Transcript Εφαρμογές των laser στην Οδοντιατρική

Σούλη Μαρία
ΣΕΜΦΕ
Σεμινάριο Φυσικής
Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μακροπούλου Μυρσίνη
Αθήνα 2012






Ανατομία δοντιού
Σύνθεση δοντιού
Παθήσεις
Τα κυριότερα Laser της Οδοντιατρικής
Δοσιμετρία
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
2
Α) Μύλη
Β) Ρίζα
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Αδαμαντίνη
Οδοντίνη
Πολφός
Ούλα
Οστεΐνη
Οστό της γνάθου
Φατνιακά αγγεία
Φατνιακά νεύρα
3
Ανατομία δοντιού
4
Αδαμαντίνη (σμάλτο)
•ΣΚΛΗΡΗ : 5 μονάδες Mohs, όταν το διαμάντι έχει 10 (Staines &Co)
Η σκληρότερη ουσία του ανθρώπινου σώματος !
Μάσηση και Προστασία υποκείμενων ιστών
•ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ : μέτρο ελαστικότητας Ε≈80 Gpa >> οδοντίνης (Ε≈20 GPa)
Οι μεγάλες μασητικές δυνάμεις απορροφώνται από την υποκείμενη
λιγότερο σκληρή οδοντίνη (Mahoney &Co 2000)
•Συνολικό πάχος : 1,8-2,5 mm
•Οπτικά πυκνότερο μέσο από την οδοντίνη και τον πολφό
Φωτεινότερη στις ακτινογραφίες
•Ημιδιαφανής
Η εμφάνιση του δοντιού επηρεάζεται από το χρώμα των υποκείμενων υλικών
•Στερείται κυτταρικών στοιχείων και αίσθησης
5
Αδαμαντίνη
96% μεταλλικές ουσίες
κυρίως ΑΣΒΕΣΤΙΟ υπό τη μορφή
κρυστάλλων ΥΔΡΟΞΥΑΠΑΤΙΤΗ
και φωσφορικό άλας
Οργανική ύλη : στον περιπρισμάτιο χώρο
λιπίδια
πρωτεΐνες (amelogenins,
enamelins)
ΝΕΡΟ
6
Αδαμαντίνη
•Ασβεστοποιημένα πρίσματα σμάλτου σε σειρές γύρω από τον άξονα
του δοντιού
•Κάθε πρίσμα-ράβδος έχει διάμετρο ≈4μm ανάλογα με το σημείο που
βρίσκεται και είναι σχεδόν κάθετο στην επιφάνεια του δοντιού
•Λειτουργεί σαν ημιδιαπερατή μεμβράνη ,με τη διαπεροτότητά της να
μειώνεται με τη γήρανση ,εξαιτίας της βαθμιαίας ενασβεστείωσης
κατά τη χρήση (Lindu 1968)
•Οι μεσοπρισμάτιοι χώροι αποτελούν
δίοδο εισόδου ανόργανων ιόντων και
ουσιών με μεγαλύτερο μοριακό βάρος,
όπως οι χρωστικές
7
ΟΔΟΝΤΙΝΗ
•Το ζωντανό και ευαίσθητο τμήμα του δοντιού
•Μέτρο ελαστικότητας Ε≈20GPa (Mahoney&Co 2000)
•Η ζωτικότητα οφείλεται στα οδοντινοσωληνάρια που περιέχει, μέσω ων
οποίων άγονται τα ερεθίσματα στα νεύρα του πολφού
Σύσταση: 30%κ.ο. οργανικές ουσίες
50% κ.ο. ανόργανες ουσίες
20%κ.ο. νερό
90% κολλαγόνο
10% πρωτεΐνες, υδατάνθρακες,λιπίδια
•Πυκνό δίκτυο ινών το οποίο είναι η βάση εναπόθεσης ανόργανων
κρυσταλλικών δομών
•Δημιουργούνται
σταυροειδής
δεσμοί (cross-links)
μεταξύ των
Κυρίως φωσφορικό
ασβέστιο με μορφή
ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΝ
ΥΔΡΟΞΥΑΠΑΤΙΤΗ
ινών
που δίνουν
μεγαλύτερη μηχανική αντοχή
•Πάχους 5μm και
μήκους
10-50μm
συνδυασμό
με τις πρωτεΐνες
προσδίδουν ιδιαίτερα
πυκνή την
•Διατεταγμένοι •Σε
σε δομές
καλσοσφαιρίτη,
που συνενώνονται
και σχηματίζουν
και φυσικοχημικές ιδιότητες (Jontell,Linde 1983)
ενιαία δομή τηςαρχιτεκτονική
οδοντίνης
Κολλαγόνο:
Υπόλοιπο
Άλλες ουσίες: φθόριο,
μόλυβδος,μαγνήσιο
ψευδάργυρος,
σίδηρος, αντίσταση
σρόντιο κ.α.
Δεσμεύεται
στις ίνες κολλαγόνου
παρουσιάζοντας
στα οξέα
10%
(Τζιάφας 1999)
8
ΔΟΜΗ ΟΔΟΝΤΙΝΗΣ
Το σκληρό οδοντινικό υπόστρωμα διατρέχεται σε όλη του τη μάζα από
παράλληλα οδοντινοσωληνάρια διαμέτρου ~2μm με ακτινική κατεύθυνση από
τον πολφό προς την αδαμαντινο-οδοντινική σύναψη
9
ΠΟΛΦΟΣ
•Περιέχει τα αγγεία και τα νεύρα του δοντιού
•Συμβάλλει στη θρέψη, την άμυνα και την αίσθηση
•Σ’ αυτόν δρουν τα ερεθίσματα μέσω των οδοντινοσωληναρίων
(θερμό/ψυχρό, γλυκό, πίεση κλπ)
ΟΣΤΕΪΝΗ (cementum)
•Καλύπτει όλη την εξωτερική επιφάνεια
της ριζικής οδοντίνης
•Πάχος 10-20μm κοντά στη μύλη
15-60μm στο κέντρο της ρίζας
150-200μm στο ακρορρίζιο
•Στερείται αίσθησης
•Μοιάζει με οστό με μόνη διαφορά το βαθμό ενασβεστίωσης και την απουσία
οστεώνων, αγγείων και νεύρων
τερηδονίζεται εύκολα!!!
•Η μαλακότερη ουσία του δοντιού
10
Αιτία όλων είναι η ΟΔΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ
Μαλακή οργανωμένη μάζα μικροοργανισμών που
ΟΥΛΙΤΙΔΑσχηματίζεται όπου ευνοείται η μηχανική της στήριξη
Είναι ένας των
βιοϋμένας
•Φλεγμονή κι αιμορραγία
ούλων (biofilm)
•Προκαλείται από την αμυντική δράση του οργανισμού κατά των τοξινών
που παράγουν τα βακτήρια της στοματικής κοιλότητας
•Κακοσμία και κακή στήριξη των δοντιών
ΠΕΡΙΟΔΟΝΤΙΤΙΔΑ
•Εισχώρηση βακτηρίων της πλάκας ανάμεσα στα
δόντια και τα ούλα, όπου ευνοείται η ανάπτυξη
αναερόβιων μικροβίων.
•Καταστροφή περιοδοντικού ιστού
•Απορρόφηση οστού και κινητικότητα δοντιών
11
ΤΕΡΗΔΟΝΑ
•Ενδογενής τοπική λοίμωξη σκληρών ιστών
•Μερική διάλυση των κρυστάλλων της αδαμαντίνης και διεύρυνση πόρων από τα
κατιόντα H+
Οξεοάντοχα
μικρόβια
+
Υδατάνθρακες
Οργανικά
οξέα
Εξασθένηση δομής
επιφανείας
+
Μασητικές δυνάμεις
Τερηδονική
Κοιλότητα
12
13
 ERBIUM: Er:YAG
Er,Cr:YAG
2940nm
2780nm
Παλμικά σκληρών και μαλακών ιστών
Ιδιότητες που αφορούν τους σκληρούς ιστούς:
1. Μεγάλος δείκτης απορρόφησης στο νερό
2. Μεγάλος δείκτης απορρόφησης στον
3. Μικρή διεισδυτικότητα
υδροξυαπατίτη
•Οστό
•Οδοντική πέτρα
•Τερηδόνα
Αντικατάσταση
του τροχού
+εύρος
παλμού μικρότερο
τουστην
χρόνου αντίληψης ερεθίσματος
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΔΟΝΤΙΩΝ ΓΙΑ
Στους μαλακούς ιστούς: Υψηλή περιεκτικότητα νερού σε
Δυνατότητα κοπής
ΣΦΡΑΓΙΣΜΑΤΑ
=
ΑΝΩΔΥΝΟ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
βλεννογόνο, ούλα, δέρμα και μικρόβια
+
+
Αποστείρωση
ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΕΡΗΔΟΝΑΣ
14
LASER ΝΕΟΔΥΜΙΟΥ:
Μαλακών ιστών ,συνεχή ή παλμικά
Nd:YAG 1064nm (υπέρυθρο)
•Μεγάλο βάθος διείσδυσης
•Μεγάλη απορροφητικότητα από ΧΡΩΣΤΙΚΕΣ
Χρωστικές περιέχουν:
1. Οι μαλακοί ιστοί του στόματος (βλεννογόνος, ούλα, χείλη κλπ)
2. Το αίμα
3. Οι λεκέδες στα δόντια
4. Κάποια παθογόνα μικρόβια
•Επεμβάσεις και θεραπείες σε μαλακό ιστό
•Αναίμακτες επεμβάσεις
•Λεύκανση
•Αποστείρωση ευρύτερης περιοχής
KTP laser
532nm (πράσινο)
•Υψηλότερο Δ.Α. στις χρωστικές από όλα τα άλλα μήκη κύματος
Καλείται «LASER ΛΕΥΚΑΝΣΗΣ»
(γρήγορο, βαθύ και μακροχρόνιο αποτέλεσμα)
15
ΔΙΟΔΙΚΑ LASER:
συνεχή/ παλμικά κατ’επιλογή εύρους παλμού
Καλύπτουν μεγάλη περιοχή μηκών κύματος
1. LASER POINTER:
• Συνεχή και ορατά κόκκινα laser
• Χρησιμεύουν για να σημαδεύει ο γιατρός την περιοχή που θέλει να
κατευθύνει το θεραπευτικό laser
2. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΔΙΟΔΙΚΑ LASER:
•
•
•
•
Συνεχή και ορατά κόκκινα laser (655 nm)
Απορροφάται από χρωστικές
Διάγνωση κρυμμένης ή αμφίβολης τερηδόνας, υποουλικής πέτρας και
μικροβίων
Φαινόμενο ΑΝΟΣΟΦΘΟΡΙΣΜΟΥ
Δυνατότητα Detect/Feedback System
3. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΔΙΟΔΙΚΑ LASER:
• Επικρατέστερα λ= 810 και 980 nm
• Υψηλό Δ.Α. από χρωστικές
• Παρόμοια χρήση με Nd:YAG
BUT
• Όντας συνεχή, είναι λιγότερο ανώδυνα, λόγω έκλυσης θερμότητας
16
CO2 LASER
•Παλμικά ή συνεχή στα 9000-10000 nm
•Ισχυρά laser μαλακών ιστών με δυνατότητα κοπής και σκληρών
•Υψηλό Δ.Α. από το ΝΕΡΟ
Κοπή μαλακού ιστού
•Πάρα πολύ υψηλό Δ.Α. από τον ΥΔΡΟΞΥΑΠΑΤΙΤΗ
Έντονη απανθράκωση δοντιού, άρα αποφυγή σκληρών ιστών
εκτός αν είναι σκόπιμη η ΚΟΠΗ ΔΟΝΤΙΟΥ
17
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΟΣΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
(στην ουσία υπολογίζω πυκνότητα ενέργειας)
•Συνεχή lasers :
Δόση
Ισχύς εξόδου laser
(Watt)
(Joules/ cm2)
Χρόνος εφαρμογής
(sec)
Επιφάνεια ακτινοβόλησης (cm2)
Ενέργεια
Επιφάνεια
•Παλμικά lasers:
Δόση
(Joules/ cm2)
Ενέργεια ανά παλμό
Αριθμός παλμών
Επιφάνεια ακτινοβόλησης (cm2)
18
ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ
•Bonding μπροστινών δοντιών
Μέθοδος αποκατάστασης δοντιών με χρήση σύνθετων ρητινών:
Λεπτές φλούδες ρητίνης τοποθετούνται στην πρόσοψη του δοντιού και
διαμορφώνονται ή σκληραίνουν με εφαρμογή laser
Er:YAG για την παρασκευή του δοντιού και
τη σμήλευση της ρητίνης
•Αισθητικά λευκά σφραγίσματα
•Ένθετες και επένθετες εμφράξεις
ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ
•Αποχρωματισμός ούλων
•Ουλεκτομή- ουλοπλαστική
•Αφαίρεση ευρυαγγειών και αιμαγγειωμάτων
Er:YAG
Nd:YAG
Διοδικό
KTP
19
ΛΕΥΚΑΝΣΗ ΔΟΝΤΙΩΝ
•Ασφάλεια
•Ταχύτητα
• Αποτελεσματικότητα
•Χωρίς μετέπειτα ευαισθησίες
•Διαχρονικό αποτέλεσμα
KTP laser
ΟΔΟΝΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ (ΣΦΡΑΓΙΣΜΑΤΑ)
Ο παραδοσιακός τρόπος περιλαμβάνει ΠΟΝΟ ,λόγω δόνησης και διάδοσης θερμότητας
Er:YAG
•Παρασκευή κοιλότητας χωρίς τροχό, χωρίς πόνο και χωρίς αναισθησία όπου είναι εφικτό
•Επιλεκτική αφαίρεση τερηδόνας και ισχυρή αδροποιητική ικανότητα
•Αυξάνει σημαντικά την αντοχή του συγκολλητικού παράγοντα
20
ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΕΡΗΔΟΝΑΣ
Er:YAG
Αφαίρεση ΜΟΝΟ τερηδονισμένου μέρους του δοντιού, χωρίς να θίγεται καθόλου
υγειές δόντι
Βασίζεται στην έντονη απορρόφηση του συγκεκριμένου λ από το νερό και στη
μεγαλύτερη περιεκτικότητα της τερηδόνας σε νερό σε σχέση με τους γύρω ιστούς
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΡΥΜΜΕΝΗΣ ή ΑΜΦΙΒΟΛΗΣ ΤΕΡΗΔΟΝΑΣ
Βασίζεται στο διαφορετικό βαθμό ανοσσοφθοριsμού τερηδόνας και γερού δοντιού
Διαγνωστικά διοδικά lasers
Εντοπίζουν ανωμαλίες στις υποεπιφάνειες των δοντιών
και επιστρέφουν ηχητικό σήμα στον γιατρό
21
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΟΥΛΩΣΗ
•Απευαισθητοποίηση υπερευαίσθητων δοντιών με Nd:YAG σε μια συνεδρία
•Αντιμετώπιση αυχενικών υπερευαισθησιών με Er:YAG
•Επούλωση πληγών
•Οστική ανάπλαση
•Ανακούφιση από πόνους
•Ταχύτερη ανάρρωση από τραυματισμούς
LOW LEVEL LASER THERAPY:
Ακτινοβόληση με τόσο μικρή ενέργεια που ο ασθενής δε νιώθει
τίποτα, ικανή όμως να διεισδύσει στο δόντι και να διεγείρει το
νεύρο, εκπαιδεύοντάς το να αντέχει ισχυρότερα ερεθίσματα.
22
ΠΕΡΙΟΔΟΝΤΟΛΟΓΙΑ
•Καθαρισμός
•Θεραπείας γενικευμένης χρόνιας ουλίτιδας (εντοπισμός και αφαίρεση
υποουλικής πέτρας)
•Θεραπεία περιοδοντίτιδας και περιεμφυτευματίτιδας
•Θεραπεία αποστημάτων
•Χωρίς πόνο ή οίδημα μετά γιατί αποστειρώνει πλήρως
23
ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑ (απονευρώσεις)
•Αποστείρωση ριζικού σωλήνα και περιακρορριζικού χώρου με Nd:YAG ή διοδικό
•Διάνοιξη και αφαίρεση αποστήματος με Nd:YAG
•Κάλυψη-αποστείρωση πολφού με Er:YAG
•Θεραπεία συριγγίων με Nd:YAG
•Θεραπεία φατνιακού οστού
•Θεραπεία κύστεων
•Πολφοτομή με Er:YAG
•Ακροριζεκτομή με Er:YAG
24
ΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑ
•Ταχύτερες και ανώδυνες μέθοδοι, φιλικότερες για τα παιδιά
•Προληπτική κάλυψη οπών και σχισμών (sealants)
ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
•Άμεση εξάλειψη των συμπτωμάτων της άφθρας και του έρπητα
•Συστηματική θεραπεία για μείωση της συχνότητας εμφάνισης επιχείλιου έρπητα
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
•Αφαίρεση καλοηθών ογκιδίων
•Εκτομή χαλινού
•Χειρουργική αποκάλυψη μύλης για τη διευκόλυνση της ανατολής δοντιού
•Αντιμετώπιση φατνιακής ξήρανσης και πόνου μετά από εξαγωγή
•Διάνοιξη αποστήματος
•Εξομάλυνση εξοστώσεων
•Ακρορριζεκτομή
•Τοποθέτηση εμφυτευμάτων
•Σχετικά αναίμακτα
25
ΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑ
•Ταχύτερες και ανώδυνες μέθοδοι, φιλικότερες για τα παιδιά
•Προληπτική κάλυψη οπών και σχισμών (sealants)
ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
•Άμεση εξάλειψη των συμπτωμάτων της άφθρας και του έρπητα
•Συστηματική θεραπεία για μείωση της συχνότητας εμφάνισης επιχείλιου έρπητα
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
•Αφαίρεση καλοηθών ογκιδίων
•Εκτομή χαλινού
•Χειρουργική αποκάλυψη μύλης για τη διευκόλυνση της ανατολής δοντιού
•Αντιμετώπιση φατνιακής ξήρανσης και πόνου μετά από εξαγωγή
•Διάνοιξη αποστήματος
•Εξομάλυνση εξοστώσεων
•Ακρορριζεκτομή
•Τοποθέτηση εμφυτευμάτων
•Σχετικά αναίμακτα
26
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
•John D.B. Featherstone & Daniel Fried (2001),Fundamental Interactions of Laser with
dental hard tissues, Med Laser Application,16:181-194
•M.L.Redigolo et al.(2003) ,Scanning Electron Microscopy of decayed tooth submitted
to Er:YAG laser ablation
•H.E.Goodis et al.,J.Dent.Res. 71(1992)162
•Norbert Gutknecht(2003), Laser on endodontics: preconditions for therapeutical
success, International Congress Series 1248 (2003) 101-108
•Aristotle University of Thessaloniki - Psifiothiki
•Φαρδή Αναστασία, Συγκριτική αξιολόγηση άμεσης κι έμμεσης ψηφιακής απεικονιστικής
τεχνικής ως προς την ανίχνευση κοιλωτήτων, ΑΠΘ 2009
•Δημήτριος Διονυσόπουλος, Συγκριτική μελέτη in vitro της αντιτερηδονογόνου δράσης
σύγχρονων φθοριούχων υλικών συντηρητικών αποκαταστάσεων, διδακτορική διατριβή 2011
•www.laserdentalclinic.gr
•http://www.dentallaser.gr
•http://www.kavousa.com/US/Home.aspx
27