Transcript راههای جستجو در بانکهای اطلاعاتی

‫محورهای بحث‬
‫‪ ‬روایی و پایایی ابزار‬
‫‪ ‬اخالق در پژوهش‬
‫‪ ‬رفرنس نویسی‬
‫‪ ‬جستجو در پایگاه های اینترنتی‬
‫تحقیق دیدن آن چیزی است که هر کسی دیده است‬
‫و‬
‫فکر کردن به آن چیزیست که هیچکس به آن فکر نکرده‬
‫است‬
‫اعتبار و اعتماد داده ها‬
‫هرگونه ابزار گردآوری داده ها باید‬
‫دارای دومشخصه اصلی باشد‪:‬‬
‫اعتبار علمی (روائی)‬‫‪-‬اعتمادعلمی (پایائی(‬
‫‪4‬‬
‫‪ ‬معرف انست كه ايا ابزار گرداوري داده ها به درستي متغير مورد پژوهش را اندازه‬
‫گيري مي كند يا خير‬
‫معرف انست كه ميزان دقت ابزار در شرايط يكسان چقدر است‪ .‬به عبارت ديگر‪ ،‬در‬
‫اندازه گيري هاي مكرر در شرايط يكسان نتيجه حاصل يكسان ميگردد يا خير‬
‫‪ ‬انتشار اعتبار و پاياي ي ابزارها در مقاالت بسيار مهم است‬
Both
valid & reliable
Reliable,
but invalid
Subject 1
60 ml.kg-1.min-1
60 ml.kg-1.min-1
60 ml.kg-1.min-1
Subject 2
55 ml.kg-1.min-1
55 ml.kg-1.min-1
55 ml.kg-1.min-1
Subject 3
70 ml.kg-1.min-1
70 ml.kg-1.min-1
70 ml.kg-1.min-1
‫‪.1‬روش ازمون مجدد‬
‫‪-2‬روش ازمون معادل یا موازی‬
‫‪-3‬روش دونیم کردن‬
‫‪-4‬روش همبستگی بین سنجش گران یا مشاهده گران‬
‫‪9‬‬
‫‪Test –rest Method‬‬
‫‪Equiralant –test‬‬
‫‪Split –half method‬‬
‫‪Interrater method‬‬
.
‫اخالق در پژوهش‬
‫‪11‬‬
‫‪ ‬هر علمي باید تابع ارزشهاي اخالقي باشد‪.‬‬
‫‪ ‬هیچ علمي و هیچ فعالیت عالمي از این قاعده مستثني‬
‫نیست‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫تاریخچه برخي از مسائل اخالقي در تحقیقات قرن حاضر‪:‬‬
‫‪ ‬مسائل اردوگاههاي آلمانها در سال ‪( 1945 – 1943‬واكسن تیفوس و مرگ‬
‫‪ 1000‬نفر)‬
‫‪ ‬تزریق خون آلوده در مؤسسه روبرت كخ به ‪ 40‬نفر‬
‫‪ ‬انتقال پشههاي آنوفل از مردابها به اردوگاهها براي آزمایش بیماري ماالریا‬
‫‪ ‬وارد كردن سنگ و شیشه به زخمها و جراحات ایجاد شده براي بررسي اثر‬
‫سولفامید‬
‫‪ ‬مرگ بسیاري از دوقلوها براي بررسي اثرات ژنتیك‬
‫‪ ‬تالش آمریكاییها براي كشف واكسن شیگال و استفاده از آن در افراد عقب افتاده‬
‫‪ ‬مرگ ‪ 700‬نفر از ژاپنیها براي تالش پژوهشگران ژاپني در مورد بیماري‬
‫طاعون‬
‫‪13‬‬
‫سه اصل عمده اخالقی در تحقیق‬
‫ سودمندی‬‫ احترام به شان افراد‬‫ عدالت‬‫‪14‬‬
‫سودمندی‬
‫ عملکرد خوب (نسبت فایده به خطر)‪:‬باید فواید‬‫مشارکت را در برابر هزینه های آن برای افراد سنجیده و خطرات آن برای‬
‫افراد در برابر فواید بالقوه آن برای جامعه بررسی شود‪.‬‬
‫ حفاظت از صدمه فیزیکی و روانی‪:‬شرکت کنندگان در‬‫معرض تجربیاتی که نتایج انها منجر به ضربه دائمی یا جدی میشود قرار‬
‫نگیرند همچنین به عواقب روانشناختی شرکت در مطالعه دقت شود‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫احترام به شان افراد‬
‫حق خود‪-‬تصمیم گیری‪:‬مشارکت داوطلبانه در مطالعه(محرکهای‬
‫مالی برای تشویق افراد یک گروه پایین اقتصادی نوعی اجبار برای‬
‫شرکت در مطالعه محسوب میشود)‬
‫افشاگری کامل‪:‬محقق به طور کامل برای افراد شرکت کننده حقوق‬
‫آنها و ماهیت مطالعه را شرح می دهد‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫ادامه‬
‫زمانی که افشاگری کامل باعث ایجاد نتایج خطادار شود محقق از‬
‫روشهای جمع آوری اطالعات به صورت پنهانی (بدون آگاهی یا‬
‫توافق افراد شرکت کننده) یا اغفال(مخفی کردن اطالعات از افراد یا‬
‫ارائه اطالعات غلط) استفاده می کند‪.‬‬
‫پنهان کاری و اغفال از دیدگاه اخالقی با حقوق شرکت کنندگان در‬
‫جهت تصمیم گیری آگاهانه در تضاد هستند ولی در جهت ارتقای‬
‫اعتبار یافته ها انجام میشوند (به ویژه اگر تحقیق جنبه های خاص‬
‫رفتار مثل سوء استفاده از مواد و‪ ...‬را بررسی کند)‬
‫‪17‬‬
‫عدالت‬
‫عدالت شامل درمان عادالنه و حفظ حریم خصوصی افراد است‪.‬‬
‫درمان عادالنه شامل‪:‬‬
‫ انتخاب عادالنه افراد شرکت کننده‬‫ درمان بدون تبعیض و پیشداوری برای افرادی که بخواهند از‬‫مطالعه خارج شوند‬
‫ اقدام به توافقات انجام شده بین محقق و شرکت کننده‬‫‪ -‬دسترسی افراد به پرسنل تحقیق برای روشن شدن مطالعه‬
‫‪18‬‬
‫ادامه‬
‫ دسترسی آسان به کمکهای تخصصی مناسب چنانچه صدمه‬‫فیزیکی یا روانشناختی به آنها وارد شد‬
‫ جلسه پرسش و پاسخ قبل از شروع مطالعه‬‫ حساسیت و احترام به عقاید و عادات وفرهنگ ها‬‫‪-‬درمان واقعی صحیح و قانونی در تمام طول مطالعه‬
‫‪19‬‬
‫حریم خصوصی افراد‬
‫حق محرمانه ماندن اطالعات‪ :‬به وسیله گم نامی (محقق مشخصات‬
‫شرکت کننده را نمی داند) یا از طریق پروسیجرهای رازداری‬
‫(شماره های هویتی)‬
‫روشهای رضایت آگاهانه برای افراد شرکت کننده اطالعات مورد نیاز‬
‫برای تصمیم گیریم معقوالنه فراهم میکند و شامل امضای فرم‬
‫رضایت نامه است‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫اهم مسائلي كه باید كه در هر تحقیق مدنظر قرار گیرد ‪:‬‬
‫‪ ‬در مرحله انتخاب موضوع تحقیق و بیان مسئله‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫پذیرش موضوع پژوهش توسط جمعیت مورد مطالعه‬
‫در نظر گرفتن باورها‪ ،‬رفتار و سنتهاي جامعه‬
‫عدم استفاده از بیان موهن و زننده‬
‫ارائه درست دادههاي دیگران‬
‫‪ ‬در مرحله بازنگري مدارك موجود‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪21‬‬
‫رعایت صداقت و امانت علمي‬
‫رعایت بي طرفي و پرهیز از گرایشهاي خاص توسط محققان و ذكر‬
‫اطالعاتي كه ممكن است لزوما ً با نظر پژوهنده موافق نباشد‪.‬‬
‫ذكر نام سایر پژوهشگراني كه در همان زمینه تحقیقاتي انجام دادهاند‬
‫عدم استفاده از منابع مشكوك و فاقد اعتبار الزم‬
‫اهم مسائلي كه باید كه در هر تحقیق مدنظر قرار گیرد ‪:‬‬
‫در مرحله برنامهریزي و اجراي تحقیق‬
‫استفاده از جدیدترین روشهاي تحقیق جهت اخذ نتیجه‬
‫عدم استفاده انحصاري از روشهایي كه با خواستههاي پژوهشگر همسو شود‪.‬‬
‫در زمینه نیروي انساني و مدیریت‬
‫توجه به رفاه اعضاي گروه تحقیقاتي و اجتناب از ایجاد ناراحتي براي آنان‪.‬‬
‫مراقبت به منظور جلوگیري از سوء استفاده اعضاي گروه تحقیقاتي از افراد یا‬
‫اجتماع مورد بررسي‬
‫دقت در حسن استفاده از بودجه‬
‫‪22‬‬
‫‪‬در مرحله تجزیه و تحلیل‪ ،‬گزارش و انتشار نتایج‬
‫‪ ‬رعایت صداقت هنگام تجزیه و تحلیل نتایج و عدم تحریف‬
‫دستاوردها در جهتي كه با خواستههاي پژوهشگر همسو شود‪.‬‬
‫‪ ‬محرمانه نگهداشتن اطالعات و نام افراد مورد بررسي‬
‫‪ ‬انتشار نتایج به زبان ساده به گونهاي كه نتایج حاصله قابل استفاده‬
‫كلیه دست اندركاران زیربط باشد‪.‬‬
‫‪ ‬رعایت حركت افراد یا اجتماع هنگام بحث و تفسیر نتایج‬
‫‪ ‬در اختیار گذاردن نتایج به مسئوالن در سطوح مختلف‬
‫‪23‬‬
‫اقدامات ضروري در آینده در زمینه اخالق پزشكي‬
‫‪ ‬طراحي ‪ medical research ethics committees‬در زمینه‬
‫اجراي موازین اخالق پزشكي‬
‫‪ ‬فعال كردن كمیتههاي اخالق در پژوهش در سطوح مختلف در واحدهاي‬
‫پزشكي‬
‫‪ ‬تعیین وظایف مشخص براي كمیتههاي بررسي كننده اخالق در پژوهش‬
‫(بررسي نقاط حساس در زمینه گرفتن رضایتنامه معتبر‪ ،‬دارونما‪ ،‬عدم‬
‫آسیب جسمي و روحي)‬
‫‪24‬‬
‫‪ ‬تنظيم منابع و ماخذ (رفرنس نويسي)‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫•‬
‫‪26‬‬
‫استناد کردن‪ ،‬عمل ارجاع به کار نویسندگان دیگر‪،‬در قسمتی از متن خود است‪.‬‬
‫استناد به کارها هم نشان دهنده مطالعه انجام شده در ان زمینه و هم حمایتی برای مفاد و‬
‫نتایج کار است‪.‬‬
‫هر استنادی مستلزم یک رفرنس در پایان کار می باشد‪ .‬علل دیگر استناد و رفرنس دادن‬
‫صحیح عبارتند از ‪:‬‬
‫اعتبار دادن به مفاهیم و ایده های نویسندگان دیگر‬
‫ایجاد مدرکی مبنی بر وسیع و عمیق بودن کار خود برای خواننده‬
‫‪‬‬
‫زمان‪ :‬هنگام يافتن هر منبع مرتبط با موضوع تحقيق‪ ،‬اطالعات كامل ان را يادداشت کنید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تعداد‪ :‬منابع را به مواردي محدود كنيد كه ارتباط مستقيم با كار شما دارند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اهميت‪ :‬بخش منابع را دست كم نگيريد (دستيابي خوانندگان‪ ،‬دستيابي مجدد نويسنده‪ ،‬ارزيابي سردبير)‬
‫‪‬‬
‫سبك نگارش منابع را مشخص کنید‪.‬‬
‫استناد نكردن به منابع استفاده نشده‪ ،‬مشاهدات چاپ نشده‪ ،‬ارتباط هاي شخصي‬
‫مي توان به مقاالت زيرچاپ استناد كرد (ب ا ذكر عبارت زيرچاپ به جاي شماره صفحه و جلد)‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪27‬‬
‫‪ ‬ونكوور‬
‫‪ ‬هاروارد‬
‫‪28‬‬
‫‪ )1‬رفرنس دهی در خارج از متن ( قسمت منبع)‪( .‬ونكوور)‬
‫‪ )2‬رفرنس نویسی در داخل متن‪( .‬هاروارد)‬
‫‪29‬‬
‫‪.1‬‬
‫برون متنی (شمارشی)‪ :‬سند مورد ارجاع در جای ی خارج از متن (پایین صفحه‪ ،‬پایان فصل‬
‫یا انتهای متن) درج می شود‪ .‬مانند شیوه ونکوور‬
‫‪.2‬‬
‫درون متنی (نام‪ -‬سال)‪ :‬مشخصات کوتاهی از رفرنس در داخل پرانتز در متن ارائه می شود‬
‫که اغلب شامل نام نویسنده و تاریخ و مواردی شماره صفحه است‪ .‬مانند شیوه هاروارد‬
‫‪30‬‬
‫‪‬‬
‫در این مرحله مشخصات کامل اورده می شود‪.‬‬
‫در این مرحله برای مرتب کردن منابع نباید از شماره گذاری استفاده کرد‪ .‬بلکه باید به تبعیت‬
‫از شیوه رایج جهانی از ترتیب حروف الفبا استفاده نمود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫الف‪ -‬رفرنس دهی ک تاب تالیف ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نام خانوادگی‪ ،‬نام ‪ ( .‬سال) ‪ .‬نام ک تاب‪ .‬محل نشر ‪ :‬انتشارات ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -‬اگر یک نفر مولف داشته باشد‬
‫دالور‪ ،‬علی ‪ . )1378 ( .‬روش های تحقیق‪ .‬تهران ‪ :‬انتشارات اگاه ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -‬اگر دو نفر مولف داشته باشد‬
‫دالور ‪ ،‬علی ؛ شعبانی ‪ ،‬حسن ‪ . )1346( .‬اسم ک تاب ‪ .‬محل نشر‪ :‬انتشارات ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -‬اگر سه نفر مولف داشته باشد‬
‫دالور ‪ ،‬علی ؛ شعبانی ‪ ،‬حسن ؛ ملکی‪ ،‬حسن ‪ . )1384( .‬اسم ک تاب ‪ .‬محل نشر ‪ :‬انتشارات ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -‬اگر بیش از سه نفر مولف داشته باشد‬
‫‪31‬‬
‫دالور ‪ ،‬علی و دیگران ‪ )1386 ( .‬اسم ک تاب ‪ .‬محل نشر ‪ :‬انتشارات ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تایلر‪ ،‬رالف ‪ . )2006( .‬اصول برنامه ریزی ‪ ( .‬ترجمه حسین اسدیان) ‪ .‬تهران ‪ :‬انتشارات اگاه‪.‬‬
‫در صورتی كه مولف ان بیشتر از یك نفر باشد تفاوت چندانی با رفرنس دهی ك تاب تالیف ندارد فقط‬
‫مترجم را می اوریم ‪.‬‬
‫ج‪ -‬رفرنس دهی از فصل نامه‬
‫دالور ‪ ،‬علی ‪ ، )1387( .‬اسم مقاله ‪ .‬فصل نامه رشد ‪ ،‬شماره ‪. 7‬‬
‫د‪ -‬رفرنس دهی از مقاله اینترنتی‬
‫دالور ‪ ،‬علی ‪ ، )1387 ( .‬اسم مقاله ‪ .‬ادرس اینترنتی‬
‫‪32‬‬
33
‫الف‪ -‬اگر نوشته ای كه از ك تاب یا جای ی گرفته شود و نقل قول مستقیم باشدالزم است رفرنس دهی ان به این‬
‫صورت باشد‪.‬‬
‫نقل قول مستقیم ( مناف زاده ‪ ، 1386 ،‬صفحه ‪. ) 103‬‬
‫ب‪ -‬اگر نقل قول غیر مستقیم باشد‬
‫نقل قول غیر مسقیم ( مناف زاده ‪. )1386 ،‬‬
‫ج‪ -‬رفرنس دهی ك تابی كه تالیف باشد به شیوه زیر است‪:‬‬
‫ اگر مولف ان فقط یك نفر باشد ( دالور ‪ ، 1387 ،‬صفحه ‪. ) 102‬‬‫ اگر دو نفر مولف داشته باشد ( دالور ‪ ،‬اسدیان ‪ ، 1387 ،‬صفحه ‪. ) 104‬‬‫ اگر سه نفر مولف داشته باشد( دالور ‪ ،‬شریعتی ‪ ،‬محمدیان ‪ ، 1387 ،‬صفحه ‪. )90‬‬‫ اگر بیش تر از سه نفر مولف داشته باشد( دالور و همکاران ‪ ، 1386 ،‬صفحه ‪. )101‬‬‫‪34‬‬
‫‪‬‬
‫نك ته ‪ :‬اگر از یك نویسنده ك تابهای ی داشته باشیم كه در یك سال تالیف شده باشند از‬
‫حروف انگلیسی ‪ a‬و ‪ b‬و ‪ C‬و ‪ ...‬استفاده می شود‪ .‬مثال ‪ً:‬‬
‫(دالور ‪ ، a ، 1386 ،‬ص ‪. )50‬‬
‫(دالور ‪ ، b ، 1386 ،‬ص ‪. )90‬‬
‫(دالور ‪ ، c ، 1386 ،‬ص ‪. )21‬‬
‫نك ته ‪ :‬اگر مطلبی را از ك تابی كه در ان نویسنده ‪ ،‬ان مطلب را از كس دیگری در ك تاب‬
‫خود نقل قول كرده است‪ ،‬بیاوریم رفرنس دهی ان به شیوه ی زیر است‪:‬‬
‫( دالور به نقل از تایلر ‪ ، 1384 ،‬ص ‪. ) 40‬‬
‫‪35‬‬
‫ج‪ -‬رفرنس نویسی ك تاب ترجمه در داخل متن به شیوه زیر می باشد‪:‬‬
‫‪‬‬
‫( جرج ‪ ،‬سال میالدی (‪ ، )1935‬صفحه ‪. )100‬‬
‫در داخل متن از مترجم نامی اورده نمی شود ‪ .‬بلكه تنها از نام مولف استفاده می شود ‪.‬‬
‫ً‬
‫همچنین در اوردن سال تالیف هم دقت شود كه حتما سال میالدی كه در ان مولف ان ك تاب‬
‫را تالیف كرده‪ ،‬نوشته شود و از نوشتن سال ترجمه خودداری شود‪.‬‬
‫‪36‬‬
‫‪ -‬اگر مولف مقاله ما یك نفر باشد‬
‫( دالور ‪ ، 1387 ،‬صفحه ‪. ) 16‬‬
‫‪ -‬اگر مولف مقاله دو نفر باشد‬
‫( دالور‪،‬رضای ی‪،1387،‬صفحه ‪. ) 16‬‬
‫‪-‬اگرمولف مقاله سه نفرباشد‬
‫(دالور‪،‬رضای ی‪،‬حسینی‪،1385،‬صفحه ‪. )100‬‬
‫‪-‬اگر مولف مقاله بیشتر از سه نفر باشد‬
‫( تایلر و همکاران ‪ ،2007 ،‬صفحه ) ‪.‬‬
‫در حالت كلی شیوه رفرنس دهی مقاله با ك تاب تالیف فرق چندانی ندارد‪.‬‬
‫‪37‬‬
‫ه‪ -‬رفرنس دهی از پایان نامه یا تحقیق‬
‫اگر نویسنده یا مولف یك نفر باشد ( دالور ‪ ، 1347 ،‬صفحه ‪) 60‬‬
‫اگر نویسنده یا مولف دو نفر باشد ( دالور ‪ ،‬حسینی ‪ ،‬صفحه ‪) 41‬‬
‫اگر نویسنده یا مولف سه نفر باشد ( دالور ‪ ،‬اسدیان ‪ ،‬حسینی ‪ ،‬صفحه ‪) 20‬‬
‫و ‪ -‬رفرنس دهی از ویرایش‬
‫محسنی ‪ ،‬منوچهر ‪ . ) 1353 ( .‬جامعه شناسی عمومی ‪ .‬ویرایش ‪ ( . 2‬تهران ‪ :‬طهوری ) ‪ .‬ص‪.15‬‬
‫‪38‬‬
‫نرم افزار ‪Endnote‬‬
‫• نرم افزار ‪ EndNote‬یکی از بهترین و جامع ترین نرم افزارهای مدیریت‬
‫اطالعات و استناد ها در پژوهش است‪ .‬با رشد روز افزون اصالعات علمی‪ ،‬مدیریت‬
‫این اطالعات نیز برا ی پژوهشگران حوزه های مختلف یک دغدغه است‪ .‬ابزارهای ی‬
‫چون ‪ EndNote‬کمک چشمگیری در زمینه مدیریت استناد ها و نوشتن‬
‫مقاالت علمی و نشر مقاله بر اساس استانداردهای مختلف ناشرین بین المللی‬
‫کمک می کند‪.‬‬
‫اشنای ی با ابزار و شیوه های جستجو در‬
‫بانک های اطالعاتی‬
‫اطالعات انرژی الزم‬
‫برای تصمیم گیری‬
‫است!‬
‫انرژی‬
‫محو یا نابود نمی شود‬
‫بلکه از صورتی‬
‫به صورت دیگر‬
‫تبدیل می شود‬
‫چرا جستجو در اینترنت و وب اینقدر مهم است‬
‫‪ ‬جستجو در اینترنت و وب یعنی یافتن سوزن در انبار کاه به حجم بیش‬
‫از ‪ 9058044651‬صفحه ( وب مرئی )‬
‫وب مرئی‬
‫‪ 9058044651‬صفحه‬
‫وب نامرئی‬
‫‪ ‬حجم باالیی از اطالعات استراتژیک سازمان ها با روش های معمول‬
‫جستجو و باز یافت اطالعات در دسترس نیست ( وب نامرئی )‬
‫رشد اینترنت و وب‬
‫ک‬
‫رش د نم ای ی اینترن ت و وب آ رورت ام وزش و ک ار در زمین ه م ارت ه ای جس تجو و‬
‫باز یافت اطالعات را توجیه می کند‪.‬‬
‫انواع پايگاه اطالعاتي‬
‫« پايگاههاي منبع»‬
‫جان كانوي (‪ )1989‬پايگاههاي اطالعاتي را به دو دسته «پايگاههاي مرجع» و‬
‫تقسيم ميكند كه هر كدام شامل پايگاههاي اطالعاتي با مشخصات و ويژگيهاي خاص خود هستند ‪.‬‬
‫‪ ‬پايگاههای اطالعاتي مرجع ‪ :Reference database‬پايگاههاي ي هستند با‬
‫اطالعات محدود كه استفاده كننده با دريافت اين اطالعات به منابع ديگري براي دريافت‬
‫اطالعات كامل مراجعه ميكند و در واقع مثل منابع ردیف دوم عمل می کند‪ ..‬انواع پايگاههاي‬
‫اطالعاتي مرجع عبارتند از‪ :‬پايگاه اطالعاتي ك تابشناختي‪ ،‬پايگاه اطالعاتي ارجاعي‪.‬‬
‫انواع پايگاه اطالعاتي‬
‫‪ ‬پايگاههای اطالعاتي منبع ‪ : Source database‬پايگاههاي ي هستند كه‬
‫اطالعات كامل منبع معرفي شده را ارائه ميدهند و استفاده كننده با مراجعه به اين پايگاهها به‬
‫طور مستقيم به اطالعات مورد نظر خود دست مييابد‪.‬‬
‫بانک اطالعاتي ‪Scopuse‬‬
‫‪ ‬بانک اطالعاتي ‪ Scopuse‬بزرگ ترين بانک استنادي و چکيده نويسي جهان است که‬
‫توسط ‪ Elsevier‬ناشر هلندي ‪science direct‬راه اندازي شده در واقع یکی از‬
‫رقيبان پايگاه استنادي موسسه اطالعات علمی (ای اس ای) امريکا مي باشد‪ .‬اين پايگاه ابزار‬
‫خوبي براي پژوهشگران در حوزه هاي مختلف است که نه تنها اطالعات مقاالت و چکيده انها‬
‫بلکه ميزان استنادات انها را نيز بيان مي کند‪ .‬به عبارت ديگر عالوه بر جستجو و دسترسي به‬
‫مقاالت معتبر مي توان فعال ترين نويسنده‪ ،‬سازمان‪ ،‬مراکز تحقيقاتي و مجالت را در حوزه‬
‫موضوعي خاص تعيين و رتبه بندي کرد‪.‬‬
‫جهت ورود به پایگاه اطالعتی ‪ scopus‬ابتدا وارد سایت ک تابخانه مرکزی به ادرس‬
‫‪ http://lib.mui.ac.ir/‬شده و این پایگاه را انتخاب می کنیم‪.‬‬
Scopuse ‫ بانک اطالعاتي‬
‫ در این پایگاه امکان می توان بر اساس چ ار قسمت جستجو را انجام داد‬
Document Search-1
Author Search -2 
Affiliation Search-3
Advance Search-4 
Document
Search
Author
Search
Affiliation
Search
Advance
Search
‫‪Document Search‬‬
‫در این بخش می توان از عملگرهای بولی و جستجوی عبارتی استفاده کرد‪ ،‬در قسمت ‪ Limit to‬می توان جستجو‬
‫را از نظر نوع مدرک‪ ،‬محدوده زمانی و حیطه موضوعی محدودکرد‬
‫‪Author Search‬‬
‫در این بخش می توان از نام خانوادگی‪ ،‬نام و حتی سازمانی که نویسنده به ان وابستگی علمی(‪ )Affiliation‬دارد استفاده کرد‪ .‬از قسمت‬
‫‪ Limit to‬نیز می توان جهت محدود کردن حیطه موضوعی که نویسنده در ان فعالیت می کند بهره برد‪.‬‬
‫در این قسمت ‪ search history‬می تواند تا ‪ 50‬جستجوی قبلی را ذخیره کرده و به ما نمایش دهد‪.‬‬
‫‪Affiliation Search‬‬
‫از این بخش می توان نام دانشگاهها و موسسات علمی که نویسندگان وابستگی به انها دارند و میزان مقاالت علمی انها را جستجو کرد ‪.‬‬
‫با انتخاب دانشگاه اصفهان در ادرس بار این بخش نتایج جستجو را می توان مشاهده کرد‪ .‬درقسمت ‪ Refine Result‬می توان‬
‫جستجو را به کمک ‪ Limit to‬محدود کرد و یا با استفاده از ‪ Exclude‬از فرمت ((بجز)) دامنه جستجو را محدود کرد‪ .‬اطالعاتی در‬
‫مورد تعداد مدارک هر سازمان‪ ،‬شهر و کشور ان را در این قسمت می توان بدست اورد‪.‬‬
‫با کلیک بر روی سازمان مورد نظر می توان به مقاالت منتشر شده از ان سازمان ‪ ،‬نویسندگان‪ ،‬سال انتشار و میزان استنادات به هر مقاله را‬
‫مشاهده کرد‪ .‬در قسمت ‪ Search within result‬می توان در بین نتایج هم جستجوی جدیدی انجام داد‪.‬‬
‫‪Advance Search‬‬
‫می توان با کمک کدهای مشخص جستجو را انجام داد ‪ .‬در این قسمت از نام سازمان برای نمونه استفاده شده است‪ .‬به کمک ایکون ‪Add‬‬
‫‪ Author name or Affiliation‬نیز می توان ایکون ‪ Author search‬را از همین قسمت باز کرد‪.‬‬
‫پايگاههای اطالعاتي منبع ‪Source database‬‬
‫‪ ‬پايگاه اطالعاتي تمام متن ‪.Full-text databases‬‬
‫اين پايگاه شامل متن كامل منابع ‪ -‬نه فقط مشخصات ظاهري انها است‪ .‬متن كامل مقاالت روزنامهها و نشريات‪،‬‬
‫قوانين‪ ،‬گزارشهاي فني شركتها‪ ،‬پيامهاي گروههاي مباحثه در اينترنت‪ ،‬و مكاتبات سازمانها نمونههاي ي از‬
‫اينگونه پايگاهها هستند‪.‬مثل ‪MD Consult‬‬
‫بانک اطالعاتی ‪MD Consult‬‬
‫بانک اطالعاتی ‪ :MD Consult‬برترین منابع پزشکی جهان را در یک سرویس مجتمع‬
‫اینترنتی جمع نموده است ‪.‬‬
‫‪ MDCONSULT‬باالترین رتبه را در زمینه تسهالت صرفه جوی ی در زمان ‪،‬ارائه اطالعات‬
‫دقیق و بهبود روشهای مراقبتی بیماران ‪ ،‬دریافت نموده است‪.‬‬
‫ناشر ان پایگاه اطالعاتی ‪ Elsevier‬است و مجالتی را در ان گرداوری کرده که در‬
‫‪ science direct‬موجود نمی باشد‪.‬‬
‫جهت ورود به پایگاه اطالعتی ‪ MD Consult‬ابتدا وارد سایت ک تابخانه مرکزی به ادرس‬
‫‪ http://lib.mui.ac.ir/‬شده و این پایگاه را انتخاب می کنیم‪.‬‬
‫در این پایگاه امکانات جستجو ک تاب مجله تصویر اموزش بیماران اخبار جدید علمی و راهنما جهت یاری رساندن به پزشکان‬
‫وجود دارد‪ .‬در صفحه نخست ورود هم می توان با استفاده از بخش ‪ search‬به جستجو پرداخت ویا اینکه در هر‬
‫بخش به صورت مجزا وارد شد ‪.‬‬
‫‪BOOK‬‬
‫‪ ‬با وجود متن كامل بيش از ‪ 125‬ك تاب مرجع پزشكي‪ ،‬كاربران قادر خواهند بود تا ب ه ط ور همزم ان در ك ل‬
‫مجموعه جهت رسيدن به اطالعات مورد نياز خود به جستجو بپردازند‪ .‬براي جستجو در قسمت ك تاب ها در صفحه‬
‫اصلي عبارت ‪ Books‬را كليك ك رده فهرست الفب اي ي ك تاب ه ا ب ا مشخصات كامل ك تابشناسي ظاهر مي گردد‪.‬‬
‫‪ ‬در فهرست الفباي ي‪ ،‬جستجو را ادامه و ك تاب مورد نظر را پيدا و انتخاب م ي كن يم‪ .‬ب ا كلي ك ك ردن ب ر روي عنوان‬
‫ك تاب مشخصات كامل ك تاب ظاهر مي گردد‪.‬‬
‫‪ ‬پس از ورود به هر بخش در قسمت فوقانی قسمتی جهت جستجو مانند صفحه اصلی با پیش فرض همان بخش‬
‫وجود دارد و در این بانک می توان ک تابها را به دو صورت الفبای ی و موضوعی جستجو کرد ‪.‬‬
‫‪ ‬پس از کلیک بر روی عنوان ک تاب مورد نظر می توان یک توضیح مختصر نمایه و محتویات ک تاب و تصویر روی جلد ان را‬
‫مشاهده کرد‪ .‬با کلیک برروی هر قسمت در محتویات ک تاب وارد همان بخش از ک تاب می شویم‪.‬‬
‫‪ ‬در بخش موضوعی می توان موضوع مورد نظر را انتخاب کرد‪.‬‬
‫للالا‬
‫پس از انتخاب ‪ cardiology‬می توان عنوان مورد نظر را انتخاب و بر روی ان کلیک کرد‪.‬‬
‫‪ ‬با کلیک بر روی ان اطالعات مشابه قسمت قبل را می توان بدست اورد‪.‬‬
‫لی‬
‫با ک‬
‫در قسمت فوقانی عنوان ‪ Cancer‬را تایپ کرده و می توان عناوین ک تب در این زمینه را مشاهده کرد‪ .‬در این بخش بوسیله‬
‫‪ Refine your search‬می توان دامنه جستجو را در حیطه موضوعهای بیان شده محدود کرد‪.‬‬
‫‪JOURNAL‬‬
‫‪ ‬نه تنها چكيده ها‪ ،‬بلكه تمام متن مقاالت از طريق موتور جستجوي قدرتمند ‪ Medline‬كه شامل محت وي‬
‫كامل مقاالت بيش از ‪ 80‬مجله پزشكي و مجالت ‪ Clinics of North America‬م ي باش د‪،‬‬
‫ارائ ه م ي گردد ‪ .‬اين موتور جستجو همچنين چكيده ه اي اس ناد پزش كي را از طري ق ‪Cochrane‬‬
‫‪ Database of Systematic Reviews‬در اختيار كاربران قرار مي دهد‪ .‬براي استفاده از‬
‫مجالت در صفحه اصلي عبارت ‪ Journals‬را كليك مي كنيم ‪ .‬صفحه زير ظاهر مي شود ‪.‬‬
‫‪ ‬در قسمت فوقانی بخشی جهت جستجوی مستقیم مجالت وجود داردکه شامل سال نشر جلد عنوان‬
‫مجله نوع مقاله نویسنده و ‪ ...‬می شود همچنین در قسمت پایین می توان مجالت را بر اساس یک‬
‫لیست الفبای ی انتخاب کرد‪ .‬در قسمت ‪ What’s New in Journals‬می توابه به اخرین‬
‫اطالعات مربوط به جدیدترین مقاالت منتشر شده از لیست مجالت این بانک دسترسی پیدا کرد‬
‫‪ ‬جستجو بر اساس لیست الفبای ی می باشد‪ .‬در بخش ‪ In This Week’s Journal‬می توان به جکیده و‬
‫خالصه اخرین مقاالت برتر دسترسی پیدا کرد‪.‬‬
‫‪ ‬بانک اطالعاتی خواص ( شیمیای ی )‬
‫‪ ‬این بانکها حاوی اطالعاتی در زمینه های موضوعی خواص فیزیکی شیمیای ی و فنی مواد و ترکیبات هستند‪ .‬مانند بخش‬
‫داروی ی در بانک ‪MD Consult‬‬
‫‪Drug ‬بانك اطالعاتي داروئي بسيار جامعي است؛ شامل اطالعات تصويب شده بيش از ‪ 22000‬دارو كه از‬
‫سوي )‪FDA (Food and Drug Administration‬در اختيار كاربران قرار مي گيرد‪ .‬داروها بر‬
‫حسب نام ‪generic‬يا نام تجاري‪ ،‬كالس درماني يا داروئي يا موارد موثر دارو در اين بانك تقسيم بندي شده اند‪.‬‬
‫‪ ‬جهت دسترسی به این قسمت می توان وارد سایت ک تابخانه مرکزی شده و از زیر مجموعه ‪Drug‬‬
‫‪ Information‬ان را انتخاب کرد‪ .‬و یا اینکه از سایت خود ‪ MD Consult‬وارد بخش ‪ Drug‬شده و‬
‫به اطالعات دسترسی پیدا کرد‪.‬‬
2-Indication
4- Adverse Reactions
: ‫ قسمت می شود‬4 ‫این بخش شامل‬
1-Druds
3-Contraindication
‫در بخش ‪ Drug‬می توان در قسمت فوقانی نام دارو و یا بیماری مورد نظر را را تایپ کرده و بخش مورد نظر را انتخاب کرد‪ .‬در قسمت‬
‫‪ Safety Notices‬می توان داروهای دارای بروشور و ‪ 3‬نوع از جدیدیترین انها را مشاهده کرد‪ .‬در قسمت ‪FDA‬‬
‫‪ Approvals‬داروهای ی را که از سازمان بهداشت و درمان تاییدیه دارند و ‪ 3‬نوع از جدیدترین انها را می توان مشاهده کرد‪.‬‬
‫در این قسمت می توان بر اساس الفبای ی نام دارو جستجو را انجام داد‬
‫با کلیک بر رو ی نام دارو می توان کلیه مشخصات دارو و اشکال مختلف ان را مشاهده کرد‪.‬‬
‫با کلیک بر روی شکل دارو می توان سایر اشکال دارو را مشاهده کرد‪.‬‬
‫‪ : Indication‬در این قسمت فهرست الفبای ی از نام بیماریها و داروهای قابل تجویز برای انها را می توان مشاهده‬
‫کرد‪.‬‬
‫‪:Contraindication‬‬
‫در این بخش می توان نام بیماریها را بر اساس لیست الفبای ی جستجو کرده و‬
‫داروهای ی را که برای انها منع مصرف دارد را مشاهده نمود‪.‬‬
‫‪ :Adverse Reactions‬در این بخش می توان فهرست الفبای ی نام بیماریها و مواد الرژی زا بودن داروهای مربوط به‬
‫ان را مشاهده کرد‪.‬‬
‫بانک‬
‫اطالعاتي‬
‫تصوير‬
‫‪database‬‬
‫‪Image‬‬
‫اين پايگاه شبيه پايگاه اطالعاتي ك تابشناختي است‪ ،‬با اين تفاوت كه اطالعات موجود در ان توصيفكننده تصاوير است‪ ،‬مانند‬
‫نقاشيهاي موجود در يك گالري هنر‪ ،‬عكسها‪ ،‬يا منابع ويژهاي چون تصاوير پرتونگاري‪ .‬دادهها فقط نشاندهنده خطوط ظاهري‬
‫تصوير نبوده و ممكن است توصيفكننده مفهوم ان نيز باشند؛ بهطور مثال‪ ،‬اطالعاتي از قبيل مكاني كه عكس در ان گرفته شده يا‬
‫نقاشي ترسيم شده يا اطالعاتي در مورد رنگ و بافت نقاشي را نيز شامل ميشود‪ .‬مانند بانک اطالعاتی ‪Primal‬‬
‫‪Pictures Interactive Anatomy‬‬
‫‪ ‬برای ورود به این پایگاه اطالعاتی در صفحه ک تابخانه مرکزی از زیر مجموعه ‪ Medical Image‬می توان بر روی‬
‫ان کلیک کرده و وارد بانک اطالعاتی شد‪.‬‬
‫بانک‬
‫اطالعاتي‬
‫چند‬
‫رسانه‬
‫ای‬
‫[‪database‬‬
‫‪]Multimedia‬‬
‫به زبان ساده ترکیبی از متن صوت و تصویر فیلم و گرافیک یا به شکل فرامتن است‪ ( .‬فرامتن اصطالحی است برای شکلی از‬
‫ارائه که در ان متن و تصویر و صوت و حرکت در یک شبکه غیر ترتیبی و پیچیده باهم ارتباط می یابند و کاربر می تواند عناوین‬
‫مرتبط را بدون در نظر گرفتن ترتیب انها مرور نماید‪ ).‬مانند بانک اطالعاتی ‪MD Consult‬‬
‫این بانک اطالعاتی از متن‪ ،‬تصویر‪ ،‬راهنما و ‪ ...‬تشکیل شده است‪ .‬از این رو می توان ان را یک بانک اطالعاتی چند رسانه‬
‫ای دانست‪ .‬در اینجا به توضیح بخش تصویر این بانک اطالعاتی می پردازیم‪.‬‬
‫راه ای جستجو در بانک ای اطالعاتی‬
‫‪ ‬جستجوی کلیدواژه ای و کنترل واژگانی‬
‫‪ ‬جستجوی عبارت (‪)Phrase search‬‬
‫‪ ‬جستجوی ساده و پیشرفته‬
‫‪ ‬جستجوی میدانی‬
‫‪ ‬کوتاه سازی ‪Trunction‬‬
‫‪ ‬عملگرهای بولی و همجواری‬
‫راه ای جستجو در بانک ای اطالعاتی‬
‫‪ ‬جستجوی کلیدواژه ای و کنترل واژگانی‬
‫‪ ‬در بسیاری از بانکهای اطالعاتی و وب سایتها با استفاده از کلیدواژه می توان به جستجو و بازیابی منابع‬
‫پرداخت‪ .‬هنگام استفاده از این شیوه جستجوگر بایستی عبارت جستجو را به دقت تحلیل کند تا مفاهیم کلیدی‬
‫موجود در عبارت را تعیین کند‪ .‬تعیین مفاهیم کلیدی و تعیین دقیق مترادف ها و واژه های اعم و اخص برای‬
‫ارائه مفاهیم به بانک اطالعاتی مهمترین وظیفه جستجوگر است‪ .‬بهتر است جستجو را با واژه های اخص اغاز‬
‫کرد‪ .‬هر چه واژه اخص تر باشد نتایج جستجو مرتبط تر خواهد بود‪ .‬به خاطر داشته باشید که شما معموال در‬
‫جستجوی مفهومی خاص هستید نه صرفا یک واژه‪ .‬مثال واژه سرطان را به دو صورت ‪ Cancer‬و‬
‫‪ Neuplasm‬می توان جستجو کرد ولی نک ته مهم در اینجا است که واژه ‪ Neuplasm‬برای بانکها‬
‫واژه شناخته شده می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬مثال به دنبال مقاالتی در مورد تومورهای گردن هستیم بهتر است بجای جستجوی واژه گردن (‪ )Neck‬از‬
‫تومورهای گردن استفاده کرده تا نتایج جستجو اخص تر شود‪.‬‬
‫راه ای جستجو در بانک ای اطالعاتی‬
‫‪ ‬جستجوی عبارت (‪)Phrase search‬‬
‫‪ ‬عالوه بر کلیدواژه بسیاری از بانکهای اطالعاتی پذیرای عبارات جستجو می باشند‪ .‬با این قابلیت می توان به‬
‫جستجوی عبارت که متشکل از چند کلمه از پیش همارا است‪ ،‬پرداخت‪ .‬اگر می خواهید عبارتی را عینا جستجو‬
‫کنید که شامل چندین واژه باشد‪ ،‬ابتدا و انتهای عبارت خود را با استفاده از عالمت گیومه که اصطالحا‬
‫‪Exact phrase oprator‬خوانده می شود محصور کنید‪.‬‬
‫‪ ‬به طور مثال در مورد بیماریهای دوران سالخوردگی مطالبی را نیاز داریم برای کسب نتایج جستجوی بهتر می‬
‫توان ”بیماریهای سالخورگی“ را به صورت عبارت جستجو کرد و بدین صورت نتایج اخص تری بدست اورد‪.‬‬
‫راه ای جستجو در بانک ای اطالعاتی‬
‫‪ ‬جستجوی ساده و پیشرفته‬
‫به طور معمول اک ثر بانکهای اطالعاتی دو شیوه را برای جستجوی اطالعات در اختیار قرار می دهند‪:‬‬
‫‪ -1 ‬جستجوی ساده ‪Simple Search‬‬
‫‪-2 ‬جستجوی پیشرفته ‪Power Search, Advance search, Advance Query‬‬
‫درغالب بانکهای اطالعاتی ابتدا صفحه جستجوی ساده در اختیار کاربر قرار می گیرد‪ .‬در این صفحه می توان کلمه و یا‬
‫عبارت مورد جستجو را تایپ و با زدن کلید ‪ Enter‬یا اشاره موشواره روی ‪ Search‬یا ‪ Go‬نتایج مورد نظر را‬
‫پس از جستجو مالحظه کنید‪ .‬این شیوه اغلب با بازیافت زیاد و دقت کم همراه است‪.‬‬
‫در شیوه دوم یعنی جستجوی پیشرفته امکانات متنوعی نظیر انواع عملگرهای منطقی برای ترکیب واژه های جستجو‪،‬‬
‫راهبردهای مختلف جستجو و محدودگرهای ی مانند زبانی‪ ،‬زمانی‪ ،‬مکانی‪ ،‬شکلی و موضوعی در اختیار جستجوگران‬
‫قرار می گیرد‪ .‬با استفاده از این امکانات جستجوگر می تواند منابع مرتبط تری را بازیابی کند‪.‬‬
‫راه ای جستجو در بانک ای اطالعاتی‬
‫‪ ‬جستجوی میدانی‬
‫بسیاری از بانکهای اطالعاتی به کاربران اجازه می دهند که هنگام جستجو از محدودگرهای مکانی‪،‬‬
‫زمانی‪ ،‬موضوعی (طبقه ای)‪ ،‬شکلی و زبانی استفاده کنند‪.‬الزم به ذکر است محدود کردن‬
‫جستجو به یک حوزه جغرافیای ی به عنوان یک راهبرد مفید قلمداد شده است‪.‬‬
‫مانند ‪ Limit to‬در بانک اطالعاتی اسکوپوس که در ان محدودهای زمانی‪ ،‬موضوعی را دارد‪.‬‬
‫راه ای جستجو در بانک ای اطالعاتی‬
‫‪ ‬کوتاه سازی ‪Trunction‬‬
‫کوتاه سازی انتهای واژه های مورد جستجو یکی از روشهای ی است که برای گسترده تر کردن جستجو مورد استفاده قرار می‬
‫گیرد‪ .‬از این شیوه برا مدنظر قرار دادن صورتهای جمع و مفرد واژه ها یا واژه های ی که در بخش پایانی متفاوت هستند‪،‬‬
‫استفاده می شوند‪.‬‬
‫معمول ترین عالئم کوتاه سازی عبارتند از *‪ ،‬؟‪+ ،! ،$ ،# ،‬‬
‫به عنوان مثال وقتی واژه ‪ child‬را با یکی از عالئم کوتاه سازی بزنیم واژه های ‪children, childlike,‬‬
‫‪ childlish‬نیز بازیابی می شود‪.‬‬
‫راه ای جستجو در بانک ای اطالعاتی‬
‫‪ ‬عملگرهای بولی و همجواری‬
‫مدل بولی نقشی اساسی در توسعه برنامه های جستجو در پایگاه های پیوسته و نظام مدیریت پایگاه اطالعاتی یعنی‬
‫برنامه های نرم افزاری مورد استفاده در ایجاد و پشتیبانی فایل ها ایفا کرده است‪.‬‬
‫عملگرهای بولی (‪)Boolean operator‬عبارتند از‪.NOT, OR, And :‬‬
‫‪ AND ‬ضرب منطقی است و جستجو را محدود و اخص می سازد و اشتراک مفاهیم را می رساند‪.‬‬
‫‪ OR ‬جمع منطقی است و موجب گسترش جستجو گردیده و اجتماع مفاهیم را می رساند‪.‬‬
‫‪ NOT ‬تفریق منطقی است که برای مستثنی کردن و حذف مفهومی خاص بکار می رود‪.‬‬
‫‪ ‬عملگر ‪(XOR‬خور) نیز همانند عملگر ‪OR‬عمل می کند‪ ،‬با این تفاوت که اگر دو کلیدواژه ترکیب شده در‬
‫یک رکورد حاضر باشند بازیابی نخواهد شد و فقط مدارکی بازیابی می شوند که یکی از دو واژه را‬
‫هوالعلیم‬
‫صاحبدلي به مدرسه آمد زخانقاه‬
‫بشكست عهد صحبت اهل طریق را‬
‫گفتم میان عالم و عابد چه فرق بود‬
‫تا اختیار كردي از آن این طریق را‬
‫گفت آن گلیم خویش بدر ميبرد زموج‬
‫وین جهد كند كه بگیرد غریق را‬
‫‪106‬‬