Transcript prezentacja

WŁADZA
USTAWODAWCZA
WŁADZA USTAWODAWCZA
We współczesnych demokracjach podstawowym
podmiotem sprawującym władzę ustawodawczą jest
PARLAMENT
Władzą ustawodawczą może sprawować ponadto:
• GŁOWA PAŃSTWA
• RZĄD (SZEF RZĄDU)
• NARÓD (bezpośrednio SUWEREN)
• SĄD lub TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
• + w systemie common law – SĄDY
WŁADZA USTAWODAWCZA
Charakterystyka współczesnych parlamentów
1. ROZMIAR PARLAMENTU (liczba deputowanych)
max. Chiny – blisko 3 000 osób, min. Tuvalu – 13 osób
ANALIZA Z PERSPEKTYWY EKONOMICZNEJ
→ indywidualizm metodologiczny
podstawowym celem działania parlamentarzystów
jest DĄŻENIE DO REELEKCJI
→ scena polityczna jako szczególny rynek
(RYNEK POLITYCZNY)
podjęcie decyzji wymaga poniesienia określonych
kosztów (KOSZTÓW TRANSAKCYJNYCH)
WŁADZA USTAWODAWCZA
ANALIZA Z PERSPEKTYWY EKONOMICZNEJ
Zmniejszenie liczby deputowanych pozwala obniżyć
KOSZTY TRANSAKCYJNE
Zwiększenie liczby deputowanych pozwala obniżyć
LICZBĘ BŁĘDÓW (KOSZT BŁĘDÓW) popełnianych przy
sporządzaniu aktów prawnych
KOSZTY
KOSZTY CAŁKOWITE
KOSZTY
TRANSAKCYJNE
KOSZTY BŁĘDÓW
L0
LICZBA DEPUTOWANYCH
2. STRUKTURA PARLAMENTU
PARLAMENTY JEDNOIZBOWE (UNIKAMERALNE)
PARLAMENTY DWUIZBOWE (BIKAMERALNE)
• izby wyższe na ogół mają mniejsze kompetencje niż niższe
(BIKAMERALIZM ASYMETRYCZNY, SŁABY)
• izby wyższe częstokroć nie pochodzą z wyborów
powszechnych
wybory pośrednie, mianowanie, dziedziczenie
• w wyborach do izby wyższych nie obowiązuje zasada
równości materialnej głosu
• kadencja deputowanych do izby wyższej jest na ogół
dłuższa, a jej skład jest wymieniany rotacyjnie;
+ na ogół nie może być ona skrócona
• w izbach wyższych zasiada mniej deputowanych
• bierne prawo wyborcze do izb wyższych jest częstokroć
obwarowane wyższym cenzusem wiekowym
WŁADZA USTAWODAWCZA
ARGUMENTY EKONOMICZNE
BIKAMERALIZM
wzrost KOSZTÓW TRANSAKCYJNYCH
zmniejszenie tempa pracy parlamentu i liczby
uchwalanych aktów prawnych
łatwiej zachować STATUS QUO
potencjalna możliwość wzrostu znaczenia
władzy sądowniczej
3. DŁUGOŚĆ KADENCJI
najczęściej 4-5 letnie
KRÓTSZA KADENCJA
lepsze odzwierciedlenie preferencji wyborców
aktywność deputowanych skupiona na dążeniu do
reelekcji
większe obciążenie dla budżetu
WŁADZA USTAWODAWCZA
4. TRYB PRACY
STAŁY
SESYJNY
5. ORGANY KIEROWNICZE
JEDNOOSOBOWY
KOLEGIALNY
6. WIELKOŚĆ KLUBÓW (FRAKCJI) PARLAMENTARNYCH
0D 3 D0 30 DEPUTOWANYCH
JEŚLI LICZBA DEPUTOWANYCH NIE JEST STAŁA, PRÓG BYWA
OKREŚLANY JAKO ODSETEK ICH OGÓLNEJ LICZBY
WŁADZA USTAWODAWCZA
FUNKCJE PARLAMENTU:
1. STANOWIENIE PRAWA
2. Funkcja USTROJODAWCZA
3. Funkcja KREACYJNA
4. Funkcja KONTROLNA
5. Funkcja LEGITYMIZACYJNA
6. Funkcja SĄDOWNICZA
7. FORUM DYSKUSYJNE
8. OŚRODEK DECYZYJNY
• parlamenty TRANSFORMATYWNE (SILNE)
• parlamenty umiarkowanie TRANSFORMATYWNE
• parlamenty SŁABE (PARLAMENTY-ARENY)
WŁADZA USTAWODAWCZA
Czynniki warunkujące rolę parlamentu w systemie politycznym:
• TYP SYSTEMU RZĄDÓW
• RODZAJ SYSTEMU PARTYJNEGO i POZIOM
FRAGMENTARYZACJI PARLAMENTU
• LICZBA, UPRAWNIENIA I AKTYWNOŚĆ KOMISJI
PARLAMENTARNYCH
• POZIOM DYSCYPLINY I LOJALNOŚCI PARTYJNEJ
• SCENTRALIZOWANIE PARTII POLITYCZNYCH
• MOŻLIWOŚĆ SKRÓCENIA KADENCJI PARLAMENTU
• MOŻLIWOŚĆ UCHYLENIA DECYZJI PARLAMENTU