Transcript File
ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN TASARIMI
Öğretim teknoloji ve materyalleri öğrenmenin
kalıcı izli olmasını sağlamak bakımından
önemlidir.
Öğrencinin bilgiyi hazır almaması için
tasarım önemlidir.
Eğitim uygulamalarında 3 temel gereksinim
için materyal kullanımına başvurulur.
1) Geniş kitlelere hitap etmek
2) Öğretme ve öğrenmeyi verimli hale getirmek
3) Öğretme ve öğrenme etkinliklerini
bireyselleştirmek
ÖĞRETIM MATERYALLERININ TASARIM İLKELERI
1) Yapısal – Biçimsel Öğelerin Kullanım İlkeleri
Alan
Çizgi
Şekil - Form
Doku
Renk
ALAN
Kullanılan alan ve boş alan olarak ikiye
ayrılır.
Kullanılan alan belirlenmiş bir çerçevedeki
görsel öğelerdir.
Boş alan ise kullanım alanı dışındaki
boşluktur.
%41
%20
%25
%14
ÇİZGİ
Dikkati sürükleyen ve bir noktaya çeken tek
boyutlu bir yapıdır.
Üzerine kurgu yapılabilecek temel yapı
taşıdır.
Yatay çizgi durgunluk verir, dikey çizgiler güç
gösterir, köşegen çizgiler ise hareket etkisi
verir.
Güçlülük etkisi
Hareket etkisi
ŞEKİL - FORM
Şekil; bir yüzey üzerinde oluşturulan anlamlı
çizgilerdir.
Form; biçimlerin yerleşimidir.
Şekiller anlamlı bir bütün oluşturmak için bir
araya gelir.
DOKU
Tasarımda en az değişkenlik gösteren şey
dokudur.
Bakılan materyali hissetmemizi sağlar.
RENK
Renkler iyi tasarlanmış bir materyalde
anahtar rol oynar.
Renkler algılama üzerinde etki yaratır.
Benzerlik ve farklılıkları, önemli noktalar ve
bilgiler üzerinde dikkat toplar.
Renklerin seçilmesinde cinsiyetler dikkate
alınmalıdır.
Renklerin kullanımında yaş grupları dikkate
alınmalıdır: çocuklarda parlak, büyük yaş
gruplarında ise pastel renkler kullanılmalıdır.
2) Yerleşim Öğelerinin Kullanım İlkeleri
Denge
Bütünlük
Ritim
Vurgu
Ahenk
ORAN - ÖLÇEK
Objelerin büyüklüğü ile ilgili ilkedir.
Objeyle ilgili vurgulamak istediğimiz
özelliklerde, objenin büyük, orta, küçük gibi
özellikleri anlatılmalıdır.
DENGE
Objenin göz tarafından algılanan ağırlığı ile
ilgilidir.
Denge objenin her iki tarafına yatay ve dikey
olarak dağılması ile oluşturur.
Bir sunum ekranındaki bileşenler yatay ve
dikey eksenler eşit dağıtılırsa denge ve
eşitlik hissi uyandırır.
Gözün bilgiyi anında yakalayabilmesi için
asimetrik tasarımlar kullanılmalıdır.
BÜTÜNLÜK
Görsel elemanlar ve bunların fonksiyonları
arasındaki ilişki bütünlüğü oluşturur.
Bütünlük bir görünümü oluşturan
bileşenlerin birbiriyle ilişkisidir.
Sıkça yapılan hatalardan biri bir alana çokça
şeyi sığdırmaya çalışmaktır.
İşe yaramayan bilgi görsellikten
çıkarılmalıdır.
RİTİM
Kompozisyonda gözün bir
objeden diğerine rahatça
kayabilmesidir.
Ritim çizgi, şekil, form,
yapı ve renk kullanımıyla
sağlanabilir.
VURGU
Vurgunun bütüne
baskın olması gerekir.
Öğretim materyalinin
can alıcı noktasıdır.
Vurgu yapmak için
oklar, farklı renkler,
diğer öğelerden
büyüklük ve zeminle
renk kontrastı
oluşturulabilir.
AHENK
Parçalar bir araya geldiğinde ortaya çıkacak
bütünlük olgusudur.
Bir bütünü oluşturan parçaların birbiriyle
ilişkili olarak yakaladıkları uyumdur.
MATERYAL HAZIRLAMA İLKELERİ
Anlamlılık İlkesi
Bilinenden Başlama İlkesi
Çok Örneklilik İlkesi
Görelilik İlkesi
Tamamlama İlkesi
Fonun Anlamlılığı İlkesi
Kapalılık İlkesi
Birleştiricilik İlkesi
Değişmezlik İlkesi
Derinlik İlkesi
Yenilik İlkesi
Basitlik İlkesi
Hedef Davranış İlkesi
Öğrenciye Uygunluk İlkesi
Anlamlılık İlkesi
Bir malzeme ne kadar anlamlıysa
öğrenilmesi de o kadar kolaydır.
Örn; Hicret anlatılırken arabistan yarımadasını
materyalin üzerinde bulundurmak .
Bilinenden Başlama İlkesi
En iyi öğretim somuttan soyuta, basitten
karmaşığa, bilinenden bilinmeyene doğru
olandır.
Çok Örneklilik İlkesi
Bir kavramın genişliğini göstermek için çok
sayıda örnekler sunmak gereklidir.
Görelilik İlkesi
Nesnelerin özellikleri birbirine göre algılanır.
Resim ve şekilleri herkes farklı bir şekilde
algılamamalı, resim ve şekiller birbirinden
ayırt edebilmelidir.
Tamamlama İlkesi
Bir olayın ya da eşyanın tümüne ilişkin çizgileri
vermek yerine bir kısmını vermek yeterli olabilir.
Tamamlama ilkesi öğretimde öğrenciye kendi
kendine öğrenmeyi amaçlar.
Fonun Anlamlılığı İlkesi
Görsel ya da işitsel olsun öğretim materyali
düzenlerken mesaja uygun olan fonlara yer
verilmesi gerekir.
Kapalılık İlkesi
Şekiller belirgin olmalı ve açık, yarım
bırakılmamalıdır.
Birleştiricilik İlkesi
Birbiriyle yakınlığı ve benzerliği olan nesne ve
olaylar ilişkili olarak algılanır ve daha iyi
hatırlanır.
Değişmezlik İlkesi
Daha önceden bildiğimiz nesneleri algılama
işleminde çoğu özelliklerini sürdürmesi
algısal değişmezliktir.
Derinlik İlkesi
Doğadaki varlıklar bize yakınsa gerçek ölçü
ve renkleriyle görünürler, uzaktaysa
küçülürler ve renkleri solmuş gözükür.
Yenilik İlkesi
Dikkat özellikle geçmişteki yaşantılara zıt
olan durumlara, yeniye çekilir.
Yenilik izlenmekte olan görüntüdeki
elemanlara yeni bir eleman yüklenmesi
anlamına gelir.
Basitlik İlkesi
Dikkat yöneltilirken bilinenle yenilik, basitle
karşıtlık, belirginlikle belirginsizlik arasında
bir denge aranır.
Hedef Davranış İlkesi
Kullanılacak aracın öğrenciyi dersin
hedeflerine ulaştırabilecek nitelikte olması
gerekir.
Öğrenciye Uygunluk İlkesi
Kullanılacak araç öğrencilerin yaş, zeka ve
geçmiş yaşantılarına uygun olmalıdır.
ÖĞRETİM MATERYALLERİNİ HAZIRLAMADA
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
1)Materyal basit, sade ve anlaşılır olmalıdır.Ayrıntı
fazla olursa öğrencinin bilgiyi kodlaması
güçleşir.
2)Dersin ve konunun amaçlarına uygun seçilmeli
hazırlanmalıdır.Amaca uygun olmayan materyal
iyi hazırlansa da öğretime olan etkisi düşüktür.
3)Materyalin hazırlanması, geliştirilmesi ve
kullanılması hedeflere göre belirlenir.Bütün
içeriğin öğrenciye aktarılması amacıyla değil de
önemli noktalarının öğretilmesi için
hazırlanmalıdır.
4)Materyalin hazırlanması, geliştirilmesi ve
kullanımı hedeflere göre belirlenir.
5)Görsel özellikler gerektiği yerde kullanılmalı,
aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır.Öğrenciyi
bıktırabilir.
6)Materyalin özellikleri öğrencinin pedagojik
özelliklerine uygun olmalıdır.Öğrencinin
gerçek hayatıyla ilişkili olmalıdır.
7)Materyalde kullanılan görsel – işitsel öğeler
öğrencinin yakın çevresiyle ilişkili olmalıdır.
8)Materyaller öğrencinin psiko motor, zihinsel
ve kişilik gelişimleri göz önünde
bulundurularak hazırlanmalıdır.
9)Materyaller öğrenciye uygulama imkanı
sağlamalıdır.Aktif ortam en etkili öğrenme
ortamıdır.Etkinliğe katıldığı ölçüde kalıcı izli
öğrenme gerçekleşir.
10)Materyaller mümkün olduğunca gerçek hayatı
yansıtmalıdır.En temel amaç gerçek hayatı sınıf
ortamına taşıyabilmektir.
11)Materyaller her öğrencinin erişimine ve
kullanımına açık olmalıdır.
12)Materyaller sadece öğretmenin
kullanabileceği basitlikte değil öğrencinin de
kullanabileceği basitlikte olmalıdır.Sadece
öğretmenin kullanabileceği nitelikte olması
verimi düşürür.Materyal öğrenciyle beraber
seçilmelidir.
13)Zaman içinde tekrar kullanılacak
materyaller dayanıklı hazırlanmalı hem
zamandan hem maliyetten tasarruf
edilmelidir.
14)Materyal gerektiğinde geliştirilebilir ve
güncellenebilir olmalıdır.
Gerçek hayatla tutarlılık ilkesiyle ilgilidir.
Doğru ve güncel bilgiler içermelidir.
Güncellenemeyen materyaller zamanla
etkinliğini kaybeder.
HAZIRLAYANLAR
KUMAŞ
BÜŞRA ÜNSAL
ESRA