Transcript Ελονοσία

ΕΛΟΝΟΣΙΑ
Ευάγγελος Ι. Γιαμαρέλλος-Μπουρμπούλης
Αναπλ. Καθηγητής Παθολογίας,
Δ΄Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
GastProfessor Friedrich-Schiller Universität Jena, Deutschland
ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ
• Καμμία για τη συγκεκριμένη παρουσίαση
• Παροχή συμβουλευτικού έργου
Astellas Hellas, AbbVie USA, The Medicines Company
USA
• Ερευνητική χρηματοδότηση την τελευταία 2ετία:
AbbVie Hellas, Pfizer Hellas, Sanofi Hellas,
Alfa Wassermann SpA, Biotest GmbH, Polyphor GmbH
FrameWork Programme 7 Project HemoSpec, EU
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΝΟΤΙΟ-ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ 1981-2010
(Islam N, et al. Travel Med Infect Dis 2013, 11: 29)
BAGLADESH 1990-2010
(Islam N, et al. Travel Med Infect Dis 2013, 11: 29)
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ
(Mandrago & Modiano. Curr Opin Immunol 2014, 30: 39)
Στέλεχος
Επιδημιολογία
Plasmodium falciparum 90% υπο-Σαχάρια Αφρική
Βαρύτητα Ήπαρ

Plasmodium vivax
90% Ασία, Νότεια Αμερική

Plasmodium malariae
3% υπο-Σαχάρια Αφρική
+/-
Plasmodium ovale
8% υπο-Σαχάρια Αφρική
+/-
Plasmodium knowlesi
70% NA Ασία?
?
ΞΕΝΙΣΤΗΣ
Αντιγόνο Duffy ερυθρών αιμοασφαιρίων
2 έτη
4 έτη
ΜΕΛΕΤΕΣ GWAS
(Mandrago & Modiano. Curr Opin Immunol 2014, 30: 39)
Χώρα
Γονίδιο
Γκάμβια
• rs334 HBB (β-αιμοσφαιρίνη)
• SCO1 17p13 (οξειδάση κυτοχρώματος)
• DCC 7p12.1 (σύνθεση ντοπαμίνης/σεροτονίνης)
Γκάνα
• HBB, ABO
• ATPB24 1q32.1 (Ca2+ ATPάση τύπου 4 ερυθρών)
• MARVELD3 16q22.2 (συζεύξεις ενδοθηλίου)
Κένυα/Μαλάουι • ΗΑΑ, ΑΒΟ
• ATPB24 1q32.1 (Ca2+ ATPάση τύπου 4 ερυθρών)
• CDH13 16q23.3 (GPI καντερίνης)
ΕΠΙΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ
(Voss TS, et al. Curr Opin Microbiol 2014, 20: 88)
ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ «ΕΧΘΡΟ»
(Voss TS, et al. Curr Opin Microbiol 2014, 20: 88)
Asp299Gly SNP ΣΕ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΟΥΣ
ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
*p< 0.05
**p<0.01
Asp299Gly/Thr399Ile SNP ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥΣ
ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ
Μέσο έντερο
Σποροζωϊτες
Ηπατοκύτταρο
Σχιζοειδές
Τροφοζωϊτης
Μεροζωϊτης
Γαμετοκύτταρο
Arama & Troye-Blomberg. J Intern Med 2014,275: 456
P.malariae σχιζοειδή
Κοκκία Schüffner
P.falciparum γαμετοκύτταρα
P.vivax γαμετοκύτταρα
ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ «ΥΠΟΠΤΑ» ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
(Marks M, et al. Br J Anesth 2014, E-pub)
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΟΒΑΡΗΣ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ
(Marks M, et al. Br J Anesth 2014, E-pub)
ΚΛΙΝΙΚΑ
•
•
•
•
ΚΝΣ: πτώση επιπέδου συνείδησης, κώμα, σπασμοί
Αναπνευστική δυσχέρεια
Καταπληξία
Αυτόματη αιμορραγία
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ
• Υπογλυκαιμία (<40mg/dl)
• Σοβαρή αναιμία (Hb<5g/dl)
• Μεταβολική οξέωση (HCO3-: 15mmol/l ή pH<7.35 + γαλακτικό
>5mmol/l)
• Παρασιταιμία >5%
• Oξεία νεφρική ανεπάρκεια
ΚΛΙΜΑΚΑ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
(Marks M, et al. Br J Anesth 2014, E-pub)
•
•
•
•
Σοβαρή αναιμία: 1 βαθμός
Οξεία νεφρική ανεπάρκεια: 2 βαθμοί
Αναπνευστική δυσχέρεια: 3 βαθμοί
Εγκεφαλική ελονοσία: 4 βαθμοί
• 0-2 βαθμοί: θνητότητα 2%
• 5 βαθμοί: 89.9%
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ
(Klein EY. Int J Antimicrob Agents 2013, 41: 311)
•
•
•
•
Ανεπαρκή επίπεδα φαρμάκων
Περιοχές χαμηλής μεταδοτικότητας
Ανταγωνισμός πλασμωδίων εντός του ξενιστή
Απαιτούνται τουλάχιστον 5 δήγματα (#ξέκασμα)
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
(Klein EY. Int J Antimicrob Agents 2013, 41: 311)
• Μορφολογικά ποιό είναι το παθογόνο;
• Ποιό παθογόνο ενδημεί στην περιοχή προέλευσης και
ποιά η αντοχή του;
• Ελονοσία από P.ovale και P.vivax συνήθως κατ’οίκον
• Ελονοσία από P.falciparum απαιτεί νοσηλεία
• Ελονοσία από P.malariae εξατομικεύεται
• Η παρουσία κριτηρίων σοβαρής ελονοσίας απαιτεί
νοσηλεία σε ΜΑΦ/ΜΕΘ και παράλληλη αντιμετώπιση ως
σοβαρή βακτηριακή σήψη
ΑΠΛΗ ΕΛΟΝΟΣΙΑ
(Klein EY. Int J Antimicrob Agents 2013, 41: 311)
• Από του στόματος κινίνη 600mg x 3 + δοξυκυκλίνη 200
mg x 2 για 7 ημέρες
• Ατοβακόνη/προγουανίλη x 4 για 3 ημέρες
• Artemether/λουμεφαντρίνη άπαη 4 δισκία και μετά σε 8,
24, 36, 48 και 60 ώρες
• Διϋδροαρτεμισίνη/πιπερακίνη x 4 ημέρες
ΤΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΑΡΤΕΜΙΣΙΝΗΣ ΜΕΙΩΝΟΥΝ ΤΟΝ
ΚΙΝΔΥΝΟ ΥΠΟΤΡΟΠΩΝ ΤΟΥ P.VIVAX
(Naing C, et al. PLoS ONE 2013, 8: e78819)
SOS: Η ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΙΠΕΡΑΚΙΝΗΣ
(WWARN Study Group. PLoS Medicine 2013, 10: e1001564)
ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ
ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΙΤΑΙΜΙΑΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 42
ΣΟΒΑΡΗ ΕΛΟΝΟΣΙΑ
(Klein EY. Int J Antimicrob Agents 2013, 41: 311)
• IV κινίνη 20mg/kg δόση εφόδου, 10mg/kg x 3 +
δοξυκυκλίνη 200 mg x 2 για 7 ημέρες
• IV αρτεμισίνη 2.4mg/kg 0, 12 και 24 ώρες, ημερησίως +
δοξυκυκλίνη 200 mg x 2 για 7 ημέρες
ΣΟΥΛΦΑΔΟΞΙΝΗ/ΠΥΡΙΜΕΘΑΜΙΝΗ ΓΙΑ
ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ ΛΙΠΟΒΑΡΩΝ
(Kayentao K, et al. JAMA 2013, 309: 594)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
(Arama & Troye-Blomberg. J Intern Med 2014, 275: 456)
•
•
•
•
Πολύπλοκη παθογένεια
Ευάλωτος ξενιστής + «πολύπλευρο» παθογόνο
Ανάλογα αρτεμισίνης: πρώτη επιλογή
Εμβόλια # πολλαπλοί αντιγονικοί επίτοποι