Transcript PowerPoint Sunusu

SANAYI DEVRIMI VE KIMYASAL
MADDELERDEKI ARTIŞ
•
SANAYİ VE ÇEVRE KİRLİLİĞİ
•
GÜBRELERİN ÇEVREYE ETKİSİ
•
DETERJANLARIN ÇEVREYE ETKİSİ
•
•
HAVA KİRLİLİĞİ
HAVAYI KİRLETEN GAZLAR VE İNSAN
SAĞLIĞINA ETKİLERİ
•
SU KİRLİLİĞİ
•
TOPRAK KİRLİLİĞİ
•
BAZI AĞIR METALLER, KAYNAKLARI VE
SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
Sanayi Devrimi
Sanayi Devrimi , 18.yüzyılda İngiltere’de ortaya
atılan ve daha sonra tüm dünyaya yayılan bir
olgudur. Artan nufüsun ihtiyaçlarını
mekanikleşmeyle karşılamayı amaçlayan bu
hareket kısa zamanda etkisini göstermiştir. Bu
dönemde insan gücünün yerini buhar gücüyle
çalışan makinelerin alması ham madde ihtiyacını
artırmıştır.
SANAYI VE ÇEVRE KIRLILIĞI

Sanayi Devrimi ile beraber
fazlalaşan üretim artışı aynı
zamanda dünyanın
kaynaklarının da hızla
tüketilmesine neden
olmuştur.Kaynaklar tüketilerek
üretim yapılırken çevrenin
dengesi bozulmaktadır.Ayrıca
üretilen maddelerin atıklarının
çevreye bırakılması da çevreyi
etkilemektedir.
Çevreyi Kirleten Etmenler
- Evler, iş yerleri ve araçlarda
petrol, kalitesiz kömür gibi fosil
yakıtların aşırı ve bilinçsiz
tüketilmesi,
- Sanayi atıkları ve evsel atıkların
çevreye bırakılması,
- Nükleer silahlar, nükleer
reaktörler ve nükleer denemeler
gibi etmenlerle radyasyon
yayılması,
- Kimyasal ve biyolojik silahların
kullanılması,
- Bilinçsiz ve gereksiz tarım
ilaçları, böcek öldürücüler,
soğutucu ve spreylerde kullanılan
gazlardır.
GÜBRELERIN ÇEVREYE ETKISI

Bitkiler cansız maddelerle beslenir.Bitkilerin gelişiminin gerçekleşmesi
için ısıyı, ışığı, karbon ve oksijeni havadan; N, P, K, Ca, Mg, S, Fe, Mn,
Zn, Cu, B gibi elementleri ise topraktan karşılarlar.Bitkilerin sağlıklı
büyümeleri ve yaşamaları için gerekli olan bu elementler çoğu zaman
toprağa dışarıdan verilir.Bu elementlerin en önemlileri N, P ve
K’dur.Toprakta eksik ve alınmayacak durumda olan elementlerin
kimyasal yolla verilmesine kimyasal gübreleme denir.Gübreler çiftçilerin
aynı topraktan bir yılda daha fazla ürün elde etmelerini sağlar.İyi bir
uygulama olduğu görünmesine karşılık toprakta yorgunluğa ve canlılığın
azalmasına sebep olmaktadır.Bu durum toprağın çoraklaşmasını
hızlandırmaktadır.
DETERJANLARIN ÇEVREYE ETKISI

Çoğunlukla deterjanlar içine pahalı
olan yüzey aktif maddeler
karıştırılmamakta; onun yerine
ucuz, temizleyici özellik gösteren
suda az çözünen anorganik
maddeler karıştırılmaktadır.Bu
maddelerin su ve toprakta
bozulmadan kalıp akarsularla göl ve
denizlere ulaşması buralarda
yaşayan canlıları ve bu canlılarla
beslenen insanların sağlığını tehdit
etmektedir.Son 25 yıl içerisinde
birçok ülke deterjan üretiminde
biyolojik bozunması hızlı yüzey aktif
maddeler ve katkı maddeleri
kullanmaktadırlar.Yüzey aktif
maddesi LAB(lineer alkil bezen) ve
benzeri yapıda olan deterjanlar su
ve toprakta daha hızlı biyolojik
bozunmaya uğradığından deterjan
üretiminde öncelikle tercih
edilmektedir.
HAVA KIRLILIĞI

Tozlar, zehirli gazlar, sera gazları, ozon
tüketen gazlar hava kirliliğini
oluşturur.Fabrika bacalarından çıkan
dumandaki kükürtdioksitin havadaki su
buharı ile birleşmesiyle asit yağmurları
oluşur.Asit yağmurları suların asitlik
derecesini arttırarak canlılara zarar
verir.Ormanları yok ederek çölleşmeye neden
olur.Taş ve tuğlaları aşındırarak yapılara
zarar verir.Aynı şekilde güneş enerjisiyle
birleşen yoğun dumanlar boğucu bir sise
neden olur.Özellikle astımı olanlara çok
zararlı olan bu sis ağaçları ve öteki bitkileri de
zehirleyebilir.Başka bir olumsuz sonucu da
atmosferin yüksek katmanlarında
karbondioksit tabakasının oluşumudur.Bu
tabaka yeryüzünden yansıyan güneş
ışınlarının dünya dışına çıkışını engelleyerek
atmosferin ısınmasına yol açar.Sera etkisi
denen bu olgu dünyanın sıcaklığını
arttırmaktadır.Bunun sonucu olarak da
buzullar erimektedir.




Sodyum hidroksit (NaOH): 320 °C’ ta eriyen yarısaydam kristallerden
oluşmuş beyaz bir katıdır.Suda ısı vererek çözünür.Nem çekerek
bozunur.Deriye dokunursa derinin suyunu çekerek deriyi yakar.Yün, ipek vb.
proteinleri parçalayarak bozar.Havadan nemle beraber CO2‘i de çeker.NaOH
endüstride sud kostik adı altında özellikle sabun, kağıt, selüloz, alüminyum,
petro-kimya endüstrisinde kullanılır.
Sülfürik Asit (H2SO4 ): Günümüzün en önemli endüstriyel kimyasal
maddesidir. Renksiz, yağımsı bir sıvıdır.Temas edildiğinde cilde büyük
zararlar verebilir.
Sodyum Sülfür (Na2S ): Dericilikte tüyleri deriden dökmekte ve kağıt
hamurunun hazırlanmasında kullanılır.Çevreye bırakıldığı zaman suyu ve
toprağı kirleterek canlılar üzerinde toksik etki yapar.
Sodyum Kromat (Na2CrO4): Krom kaplama işleminde kullanılır.Zehirleyici
kimyasal olduğundan toprak ve su için önemli bir kirleticidir.
Kimyasal maddeler verdikleri zararlar açısından atmosfer kirleticiler, su
kirleticiler, toprak kirleticiler olarak sınıflandırılırlar.
HAVAYI KIRLETEN GAZLAR VE İNSAN
SAĞLIĞINA ETKILERI
SU KİRLİLİĞİ



Deterjanlar, boyalar, gübreler, böcek öldürücü
ilaçlar vb. sularda kirlilik oluşturur.Gübrelerdeki
kimyasal maddeler topraktan akarsulara karışarak
su kaynaklarında ve denizde alglerin hızla
çoğalmasına bu da alglerin ölüp ayrıştırıcılar
tarafından parçalanmasında sudaki oksijenin
kullanılarak oksijen miktarının azalmasına neden
olur.Dolayısıyla oksijenin azalması sudaki diğer
canlıların yaşamını etkiler, hatta bir çok türün
yaşamını yok edebilir.
İnsan ve diğer canlıların sağlığına zarar
veren diğer bir su kirleticileri ağır metallerdir.Ağır
metallerin kirletici kaynakları evsel ve endüstriyel
atıklardır.
Suları kirleten en önemli kirletici
gruplarından biri de petrol ve türevleridir.Petrol ve
türevleri çoğunlukla petrokimya endüstrisi
rafineleri ve taşımacılık yapılan yerlerde sulara
karışmaktadır.Bu kirlilik su ortamındaki tüm
yaşamı yok etmektedir.
TOPRAK KIRLILIĞI

Plastikler, ağır metaller, tarım ilaçları, gübreler vb. toprak
kirliliğine neden olur.Evsel katı atıkların depolandığı
alanlarda toprak kirliliği meydana gelmektedir.Egzoz gazları,
ozon, karbon monoksit, kükürtdioksit, kurşun, kadmiyum vb.
zehirli maddeler rüzgarlar ile uzak mesafelere taşınmakta ve
yağışlarla yere inerek toprağı ve suyu kirletmektedir.Tarımsal
mücadele ilaçlarının ve suni gübrelerin bilinçsiz ve aşırı
kullanımı sonucu, toksik maddelerin toprakta birikimi
artmakta ve doğal ortamın kirlenmesine sebep
olmaktadır.Toprak kirliliği topraktaki besin maddelerini de
kirleterek canlıların sağlığına zararlı hale gelmesine neden
olur.Ormanların tahribi sonucu oluşan toprak erozyonu,
bugün dünyanın birçok bölgesinde olduğu gibi ülkemizde de
en önemli çevre sorunlarından birisi haline gelmiştir.Ağır
metaller aynı zamanda toprağı da kirletirler.
BAZI AĞIR METALLER VE SAĞLIĞA
ETKILERI
HAZIRLAYANLAR
Göksel
Bartu
;
EMİR 9/C 522 …
ÇİLEK 9/C 539 …