Transcript Улс төрийн эдийн засаг ба Эрүүл мэнд

Улс төрийн эдийн засаг
ба Эрүүл мэнд
Эрүүл мэндийн сайд Др. Н.Удвал,
Агуулга
 Улс
төрийн бодлого ба Эрүүл мэнд
 Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд
бүх нийтийг хамруулах нь улс төрийн
эдийн засгийн асуудал болох нь
 Эрүүл мэндэд нөлөөлөх хүчин
зүйлсийг удирдах нь
Улс төрийн үзэл баримтлал ба Монгол
улсын эрүүл мэндийн бодлого



Социал демократ
 Ядуурал, тэгш бус байдал,
ажилгүйдлийг бууруулах
 Бүх нийтийг хамруулах
 Нөөцийг чухалчлах,
 санхүүгийн эрсдлээс хамгаалах
Либерал
 Эрх чөлөө, зайлшгүй
шаардллагатай хэрэгцээ
 Засгийн газрын оролцоог багасгах
Консерватив
 Эв санаа, нийгмийн тогтвортой
байдал, Эрсдлийг голчилно
Монголын эрүүл мэндийн
бодлого:
•
•
•
•
•
•
•
Бүх нийтийн хамралт
Тэгш бус байдлыг
бууруулах
Анхан шатны үйлчилгээ үнэ
төлбөргүй
Хүртээмж
Чанар
Үр ашиг
ЭМД-ын эв санааны нэгдэл
Source: Saint-Arnaud, S., & Bernard, P. (2003). Convergence or resilience? A hierarchial cluster
analysis of the welfare regimes in advanced countries. Current Sociology, 51(5), 499-527.
Социал демократ үзэлтэй орнуудын эрүүл
мэндийн бодлогын чиглэл
•
Финланд: Хүн амын бүлгийн эрүүл мэндийн
байдлын ялгааг бууруулах
•
Норвег: Эрүүл мэндийн тэгш бус байдлыг
багасгах, арилгах
•
Щвед: нийгмийн бодлого, хөдөлмөрийн зах
зээл, орон сууцны бодлого, боловсрол,
орчны тусламжтайгаар хүн амын эрүүл
мэндийг хамгаалах, дэмжих
Либераль үзэлтэй орнуудын эрүүл
мэндийн бодлого
•
Австрали: Эрүүл мэндийн тэгш бус
байдлыг бууруулах
•
Канад: Эрүүл мэндэд бусад салбарын
оруулах хувь нэмрийн талаар олон жил
ажиллаж байна
•
Англи: Сүүлийн арван жил хүн амын эрүүл
мэндийн тэгш бус байдлыг бууруулах
талаар ажиллаж байна.
Эрүүл мэндийн талаарх улс орнуудын
улс төрийн чиг хандлага
Монгол
Барууны
Орон байхгүй
Зүүний
АНУ
Герман
Австраль
Япон Солонгос
Канад
Англи
Тайланд
Зөвлөлт
Холбоотын
улсууд
Эрүүл мэндийн тусламжид бүх нийтийг хамруулах
нь улс төрийн эдийн засгийн асуудал болох нь
Source: WHO 2008
UHC: дэлхийн улс орнуудад
ДЭМБ-ын 192 орнуудаас:
 75
орон хууль эрх зүйгээр
UHC-г баталгаажуулсан.
Үүнээс:

58 орон UHC –ын шалгуурыг
хангасан
The political economy of universal health coverage, David Stuckler,
Andrea B Feigl, Sanjay Basu, Martin McKee, 2010,
Background paper for the global symposium
on health systems research
UHC Дэлхий нийтийн байдал, 2009
UHC хууль эрх зүйн байдал ба ба нэг
хүнд ногдох ДНБ , ДЭМБ 44 орон
Улсын төсөвт эзлэх эрүүл мэндийн зардал,
2011
UHC Хүрэхэд бага ба дундаж орлоготой
орнууд юуг анхаарах вэ?

Улс төрийн хүсэл зориг, хүчин чармайлт, эрх
зүйн баталгаа, мөн төрийн санхүүжилтийн
тогтолцоо

Төрийн санхүүжилт нь ядуу иргэдийн хувьд
ээлтэй байх ба тусламж үйлчилгээг төлбөрийн
чадвар бус хэрэгцээг үндэслэн хүргэх
бодлогыг илэрхийлнэ
The political economy of universal health coverage, David
Stuckler, Andrea B Feigl, Sanjay Basu, Martin McKee, 2010,
Background paper for the global symposium
on health systems research
Эрүүл мэндэд нөлөөлөх хүчин зүйлсийн
талаарх Аделедийн тунхаглал
Эрүл мэндийн бодлого
боловсруулах хэрэгжүүлэхэд бүх
салбарууд хамтрах нь Засгийн
газрын нэгдмэл зорилтод хүрэх гол
нөхцөл болох
Adelaide statement on health in all policies: moving towards a
shared governance for health and well-being, Adelaide 2010,
Adelaide, South Australia
ЭРҮҮЛ АМЬДРАХ ХУВЬ ХҮНИЙ ХҮЧИН ЗҮЙЛҮҮД
Зан үйлийн:
Биологийн:





Удамшлын хүчин зүйл
Өртөмтгийн байдал
Нас
Хүйс
Дархлааны тогтолцоо гм
Хувь хүний нийгэм
эдийн засгийн чадамж:
 Амьжиргааны түвшин
 Гэр бүлийн байдал
 Ажил эрхлэлт гм




Хооллох дадал
Амарч, ажиллах дадал
Хорт зуршил
Дасгал хөдөлгөөн гм
Биемахбодийн
ЭРҮҮЛ
МЭНД
Улс орны нийгэм, эдийн
засгийн хүчин зүйл:
 Эдийн засгийн хөгжил
 Нийгмийн халамж
 Эрүүл мэндийн тусламж
үйлчилгээ гм
Уламжлал, зан заншил:
 Уламжлалт хооллох соёл
 Уламжлалт амьдралын хэв
маяг гм
Сэтгэл зүйн:
 Хувь хүний зан төрх
 Ачаалал, стресс даах
чадвар гм
Ахуйн орчны:




Орон сууцны нөхцөл
Цэвэр усны хангамж
Ариун цэврийн нөхцөл
Тав тух
Ажлын орчны:
 Ажлын байрны нөхцөл
 Ажлын ачаалал
 Дэмжлэг
Байгал, цаг уур, экологийн:
 Эрс тэс уур амьсгал
 Гамшигт үзэгдлийн давтамж
 Дэлхийн дулаарал
 Орчны бохирдол гм
ЭРҮҮЛ АМЬДРАХ ГАДААД ХҮЧИН ЗҮЙЛҮҮД
ХУВЬ ХҮНИЙ
СОНГОЛТ

Эрүүл хооллох
Давстай цай уух уу, өөхтэй мах
идэх үү,




Суудлын даруулгаа хийх үү хурд
хэтрүүлэх үү

Эрүүл мэндийн эрсдлийг бууруулах
хууль эрх зүйн орчин бүрдсэн эсэх

Эрүүл сонголт хийхэд дэмжлэг
болохуйц мэдээллээр хангаж буй
эсэх

Эрүүл аюулгүй хүнсээр хангаж
чадсан эсэх

Дасгал хөдөлгөөн хийх орчин
нөхцөл бүрдүүлсэн эсэх

Орчны бохирдлыг бууруулж байгаа
эсэх

Өвчин эмгэгээс урьдчилан
сэргийлэх нийгмийн эрүүл мэндийн
цогц арга хэмжээ авч байгаа эсэх

Эрт илрүүлэх үзлэг шинжилгээнд
хамрагдах боломжтой эсэх
Хорт зуршлаас зайлсхийх


Ажилдаа алхаж очих уу машинд
суух уу,
Эрсдлээс зайлсхийх


Дасгал хөдөлгөөн хийх,
идэвхтэй амрах
САЛБАР ХООРОНДЫН ҮЙЛ
АЖИЛЛАГАА
Тамхи татах уу
Эрүүл мэндээ хянах

Урьдчилан сэргийлэх үзлэгт
хамрагдах уу, шинж тэмдэг
илэртэл хүлээх үү
Эрүүл мэндэд
сөргөөр нөлөөлж буй улс төр, нийгмийн зарим
хүчин зүйлсүүд



Хүүхдийн мөнгө, шинэ гэр бүлийн мөнгө, эхийн алдарт
одонгийн хүүхдийн тоо бууруулах гэх мэт улс төрийн
шийдвэрүүдийг эрүүл мэндийн үйлчилгээний ачаалал,
зардлын өсөлтийг үл харгалзан гаргаснаас нь төрөлт
огцом нэмэгдэж, улмаар эх хүүхдийн тусламж
үйлчилгээний хүртээмж, чанарт сөргөөр нөлөөлж байна.
Хэвлэл мэдээллээр өвчний хүндрэл, нас баралтыг
нотлогдоогүй байхад нь эмч эмнэлгийн ажилтны алдаа
дутагдалтай холбон хэт хөөрөгдөн сөрөг сурталчилгаа
явуулснаас ховор өндөр мэрэгжлээр мэргэжил эзэмшиж,
ажиллах мэргэжилтний тоо буурах, эмнэлэгт итгэх итгэл
буурч гомдол чигрэгдэл нэмэгдэхэд нөлөөлж байна.
Зөвхөн 2012 оны 12 сарын 29- 1 сарын 3-ны дотор 1500
хүн хальтирч гэмтлийн тусламж үйлчилгээ авсан байна.
Хүн амын эрүүл мэндийг сайжруулахад эерэг
нөлөөлж буй улс төр эдийн засгийн зарим арга
хэмжээ:


Харшлын эсрэг хамтдаа
Архи тамхины хэрэглээг бууруулах олон
салбарын хамтын хүчин чармайлт




Тамхины хяналтын тухай хууль
Архины хэрэглээг хязгаарлах МУ-ын Ерөнхийлөгчийн
санаачлага
Архины шошго дээр согтууруулах ундааны хор
хөнөөлийг таниулсан зураг, сэрэмжлүүлгийг
байршуулах
Хавдрын эсрэг хамтдаа 2012 аян
ДҮГНЭЛТ





ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ЗАРДЛЫН ДОТООДЫН НИЙТ
БҮТЭЭГДЭХҮҮНД ЭЗЛЭХ БОЛОН УЛСЫН ТӨСӨВТ ЭЗЛЭХ
ХУВИЙГ НЭМЭГДҮҮЛЭХ, ЯЛАНГУЯА АНХАН ШАТНЫ
ТУСЛАМЖИНД ЗАРЦУУЛАХ НЭГ ХҮНД НОГДОХ
ЗАРДЛЫГ НЭМЭГДҮҮЛЭХ
АЛИВАА УЛС ТӨРИЙН БОДЛОГЫН УЛС ТӨРИЙН ЭДИЙН
ЗАСГИЙН ТООЦОО СУДАЛГААТАЙ ГАРГАЖ БАЙХ
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН БОДЛОГЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭД БУСАД
САЛБАРЫН ОРОЛЦООГ НЭМЭГДҮҮЛЭХ
САЙН САНААЧЛАГУУДЫГ ДЭМЖИХ
ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА, ЗОХИЦУУЛАЛТЫГ ДЭМЖИХ