Transcript Τι είναι Γνώση

Μάθημα 2
Τι είναι Γνώση
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Αντικείμενα Μαθήματος
 Ορισμοί
 Δεδομένα,
Πληροφορία και Γνώση
 Είδη Γνώσης
 Συλλογιστική
 Εμπειρική Γνώση
 Μάθηση
2-2
Τι είναι Γνώση
Ορισμοί
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Γνώση (knowledge)
 Κατανόηση
η οποία αποκτάται
μέσω εμπειρίας ή μελέτης
 Επισώρευση
γεγονότων,
διαδικαστικών κανόνων, ευριστικών
κανόνων, θεωρητικής γνώσης
2-4
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Γεγονός (fact)
 Μία
δήλωση περί της αλήθειας
σχετικά με τις ιδιότητες κάποιου
αντικειμένου ή της συσχέτισής του
με άλλα αντικείμενα
Η
Ελλάδα είναι χώρα.
Η
Ελλάδα συνορεύει με την Τουρκία.
2-5
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Διαδικαστικός κανόνας
(procedural rule)
 Κανόνας
που περιγράφει σειρά
κοινότυπων και «πολιτικά-ορθών»
ενεργειών ή σχέσεων που διέπουν
τα αντικείμενα
 Στο
φανάρι ξεκινάμε μόνο αφού
ανάψει «πράσινο»
 Για να γίνει καφές χρειάζονται νερό,
καφές, και ίσως ζάχαρη ή γάλα
2-6
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Ευριστικός/Εμπειρικός
κανόνας (heuristic)
 Κανόνας
που λύνει προβλήματα
και τον ακολουθούμε συνήθως
χωρίς δεύτερη σκέψη
 Βασίζεται
στην εμπειρία μας
 Στο
κέντρο της πόλης κατεβαίνουμε
όταν είναι κλειστή η αγορά για να
αποφύγουμε την κίνηση
2-7
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Νοημοσύνη (intelligence)
Η
ικανότητα της απόκτησης και της
εφαρμογής της γνώσης
Η
ικανότητα της σκέψης και της
συλλογιστικής
Η
ικανότητα της κατανόησης και
της χρήσης γλώσσας
2-8
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Νοημοσύνη
Douglas Hofstadter (βραβείο Pulitzer)
 Νοημοσύνη
είναι να:
 Ανταποκρίνεσαι
σε καταστάσεις με
ελαστικότητα (όχι μηχανική συμπεριφορά).
 Κατανοείς τα ασαφή ή αντιφατικά
μηνύματα από τα συμφραζόμενα.
 Αναγνωρίζεις και να ιεραρχείς τα διάφορα
δεδομένα με βάση τη σπουδαιότητα τους.
 Βρίσκεις ομοιότητες μεταξύ καταστάσεων
οι οποίες μοιάζουν διαφορετικές.
 Βρίσκεις διαφορές μεταξύ καταστάσεων οι
οποίες μοιάζουν παρόμοιες.
2-9
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Κοινή Λογική (common sense)
 Οι
ικανότητες αυτές αποκτώνται εύκολα
από τους ανθρώπους
 Συνήθως
τις αποκαλούμε κοινή λογική.
 Σύνολο
σταθερών και στερεότυπων
απόψεων/γνώσεων που κατέχει ο
οποιοσδήποτε άνθρωπος
 Όσο πιο απλή και αυτονόητη για τους
ανθρώπους είναι μια λειτουργία τόσο
πιο δύσκολα μπορούμε να τη
μεταφέρουμε σε έναν υπολογιστή.
2-10
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Βασικές Ικανότητες της Νοημοσύνης
 Μνήμη
(memory): Η ικανότητα της αποθήκευσης και της ανάκλησης της σχετικής
γνώσης-εμπειρίας όταν το θέλουμε
 Μάθηση (learning): Η ικανότητα πρόσκτησης επιπλέον γνώσης, μέσω διδασκαλίας, μελέτης, ή εμπειρίας.
Η
ικανότητα βελτίωσης του τρόπου
εκτέλεσης μιας ενέργειας μέσω επανάληψης.
 Αποτέλεσμα της ικανότητας ευφυούς
επίλυσης προβλημάτων.
2-11
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Εμπειρία (experience)
 Γνώση
που αποκτάται από αυτά που
έχουμε κάνει στο παρελθόν
 Δεν
είναι μόνο γνώση ή εκπαίδευση πάνω
σε ένα συγκεκριμένο τομέα.
 Περιλαμβάνει εξειδικευμένες ικανότητες
που έχουν αποκτηθεί με κόπο και χρόνο.
 Εν+πείρα (πειρώμαι/αποπειρώμαι) = με
προσπάθεια
Η
εμπειρία οδηγεί στην εξειδίκευση
(expertise)
2-12
Τι είναι Γνώση
Δεδομένα, Πληροφορία και
Γνώση
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Δεδομένα (data)
 Μη-οργανωμένα
και μη-επεξεργασμένα
γεγονότα σχετικά με αντικείμενα ή
συμβάντα του πραγματικού κόσμου
 Μετρήσιμη ή υπολογίσιμη τιμή μίας
ιδιότητας
Η
ημερομηνία γέννησης ενός ατόμου
 Συναλλαγές σε τράπεζες ή καταστήματα
 Τα
δεδομένα είναι στατικά
 Tα σκέτα δεδομένα, χωρίς ένα πλαίσιο
αναφοράς, δεν αποτελούν πληροφορία.
2-14
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Πληροφορία (information)
 Επεξεργασμένα
δεδομένα τα οποία
διευκολύνουν τη λήψη αποφάσεων
 Φιλτραρισμένα
και κατάλληλα μορφοποιημένα δεδομένα (data in formation)
 Πολλές φορές είναι συγκεντρωτικά
 Π.χ. ο ετήσιος μέσος όρος των πωλήσεων
ενός υποκαταστήματος
Η
πληροφορία έχει νόημα, σκοπό και
συνάφεια, ώστε να μπορεί να ερμηνεύεται
2-15
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Γνώση (knowledge)
 Πληροφορία
η οποία έχει υποστεί
μία σειρά ειδικών ελέγχων για την
πιστοποίησή της
 Π.χ.
επιστημονική γνώση, γνώση
που προέρχεται από την
μακρόχρονη επιβεβαίωση των
καθημερινών εμπειριών.
2-16
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Γνώση (knowledge)
 Κατανόηση
της πληροφορίας
βασισμένη στη σημαντικότητά της
 Μπορεί
να δημιουργήσει πλεονέκτημα σε
μια επιχείρηση σε σχέση με τον ανταγωνισμό
πληροφορία γίνεται γνώση με
ερωτήσεις σαν την ακόλουθη:
H
 “τι
επιπτώσεις έχει αυτή η πληροφορία για
την τελική μου απόφαση;”
2-17
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Γνώση (knowledge)
 Σημαντικοί
συσχετισμοί που γίνονται στο
μυαλό των ανθρώπων μεταξύ πληροφοριών και ενεργειών σε συγκεκριμένα
προβλήματα
 Π.χ.
επαναλαμβανόμενη παρατήρηση πως
οι πωλήσεις από ένα συγκεκριμένο υποκατάστημα αυξάνονται 20% κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
2-18
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Γνώση (knowledge)
 Συμπεριλαμβάνει
όλες τις
πληροφορίες, εμπειρίες, ικανότητες,
εξάσκηση, κοινή λογική, που κατέχει
ένας άνθρωπος
 Συνήθως έχει αφηρημένη ή
γενικευμένη μορφή
 Π.χ.
όλοι οι ρόμβοι είναι τετράπλευρα.
2-19
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Σοφία (wisdom)
 Ικανότητα
να χρησιμοποιώ τη γνώση
προς όφελός μου
 Γνώση
του ποια γνώση θα πρέπει να χρησιμοποιήσω, ανάλογα με την περίσταση,
και πότε.
 Ικανότητα
να αναθεωρώ τη γνώση μου
και να μαθαίνω από τα λάθη μου
 Διορατικότητα
 Ικανότητα
πρόβλεψης
2-20
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Εμπειρικοί
κανόνες
Όχι προγραμματισμός
ΣΟΦΙΑ
ΓΝΩΣΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ
Αλγόριθμοι
ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Προγραμματισμός
Από την επεξεργασία δεδομένων στα Συστήματα Γνώσης
2-21
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Αποτίμηση,
ερμηνεία
αφομοίωση
Διευθέτηση,
επιλογή
αποθήκευση
2-22
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Από τα δεδομένα στην γνώση
2-23
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Δεδομένα-Πληροφορία-Γνώση
και ο Κύκλος ΔΓ
2-24
Τι είναι Γνώση
Είδη Γνώσης
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Είδη Γνώσης
 Ρητή
(explicit) - Άρρητη (tacit) Γνώση
 Επιφανειακή
(shallow) - Βαθιά (deep)
γνώση
 Διαδικαστική
(procedural) – Δηλωτική
(declarative) – Σημασιολογική
(semantic) - Επεισοδιακή (episodical)
γνώση
 Μετα-γνώση
(meta-knowledge)
2-26
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Επιφανειακή (shallow) γνώση
 Αποκτάται
 Π.χ.
και ανακαλείται εύκολα
όταν ανάψει το λαμπάκι της
βενζίνης πρέπει να βρεις
βενζινάδικο
2-27
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Βαθιά (deep) γνώση
 Αποκτάται
μετά από χρόνια εμπειρίας ή
μελέτης
 Επιστημονική/Τεχνολογική γνώση
 Π.χ., όταν ακούγεται από τον κινητήρα
ένας συγκεκριμένος ήχος, και το αυτόκίνητο έχει πάνω από Χ km, και …, τότε
πρέπει να αντικατασταθεί το εξάρτημα
Α και να γρασσαριστεί το εξάρτημα Β
στο σασμάν
2-28
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Διαδικαστική (procedural) γνώση
 Κατανόηση
του τρόπου με τον οποίο εκτελούμε μια εργασία ή διεκπεραιώνουμε
μια διαδικασία
 Ψυχοκινητικές δεξιότητες (psychomotor
skills)
 Γνώση η οποία έχει πλήρως αφομοιωθεί
από τον άνθρωπο, έτσι ώστε να έχει γίνει
ένα με τη φύση του
 Π.χ.
η γνώση της γλώσσας την οποία μιλάμε
 Χρησιμοποιείται
συνεχώς
2-29
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Δηλωτική (Declarative) Γνώση
 Γνώση
που ανακαλεί και χρησιμοποιεί
εύκολα ο ειδικός στη συζήτηση
 Πρόκειται για επιφανειακή-εμπειρική
γνώση που συνδέεται άμεσα με την
τρέχουσα εργασία
 Π.χ.
λαμπάκι -> βενζίνη -> βενζινάδικο
 Είναι
χρήσιμη στα πρώτα στάδια της
πρόσκτησης της γνώσης, αλλά λιγότερο
στα επόμενα
2-30
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Σημασιολογική (Semantic) Γνώση
 Βαθιά
γνώση, ιεραρχικά δομημένη
 Αντικείμενα, ιδιότητες, σχέσεις μεταξύ
τους, γενικότερες έννοιες στις οποίες
ανήκουν
 Π.χ.
γνώση των εξαρτημάτων ενός αυτοκινήτου, των σχετικών τους θέσεων, των
λειτουργιών τους, κλπ.
 Μπορεί
να χρησιμοποιηθεί για αιτιολογική
συσχέτιση μεταξύ αντικειμένων (και
συμβάντων)
2-31
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Σύγκριση Δηλωτικής-Σημασιολογικής
Γνώσης
2-32
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Επεισοδιακή (episodical) Γνώση
 Βαθιά
Γνώση η οποία βασίζεται σε
προσωπικές εμπειρίες οι οποίες είναι
οργανωμένες χρονικά και χωρικά σε
επεισόδια και όχι σε έννοιες ή σχέσεις
 Είναι
ισχυρά ενσωματωμένη στο
υποσυνείδητο
 Εξάγεται
 Π.χ.
και κοινοποιείται δύσκολα
οδήγηση μεταξύ δύο σημείων
2-33
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Επεισοδιακή (episodical) Γνώση
 Περιγράφει
συμβάντα (events)
 Ενέργειες
ή περιστατικά που
συμβαίνουν σε έναν κόσμο.
 Χρονική
ακολουθία με την οποία
συμβαίνουν.
 Σχέσεις
αίτιου-αποτελέσματος.
2-34
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Από την Διαδικαστική έως την
Επεισοδιακή Γνώση


Shallow
Knowledge
Procedural Knowledge

_________________________________
Declarative Knowledge




_________________________________
Semantic Knowledge







Deep
Knowledge
_________________________________
Episodic Knowledge
2-35
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Μετα-γνώση (meta-knowledge)
 Γνώση
για το τι γνωρίζει κάποιος.
 Π.χ.
ξέρω πολλά για Πληροφορική και
Φυσική, αλλά σχεδόν τίποτα για Ιατρική και
Βιολογία
 Γνώση
για το πώς και πότε πρέπει να
εφαρμόσω το κάθε είδος/τμήμα γνώσης
 Π.χ.
η αρχή της αναβολής είναι πολύ
χρήσιμη στην ανάπτυξη λογισμικού, αλλά
καταστροφική στην επαγγελματική ζωή
 Συνώνυμη
της «Σοφίας»
2-36
Τι είναι Γνώση
Συλλογιστική
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Συλλογιστική (reasoning)
 Μέθοδος
με την οποία τμήματα
υπάρχουσας γνώσης συνδυάζονται
μεταξύ τους ώστε να παράγουν νέα
γνώση ή να εξάγουν
συμπεράσματα.
2-38
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Είδη Συλλογιστικής
 Τυπική
Συλλογιστική
 Συνεπαγωγική
συλλογιστική
 Επαγωγική
συλλογιστική
 Απαγωγική
συλλογιστική
 Συλλογιστική
 Συλλογιστική
 Συλλογιστική
 Ποιοτική
βασισμένη σε περιπτώσεις
με αναλογίες
βασισμένη σε μοντέλα
συλλογιστική
2-39
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Συνεπαγωγική συλλογιστική
(deductive reasoning)
πλέον απλή και ακριβής
συλλογιστική
H
 Από
ένα σύνολο γεγονότων εξάγει
συμπεράσματα βασισμένη στους
κλασσικούς μηχανισμούς
εξαγωγής συμπερασμάτων της
λογικής
2-40
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Συνεπαγωγική συλλογιστική
 Από
τις προτάσεις
Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β κανόνας
Ισχύει το Α
γεγονός
 η συνεπαγωγική συλλογιστική εξάγει το
συμπέρασμα
Ισχύει το Β
 Modus
Ponens (τρόπος του θέτειν)
2-41
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Συνεπαγωγική συλλογιστική
 Από
τις προτάσεις
Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β
Το Β δεν ισχύει
η
συνεπαγωγική συλλογιστική εξάγει το
συμπέρασμα
Το Α δεν ισχύει
 Modus
Tolens (αντιθετοαντιστροφή)
2-42
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Συνεπαγωγική συλλογιστική Παράδειγμα
 Δεδομένου
του κανόνα:
Όλα τα σκυλιά του Κώστα είναι καφέ
 και του γεγονότος:
Αυτά τα σκυλιά είναι του Κώστα
 Συμπέρασμα που εξάγεται:
Αυτά τα σκυλιά είναι καφέ
2-43
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Απαγωγική Συλλογιστική
(abductive reasoning)
 Με
δεδομένα μία βάση γνώσης και μερικές
παρατηρήσεις (observations) επιχειρείται η
εύρεση υποθέσεων οι οποίες μαζί με τη
βάση γνώσης εξηγούν τις παρατηρήσεις.
 Βασίζεται
στην αιτιοκρατική σχέση που
υπάρχει μεταξύ των παρατηρήσεων και των
αιτιών που τις προκαλούν
 Δεν
είναι μαθηματικά ακριβής, αλλά
εκφράζει πιθανότητα.
2-44
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Απαγωγική Συλλογιστική
 Από
τις προτάσεις
Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β
Το Β ισχύει
η
απαγωγική συλλογιστική υποθέτει
Το Α πιθανώς ισχύει
2-45
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Απαγωγική Συλλογιστική Παράδειγμα
 Δεδομένου
του κανόνα:
Όλα τα σκυλιά του Κώστα είναι καφέ
 και
της παρατήρησης:
Αυτά τα σκυλιά είναι καφέ
 Υπόθεση
που δημιουργείται:
Αυτά τα σκυλιά είναι του Κώστα
2-46
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Απαγωγική Συλλογιστική
Η
απαγωγική συλλογιστική ξεκινά με ένα
αποτέλεσμα (συμπέρασμα) και προσπαθεί
να βρει τις συνθήκες που κάνουν αυτό το
αποτέλεσμα έγκυρο.
 Ωστόσο δεν υπάρχει τρόπος να εγγυηθεί
ότι οι συνθήκες (υποθέσεις) στις οποίες θα
καταλήξει είναι σωστές.
 Οι
υποθέσεις χρειάζεται να επιβεβαιωθούν με
άλλες μεθόδους
 Οι
ειδικοί πολλές φορές χρησιμοποιούν
τέτοιου είδους συλλογιστική (heuristics)
2-47
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Επαγωγική συλλογιστική
(inductive reasoning)
 Εξαγωγή
γενικών συμπερασμάτων από
ένα σύνολο παραδειγμάτων.
Η
επαγωγική συλλογιστική είναι η
μέθοδος η οποία χρησιμοποιείται εδώ και
αιώνες για την παραγωγή επιστημονικής
γνώσης σε πλήθος ερευνητικών τομέων,
 Π.χ.
στην Ιατρική
2-48
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Επαγωγική Συλλογιστική
 Από
ένα σύνολο προτάσεωνπαρατηρήσεων
Εάν ισχύει το Α1 Τότε ισχύει το Β1,
Εάν ισχύει το Α2 Τότε ισχύει το Β2,
…,
Εάν ισχύει το Αn Τότε ισχύει το Βn
 η επαγωγική συλλογιστική υποθέτει ότι
ισχύει γενικότερα ο κανόνας
Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β
 Γενίκευση
ή αφαίρεση (abstraction).
2-49
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Επαγωγική Συλλογιστική Παράδειγμα
 Δεδομένου
του γεγονότος:
Αυτά τα σκυλιά είναι του Κώστα
 και
της παρατήρησης:
Αυτά τα σκυλιά είναι καφέ
 Κανόνας
που εξάγεται:
Όλα τα σκυλιά του Κώστα είναι καφέ
2-50
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Επαγωγική Συλλογιστική
Η
επαγωγική συλλογιστική καταλήγει σε
γενικά συμπεράσματα με βάση
μεμονωμένες παρατηρήσεις.
 Η ορθότητα των συμπερασμάτων στα
οποία καταλήγει η συλλογιστική δεν
είναι εγγυημένη.
 Παρόλα
αυτά, η επαγωγική συλλογιστική
είναι πολύ σημαντική, καθώς οι διαδικασίες
μάθησης και ανακάλυψης γνώσης
βασίζονται σε αυτήν.
2-51
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Συλλογιστική βασισμένη σε
περιπτώσεις (case-based reasoning)
 Συσχετίζει
συγκεκριμένες περιπτώσεις
(cases) ή παραδείγματα προβλημάτων
που αντιμετωπίστηκαν στο παρελθόν με
ένα νέο πρόβλημα για την επίλυσή του
Η
επιλογή της κατάλληλης περίπτωσης
βασίζεται στην ομοιότητά της με την τωρινή
 Συλλογιστική
με αναλογίες: Συσχέτιση
μιας έννοιας με κάποια ανάλογηπαραπλήσια
2-52
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Συλλογιστική βασισμένη σε μοντέλα
(model-based reasoning)
 Αναπαριστά
τη δομή και λειτουργία
πραγματικών (φυσικών) συστημάτων.
 Χρησιμοποιεί
βασικές επιστημονικές ή
τεχνικές αρχές αντί εμπειρικής γνώσης.
 Κάνει προσομοίωση (simulation)
 Χρησιμοποιείται κυρίως σε εφαρμογές
διάγνωσης (model-based diagnosis).
 Όταν
το μοντέλο είναι ποιοτικό και όχι
ποσοτικό, ονομάζεται ποιοτική
συλλογιστική (qualitative reasoning)
2-53
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Εξαγωγή Συμπερασμάτων
(Inference)
 Εξαρτάται
όχι μόνο από τη συλλογιστική,
αλλά και από τη στρατηγική αναζήτησης
στη γνώση ενός προβλήματος
 Τρόπος
με τον οποίο έχει δομηθεί και
κωδικοποιηθεί η γνώση προκειμένου να
δώσει λύση σε ένα πρόβλημα
 Οι
2 πιο γνωστές στρατηγικές αναζήτησης:
 οδηγούμενη
από τους στόχους (goal driven)
 οδηγούμενη
από τα δεδομένα (data driven)
2-54
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Αναζήτηση οδηγούμενη από
τους στόχους
Η
επίλυση του προβλήματος είναι
επικεντρωμένη σε έναν ή λίγους
στόχους
 Η πορεία επίλυσης του
προβλήματος συνίσταται στην
εύρεση δεδομένων ή αποδείξεων
που στηρίζουν αυτούς τους στόχους
2-55
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Αναζήτηση οδηγούμενη από τους
στόχους
 Ανάστροφη
αλυσίδα συλλογισμών
Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β
Εάν ισχύει το Β Τότε ισχύει το Γ
 Για να αποδείξω ότι ισχύει το Γ αρκεί να
αποδείξω ότι ισχύει το Β
 Για να αποδείξω ότι ισχύει το Β αρκεί να
αποδείξω ότι ισχύει το Α
 Το Α μπορεί να είναι δεδομένο ή
συμπέρασμα άλλου κανόνα
2-56
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Αναζήτηση οδηγούμενη από τα
δεδομένα
 Χρησιμοποιούνται
τα αρχικά δεδομένα
και τα ενδιάμεσα συμπεράσματα που
προκύπτουν στην εξέλιξη της πορείας
του συλλογισμού ώστε να αποδειχθούν
όσα συμπεράσματα είναι δυνατό να
αποδειχθούν
 Στο τέλος ελέγχεται αν τα επιθυμητά συμπεράσματα βρίσκονται μέσα στα
αποδειχθέντα
2-57
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Αναζήτηση οδηγούμενη από τα
δεδομένα
 Ευθεία
αλυσίδα συλλογισμών
Εάν ισχύει το Α Τότε ισχύει το Β
Εάν ισχύει το Β Τότε ισχύει το Γ
Ισχύει το Α
 Συμπεράσματα:
Ισχύει το Β
Ισχύει το Γ
 Αν ήθελα την απόδειξη του Β ή του Γ, τότε
αυτά αποδείχτηκαν
2-58
Τι είναι Γνώση
Εμπειρική Γνώση
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Η γνώση-του-πώς (Know-How)
Η
γνώση-του-πώς γίνονται τα πράγματα
διαφοροποιεί έναν ειδικό (expert) από
έναν αρχάριο
 Οι ειδικοί χρησιμοποιούν την εμπειρία
τους και αναπαριστούν τη γνώση-τουπώς με ευριστικούς-εμπειρικούς
κανόνες
 Η γνώση-του-πώς δεν βρίσκεται στα
βιβλία, αλλά αποκτάται στην πράξη
2-60
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Εξειδικευμένη Γνώση (expertise)
2-61
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Σύγκριση Ειδικού-Αρχαρίου
 Οι
αρχάριοι χρησιμοποιούν κυρίως
θεωρητική-ακαδημαϊκή γνώση (know-that)
 Για
να την εφαρμόσουν χρησιμοποιούν
αναζήτηση οδηγούμενη από τους στόχους
 Είναι
πιο αναλυτική και «σίγουρη» γιατί δεν
έχει κίνδυνο να ξεφύγει σε «άχρηστα»
μονοπάτια
 Είναι
πιο «αργή» γιατί εξερευνά όλες τις
δυνατές περιπτώσεις
2-62
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Σύγκριση Ειδικού-Αρχαρίου
 Οι
ειδικοί χρησιμοποιούν κυρίως
εμπειρική-ευριστική γνώση
 Για
να την εφαρμόσουν χρησιμοποιούν
αναζήτηση οδηγούμενη από τα δεδομένα
 Είναι συνθετική και «τολμηρή» γιατί έχει
κίνδυνο να ξεφύγει σε «άχρηστα»
μονοπάτια
 Οι ειδικοί χρησιμοποιούν την εμπειρία τους
για να κινούνται μόνο στα «χρήσιμα»
μονοπάτια τα οποία οδηγούν πιο γρήγορα
σε λύση «κόβοντας δρόμο» (shortcut)
2-63
Τι είναι Γνώση
Μάθηση
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Μάθηση
Η
ικανότητα πρόσκτησης επιπλέον
γνώσης είτε μέσω διδασκαλίας είτε μέσω
μελέτης είτε μέσω εμπειρίας.
Η
ικανότητα βελτίωσης του τρόπου εκτέλεσης
μιας ενέργειας μέσω επανάληψης
 Αποτέλεσμα
της ικανότητας ευφυούς
επίλυσης προβλημάτων.
 Μάθηση
δεν είναι δυνατόν να υπάρξει
χωρίς μνήμη
2-65
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Μνήμη
Η
ικανότητα της αποθήκευσης και της
ανάκλησης της σχετικής γνώσης-εμπειρίας όταν το θέλουμε
Η
ανθρώπινη μνήμη φαίνεται ότι δεν έχει όρια
χωρητικότητας
Η
αύξηση της συσσωρευμένης γνώσης δεν
φαίνεται να επηρεάζει ούτε την ικανότητα
ανάκλησης, ούτε την ποιότητα της
αποθηκευμένης πληροφορίας
Η
μνήμη οργανώνει τις πληροφορίες θεματικά
2-66
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Είδη Μάθησης
 Μάθηση
μέσω εμπειρίας (Learning
by experience)
 Μάθηση
με παραδείγματα
(Learning by example)
 Μάθησης
μέσω ανακάλυψης
(Learning by discovery)
2-67
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Μάθηση μέσω εμπειρίας
(Learning by experience)
 Δείγμα
νοημοσύνης
 Αποτέλεσμα χρόνου, κόπου και
ταλέντου
 Δοκιμή και Σφάλμα (trial-and-error)
 Συνεχές «δούλεμα» των ίδιων
προβλημάτων και αναθεώρηση των
τρόπων επίλυσης
 Γρήγορη και εύκολη ανάκληση λύσης
2-68
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Μάθηση με Παραδείγματα
(Learning by example)
 Παρουσίαση
ειδικά προετοιμασμένων
παραδειγμάτων ή σεναρίων (casestudies) σχετικών με τις έννοιες που
πρέπει να μάθει κάποιος
 Πιο
αποδοτική από την μάθηση μέσω
εμπειρίας
 Οι
ειδικοί χρησιμοποιούν σενάρια για να
εξηγήσουν πώς επιλύουν προβλήματα
2-69
Μάθημα 2: Τι είναι Γνώση
Μάθησης μέσω Ανακάλυψης
(Learning by discovery)
 Μη
κατευθυνόμενη προσέγγιση στην
οποία οι άνθρωποι εξερευνούν την
περιοχή ενός προβλήματος χωρίς να
γνωρίζουν εκ των προτέρων ποιος είναι
ο αντικειμενικός τους στόχος
 Οι άνθρωποι (σε αντίθεση με τους
υπολογιστές) είναι πολύ ικανοί σε αυτή
 Δεν
μπορεί να εξηγηθεί ή να διδαχθεί
ακόμα
2-70