Transcript 2. เวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระดับเขต - สำนักส่งเสริมและพัฒนาการเกษตร เขตที่

MRCF
ศูนย์ เรียนรู้ การเพิม่ ประสิ ทธิภาพ
การผลิตสิ นค้ าเกษตร
ระบบส่ งเสริมการเกษตร(พืช)
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
แนวทางการดาเนินงาน
MRCF
บทบาทหน้ าทีน่ ักส่ งเสริมการเกษตร
• ผู้นาการเปลีย่ นแปลง
•ผู้จัดการการเกษตรในพืน้ ที่
ทิศทางการพัฒนา
ศูนย์ เรียนรู้การเพิม่ ประสิทธิภาพ
การผลิตสินค้าเกษตร
B
Behavior
K
Knowledge
A
Attitude
M Management
B
=
K
+ A
การส่ งเสริมการเกษตรในลักษณะ “แปลงใหญ่ ”
B
=
K
+ A
+ M
ผู้บริหารจัดการในพืน้ ที่
ผู้นาการเปลีย่ นแปลง
พืน้ ที่
สิ นค้ า
คน
M
• Mapping
R
• Remote Sensing
C
• Community
Participation
F
• Specific Field
Service
พืน้ ที่
พืน้ ที่ท้ังหมด 191,030ไร่
ป่ าไม้
31,046ไร่
การเกษตร
75,615ไร่
(รับน้ าชลประทาน 69%)
ทานา
63,709ไร่
ทาไร่
1,114 ไร่
ไม้ ผล ไม้ ยนื ต้ น 6,424 ไร่
พืชผัก
346 ไร่
อืน่ ๆ
4,022 ไร่
พืน้ ที่
อาเภอเขาย้ อย เป็ นอ าเภอหนึ่ งของ
จังหวัดเพชรบุรี ตั้งอยู่ทางตอนเหนื อของ
จังหวัดมีพ้นื ที่ท้ งั หมด 191,030 ไร่ มีอาณา
เขตติดต่อกับอาเภอข้างเคียง ดังนี้
• ทิศเหนือ ติดต่อกับอาเภอปากท่อ จังหวัด
ราชบุรี
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อาเภออัมพวา
จังหวัดสมุทรสงคราม และ อาเภอบ้าน
แหลม
• ทิศใต้ ติดต่อกับ อาเภอเมืองเพชรบุรี และ
อาเภอบ้านลาด
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อาเภอหนองหญ้า
ปล้อง
สิ นค้ าเกษตรที่สาคัญ
หนองชุมพลเหนือ
หนองชุ มพล
ห้ วยโรง
บางเค็ม
สระพัง
เขาย้ อย
ทับคาง
หนองปลาไหล
หนองปรง
ปลูกข้ าว 63,709 ไร่
ห้ วยท่ าช้ าง
จุดรับซื้อข้ าวในพืน้ ที่
โรงสี 3 แห่ง
สหกรณ์ 3 แห่ง
ท่าข้าว 3 แห่ง
เกษตรกร
ผ่านการสารวจ
Smart Farmer
3,459 ครัวเรือน
3,305 ครัวเรือน
503 ครัวเรือน
Developing SF 2,802 ครัวเรือน
ชาวนา
2,467 ครัวเรือน
ต้ นแบบด้ านข้ าว
2 ครัวเรือน
Smart farmer ต้ นแบบ (ด้ านข้ าว) ในอาเภอเขาย้ อย
เกษตรกร
หนองชุ มพลเหนือ
ห้ วยโรง
หนองชุ มพล
บางเค็ม
สระพัง
เขาย้อย
ทับคาง
หนองปรง
ทานา 2,467 ครัวเรือน
ห้ วยท่าช้ าง
หนองปลาไหล
หนองชุ มพลเหนือ
ห้ วยโรง
หนองชุ มพล
บางเค็ม
สระพัง
เขาย้อย
วิสาหกิจชุมชน
27 แห่ ง
แม่ บ้านเกษตรกร
8 กลุ่ม
ยุวเกษตรกร
7 กลุ่ม
กลุ่มส่ งเสริมอาชีพ
10 กลุ่ม
ศูนย์ จดั การศัตรูพชื ชุมชน
5 ศูนย์
กลุ่มแม่ บ้าน โครงการสายใยรัก
แห่ งครอบครัว ฯ
2 กลุ่ม
ทับคาง
หนองปรง
ห้ วยท่าช้ าง
หนองปลาไหล
มีการปลูกข้ าวจริงบนพืน้ ที่
เหมาะสมมาก (S1)
46,600 ไร่
เหมาะสมปานกลาง (S2)
เหมาะสมเล็กน้ อย (S3)
17,150 ไร่
10,237 ไร่
ไม่ เหมาะสม (N)
3,664ไร่
พืน้ ที่เหมาะสม
(S1 + S2)
พืน้ ที่ไม่ เหมาะสม
(S3+N)
(63,750 ไร่ )
ลดต้ นทุน
เพิม่ ผลผลิต
พัฒนาคุณภาพ
(13,901 ไร่ )
เปลีย่ นพืน้ ทีป่ ลูก
ทางเลือกอืน่ ๆ เช่ น
พืชอืน่ ปศุสัตว์
เศรษฐกิจพอเพียง
ลดต้ นทุนการผลิต (8 บาท ต่ อ กก.)
เพิม่ ผลผลิต (700 กก. ต่ อไร่ )
ลดต้ นทุนการผลิต (5,800 บาท ต่ อไร่ )
3 ลด 1 เพิม่ 2 ปฏิบัติ
ใช้ การจัดเวทีแลกเปลีย่ นเรียนรู้ และระดมความคิดเห็น
ร่ วมกับเกษตรกร ชุมชน และผู้มสี ่ วนเกีย่ วข้ อง แบบมีส่วนร่ วม
ศูนยเรี
ม
่ ประสิ ทธิภาพการ
้
์ ยนรูการเพิ
ผลิตสิ นคาเกษตร
้
ปี งบประมาณ 2558
หลักการ
- เป็ นศูนยเรี
์ ยนรูของเกษตรกร
้
- เน้นการเรียนรูจากเกษตรกรต
นแบบที
ป
่ ระสบ
้
้
ความสาเร็จ
ซึง่ เกิดจากการ
ส่งเสริมและพัฒนาโดยนักส่งเสริมการเกษตร
- วิเคราะหข
่ อดคลองกั
บ
์ อมู
้ ลของชุมชนทีส
้
้ ที่ - คน - สิ นค้า รวมทัง้
สถานการณ์ พืน
ข้อมูลศั กยภาพการผลิต (zoning) และกาหนด
ประเด็นการพัฒนาหรือการส่งเสริมเน้นหนัก
หลักการ(ต่ อ)
- เน้นการเพิม
่ ประสิ ทธิภาพการผลิตสิ นคา้
เกษตรและสอดคลองกั
บ การวิเคราะหข
้
์ อมู
้ ล
zoning และความตองการของเกษตรกร
้
- เน้ นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ตลอดฤดูกาลเพาะปลูก เช่ น
กระบวนการโรงเรียนเกษตรกร
- ยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอพียง
- ดาเนินการใน 882 อาเภอ
วัตถุประสงค์
- เพือ
่ พัฒนาศูนยฯให
้เป็ นตนแบบใน
้
์
การเรียนรู้
- เพือ
่ ให้เกษตรกรไดแลกเปลี
ย
่ นเรียนรู้
้
กับเกษตรกรตนแบบ
้
- เพือ
่ ให้เกษตรกรปรับเปลีย
่ นระบบการ
ผลิตให้สามารถพึง่ พาตนเองได้
องค์ ประกอบของศูนย์ เรียนรู้
แนวทางการดาเนินงาน
ศูนย์เรี ยนรู้
• ทบทวนจุดดาเนินการศูนยเรี
้
์ ยนรูฯและ
เกษตรกรตนแบบ
้
• ปรับปรุงและพัฒนาแปลงเรียนรูของ
้
เกษตรกรให้มีความพรอมในการถ
ายทอด
้
่
ความรู้
แนวทางการดาเนินงาน(ต่อ)
สานักงานเกษตรอาเภอ
- ร่ วมกับเกษตรกรต้นแบบกาหนดหลักสู ตรตาม
กระบวนการโรงเรี ยนเกษตรกร และจัดทาแผนการ
เรี ยนรู้
- ประสาน สนับสนุนให้เกษตรกรมาเรี ยนรู้ที่ศนู ย์ฯ
ตามแผนที่กาหนด
- บันทึกผลการดาเนินงานในโปรแกรมสารสนเทศ
แนวทางการดาเนินงาน(ต่อ)
ส่ วนกลาง/เขต/จังหวัด
- สนับสนุนการดาเนินงาน
- ติดตามผลการดาเนินงาน
1
 สถานการณ์การผลิตสิ นค้าเกษตรมีการเปลี่ยนแปลงรวดเร็ วและมีการแข่งขันสู ง
ทาให้เกษตรกรรายย่อยประสบปั ญหาในการผลิตและจาหน่ายผลผลิต
 เกษตรกรรายย่อย มีโอกาสในการเข้าถึงข้อมูล แหล่งทุน ทรัพยากรและการตลาด
ได้นอ้ ย
 การผลิตในลักษณะรายย่อย ต่างคนต่างผลิต ทาให้ยากต่อการจัดการการผลิต
ให้มีประสิ ทธิ ภาพและได้ผลผลิตที่มีคุณภาพ สอดคล้องกับความต้องการของตลาด
 หน่วยงานในพื้นที่ต่างคนต่างปฏิบตั ิงานส่ งเสริ มการเกษตรโดยไม่มีเป้ าหมายร่ วม
 จึงจาเป็ นที่จะต้องมีการปรับระบบส่ งเสริ มการเกษตรใหม่ เพื่อให้การส่ งเสริ ม
การเกษตรเป็ นไปอย่างมีประสิ ทธิ ภาพและเกิดประโยชน์สูงสุ ดแก่เกษตรกร
2
วัตถุประสงค์
1
เพื่อส่ งเสริ มให้เกษตรกรรายย่อยมีความ
เข้มแข็ง มีความสามารถในการผลิต
เช่นเดียวกับฟาร์ มขนาดใหญ่
2
เพื่อพัฒนาระบบส่ งเสริ มการเกษตรของ
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ให้สอดคล้องกับ
สถานการณ์และมีประสิ ทธิ ภาพยิง่ ขึ้น
3
เป้าหมาย
1
พืชเศรษฐกิจ 4 ชนิด ได้แก่
ข้าว ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ มันสาปะหลัง
และไม้ผล (ลาไย มะม่วง ทุเรี ยน มังคุด เงาะ)
2
ดาเนินการในพื้นที่นาร่ อง 200 แห่ ง
4
กลไกการขับเคลือ่ นการดาเนินงาน
คณะกก.ระดับกระทรวง
คณะกก.ระดับจังหวัด
ผู้จัดการแปลง
กาหนดแนวทางและกรอบการดาเนินงาน
• จาแนกและคัดเลือกพืน้ ที่ /ชนิดสินค้ า
• คัดเลือกผู้จัดการแปลงการเกษตรในพืน้ ที่
• ติดตามประเมินผล
• คัดเลือกและรวมกลุ่มเกษตรกรในพืน้ ที่
• ชีแ้ จงทาความเข้ าใจแนวทางการดาเนินงาน
• กาหนดเป้าหมายการพัฒนา/แผนปฏิบัตงิ าน
• ดาเนินการให้ มีการผลิตตามแผนปฏิบัตกิ าร
รวมทัง้ การจัดการด้ านการตลาด
11
ขัน้ ตอนการดาเนินงานในพืน้ ที่
จาแนกพืน้ ที่
- เขตจัดรู ปที่ดนิ
- เขตปฏิรูปที่ดนิ
- นิคมสหกรณ์
- พืน้ ที่ท่ วั ไป
วิเคราะห์ ข้อมูล
กาหนดชนิดสินค้ า
- พืน้ ที่
- สินค้ า
- เกษตรกร
เกษตรกรเป้าหมาย
ตามพืน้ ที่และชนิดสินค้ า
คัดเลือกผู้จัดการแปลง
ร่ วมกับชุมชนคัดเลือกเกษตรกรและรวมกลุ่ม
กาหนดเป้าหมายการพัฒนาแบบมีส่วนร่ วม
จัดทาแผนปฏิบัตกิ าร
จัดการด้ านการตลาด
ดาเนินการตามแผน
ติดตาม ประเมินผล
- ข้ าว
- ข้ าวโพดเลีย้ งสัตว์
- มันสาปะหลัง
- ไม้ ผล (ลาไย มะม่ วง
ทุเรี ยน มังคุด เงาะ)
จัดฝึ กอบรมผู้จัดการ
- ลดต้ นทุนการผลิต
- เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต (ปริมาณ/คุณภาพ)
- แก้ ไขปั ญหาการผลิตในเรื่ องต่ างๆ
- Contract Farming
- Community Supported Agriculture: CSA
- Benefit Sharing
การบริหารจัดการร่ วมกับภาคีต่าง ๆ ในเรื่ อง
- เทคโนโลยีท่ ใี ช้
- ปั จจัยการผลิต - วัสดุอุปกรณ์
- เครื่ องจักรกลการเกษตร - การตลาด ฯลฯ
10
เขต 9
ชัยภูมิ
นครราชสี มา
บุรีรัมย์
ยโสธร
ศรีสะเกษ
สุ รินทร์
อุบลราชธานี
อานาจเจริญ
ข้ าว
ข้ าว มันสาปะหลัง
ข้ าว มันสาปะหลัง
ข้ าว
ข้ าว ทุเรียน
ข้ าว
ข้ าว
ข้ าว