้
่ นระบบ
จะมีการกาหนดกุญแจดิจท
ิ ลั ขึนมา
เพือเป็
ในการร ักษาความปลอดภัย
ในการกาหนดกุญแจดิจท
ิ ลั จะต ้องตกลงล่วงหน้า
ระหว่างผูร้ ับและผูส้ ง่ ข ้อมูล
ในประเทศสหร ัฐฯ กาหนดความยาวของกุญแจดิจ ิ
่ นเป็
้ น 10 ตัวอักษร หรือ 128 บิต เพือเพิ
่ ม
่
ทับเพิมขึ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
้
ความปลอดภัยสให
้มากขึ
130
านักงานอั
ตโนมัตน
ิ (4132602)
ักษาความปลอดภั
การกาหนดการเข้การร
าใช้
ขอ
้ มู ล ย
ของข้อมู ล
(identification)
์
เป็ นการกาหนดสิทธิและการได้
ร ับอนุ ญาตให้ใช้ขอ
้ มู ล
่ วธ
ซึงมี
ิ ก
ี ารต่างๆ ได้แก่
การตรวจสอบผู ม
้ ส
ี ท
ิ ธิก่์ อนเข้าสู ่ระบบ โดย
คุณลักษณะประจาตัวของบุคคลผูน้ ้ัน (biometrics) ซึง่
ต ้องใช ้อุปกรณ์ในการอ่านต่างๆ เช่น
้ อ
การอ่านลายนิ วมื
การตรวจม่านตาหรือเรทินา (retina) ของดวงตาผูใ้ ช ้
การตรวจสอบใบหน้าของผูน้ ้ัน
การอ่านรูปทรงมือ
การตรวจสอบรูปทรงปาก
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
131
การร ักษาความปลอดภัย
ของข้อมู ล
การเข้ารหัส (encryption)
เป็ นกระบวนการเข ้ารหัส (encode หรือ encipher)
ในการร ักษาความปลอดภัยของข ้อมูลเอกสาร
อิเล็กทรอนิ กส ์หรือธุรกรรมพาณิ ชย ์อิเล็กทรอนิ กส ์ให ้
สานักงานปลอดภัย
้
่
โดยการแปลงเนื อหาที
ปรากฎให
้ไม่สามารถเข ้าใจได ้
สาหรับผูล้ ก
ั ลอบข ้อมูลไป ทาให ้ใช ้ประโยชน์ไม่ได ้
่ ้ารหัสแล ้วจะต ้องผ่านกระบวนการถอดรหัส
ข ้อมูลทีเข
่
(decryption) เพือถอดรหั
ส (decode หรือ
่ ้ารหัสให ้คืนสูส
decipher) โดยแปลงข ้อมูลทีเข
่ ภาพเดิม
เหมือนข ้อความต ้นฉบับ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
132
การร ักษาความปลอดภัย
ของข้อมู ล
การควบคุมในด้านต่างๆ
การควบคุมการเข้าถึงและเรียกใช้ขอ
้ มู ล (access
์
control) เป็ นการกาหนดระดับของสิทธิในการเข
้าถึง
และเรียกใช ้ข ้อมูล
การควบคุมการตรวจสอบ (audit control) เป็ น
การควบคุมและตรวจสอบการใช ้ข ้อมูลโดยใช ้ audit
่ ดตามการใช ้งาน
trail หรือ transaction log เพือติ
ข ้อมูลต่างๆ
การควบุคมคน (people control) คนเป็ นปัจจัย
่ ท
่ าให ้เกิดความเสียหายให ้ข ้อมูลได ้มาก
ความเสียงที
่ งแต่
้
่ จะต
่ ด ดังนั้น การควบคุมคนในทีนี
้
้องเริมตั
การ
ทีสุ
คัดคนดีมค
ี วามสามารถเข ้าทางาน การแบ่งหน้าที่ การ
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
่ กอ
จากัดขอบเขตการท
างาน
อไม่
่ ความเสียหายแก่
133
สานักงานอั
ตโนมัตเพื
ิ (4132602)
การร ักษาความปลอดภัยของข ้อมูล
การควบคุมในด้านต่างๆ (ต่อ)
การควบคุมระบบคอมพิวเตอร ์และอุปกรณ์ตา
่ งๆ
(physical facilities control)
้
ติดตังระบบป้
องกันอัคคีภยั
มีแผนป้ องกันอัคคีภยั และการฝึ กซ ้อม
่
การมีระบบคอมพิวเตอร ์สารอง (off-site) เพือ
่ ปัญหากับระบบทีท
่ างาน
ใช ้ทางานเมือมี
่ ไม่
่ อยูใ่ น
มีโปรแกรมและข ้อมูลสารองในจุดอืนที
สานักงาน
่ (shut
มีการกาหนดกระบวนการปิ ดเครือง
่
่ ปัญหาขัดข ้อง
down) เมือเครื
องมี
่ เช่น โทรทัศน์
มีระบบรวิักษาความปลอดภั
ย
อื
นๆ
ชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
่กงานอัตารองไฟ
134
สานัองส
โนมัต ิ (4132602)ฯลฯ
วงจรปิ ด เครื
่ ักษาความปลอดภัย
การมีโปรแกรมเพืการร
อตรวจสอบ
ของข้อมู ล
และป้ องกันไวร ัส
่
การมีโปรแกรมเพือตรวจสอบและป้
องกันไวร ัส
คอมพิวเตอร ์ (anti virus program) เป็ นการติดตัง้
่
โปรแกรมเพือตรวจสอบและป้
องกันไวร ัสคอมพิวเตอร ์
่ ามาใช ้มีไวร ัสฝังตัวอยู่ หรือ
ทันทีทพบว่
ี่
าดิสเกตต ์ทีน
่
ไฟล ์ทีดาวน์
โหลดมาจากเครือข่ายมีไวร ัสติดมาด ้วย
เช่น การใช ้โปรแกรม McAfee
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
135
ักษาความปลอดภั
ของข ้อมูล
การจัดทาแผนรองรการร
ับกรณี
เหตุรย้าย
หรือแผนฉุ กเฉิ น
มีการจัดทาแผนรองร ับกรณี เหตุร ้านหรือ
ฉุ กเฉิ น เป็ นแผนฉุ กเฉิ นในการกู ้คืนข ้อมูล และแผน
่
ฉุ กเฉิ น เพือแก
้ปัญหาในระหว่างทางาน เช่น
การสารองข ้อมูล (backup)
่ ่
การกู ้คืนข ้อมูลจากอีกสานักงานหนึ่ งทีอยู
ห่างไกลออกไป (off-site location)
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
136
วิชา โปรแกรมประยุกต ์ด ้านการจัดการ
สานักงานอัตโนมัต ิ (4132602)
137