Transcript ការអប់រំ និងទិដ្ឋភាពនីត្យានុកូល

ការអប់រំ និងទិដ្ឋភាពនីត្យានុកូល
Education and Legal Aspect
បង្ហាញដោយ ៖ ហួ ឈុនគ្រី
ទូរស័ពទ 012 478 987
រាជធានីភ្នំដពញ,ថ្ងៃទី១២ ខែមិងុនា ឆ្នំ២០១១
ដមដរៀនទី១
សញ្ញាណទូដៅថ្នច្បាប់ និងការអប់រំ
General Notion of Law and Education
សញ្ញាណទូដៅថ្នច្បាប់
General Notion of Law
និយមន័យច្បាប់
តាមន័យទសសនៈវិជ្ជា ៖ រឺជ្ជ
 ជ្ជកបួនសគ្ាប់បំភ្លឺផ្លូវអយុត្យតិធម៌
 ជ្ជកបួនសគ្ាប់បង្ហាញការពិត្យ
 ជ្ជកបួនសគ្ាប់ជីកកកាយការមិនពិត្យ ឬ ជ្ជអាង៌កំបំងឱ្យខសតង ដច្បញមក
 ជ្ជឧបករណ៌សគ្ាប់គ្រប់គ្រងសងគម ដធវើឱ្យសងគមានសណ្តតប់ ធានប់ និងរដបៀបដរៀបរយលអ
 ជ្ជឧបករណ៌សគ្ាប់បង្ហាញាគ៌ សនតិភាពមិនអាច្បែវះបន។
តាមវច្បនានុគ្កមសដមតច្បគ្ពះសងឃរាជជួន ណ្តត្យ ៖ រឺជ្ជ
 ដសច្បកតីបញ្ាត្យតិសគ្ាប់ឱ្យគ្បជ្ជរាគ្សតគ្បត្យិបត្យតិ
 ជ្ជកបួន ឬ ជ្ជវិន័យសគ្ាប់គ្បដៅមនុសសឱ្យគ្បគ្ពឹត្យតលអ
 ជ្ជរំរូ ឬ ជ្ជសំណុំ
និយមន័យច្បាប់
តាមន័យនីត្យិសាគ្សត ៖ រឺជ្ជ
 បញ្ាត្យតិទំងអស់សគ្ាប់គ្រប់គ្រងរដ្ឋ រាប់ទំងរដ្ឋធមមនុញ្ា ច្បាប់
បទបញ្ញា ដគលនដោបយ យុត្យតិសាគ្សត ទំដនៀមទំលាប់ ដគល
ការណ៌ទូដៅថ្ននីត្យិ
 ជ្ជវិធានខដ្លអនុម័ត្យដោយអងគការនីត្យិបបញ្ាត្យតិ។ ដគ្ៅពីដនះមិន
ចាត្យ់ទុកជ្ជច្បាប់ដទ រឺ ជ្ជបទបញ្ញា និងជ្ជយុត្យតិសាគ្សត....។
 ជ្ជសំណុំវិធានទំងអស់ខដ្លគ្រប់គ្រងការរស់ដៅកនុងសងគម ដធវើ
ោ៉ា ងណ្តឱ្យសងគមមនុសសទំងមូលានរដបៀបរបប ានសុវត្យថិ
ភាព ដសច្បកតីថ្ងលងនូរ និងរីកច្បដគ្មើន។
មូលដហត្យុដកើត្យច្បាប់កនុងវិស័យអប់រំ
ការវវិ ឌ្ឍរបស់សងគម និងសហរមន៌(ពិដសសការង្ហរអប់រំ)
 ការរស់ដៅហួសគ្ពំខដ្នថ្នដសរីភាពរបស់មនុសសកនុងការង្ហរអប់រំ
 មនុសសច្បង់ាន ច្បង់បនហួសដហត្យុកនុងការង្ហរអប់រំ
 មនុសសានជដាល ះរវាងគន និងគន ឈានដៅរកកាច្ប់ដហៀន
 កនុងសងគមានសាជិកដគ្ច្បើន ានត្យគ្មូវការដគ្ច្បើនកនុងការអប់រំ
 ការដគ្បើគ្បស់អំណ្តច្បផ្តតច្ប់ការ
 រដ្ឋធមមនុញ្ាបនច្បងអុលបង្ហាញ(ាគ្តា៦៥-៦៨)
 ដគលនដោបយ ខផ្នការយុទធសាគ្សត កមមវិធីជ្ជត្យិ ខផ្នការអនុវត្យតកំណត្យ់ ក៏ដ្ូច្បជ្ជលិែិត្យបទោឋ នរត្យិយុត្យតនានាដផ្សងៗដទៀត្យ
 បង្ហា និងទប់សាាត្យ់បទដលមើស
 គម នច្បាប់។

សារៈសំខាន់ថ្នច្បាប់
ច្បូលរួមកនុងការខកទគ្មង់វិស័យអប់រំ ថ្នគ្ពះរាជ្ជណ្តច្បគ្កកមពុជ្ជ
 កសាងគ្បព័នធអប់រំមួយដពញដលញ និងឯកភាព
 ធានានូវដសរីភាពខាងសិកាធិការ
 កំណត្យ់អំពីឋានានុគ្កមរដ្ឋបល និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
 ជំរុញឱ្យានរុណភាព និងគ្បសិទធភាពថ្នការអប់រំ
 កំណត្យ់អំពីសិទធិ និងកាត្យពវកិច្បចបុរគលិកអប់រំ
 កំណត្យ់អំពីសិទធិ និងករណីយកិច្បចអប់រំរបស់សិសានុសិសស និសសិត្យ និងាតាបិតា អនកអាណ្តពាបល អនកគ្រប់គ្រងខងរកា
 កំណត្យ់អំពីវិធាន និងលកខែណឌ ត្យគ្មូវដផ្សងៗដទៀត្យកនុងការង្ហរអប់រំ
 បង្ហា និងទប់សាាត្យ់បទដលមើសពាក់ព័នធនឹងការង្ហរអប់រំ
 ោក់ទណឌ កមមអនកខដ្លគ្បគ្ពឹត្យតបទដលមើស
 ជ្ជគ្កបែណឌ សគ្ាប់ការអនុវត្យតការង្ហរ។

ច្បរិត្យលកខណៈថ្នច្បាប់



ានលកខណៈជ្ជទូដៅ មិនច្បំដពាះ ៖ ានន័យថារឺច្បាប់ខដ្លបនោក់ដច្បញឱ្យអនុវត្យតរឺអនុវត្យតទំងអស់គនដោយមិនដលើកខលង
បុរគលណ្តមួយដ ើយ
ចាប់បងខំឱ្យអនុវត្យត ៖ កនុងករណីគ្បសិនដបើបុរគលណ្តមួយ ឬ ជនណ្តមួយ ឬ មួយគ្កុមមិនអនុវត្យតដោយខផ្អកតាមការមិនដពញច្បិត្យត
នឹងច្បាប់រដ្ឋខដ្លបនដច្បញ ឬ មិនគ្សបនឹងសិទធិរបស់ែលួនខដ្ល ដកើត្យពីធមមជ្ជត្យិដនាះគ្ត្យូវខត្យចាប់បងខំឱ្យអនុវត្យត
ានទណឌ កមម ៖ ដបើមិនអនុវត្យតនឹងានវិន័យ កនុងដនាះានវិន័យ រដ្ឋបល ទណឌ កមមខផ្នកគ្ពហមទណឌ ទណឌ កមមខផ្នករដ្ឋបបដវណី
និង ពិន័យអនតរការណ៌។
ឋានានុគ្កមថ្នច្បាប់
•rdæFmµnuBaØ
•lixitUbkrN_GnþrCati
•c,ab;¬RBHraCRkm¦
•RBHraCRkwtü
•GnuRkwtü
•esckþIseRmc
•Rbkas
•lixitbTdæanKtiyutþepSg²
8
ឋានានុគ្កមថ្នច្បាប់
រដ្ឋធមមនុញ្ា(អនុម័ត្យដោយរដ្ឋសភា និងគ្ពឹទធសភា)
 លិែិត្យុបករណ៌អនតរជ្ជត្យិ(ផ្តល់សចាចប័នដោយសភាត្យំណ្តងរាគ្សត)
 ច្បាប់(អនុម័ត្យដោយរដ្ឋសភា និងគ្ពឹទធសភា)
 គ្ពះរាជគ្កម(ឡាយគ្ពះហសតដលខាដោយគ្ពះមហាកសគ្ត្យ)
 គ្ពះរាជគ្កឹត្យយ (ឡាយគ្ពះហសតដលខាដោយគ្ពះមហាកសគ្ត្យ)
 អនុគ្កឹត្យយ(ច្បុះហត្យថដលខាដោយនាយករដ្ឋមគ្នតី)
 គ្បកាស(ច្បុះហត្យថដលខាដោយគ្បធានសាថ ប័ន)
 សារាច្បរ(ច្បុះហត្យថដលខាដោយគ្បធានសាថ ប័ន ឬ នាយកដ្ឋមគ្នតី)
 ដសច្បកតីសដគ្មច្ប (ច្បុះហត្យថដលខាដោយគ្បធានសាថ ប័ន ឬ នាយករដ្ឋ
 ដ្ីកា(ច្បុះហត្យថដលខាដោយអភ្ិបលថ្នរណៈអភ្ិបលរាជធានី ដែត្យត គ្កុង គ្សុក ែណឌ និងគ្កុមគ្បឹកាំ ុំ សង្ហាត្យ់)
 ដសច្បកតីខណនាំ....(គ្រប់ឋានានុគ្កម)។

គ្បភ្ពថ្នច្បាប់
គ្បភ្ពកនុងគ្បដទស ៖

រដ្ឋធមមនុញ្ា

ច្បាប់

បទបញ្ញា ៖ (គ្ពះរាជគ្កឹត្យយ អនុគ្កឹត្យយ គ្បកាស ដសច្បកតីសដគ្មច្ប សារាច្បរ ដសច្បកតីខណនាំ ដ្ីកា)

ដគលការណ៌ទូដៅថ្នច្បាប់

យុត្យតិសាគ្សត

គ្ទឹសតីនីត្យិវិទូ និងទំដនៀមទំលាប់
គ្បភ្ពដគ្ៅគ្បដទស ៖

សនធិសញ្ញាអនតរជ្ជត្យិ អនុសញ្ញាអនតរជ្ជត្យិ កត្យិកាសញ្ញាអនតរជ្ជត្យិ កិច្បចគ្ពមដគ្ពៀង
គ្បដភ្ទថ្នច្បាប់
នីត្យិជ្ជត្យិ(សាធារណៈ) ៖
នីត្យិអនតរជ្ជត្យិសាធារណៈ

នីត្យិរដ្ឋធមមនុញ្ា
នីត្យិធមមនុញ្ាអនតរជ្ជត្យិ

នីត្យិរដ្ឋបល
នីត្យិសមុគ្ទ

នីត្យិហិរញ្ាវត្យថុ
នីត្យិគ្ពហមទណឌ អនតរជ្ជត្យិ

នីត្យិគ្ពហមទណឌ
នីត្យិគ្បជ្ជជ្ជត្យិ
នីត្យិជ្ជត្យិឯកជន ៖
នីត្យិអនតរជ្ជត្យិឯកជន

នីត្យិរដ្ឋបបដវណី
នីត្យិមរត្យក/នីត្យិដបត្យិកភ្័ណឌ

នីត្យិពាណិជាកមម
នីត្យិពាណិជាកមមអនតរជ្ជត្យិ

នីត្យិការង្ហរ

នីត្យិនិរភ្័យសងគម...។
នីត្យិសិទធិមនុសសអនតរជ្ជត្យិ
នីត្យិធានារា៉ាប់រង
គ្បព័នធច្បាប់

ច្បាប់សុីវិល ឬ គ្បព័នធច្បាប់ដ្ីដគក ឬ គ្បព័នធច្បាប់កុងទីណង់តាល់ ឬ គ្បព័នធច្បាប់រ៉ាូាុំង ឬ គ្បព័នធច្បាប់រ៉ាូា៉ាណូ ខសា៉ា និក

គ្បព័នធច្បាប់អង់ដគល សាក់សុង ឬ គ្បព័នធច្បាប់ែូម៉ាន ឬ ែូមិន គ្បព័នធច្បាប់ដ្ីដកាះ

គ្បព័នធច្បាប់កុមមុយនីសត

គ្បព័នធច្បាប់សាសនា។
ដមដរៀនទី១(ត្យ)
សញ្ញាណទូដៅថ្នច្បាប់ និងការអប់រំ
General Notion of Law and Education
សញ្ញាណទូដៅថ្នការអប់រំ
General Notion of Education
និយមន័យថ្នការអប់រំ
តាមដសៀវដៅវច្បនានុគ្កម Oxford Advanced Learner’s Dictionary
និងតាមឯកសារជ្ជដគ្ច្បើន បនឱ្យនិយមន័យថា«ការអប់រំ» រឺជ្ជ
 គ្បព័នធថ្នការបណតុ ះបណ្តតលដដ្ើមបីផ្តល់នូវច្បំដណះដ្ឹង និងអភ្ិវឌ្ឍនូវបំណិន
 ច្បំដណះដ្ឹង សមត្យថភាព ការអភ្ិវឌ្ឍបុរគលិកលកខណៈ និងការអភ្ិវឌ្ឍនូវអំណ្តច្បថ្នបញ្ញា ខដ្លជ្ជលទធផ្លខដ្លបនមកពីការ
អប់រំបញ្ញា ការអប់រំសីលធម៌ និងការអប់រំកីឡា
 ខផ្នកមួយថ្នការសិកាខដ្លទក់ទងនឹងការបដគ្ងៀន គ្រឹះសាថ នសិការរុដកាសលយ និងគ្រូបដគ្ងៀនខផ្នកររុដកាសលយ
 ការរីកច្បដគ្មើន និងការអភ្ិវឌ្ឍទូដៅថ្នបុរគល
 កមមវត្យថុសិកាមួយដ្៏ទូលាយ
 ការដបើកទូលាយនូវឳកាស ឬ មុែរបរ
 ជ្ជសកមមភាពសនូលរបស់មនុសស ឬ ជ្ជសិទធិ ជ្ជកាត្យពវកិច្បច និងជ្ជ ត្យគ្មូវការជ្ជមូលោឋ នរបស់មនុសស
និយមន័យថ្នការអប់រំ
តាមវច្បនានុគ្កមខែមរភ្នំដពញ ឆ្នំ១៩៣៨ របស់ដសដមតច្បគ្ពះសងារាជួន ណ្តត្យ
គ្ត្យង់ទំព័រ១៦៤៥ បនឱ្យនិយមន័យថា«ការអប់រំ» រឺជ្ជ
 បង្ហាត្យ់ច្បិត្យត បងវិកច្បិត្យតជួសជុលច្បំដណះវិជ្ជា ឬ ករិោាោទ ហវឹក ហាត្យ់ឱ្យសាទ ត្យ់ជំនាញជ្ជងមុនជ្ជលំោប់
តាមវច្បនានុគ្កម(Oxford Advanced Learner’s Dictionary)
បនឱ្យនិយមន័យថា«ការអប់រំ» រឺជ្ជ
 ការបណតុ ះបណ្តតល និងខណនាំពិដសសសគ្ាប់កុារ និងមនុសស ដកមងៗដៅកនុងសាលាដរៀន ឬ មហាវិទាល័យ ដោយផ្តល់
ច្បំដណះ ដ្ឹង និងការអភ្ិវឌ្ឍបំណិន ឬ ការអភ្ិវឌ្ឍច្បរិត្យលកខណៈអំពីសាមរត្យី សីលធម៌ និងរូបរាងកាយខដ្លបនមកពីការអប់រំ
និយមន័យថ្នការអប់រំ
តាមឯកសារ Cf. Word Book, Micropadia Redy, New York, 1997, p373 បនឱ្យនិយមន័យថា«ការអប់រំ» រឺជ្ជ
 ច្បំដណះដ្ឹងខដ្លគ្ត្យូវានទំនាក់ទំនងកនុងបរិបទជ្ជដគ្ច្បើនោ៉ា ងសំខាន់ ជ្ជមួយវិធីសាគ្សតថ្នការបដគ្ងៀន និងការសិកាកនុងសាលា
ដរៀន ឬ បរិសាថននានាខដ្លដៅច្បំដពាះមុែ ដហើយានព័ត្យ៌ុានដផ្សងៗគន ថ្នបញ្ញាសងគម ជ្ជពិដសសទំនាក់ទំនងរវាងឪពុកាត យ
និងកូន
 ច្បិញ្ចឹម បីបច្ប់ បណតុ ះ ឬ ផ្គត្យ់ផ្គង់ដដ្ើមបីនាំដឆ្ពះដៅរកដគលដៅណ្តមួយ
តាមដសៀវដៅ Cf. Le Petit Larousse , Paris, 1993, p-370
 ទដងវើថ្នការបណតុ ះបណ្តតល និងការបដគ្ងៀននណ្តាន ក់ដោយដធវើ ោ៉ា ងណ្តឱ្យដរយល់
និយមន័យថ្នការអប់រំ
តាមវច្បនានុគ្កម Oxford Advanced Learner’s Dictionary បនឱ្យ
និយមន័យថា«ការអប់រំ» រឺជ្ជ
 ទដងវើដលើមនុសសដលាក ដដ្ើមបីនាំពួកដរដឆ្ពះដៅរកដគលដៅមួយខដ្លបនកំណត្យ់រួច្បដហើយ រឺ ានន័យថាផ្តល់នូវដសាភ្ណភាព
ដហើយនឹង ការបំពាក់បំប៉ានដ្៏លអឥត្យដខាចះខដ្លដរានសមត្យថភាពគ្រប់គ្គន់កនុងការ ដធវកើ ិច្បចការដផ្សងៗ ដហើយច្បំដណះដ្ឹងទំងដនាះ
សណឋ ិត្យជ្ជប់កនុងគ្ពលឹង ែលួនគ្បណ ដពាលរឺជ្ជការបណតុ ះបណ្តតលសាម រត្យីទឹកច្បិត្យតដ្ល់បុរគលាន ក់ៗដរអាច្បខបងខច្បកការអប់រំជ្ជការ
អប់រំសីលធម៌ និងអប់រំពលរដ្ឋវិជ្ជា។
ឯកសារCf. Suzanne Lowell Krogh, Educating Young Children,
New York,1994,p-23 បនឱ្យនិយមន័យថា«ការអប់រំ»រឺជ្ជ
ដលាក (John Dewey) ទសសនៈវិទូជនជ្ជត្យិអាលលឺម៉ាង់ ៖
 ជ្ជលំនាំថ្នអំដពើគ្បគ្ពឹត្យតដៅដលើបុរគលដពញមួយជីវិត្យ និងានដគលដៅជ្ជក់លាក់ កនុងបខគ្មបគ្មួលច្បិត្យតរំនិត្យ បុរគលិកលកខណៈ
មនុសសដៅតាមសាថ នភាពដផ្សងគន ។
និយមន័យថ្នការអប់រំ
ដលាក(Platon) 427-347 មុនរ.ស បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រំ»ថារឺជ្ជ៖
 ការអភ្ិវឌ្ឍបុរគលិកលកខណៈរបស់មនុសសាន ក់ៗ ដដ្ើមបីដលើកកមពស់សុភ្មងគលាន ក់ និងអភ្ិវឌ្ឍន៌រោឋ ភ្ិបល
ដលាក (Aristotle) បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រ»ំ ថារឺជ្ជ៖
 ការដធវើឱ្យរីកលូត្យលាស់នូវសត្យិបញ្ញារបស់មនុសស
ដលាក អាន់ខឌ្សុន បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រំ»ថារឺជ្ជ៖
 ដ្ំដណើរខដ្លបុរគលាន ក់ៗដរៀនសូគ្ត្យនូវអវីៗ ខដ្លចាំបច្ប់ ដដ្ើមបីត្យគ្មូវដៅតាមជីវភាពសងគមរបស់ដរ។ ការអប់រំ ានន័យថាផ្គត្យ់
ផ្គង់ បណតុ ះបណ្តតល ដដ្ើមបីនាំដឆ្ពះដៅរកដគលដៅណ្តមួយ
ដលាក រង់ ជុង ជ្ជររុវិទូច្បិន បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រំ»ថារឺជ្ជ៖
 ាគ៌ ខដ្លមិនអាច្បែវះបនច្បំដពាះភាពខាលំងរបស់កងកាល ំងក៏ដ្ូច្បជ្ជភាពរុងដរឿងរបស់គ្បដទសជ្ជត្យិ។ ការអប់រំជួយឱ្យគ្បជ្ជពលរដ្ឋ
ដច្បះដគ្បើសាា រឧបដទស ដោយឈរដលើមូលោឋ នបដច្បចកវិទា
និយមន័យថ្នការអប់រំ
ដលាក ែុង ជឺ ជនជ្ជត្យិច្បិន បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រំ»ថារឺជ្ជ៖
 នដោបយ និងទសសននិយម ដោយសងាត្យ់ធៃន់ថាការអប់រំគ្ទពយ សមបត្យតិ និងមនុសសជ្ជកតាតសំខាន់កនុងការសាថ បនាគ្បដទសជ្ជត្យិ
ដលាក ភ្ូ ជឺ បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រ»ំ ថារឺជ្ជ៖
 ជ្ជលមអមនុសសដ្ំបូងដរបងអស់
ដលាក សូគ្កាត្យ បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រំ»ថារឺជ្ជ៖
 វិធីដៅរកភាពសាអ ត្យសអំខាងសីលធម៌
ដលាក Desiderius Erasmus (1467-1536) អនកររុវិទាបរាំង បនឱ្យ
និយមន័យថា «ការអប់រំ» រឺជ្ជ ៖
ការអភ្ិវឌ្ឍបុរគលគ្រប់រូបចាប់ពីកុារភាពដ ើងដៅ
ដលាក John Comenius បននិោយថា ៖
 មនុសសគ្រប់រូបគ្ត្យូវានការអភ្ិវឌ្ឍគ្រប់ខផ្នក គម នខបងខច្បកវណណ ៈ គម នគ្បកាន់ដភ្ទ....

និយមន័យថ្នការអប់រំ
ដលាក J-Locke បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រ»ំ ថារឺជ្ជ៖
 ការអប់រំដលើរាងកាយ សីលធម៌ និងរំនិត្យ
ដលាក Wolfgang Ratke (1571-1635) ជ្ជររុវិទូអាលលឺម៉ាង់ បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រំ»ថារឺជ្ជ៖
 ការដធវើោ៉ាងណ្តឱ្យយុវវ័យគ្រប់រូបច្បូលដរៀនដៅកនុងសាលារបស់រដ្ឋ ជ្ជមួយនឹងការដគ្បើគ្បស់ការសិកាភាសាជ្ជត្យិ
ដលាក Come បនឱ្យនិយមន័យ«ការអប់រ»ំ ថារឺជ្ជ៖
 ការផ្តល់លទធភាពឱ្យបុរគលនីមួយៗ នូវដ្ំដណើរដ្៏ជ្ជក់លាក់ដៅរក ភាពគ្បកដ្ ដោយខផ្អកដលើមូលោឋ នថ្នការយល់ដ្ឹង និងអនុវត្យត
តាមគ្កិត្យគ្កមវិទាសាគ្សត
និយមន័យថ្នការអប់រំ
តាមច្បាប់សតីពី ការអប់រំ ថ្នគ្ពះរាជ្ជណ្តច្បគ្កកមពុជ្ជខដ្លគ្ត្យូវបនគ្បកាសឱ្យ
ដគ្បើកាលពីថ្ងៃទី០៨ ខែធនូ ឆ្នំ២០០៧ បនកំណត្យ់និយមន័យ«ការអប់រំ»រឺ
ជ្ជ ៖

កិច្បចដ្ំដណើរការអភ្ិវឌ្ឍការសិកា ឬ ការបណតុ ះបណ្តតលកាយ សមបទ សត្យិបញ្ញា និងសីលធម៌តាមរយៈគ្រប់សកមមភាពអប់រំ
ខដ្លដធវើឱ្យអនកសិកាទទួលបនសំណុំច្បំដណះដ្ឹង ជំនាញ សមត្យថភាព និងត្យថ្មល ដដ្ើមបីឱ្យកាលយែលួនជ្ជបុរគលលអ ខដ្លាន
គ្បដោជន៌សគ្ាប់ែលួនឯង គ្រួសារ សហរមន៌ គ្បដទសជ្ជត្យិ និង ពិភ្ពដលាក។
ដគលដៅថ្នការអប់រំ
ដោងតាមែលឹមសារថ្នកមមវិធីសិកាដរអាច្បកំណត្យ់ដគលដៅអប់រំ ដ្ូច្បត្យដៅ ៖
ការអប់រំសគ្ាប់បណតុ ះបញ្ញាញ្ញាណ
 ការអប់រំសគ្ាប់ដរៀបច្បំវិជ្ជាជីវៈ(បុដរវិជ្ជាជីវៈ)
 ការអប់រំដដ្ើមបីកាលយជ្ជពលរដ្ឋលអ
 ការអប់រំសគ្ាប់អភ្ិវឌ្ឍន៌បុរគលាន ក់ៗ
ការអប់រំដៅកមពុជ្ជ ានដគលដៅកសាងមនុសសដពញដលញរីក
ច្បដគ្មើនលូត្យលាស់គ្រប់ខផ្នកគ្ពមៗគន ដោយានត្យុលយភាពរវាង
គ្បជ្ជា សាម រត្យីសដញ្ចត្យនា និងរូបកាយ។ ដគលដៅដនះធានាកសាង
ពលរដ្ឋថ្ងលងនូរ។

ដគលបំណងថ្នការអប់រំ
ដគលបំណងថ្នការអប់រំ គ្ត្យូវផ្ារភាាប់ដៅនឹងដ្ំណ្តក់កាលថ្នការអភ្ិវឌ្ឍ
ដសដ្ឋកិច្បច និងសងគមកមពុជ្ជ ជ្ជពិដសសឱ្យដ្លើយត្យបដៅនឹងត្យគ្មូវការនានាកនុង
បរិបទសាកលភាវូបនីយកមម(Globalization)ត្យំបន់នីយកមម
(Localization) និងត្យគ្មូវការបុរគល និងការផ្តល់សមធម៌កនុងការទទួលការ
អប់រំដៅកគ្មិត្យមូលោឋ នកនុងដនាះដគលបំណងថ្នការអប់រំ ក៏ដ្ូច្បជ្ជដគល
នដោបយរបស់គ្កសួងគ្ត្យូវធានាសដគ្មច្បបននូវយុទធសាគ្សត៤ រឺ ៖

សាកលកមមការអប់រំច្បំដណះទូដៅជ្ជមូលោឋ ន ៩ឆ្នំ និងការបងាលកខណៈ ឬបងាឳកាសង្ហយគ្សួលសគ្ាប់អភ្ិវឌ្ឍន៌អកខរកមមវិជ្ជាជីវៈ
ផ្ារភាាប់ដៅនឹងជីវភាពជ្ជក់ខសតងច្បំដពាះពលរដ្ឋទំងឡាយ ខដ្លគម នលទធភាពច្បូលដរៀនកនុងសាលាដរៀនច្បំដណះទូដៅ
ដគលបំណងថ្នការអប់រំ
ដធវើទំដនើបកមម និងខកលមអរុណភាពថ្នគ្បព័នធអប់រំទំងមូល ដោយ ដធវើកំខណទគ្មង់ឱ្យានគ្បសិទធភាព ដដ្ើមបីដ្លើយត្យបបនគ្ត្យឹមគ្ត្យូវ
ដៅ នឹងត្យគ្មូវការថ្នសងគម ដសដ្ឋកិច្បចរបស់គ្បជ្ជជ្ជត្យិកនុងបច្បចុបបននកាល
 ផ្ារភាាប់ការអប់រំ និងការបណតុ ះបណ្តតលដៅនឹងទីផ្ារពលកមម និងសងគមកនុងដគលបំណងដលើកកមពស់សកមមភាពយុវវ័យឱ្យយក
ច្បំដណះដ្ឹង និងបំណិនរបស់ែលួនដៅដគ្បើគ្បស់បនកនុងជីវភាពសងគម ដដ្ើមបីបុពវដហត្យុការពារ និងកសាងាត្យុភ្ូមិជ្ជទីដសនហារបស់
ែលួន
 សាត រ និងអភ្ិវឌ្ឍវិស័យអប់រំកាយ និងកីឡា។
ដដ្ើមបីសដគ្មច្បដគលបំណងខាងដលើការអប់រំ គ្ត្យូវែិត្យែំដធវើឱ្យសដគ្មច្ប
បននូវដគលការណ៌ធំៗបីរឺ ៖ ការអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន សដាសកាសភាពអប់រំ និងការអប់រំទូទំងគ្បដទស។

ដគលដៅការអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន
ដោងតាមខផ្នការជ្ជត្យិអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន(២០០៣-២០១៥) ការអប់រំ
ានដគលដៅ ដ្ូច្បត្យដៅ ៖
ការគំពារ និងការអប់រំកុារត្យូច្ប
 សាកលកមមអប់រំបឋមសិកា
 ត្យគ្មូវការដរៀនសូគ្ត្យរបស់យុវវ័យ និងមនុសសដពញវ័យ
 អកខរកមមមនុសសដពញវ័យ
 ដយនឌ្័រ
 និងរុណភាព។

ដគលដៅការអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន
ដដ្ើមបីសដគ្មច្បឱ្យបនតាមខផ្នការជ្ជត្យិអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន(២០០៣២០១៥) ដយើងគ្ត្យូវ ៖



ពគ្ងីក និងខកលមអការអប់រំ និងខងទំកុារត្យូច្បឱ្យបនទូលំទូលាយ និងការអប់រំ ពិដសសកុារង្ហយរងដគ្គះ និងគ្កែសត្យ់
ធានាថាដៅឆ្នំ២០១៥ កុារទំងអស់ ពិដសសកុារី កុារខដ្ល សថិត្យកនុងកាលៈដទសៈលំបក និងកុារមកពីគ្កុមជនជ្ជត្យិភារ
ត្យិច្បទទួល និងបំដពញច្បប់នូវកាត្យពវកិច្បចអប់រំបឋមសិកាដោយឥត្យរិត្យថ្ងល និងគ្បកបដោយ
ធានាថាត្យគ្មូវការដរៀនសូគ្ត្យរបស់យុវវ័យ និងជនដពញវ័យគ្រប់រូប បនដោះគ្សាយ តាមរយៈការផ្តល់ឳកាសដសមើភាព ដដ្ើមបីច្បូល
រួម កនុងកមមវិធីសិកាសមគ្សប និងការបណតុ ះបណ្តតលជំនាញច្បញ្ចឹម ជីវិត្យ(បំណិនជីវិត្យ)
ដគលដៅការអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន
ដដ្ើមបីសដគ្មច្បឱ្យបនតាមខផ្នការជ្ជត្យិអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន(២០០៣២០១៥) ដយើងគ្ត្យូវ ៖
 ធានាសដគ្មច្បឱ្យបនរីកច្បដគ្មើនច្បំនួន ៥០ ភាររយដៅកនុងកគ្មិត្យ អកខរកមមជនដពញវ័យដៅមុនដ្ំណ្តច្ប់ឆ្នំ២០១៥ ពិដសស
សគ្ាប់ គ្សតី និងឱ្កាសដសមើភាពគន កនុងការអប់រំមូលោឋ ន និងការអប់រំបនត សគ្ាប់ជនដពញវ័យទំងអស់
 លុបបំបត្យ់ភាពែុសគន ថ្នដភ្ទកនុងបឋមសិកា និងមធយមសិកា ដៅឆ្នំ២០១៥ ដោយយកច្បិត្យតទុកោក់កុារីទទួលបនលទធភាព
ច្បូលដរៀនដពញដលញ និងដសមើភាព
 ខកលមអដលើគ្រប់ទិដ្នភាពថ្នរុណភាពអប់រំ និងធានានូវរុណភាព គ្បដសើរបំផ្ុត្យគ្រប់ខផ្នក ដដ្ើមបីឱ្យមនុសសគ្រប់រូបដ្ដណត ើមបននូវ
លទធ ផ្លដរៀនសូគ្ត្យានកគ្មិត្យវាស់បន និងានការទទួលសាគ ល់ ជ្ជពិដសសខផ្នកអកសរសាគ្សត ដលែនពវនត និងជំនាញចាំបច្ប់
សគ្ាប់ ច្បិញ្ចឹមជីវិត្យ។
ត្យួនាទីរបស់ការអប់រំ
ការអប់រំ ានត្យួនាទីដ្ូច្បត្យដៅ ៖





អភ្ិវឌ្ឍន៌នូវសរីរាងគរបស់មនុសសាន ក់ៗ (ដលាកបល ត្យុង)
បណតុ ះបណ្តតលមនុសសគ្រប់រូបនូវបំណិន ជំនាញវិជ្ជាជីវៈ សីលត្យថ្មលច្បំដពាះការរស់ដៅកនុងសងគម(បុរគលិកលកខណៈ និងភាពថ្ងល
ងនូររបស់មនុសស) អប់រំខផ្នកសុែភាពរាងកាយ និងដសាភ្័ណភាព
ជ្ជសាព នដឆ្ពះដៅរកការអភ្ិវឌ្ឍ ដសថរភាព និរនតរភាពថ្ផ្ទកនុងគ្បដទសជ្ជមួយគ្បដទសនានា និងពិភ្ពដលាក
ជ្ជការច្បូលរួមគ្បកបដោយគ្បសិទធភាពនូវដ្ំដណើរការដសដ្ឋកិច្បច និងសងគម
ជ្ជការបងាលទធភាពឱ្យអនកសិកាទទួលបននូវការអភ្ិវឌ្ឍច្បំដណះ ដ្ឹង ជំនាញជ្ជមូលោឋ នកនុងការដោះគ្សាយបញ្ញា
ត្យួនាទីរបស់ការអប់រំ
ការអប់រំ ានត្យួនាទីដ្ូច្បត្យដៅ ៖
ជ្ជមធាបយដ្៏ពិសិដ្ឋមួយដដ្ើមបីបំផ្ុស និងបំពាក់ឱ្យអនកសិកា នូវ្នទះជ្ជត្យិ ានកត្យតញ្ាូតាច្បំដពាះគ្បដទសជ្ជត្យិ ដដ្ើមបីឱ្យសាគ ល់ពី
អត្យតសញ្ញាណជ្ជត្យិ វបបធម៌ជ្ជត្យិ អារយធម៌ជ្ជត្យិ ភាសាជ្ជត្យិ ដយនឌ្័រ និងសាគ ល់ពីត្យថ្មលដ្ូច្បានខច្បងកនុងធមមនុញ្ាអងគការសហគ្បជ្ជ
ជ្ជត្យិ
 ជ្ជខផ្នកមួយថ្នគ្បព័នធសវ័យសិកាដ្ល់មនុសសាន ក់ៗ
 ជ្ជការបដងាើត្យនូវទសសនៈងមី ទំដនើបៗបដគ្មើឱ្យដសច្បកតីគ្ត្យូវការខផ្នករំនិត្យ និងសាា រៈរបស់មនុសសគ្រប់សម័យកាល
 ជ្ជរនលឹះោ៉ា ងសំខាន់កនុងការដោះគ្សាយបញ្ញាកនុងសងគមគ្រប់កាលៈដទសៈ ដ្ូច្បជ្ជវិបត្យតិខផ្នកនដោបយ ដសដ្ឋកិច្បច សងគមកិច្បច ភាព
គម នការង្ហរដធវើ និងគ្កីគ្ក។

សាសភារថ្នការអប់រំ
ដដ្ើមបីឱ្យការអប់រំមួយកាលយជ្ជការអប់រំដពញដលញ គ្ត្យូវានសាសភាពដ្ូច្ប
ត្យដៅ ៖
គ្កបែណឌ ច្បាប់ ដគលនដោបយ និងលិែិត្យបទោឋ នរត្យិយុត្យត
 ដហោឋ រច្បនាសមព័នធទូដៅ
 សងគម
 ដសដ្ឋកិច្បច
 នដោបយ
 គ្រប់គ្រង
 ធនធានមនុសស(គ្រូ សិសស រណៈគ្រប់គ្រង...)
 គ្រួសារ....។

សារៈសំខាន់ថ្នការអភ្ិវឌ្ឍវិស័យអប់រំ
ការរួមគន អភ្ិវឌ្ឍន៌វិស័យអប់រំ ានសារៈសំខាន់ដ្ូច្បត្យដៅ ៖
ដដ្ើមបីឱ្យសមគ្សបនឹងដ្ំដណើរគ្បគ្ពឹត្យតដៅថ្នសាកលភាវូបនីយកមម កនុងត្យំបន់ និងពិភ្ពដលាក និងអនតរជ្ជត្យូបនីយកមមថ្នការអប់រំ
 ដដ្ើមបីអភ្ិវឌ្ឍន៌ធនធានមនុសសឱ្យគ្សបនឹងត្យគ្មូវការទីផ្ារការង្ហរ
 ដដ្ើមបីផ្តលស់បតូរ និងខកខគ្បវិស័យអប់រំឱ្យគ្សបសាថ នភាពជ្ជក់ខសតង
 ដដ្ើមបីអភ្ិវឌ្ឍន៌គ្បដទសជ្ជត្យិឱ្យសុីសង្ហវក់គនទំងកនុងត្យំបន់ និងពិភ្ពដលាក
 ដដ្ើមបីអភ្ិវឌ្ឍន៌កមមវិធីសិកាឱ្យគ្សបនឹងត្យគ្មូវការជ្ជក់ខសតង
 ដដ្ើមបីឱ្យគ្បជ្ជពលរដ្ឋដរៀនច្បប់ានមុែរបរច្បិញ្ចឹមជីវិត្យ
 ដដ្ើមបីខកខគ្បច្បិត្យតរំនិត្យឱ្យគ្សបនឹងសងគម...។

កមមវត្យថុខដ្លគ្ត្យូវអភ្ិវឌ្ឍន៌
កមមវត្យថុខដ្លគ្ត្យូវអភ្ិវឌ្ឍន៌ានដ្ូច្បត្យដៅ ៖
កមមវិធីសិកា
 ដហោឋ រច្បនាសមព័នធរូបវនត
 សមត្យថភាពគ្រូបដគ្ងៀន និងធនធានមនុសសដផ្សងដទៀត្យ
 ច្បាប់ ដគលនដោបយ និងលិែិត្យបទោឋ នរត្យិយុត្យតដផ្សងៗដទៀត្យ
 ធនធានហិរញ្ាវត្យថុ
 ការច្បូលរួមច្បំខណក
 សកមមភាពយុវជន និងកីឡា
 សាម រត្យី ច្បិត្យតរំនិត្យមនុសស
 អភ្ិវឌ្ឍន៌សាថប័ន។

រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
ការគ្រប់គ្រងការអប់រំ គ្ត្យូវបនគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋបលមួយខបបរដ្ឋបល
ឋានានុគ្កម ៖
ថានក់កណ្តតល ឬ ថានក់ជ្ជត្យិ(គ្កសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា)
 ថានក់រាជធានី ដែត្យត(មនទីរអប់រំ យុវជន និងកីឡា)
 ថានក់គ្កុង គ្សុក ែណឌ (ការិោល័យអយកគ្កុង គ្សុកែណឌ ជ្ជត្យំណ្តង)
 ថានក់គ្រឹះសាថ នសិកា(គ្រឹះសាថ នមដត្យតយយសិកា គ្រឹះសាថ នបឋមសិកា គ្រឹះសាថ នមធយមសិកា គ្រឹះសាថ នឧត្យតមសិកា

រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
គ្បព័នធគ្រប់គ្រងអប់រំ គ្ត្យូវបនខបងខច្បកជ្ជ ៖
គ្បព័នធគ្រប់គ្រងជំនាញ
 គ្បព័នធអធិការកិច្បច
 គ្បព័នធគ្កុមគ្បឹកាអប់រំ
 សាថ ប័នជំនួយ
ដោងតាមអនុគ្កឹត្យយដលែ ៨៤ អនគ្ក.បក ច្បុះថ្ងៃទ០ី ៩ ខែមិងុនា
ឆ្នំ២០០៩ បនកំណត្យ់អំពីការដរៀបច្បំ និងការគ្បគ្ពឹត្យតដៅរបស់
គ្កសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាកនុងដគលបំណងដរៀបច្បំដបសកកមម និងរច្បនាសមព័នធ ដរៀបច្បំមុែង្ហរ និងភារកិច្បចរបស់អងគភាពនានាកនុង
គ្កសួង និងធានារុណភាព និងគ្បសិទធភាពថ្នលទធផ្លបំដពញការង្ហរកនុងវិស័យអប់រំ យុវជន និងកីឡា។

រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
ដោងតាមអនុគ្កឹត្យយដលែ ៨៤ អនគ្ក.បក ច្បុះថ្ងៃទ០ី ៩ ខែមិងុនា
ឆ្នំ២០០៩ បនកំណត្យ់អំពីការដរៀបច្បំ និងការគ្បគ្ពឹត្យតដៅរបស់
គ្កសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបនកំណត្យ់រច្បនាសមព័នធដ្ូច្បត្យដៅ ៖
ថានក់ជ្ជត្យិ ៖ ានអគគ ធិការោឋ នច្បំនួន១ និងអរគនាយកោឋ នច្បំនួន៥ កនុងដនាះ
ាន ៖
 អគគ ធិការោឋ ន
 អរគនាយកោឋ នរដ្ឋបល និងហិរញ្ាវត្យថុ
 អរគនាយកោឋ នអប់រំ
 អរគនាយកោឋ នឧត្យតមសិកា
 អរគនាយកោឋ នយុវជន
 អរគនាយកោឋ នកីឡា។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
អគគ ធិការោឋ ន ាន១នាយកោឋ ន និង១អធិការោឋ ន រឺ ៖
 អធិការោឋ នរដ្ឋបល និងហិរញ្ាវត្យថុ
 នាយកោឋ នធានារុណភាពអប់រំ។
អរគនាយកោឋ នឧត្យតមសិកា ាន២នាយកោឋ ន រឺ ៖
 នាយកោឋ នឧត្យតមសិកា
 នាយកោឋ នគ្សាវគ្ជ្ជវវិទាសាគ្សត។
អរគនាយកោឋ នយុវជន ាន២នាយកោឋ ន រឺ ៖
 នាយកោឋ នយុវជន
 នាយកោឋ នគ្រប់គ្រងមជឈមណឌ ល។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
អរគនាយកោឋ នរដ្ឋបល និងហិរញ្ាវត្យថុ ាន៩នាយកោឋ នរឺ ៖
 នាយកោឋ នរដ្ឋបល
 នាយកោឋ នបុរគលិក
 នាយកោឋ នហិរញ្ាវត្យថុ
 នាយកោឋ នសាា រៈ និងគ្ទពយសមបត្យតិរដ្ឋ
 នាយកោឋ នខផ្នការ
 នាយកោឋ នទំនាក់ទំនងវបបធម៌ និងអាហារូបករណ៌
 នាយកោឋ នព័ត្យ៌ាន និងកិច្បចការអាសា៊ា ន
 នាយកោឋ ននីត្យិកមម
 និងនាយកោឋ នសំណង់។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
អរគនាយកោឋ នអប់រំ ាន៩នាយកោឋ នរឺ ៖
 នាយកោឋ នអប់រំកុារត្យូច្ប
 នាយកោឋ នបឋមសិកា
 នាយកោឋ នមធយមសិកាច្បំដណះទូដៅ
 នាយកោឋ នអប់រំដគ្ៅគ្បព័នធ
 នាយកោឋ នសុែភាពសិកា
 នាយកោឋ នអភ្ិវឌ្ឍន៌កមមវិធីសិកា
 នាយកោឋ នបណតុ ះបណ្តតល និងវិគ្កឹត្យការ
 នាយកោឋ នត្យគ្មង់ទិសវិជ្ជាជីវៈ
 និងគ្រឹះសាថ នដបះពុមា និងខច្បកផ្ាយ។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
អរគនាយកោឋ នកីឡា ាន២នាយកោឋ ន ១ វិទាសាថ ន ១ មជឈមណឌ លរឺ ៖
 នាយកោឋ នអប់រំកាយ និងកីឡា
 នាយកោឋ នអប់រំកាយ និងកីឡាសិសស និសសិត្យ
 វិទាសាថ នជ្ជត្យិអប់រំកាយ និងកីឡា
 មជឈមណឌ លជ្ជត្យិហវឹកហវឺនកីឡា។
កំណត្យ់សំគល់ ៖
អងគភាពសថិត្យដៅដគ្កាមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋមគ្នតី រឺ ៖
 នាយកោឋ នសវនកមមថ្ផ្ទកនុង
 ែុទទកាល័យ។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
គ្រឹះសាថ នឧត្យតមសិកា និងវិទាសាថ ននានាានឋានៈដសមអើ រគនាយកោឋ នដគ្កាម
អាណ្តពាបលរបស់គ្កសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ៖ ាន៩ រឺ ៖
 សាកលវិទាល័យភ្ូមិនទភ្នំដពញ
 សាកលវិទាល័យភ្ូមិនទនីត្យិសាគ្សត និងវិទាសាគ្សតដសដ្ឋកិច្បច
 សាកលវិទាល័យជ្ជត្យិគ្រប់គ្រង
 សាកលវិទាល័យសាវ យដរៀង
 សាកលវិទាល័យានជ័យ
 សាកលវិទាល័យបត្យ់ដ្ំបង
 សាកលវិទាល័យជ្ជសុីមកំចាយា
 វិទាសាថ នជ្ជត្យិអប់រំ
 និងវិទាសាថ នបដច្បចកវិទាកមពុជ្ជ។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
រាជធានី ដែត្យត ៖
រាជធានី ដែត្យតច្បំនួន៦ រឺ ៖ ដែត្យតកំពង់ចាម កណ្តតល ថ្គ្ពខវង បត្យ់ដ្ំបង
តាខកវ និងរាជធានីភ្នំដពញ ានច្បំនួន១១ការិោល័យ ៖
 ការិោល័យរដ្ឋបល
 ការិោល័យបុរគលិក និងបណតុ ះបណ្តតល
 ការិោល័យខផ្នការ និងគ្រប់គ្រងជំនួយ
 ការិោល័យរណដនយយ សាា រៈ និងគ្ទពយសមបត្យតិរដ្ឋ
 ការិោល័យបឋមសិកា
 ការិោល័យមដត្យតយយសិកា
 ការិោល័យមធយមសិកាច្បំដណះទូដៅ
 ការិោល័យអប់រំដគ្ៅគ្បព័នធ និងបណតុ ះបណ្តតលវិជ្ជាជីវៈ
 ការិោល័យយុវជន
 ការិោល័យកីឡា
 ការិោល័យអធិការកិច្បច។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
រាជធានី ដែត្យតច្បំនួន៩ រឺ ៖ ដែត្យតកំពង់សពឺ កំពង់ឆ្នំង កំពត្យ កំពង់ធំ សាវ យ
ដរៀង គ្កដច្បះ ដពាធិសាត្យ់ បនាទយានជ័យ និងដសៀមរាប ានច្បំនួន៩
ការិោល័យ ៖
 ការិោល័យរដ្ឋបល
 ការិោល័យបុរគលិក និងបណតុ ះបណ្តតល
 ការិោល័យខផ្នការ រណដនយយ សាា រៈ និងគ្ទពយសមបត្យតិរដ្ឋ
 ការិោល័យបឋមសិកា និងមដត្យតយយសិកា
 ការិោល័យមធយមសិកាច្បំដណះទូដៅ
 ការិោល័យអប់រំដគ្ៅគ្បព័នធ និងបណតុ ះបណ្តតលវិជ្ជាជីវៈ
 ការិោល័យយុវជន
 ការិោល័យកីឡា
 ការិោល័យអធិការកិច្បច។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
រាជធានី ដែត្យតច្បំនួន៩ រឺ ៖ ដែត្យតគ្ពះសីហនុ ថ្ប៉ាលិន ខកប ដកាះកុង សទឹង
ខគ្ត្យង បណឌ លរីរី រត្យនរីរី គ្ពះវិហារ និងឧត្យតរានជ័យ ានច្បំនួន៧
ការិោល័យ ៖
 ការិោល័យរដ្ឋបល បុរគលិក និងបណតុ ះបណ្តតល
 ការិោល័យខផ្នការ រណដនយយ សាា រៈ និងគ្ទពយសមបត្យតិរដ្ឋ
 ការិោល័យបឋមសិកា និងមដត្យតយយសិកា
 ការិោល័យមធយមសិកាច្បំដណះទូដៅ
 ការិោល័យអប់រំដគ្ៅគ្បព័នធ និងបណតុ ះបណ្តតលវិជ្ជាជីវៈ
 ការិោល័យយុវជន និងកីឡា
 ការិោល័យអធិការកិច្បច។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
គ្កុង គ្សុក ែណឌ ៖
ដោងតាមដសច្បកតីជូនដ្ំណឹងច្បុះថ្ងៃទី១៥ ខែធនូ ឆ្នំ១៩៩៩ និងសារាច្បរ
ខណនាំច្បុះថ្ងៃទ០ី ១ ខែដមសា ឆ្នំ១៩៩៩
 ខផ្នកបឋមសិកា និងមដត្យតយយសិកា
 ខផ្នករដ្ឋបល បុរគលិក និងរណដនយយ
 ខផ្នកអប់រំដគ្ៅគ្បព័នធ និងបណតុ ះបណ្តតលវិជ្ជាជីវៈ
 ខផ្នកយុវជន និងកីឡា។
រដ្ឋបលកិច្បច និងការគ្រប់គ្រងការអប់រំ
គ្រឹះសាថ នសិកា ៖
 គ្រឹះសាថ នមដត្យតយយសិកា
 គ្រឹះសាថ នបឋមសិកា
 គ្រឹះសាថ នមធយមសិកា
 គ្រឹះសាថ នឧត្យតមសិកា
 សាលាររុដកាសលយ និងវិគ្កឹត្យការដែត្យត
 មជឈមណឌ លររុដកាសលយភ្ូមិភារ
 សាលាមធយមសិការរុដកាសលយមដត្យតយយមជឈឹម
 មជឈមណឌ លសិកាសហរមន៌
 មណឌ ល/ថានក់
 សាលាបណតុ ះបណ្តតលវិជ្ជាជីវៈជំនាញ។
ដមដរៀនទី២
គ្កបែណឌ ច្បាប់ និងដគលនដោបយ
សគ្ាប់អនុវត្យតកនុងការង្ហរអប់រំ
Legal Framework and Policy for
Implementation in Education
២.១
គ្កបែណឌ ច្បាប់រដ្ឋធមមនុញ្ា
សគ្ាប់អនុវត្យតកនុងការង្ហរអប់រំ
Constitution Framework for
Implementation in Education
សិទធិ និងករណីយកិច្បចរបស់គ្បជ្ជពលរដ្ឋ
ាគ្តា៣១ ៖
គ្ពះរាជ្ជណ្តច្បគ្កកមពុជ្ជទទួលសាគ ល់ និងដគរពសិទធិមនុសសដ្ូច្ប
ានខច្បងកនុងធមមនុញ្ាថ្នអងគការសហគ្បជ្ជជ្ជត្យិ ដសច្បកតីគ្បកាសជ្ជ
សាកលសតីពី សិទធិមនុសស សិទធិនារី និងសិទធិកុារ
គ្បជ្ជពលរដ្ឋខែមរានភាពដសមើគនច្បំដពាះមុែច្បាប់ ានសិទធិដសរីភាព
និងករណីយកិច្បចដ្ូច្បគន ទំងអស់ដោយឥត្យគ្បកាន់ពូជសាសន៌ ពណ៌
សមបុរ ដភ្ទ ភាសា ជំដនឿ សាសនា និនានការនដោបយ ដដ្ើម
កំដណើត្យជ្ជត្យិ ឋានៈសងគម ធនធាន ឬ សាថ នភាពឯដទៀត្យដ ើយ។ ការ
ដគ្បើសិទធិដសរីភាពផ្តទល់ែលួនរបស់បុរគលាន ក់ៗ មិនគ្ត្យូវឱ្យប៉ាះពាល់ដ្ល់
សិទធិ ដសរីភាពដនះ គ្ត្យូវគ្បគ្ពឹត្យតតាមលកខែណឌ កំណត្យ់កនុងច្បាប់។
សិទធិ និងករណីយកិច្បចរបស់គ្បជ្ជពលរដ្ឋ
ាគ្តា៣៥ ៖
គ្បជ្ជពលរដ្ឋខែមរទំងពីរដភ្ទ ានសិទធិច្បូលរួមោ៉ា ងសកមមកនុង
ជីវភាពនដោបយ ដសដ្ឋកិច្បច និងវបបធម៌របស់គ្បដទសជ្ជត្យិ។
ដសច្បកតីដសនើទំងឡាយរបស់គ្បជ្ជពលរដ្ឋ គ្ត្យូវបនទទួលការពិនិត្យយ
និងដោះគ្សាយោ៉ា ងហមត្យ់ច្បត្យ់ពីអងគការរដ្ឋ។
ាគ្តា៣៦ ៖
គ្បជ្ជពលរដ្ឋខែមរទំងពីរដភ្ទ ានសិទធិដគ្ជើសដរីសមុែរបរសមគ្សប
តាមសមត្យថភាពរបស់ែលួន តាមដសច្បកតីគ្ត្យូវការរបស់សងគម។
ាគ្តា៣៨ ៖
ច្បាប់រា៉ាប់រងមិនឱ្យានការរំដលាភ្បំពានដលើរូបរាងកាយបុរគលណ្ត
មួយដ ើយ។
ច្បាប់ការពារជីវិត្យ កិត្យតិយស និងដសច្បកតីថ្ងលងនូររបស់គ្បជ្ជពលរដ្ឋ។
សិទធិ និងករណីយកិច្បចរបស់គ្បជ្ជពលរដ្ឋ
ាគ្តា៤១ ៖
គ្បជ្ជពលរដ្ឋខែមរានដសរីភាពខាងការបដញ្ចញមត្យិរបស់ែលួន ដសរី
ភាពខាងសារព័ត្យ៌ាន ដសរីភាពខាងការដបះពុមាផ្ាយ ដសរីភាព
ខាងការគ្បជុំ។
ាគ្តា៤៣ ៖
គ្បជ្ជពលរដ្ឋខែមរទំងពីរដភ្ទ ានសិទធិដពញទីខាងជំដនឿ។
ដសរីភាពខាងជំដនឿ និងការគ្បត្យិបត្យតិខាងផ្លូវសាសនា គ្ត្យូវបនរដ្ឋ
ធានាកនុងលកខែណឌ ខដ្លមិនប៉ាះពាល់ដ្ល់ជំដនឿ ឬ សាសនាដ្៏ថ្ទ
ដទៀត្យ ដ្ល់សណ្តតប់ធានប់ និងសនតិសុែសាធារណៈ។
សិទធិ និងករណីយកិច្បចរបស់គ្បជ្ជពលរដ្ឋ
ាគ្តា៤៧ ៖
ាតាបិតាានកាត្យពវកិច្បចខងរកា និងអប់រំកូនឱ្យដៅជ្ជពលរដ្ឋលអ
កូនានករណីយកិច្បចច្បិញ្ចឹម និងបីបច្ប់ខងរកាាតាបិតាខដ្ល
ចាស់ជរា តាមទំដនៀមទំលាប់ខែមរ។
ាគ្តា៤៨ ៖
រដ្ឋធានារកាការពារសិទធិរបស់កុារ ខដ្លានខច្បងកនុងអនុសញ្ញា
សតីពី កុារ ជ្ជពិដសស សិទធិានជីវិត្យរស់ដៅ សិទធិទទួលការអប់រំ
ដរៀនសូគ្ត្យ សិទធិគ្ត្យូវបនទទួលការគំពារកនុងសាថ នការណ៌ានសគ្ង្ហាម
និងការពារគ្បឆ្ំងនឹងអាជីវកមម ដសដ្ឋកិច្បច ឬ កាមរុណដលើកុារ។
រដ្ឋគំពារគ្បឆ្ំងនឹងការង្ហរទំងឡាយ ខដ្លអាច្បដធវើឱ្យែូច្បដ្ល់ការ
អប់រំ និងការដរៀនសូគ្ត្យរបស់កុារ ឬ ខដ្លនាំឱ្យអនតរាយដ្ល់សុែ
ភាពរបស់កុារ។
អំពីការង្ហរអប់រំ វបបធម៌ និងសងគមកិច្បច
ាគ្តា៦៥ ៖
រដ្ឋគ្ត្យូវគំពារ និងដលើកសទួយសិទធិរបស់គ្បជ្ជពលរដ្ឋកនុងការទទួល
ការអប់រំគ្បកបដោយរុណភាពដៅគ្រប់កគ្មិត្យ និងគ្ត្យូវចាត្យ់វិធានការ
គ្រប់ខបបោ៉ា ងជ្ជជំហានៗ ដដ្ើមបីឱ្យការអប់រំដនះ បនដៅដ្ល់គ្បជ្ជ
ពលរដ្ឋគ្រប់រូប។
រដ្ឋយកច្បិត្យតទុកោក់ដ្ល់វិស័យអប់រំកាយ និងកីឡា ខដ្លជ្ជ
សុែុាលភាពរបស់គ្បជ្ជពលរដ្ឋខែមរគ្រប់រូប។
ាគ្តា៦៦ ៖
រដ្ឋកសាងគ្បព័នធអប់រំមួយដពញដលញ និងឯកភាពដៅទូទំង
គ្បដទស ខដ្លធានាឱ្យបននូវដគលការណ៌ដសរីភាពខាងសិកាធិការ
និងដគលការណ៌សមភាពកនុងការអប់រំ ដដ្ើមបីឱ្យគ្បជ្ជពលរដ្ឋគ្រប់រូប
ានភ្័ពវសំណ្តងគ្រប់គ្គន់ដសមើគនកនុងការកសាងជីវិត្យ។
អំពីការង្ហរអប់រំ វបបធម៌ និងសងគមកិច្បច
ាគ្តា៦៧ ៖
រដ្ឋអនុវត្យតកមមវិធីសិកា និងដគលការណ៌ររុដកាសលយទំដនើប
រាប់បញ្ចូលទំងបដច្បចកវិទា និងភាសាបរដទស។
រដ្ឋគ្រប់គ្រងគ្រះឹ សាថ នសិកា និងថានក់សិកាសាធារណៈ និង
ឯកជនដៅគ្រប់ភ្ូមិសិកា។
ាគ្តា៦៨ ៖
រដ្ឋផ្លត ក់ ច្បិ កាច រអប់រខំ ផ្នកបឋម និងមធយមសិកាដៅសាលា
ដរៀនសាធារណៈ សគ្ាប់គ្បជ្ជពលរដ្ឋគ្រប់រូបដោយឥត្យបង់ថ្ងល។
គ្បជ្ជពលរដ្ឋគ្ត្យវូ បនទទួលការអប់រោ
ំ ៉ា ងត្យិច្បគ្បបំ នួ ឆ្ន។ំ
រដ្ឋជយួ ផ្សពវផ្ាយ និងដលើកត្យដមាងើ សាលាបលី និងពុទកិធ
សិកា។
២.២
គ្កបែណឌ លិែិត្យុបករណ៌អនតរជ្ជត្យិ
សគ្ាប់អនុវត្យតកនុងការង្ហរអប់រំ
Legislative International Instrument
Framework for Implementation in
Education
ដសច្បកតីគ្បកាសជ្ជសាកលសតីពី សិទធិមនុសស (១៩៤៨)
ការអប់រយំ កសិទធិមនុសសជ្ជមូលោឋ ន និងសកលកមមការអប់រំ
ការអប់រនំ ងឹ មិនរិត្យថ្ងល ោ៉ា ងដហាច្បណ្តស់កដ៏ ៅកនងុ បឋម
សិកា និងដ្ំណ្តក់កាលមូលោឋ នខដ្រ។ ការអប់រំ រឺជ្ជកាត្យពវ
កិច្បច ខដ្លកុារគ្ត្យូវបំដពញដោយកាត្យពវកិច្បច។
អនុសញ្ញាអុឺរ៉ាុបសតីពី សិទធិមនុសស
និងកិច្បចគ្ពមដគ្ពៀង
ការអប់រយំ កសិទធិមនុសសជ្ជមូលោឋ ន និងសកលកមមការអប់រំ ការអប់រំ
ដោយកាត្យពវកច្បច និងមិនរិត្យថ្ងល
គម នបុរគលណ្តមួយនឹងគ្ត្យូវដរបដ្ិដសធមិនឱ្យច្បូលដរៀនដនាះ
ដទ។
អនុសញ្ញាយូដណសាូគ្បឆ្ំងនឹង
ការដរីសដអើងដៅកនុងការអប់រំ(១៩៦០)
ការអប់រយំ កសិទធិមនុសសជ្ជមូលោឋ ន និងសកលកមមការអប់រំ ការអប់រំ
ដោយកាត្យពវកច្បច និងមិនរិត្យថ្ងល
ភារីរដ្ឋដៅកនុងអនុសញ្ញាដនះ គ្ត្យូវបដងាើត្យ អភ្ិវឌ្ឍ និងអនុវត្យត
ដគលនដោបយជ្ជត្យិ ខដ្លនឹងពាោមជំរុញសមភាព កាល
នុបបវត្យតិ និងទដងវនាើ នា និងជ្ជពិដសសដធវឱ្ើ យការអប់រកាំ ល យជ្ជភារ
កិច្បច ខដ្លកុារគ្ត្យូវបំដពញដោយកាត្យពវកិច្បច និងមិនបង់ថ្ងល។
អនុសញ្ញាថ្ន San Salvador អនុសញ្ញា អាដមរិកកាំងសតីពី សិទធិមនុសស
(១៩៨៨)
ការអប់រយំ កសិទធិមនុសសជ្ជមូលោឋ ន និងសកលកមមការអប់រំ ការអប់រំ
ដោយកាត្យពវកច្បច និងមិនរិត្យថ្ងល
ភារីរដ្ឋដៅកនុងកិច្បចគ្ពមដគ្ពៀងដនះទទួលសាគ ល់ថា ដដ្ើមបីអនុវត្យត
សិទទិធ ទួលការអប់រឱ្ំ យបនដពញដលញ ការអប់រដំ ៅបឋមសិកា
គ្ត្យូវខត្យជ្ជភារកិច្បចខដ្លកុារ គ្ត្យូវបំដពញដោយកាត្យពវកិច្បច និង
ដោយមិនបង់ថ្ងល។
អនុសញ្ញាសតីពី សិទធិកុារ(១៩៨៩)
ការអប់រយំ កសិទធិមនុសសជ្ជមូលោឋ ន និងសកលកមមការអប់រំ ការអប់រំ
ដោយកាត្យពវកច្បច និងមិនរិត្យថ្ងល
ភារីរដ្ឋទទួលសាគ ល់កាុ រកនងុ ការអប់រំ និងដោយានរំនត្យិ
សដគ្មច្បឱ្យបននូវការអនុវត្យតសិទធិ និងដោយឈរដលើមូលោឋ ន
ថ្នឱ្កាសដសមើគន ភារីរដ្ឋគ្ត្យូវដធវើឱ្យការអប់រំកាលយជ្ជភារកិច្បច ខដ្ល
កុារទំងអស់គ្ត្យវូ បំដពញដោយកាត្យពវកច្បិ ច និងមិនបង់ថ្ង។ល
ធមមនុញ្ាសតីពី សិទធិ និងសុែុាលភាពរបស់កុារអាគ្ហិក(១៩៩០)
ការអប់រយំ កសិទធិមនុសសជ្ជមូលោឋ ន និងសកលកមមការអប់រំ ការអប់រំ
ដោយកាត្យពវកច្បច និងមិនរិត្យថ្ងល
ភារីរដ្ឋដៅកនុងរដ្ឋធមមនុញ្ាបច្បចុបបនននឹងចាត្យ់រាល់វិធានការសម
គ្សបកនងុ ដគលបំណងអនុវត្យតសទិ ទិធ ទួលការអប់រំ និងការដធវឱ្ើ យ
ការអប់រដំ ៅថានក់មលូ ោឋ នានលកខណៈខានមិនបន និងមិន
រិត្យថ្ងល។
ធមមនុញ្ាអុឺរ៉ាុបខកសគ្មួលដហើយ ១៩៩៦
ការអប់រយំ កសិទមធិ នុសសជ្ជមូលោឋ ន និងសកលកមមការអប់រំ ការអប់រំ
ដោយកាត្យពវកច្បច និងមិនរិត្យថ្ងល
ដោយានដគលបំណងធានាអនុវត្យតសិទធិកុារ យុវជនឱ្យ
ានគ្បសិទភាធ ព ានការលូត្យលាស់ដៅកនងុ បរិោកាសមួយ
ខដ្លជំរុញឱ្យានការលូត្យលាស់ដពញដលញ ថ្នបុរគលិក ាន
គ្បជ្ជាសាម រត្យី និងរាងកាយ។ ភារីរដ្ឋដោយានការសហការ
ជ្ជមួយឯកជននឹងចាត្យ់វិធានការសមគ្សប និងចាំបច្ប់ ដដ្ើមបី
ផ្តលឱ្់ យកុារ និងយុវជននូវការអប់របំ ឋមសិកា និងមធយម
សិកាដោយកាត្យពវកិច្បច និងមិនរិត្យថ្ងល គ្ពមទំងដលើកទឹកច្បិត្យត
ឱ្យានការច្បូលដរៀនបនដទៀងទត្យ់។
មូលដហត្យុខដ្លគ្ត្យូវធានាការអប់រំដោយកាត្យពវកិច្បច និងមិនបង់ថ្ងល





កគ្មត្យិ អប់រកំ ងុន ច្បំដណ្តមកុារអាច្បានច្បំននួ រហូត្យដ្ល់មយួ ១/៣ថ្នគ្បជ្ជជនទំងមូលកនងុ គ្បដទសកំពុងអភ្ិវឌ្ឍន៌ ខត្យដៅ
គ្បដទសអភ្ិវឌ្ឍន៌ានច្បំនួនដកមងគ្រប់អាយុច្បូលដរៀនអាច្បាន ខត្យ១/១០ ប៉ាុដណ្តណះ
ភាពគ្កគ្ី កកនងុ ច្បំដណ្តមគ្រសា
ួ រ សហរមន៌
កុារគ្រប់អាយុច្បលូ ដរៀន
ឧបសរគហិរញ្ាវត្យថុកនុងការផ្តល់ការអប់រំបឋមសិកាជ្ជសាកល
លុបបំបត្យ់ឧបសរគកងុន ការសិកា។
វិធានការខដ្លគ្ត្យូវធានាការអប់រំដោយកាត្យពវកិច្បច និងមិនបង់ថ្ងល






កំណត្យ់នូវវិធីសាគ្សតជ្ជដ្ំណ្តក់ៗដដ្ើមបីបំដពញសិទធិទទួលកាអប់រំ
ត្យគ្មវូ ឱ្យានបញ្ាត្យថ្ិត នការអប់របំ ឋមសិកាដោយកាត្យពវកច្បិ ច និងមិនរិត្យថ្ងសល គ្ាប់កាុ រទំងអស់ឱ្យបនឆ្ប់រហ័សតាម ខដ្ល
អាច្បដធវើដៅបន
កិច្បសច ហការអនតរជ្ជត្យិជ្ជការចាំបច្ប់
ត្យួនាទី និងកាត្យពវកិច្បចខដ្លមនុសសគ្រប់រូប និងរោឋ ភ្ិបលរួរ ខត្យដធវើកនុងការផ្តល់ និងគ្ទគ្ទង់ដសវាកមម
ផ្សពវផ្ាយអំពីសារៈសំខាន់ការអប់រំ ជ្ជការវិនិដោរមួយដ្៏សំខាន់ថ្នការរីកច្បដគ្មើនខាងខផ្នកដសដ្ឋកិច្បច
ផ្តលអា់ ទិភាពដ្ល់កាុ រទំងអស់ឱ្យទទួលបនការអប់រំ និង ត្យគ្មង់ទសិ ខាងខផ្នកនដោបយ
វិធានការខដ្លគ្ត្យូវធានាការអប់រំដោយកាត្យពវកិច្បច និងមិនបង់ថ្ងល






គ្បដទស និងត្យំបន់នីមួយៗ គ្ត្យូវបដងាើត្យគ្បព័នធសិទធិមនុសសអនតររោឋ ភ្ិបល
ត្យំបន់នមី យួ ៗគ្ត្យវូ កំណត្យ់សងត ោ់ រអបបបរាសាកល
ដគលនដោបយគ្ត្យូវបនអនុម័ត្យដោយអងគការសិទធិមនុសស ដដ្ើមបីពគ្ងឹងសកលកមមថ្នសិទធិអប់រំ និងបំដពញបខនថមនូវសតង់ោរ
សកលអបបបរាតាមរយៈការដធវច្បើ ាប់ និងពគ្ងងឹ ច្បាប់ត្យបំ ន់
ច្បាប់សិទធិមនុសសអនតរជ្ជត្យិកំណត្យ់ថា ការការពារសិទធិមនុសស រឺ ជ្ជអាទិភាពរបស់ជ្ជត្យិ
កុារគ្ត្យវូ បនហាមឃាត្យ់មនិ ឱ្យដធវកាើ រដទៀត្យផ្ង
រដ្ឋធមមនញ្ុ ា ច្បាប់ជ្ជត្យិ ដគលនដោបយ និងការអនុវត្យតគ្ត្យវូ បន ដធវឱ្ើ យសុគី ន ជ្ជមួយនឹងលិែត្យិ បុ ករណ៌អនតរជ្ជត្យិ
ឧទហរណ៌ ៖ ខដ្លគ្ត្យូវធានាការអប់រំដោយកាត្យពវកិច្បច និងមិនបង់ថ្ងល
សឹងបា រុ ផ្ី លត ឧ់ ទហរណ៌មួយ ៖ ដៅសាលាបឋមសិកា សិសស
សឹងបា រុ ី និងកុារជនជ្ជត្យិសងឹ បា រុ មី និ បង់ថ្ងសា
ល លាដទ។ កុារ
ខដ្លមិនខមនជ្ជពលរដ្ឋសឹងាបុរី ដៅបឋមសិកាគ្ត្យូវបង់ថ្ងលសាលា
កនងុ អគ្តាែុសគន ។ កុារខដ្លឪពុកាត យរស់ដៅជ្ជអច្បិថ្គ្នយត ៌ អនក
ខដ្លកាន់ទិោឋការបដគ្មើការង្ហរ និងបុរគលិកសាថ នទូត្យបង់ថ្ងល ៣៦
ដ្ុលាល(គ្បខហល២០ដ្ុលាលអាដមរិក)កនងុ មួយឆ្ន។ំ អនកខដ្លមិនខមន
ជ្ជពលរដ្ឋសងឹ បា រុ ដ្ី ថ្ទដទៀត្យបង់ថ្ងច្បល នំ នួ ៩៦០ ដ្ុលាលសឹងាបុរីកនុង១
ឆ្នំ។ ោ៉ា ងណ្តក៏ដោយត្យថ្មលដនះដៅត្យិច្បជ្ជងត្យថ្មលពិត្យខដ្លគ្ត្យូវ
ច្បំណ្តយកនុងការបដគ្ងៀនសិសសាន ក់សាលាបឋមសិកា ខដ្លមួយ
ឆ្នំអាច្បអស់ត្យថ្មលរហូត្យដ្ល់ ២៨៦៥ ដ្ុលាលសឹងាបុរី។
សិទធិទទួលការអប់រំ
ខដ្លានធានាកនងុ រដ្ឋធមមនញ្ុ ា ៖









Albania
Algeria
Argentina
Australia
Austria
Azerbaijan
Belgium
Belize
Bolivia
Bosnia
Herzegovina
Colombia
Congo
Brazzaville
Costa Rica
Croatia
Cuba
Denmark
Democratic PeoRepublic of Korea
Ecuador
Egypt
Estonia
Finland
France
Gambia
Georgia
សិទធិទទួលការអប់រំ
ខដ្លានធានាកនងុ រដ្ឋធមមនញ្ុ ា ៖









Germany
Honduras
Ireland
Latvia
Macedonia
Mauritius
Netherlands
Panama
Poland
Ghana
Iceland
Italy
Liechtenstein
Madagascar
Mexico
Norway
Paraguay
Portugal
Haiti
India
Japan
Lithuania
Malta
Moldova
Palau
Peru
Romania
សិទធិទទួលការអប់រំ
ខដ្លានធានាកនងុ រដ្ឋធមមនញ្ុ ា ៖








Russia
Arabia
Spain
Sweden
Thailand
Tunisia
Arab
Uruguay
Rwanda
Senegal
Sri Lanka
Switzerland
Trinidad
Ukraine
Emirates
Venezuela
Saudi
South Africa
Suriname
Tajikistan
Tobago
United
United Kingdom
Yugoslavia.
សិទធិទទួលការអប់រំ
ខដ្លានធានាជ្ជបដណត រើ ៗ ឬ ដោយខផ្នក ៖









Bangladesh
Belarus
Burma
Cameroon
Guinea-Bissau
Iran
Israel
Maldives
Monaco
Mongolia
Nepal
Nigeria
St Kitts and Nevis Emirates
Sudan
Tanzania
Uganda
Zimbabwe
Bhutan
Comoros
Iraq
Micronesia
Namibia
Pakistan
Sierra Leone
Togo
សិទធិទទួលការអប់រំ
ខដ្លធានាខត្យច្បំដពាះពលរដ្ឋ និងអនករស់ដៅ ៖









Armenia
Bahrain
Chad
Cyprus
Dominican Republic El Guatemala
Hungary
Jordan
Kuwait
Kyrgyzstan
Luxembourg
Malawi
Morocco
New Zealand
Philippines
Qatar
Sao Tome
Seychelles
Cambodia
Czech Republic
Guyana
Kazakhstan
Libya
Mali
Nicaragua
Republic of Korea
Slovakia
សិទធិទទួលការអប់រំ
ខដ្លធានាខត្យច្បំដពាះពលរដ្ឋ និងអនករស់ដៅ ៖


Slovenian
Turkmenistan
Syria
Viet Nam
Turkey
Yemen.
សិទធិទទួលការអប់រំ
ខដ្លគម នធានាខត្យច្បំដពាះពលរដ្ឋ និងអនករស់ដៅ ៖










Angola
Bahamas
Burkina Faso
African Rep
Eritrea
Gabon
Kenya
Lebanon
Malaysia
Mozambique
Antigua
Botswana
Burundi
Cote d’voire
Ethiopia
Indonesia
Kiribati
Lesotho
Marshall Islands
Nauru
Barbuda
Brunei
Central
Dominica
Fuji
Jamaica
Laos
Liberia
Mauritania
Niger
សិទធិទទួលការអប់រំ
ខដ្លគម នធានាខត្យច្បំដពាះពលរដ្ឋ និងអនករស់ដៅ ៖





Oman
St Vincent
Singapore
Tonga
Vanuatu
Papua New Guinea
Samoa
Salomon Islands
Tuvalu
Zambia.
St Lucia
San Marino
Swaziland
USA
ការអប់រំដោយកាត្យពវកិច្បច និងជដគ្មើសរបស់ឪពុកាត យ
រាជរោឋ ភ្ិបល
- ផ្តល់ការអប់រំ
- រដ្ឋផ្តល់ងវិកាដ្ល់សាលាដរៀន
មិនចាំបច្ប់ចាត្យ់ខច្បងសាលា
ទំងដនាះដោយផ្តទល់ដទ
- ដគរពដសរីភាពរបស់ឪពុកាត យ
- ផ្តល់ដសរីភាពកនុងការដរៀបច្បំ និង
ដ្ំដណើរការសាលាដរៀន
- រដ្ឋផ្តល់ងវិកា និងគ្រប់គ្រងសា
លាគ្បដភ្ទណ្តមួយដោយែលួន
ឯង
ឪពុកាត យ
- ផ្តល់ការអប់រំកូន
- ដរៀបច្បំដ្ំដណើរការសាលាដរៀន
- ច្បូលរួមចាត្យ់ខច្បងសាលាដរៀន
ដសច្បកតីគ្បកាសរួម ១៩៤៨
ការធានាជ្ជសាកលដ្ល់ដសរីភាពថ្នការដគ្ជសើ ដរីសរបស់ឪពុកាត យ
ឪពុកាត យានសិទធិមុនកនុងការដគ្ជើសដរីសគ្បដភ្ទថ្នការអប់រំ
សគ្ាប់កនូ ។
អនុសញ្ញាយូដណសាូគ្បឆ្ំងនឹងការដរីស
ដអើងកនុងការអប់រំ
ភារីរដ្ឋដៅកនុងអនុសញ្ញាដនះយល់គ្ពមថា ៖
វាជ្ជការសំខាន់កងុន ការដគរពដសរីភាពរបស់ឪពុកាត យ កនងុ
ដនាះ ទីមួយ ៖ កនុងការដគ្ជើសដរីសសាថ ប័នសិកាដគ្ៅពីសាថប័ន
ខដ្លគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ ខត្យអនុដលាមតាមសតង់ោរអប់រំអបប
បរា និងជ្ជពិដសស ទីពីរ ៖ ធានាថាការអប់រំសីលធម៌ និង
សាសនាដ្ល់កូនដោយអនុដលាមតាមជំដនឿរបស់កុារ។
កត្យិកាសញ្ញាអនតរជ្ជត្យិសតីពីសិទធិវបបធម៌
សងគមកិច្បច និងសិទធិដសដ្ឋកិច្បច
ភារីរដ្ឋដៅកនុងអនុសញ្ញាដនះយល់គ្ពមថា ៖

ដគរពដសរីភាពរបស់ឪពុកាត យកនុងការដគ្ជើសដរីសសាលា សគ្ាប់អប់រំកូនជ្ជជ្ជងសាលាខដ្លរដ្ឋអនកផ្តល់ឱ្យ។ ខត្យសា លា
ខដ្លឪពុកាត យដរីសយកដនាះគ្ត្យូវខត្យដ្លើយត្យបដៅនឹង សតង់ោរអបបបរាខដ្លកំណត្យ់ដោយរដ្ឋ

ផ្តល់ដសរីភាពឱ្យឪពុកាត យដគ្ជើសដរីសសាលាដដ្ើមបីឱ្យកូនដរៀន សីលធម៌ និងសាសនាដោយអនុដលាមដៅតាមជំដនឿសាស
នារបស់កាុ រ។
កត្យិកាសញ្ញាអនតរជ្ជត្យិសតីពីសិទធិ
នដោបយ និងសិទធិពលរដ្ឋ
ភារីរដ្ឋដៅកនុងអនុសញ្ញាដនះយល់គ្ពមថា ៖

ដគរពដសរីភាពរបស់ឪពុកាត យដដ្ើមបីធានាការអប់រំសាសនា និងសីលធម៌ដ្ល់កូន ដោយអនុដលាមដៅតាមជំដនឿសាស
នារបស់កាុ រ។
អនុសញ្ញាសតីពី សិទធិកុារ(១៩៨៩)
សិទទិធ ទួលការអប់រំ ទមទរឱ្យានច្បាប់របស់រដ្ឋ ពីដគ្ពាះរដ្ឋ ជ្ជអនកទទួលែុសគ្ត្យវូ ធានារាល់សាថប័នអប់រទំ ងំ អស់ គ្ត្យវូ
អនុ ដលាមតាមសតង់ោរខដ្លបនកំណត្យ់។ ការដគ្បើគ្បស់ដសរីភាព កនុងការដគ្ជើសដរីសរបស់ឪពុកាត យកនុងការអប់រំកូន
ទមទរឱ្យ ានការបដងាើត្យសាលាគ្បដភ្ទដផ្សងៗ។ សតង់ោរអប់រំដនះ គ្ត្យូវខត្យ អនុវត្យតដៅគ្រប់សាលាទំងអស់ ដដ្ើមបីធានារុណ
ភាពអប់ររំ បស់ រដ្ឋ ក៏ដ្ច្បូ ជ្ជឯកជន និងដដ្ើមបីការពារកុារកុឱ្ំ យានការរំដលាភ្បំពាន។
អនុសញ្ញាសតីពីសិទធិកុារដៅកនុងគ្កបែណឌ សកមមភាព គ្កុងោកា បនសងាត្យ់ធៃន់ដលើកាត្យពវកិច្បចរបស់រោឋ ភ្ិបលទំងអស់
កនុងការធានាផ្តល់ការអប់រំសគ្ាប់កុារគ្រប់រូប ជ្ជបុរគលកតី ជ្ជ សមូហភាពកតី ដដ្ើមបីលុបបំបត្យ់ការខបងខច្បក ឬ ការដរីសដអើង។
អនុសញ្ញាសតីពី សិទធិកុារ(១៩៨៩)
គ្កបែណឌ សកមមភាព គ្កុងោកា បនផ្តលល់ ទធភាព និងឱ្កាសច្បូលដរៀនដ្ល់កាុ រខដ្លគ្ត្យូវដរទត្យ់ដចាលកុារង្ហយរង
ដគ្គះ និងទន់ដែាយ។ សនងការហវលី ពី នី ទទួលបនទុកសិទមធិ នុសសបនកំណត្យ់និយមន័យរបស់ពាកយជនទន់ដែាយ ថាជ្ជ៖
 គ្សីត
ជនពិកា
 កុារ
ជនានជមៃសឺ ថ្សគ្បសាទ
 យុវជន
មនុសសដធវើការកនុងពលកមមដគ្ៅផ្លូវ
ការ
 អនកគ្កគ្ី កតាមទីគ្បជុជំ ន មនុសសដធវើការកនុងពលកមមឯកជន
 ជនជ្ជត្យិដដ្ើម
កមមករដភ្ៀសែលួន
 ចាស់ជរា
កមមករដៅទីជនបទ
 ជនជ្ជត្យិអសា
ីុ ល ម
កមមករដៅកនុងខផ្នករដ្ឋការ។
គ្បដទសខដ្លានច្បាប់ហាមឃាត្យ់មិនឱ្យានការោក់ទណឌ កមមរាងកាយកនុងសាលា












Albania
Azerbaijan
Bosnia
Faso
Congo
Czech
Republic
Estonia
Georgia
Bissau
Iceland
Ireland
Andorra
Bahrain
Herzegovina
Cameroon
Costa Rica
Republic
Egypt
Ethiopia
Germany
Honduras
Indonesia
Israel
Armenia
Belarus
Bulgaria
China
Croatia
Denmark
El Salvador
Fiji
Greece
Hong Kong
Iran
Italy
Austria
Belgium
Burkina
Colombia
Cyprus
Dominican
Eritrea
France
Guinea
Hungary
Iraq
Japan
គ្បដទសខដ្លានច្បាប់ហាមឃាត្យ់មិនឱ្យានការោក់ទណឌ កមមរាងកាយកនុងសាលា










Kazakhstan
Kenya
Lithuania
Luxembourg
Maldives
Malta
Philippines
Poland
Republic of Korea Russia
Serbia
Slovakia
Sri Lanka
Suriname
Taiwan
Thailand
Turkey
Uganda
Uzbekistan
Zambia
Latvia Liechtenstein
Macedonia Malawi
Norway
Oman
Portugal
Qatar
Samoa
San Marino
South Africa Spain
Sweden
Switzerland
Trinidad
Tobago
Ukraine,
UK
Zimbabwe.
ឧបសរគដគ្ៅសាលាខដ្លរារាំងដ្ល់ការអប់រំរបស់កុារី
គ្បដទស
ការង្ហរផ្ទះខដ្លគម នកថ្គ្ម
អាពាហ៌ពិពាហ៌កុារ
បង់កាលខដ្ស

គ្ពុយដណ


ឈីលី
សាធា.អាគ្ពិ កណ្តតល
ការានថ្ផ្ទដពាះ


សាធារ.ដ្ូរីាុំង
ដអច្បូពី

ហាគ បុិ


ឥណ្តឌ


ឧបសរគដគ្ៅសាលាខដ្លរារាំងដ្ល់ការអប់រំរបស់កុារី
គ្បដទស
ការង្ហរផ្ទះខដ្លគម នកថ្គ្ម
អាពាហ៌ពិពាហ៌កុារ
ការានថ្ផ្ទដពាះ
ឥណឌូ ដនសុី


ជ័រោនី


ដកសហសុីសតង់

លីប៉ាណុ ន



ដ សូងូ
ដណប៉ា ល់


នីដហស


ប៉ា រីសាថន


ប៉ា ពូញូហគីនី
ប៉ា រា៉ាហាា យ


ឧបសរគដគ្ៅសាលាខដ្លរារាំងដ្ល់ការអប់រំរបស់កុារី
គ្បដទស
ការង្ហរផ្ទះខដ្លគម នកថ្គ្ម
អាពាហ៌ពិពាហ៌កុារ
អារា៉ាប់សាអូឌ្ី

ដកាះសូ ូម៉ាុង

គ្សីលងាកា


សុរីោ

តាជីរីសតង់

ត្យង់ហានី
ការានថ្ផ្ទដពាះ


ត្យូហគូ

អ៊ាូខបរីសតង់

របយការណ៌រោឋ ភ្ិបលកនងុ សនធសិ ញ្ញាសតពី ី សិទធិកុារ និងសនធិសញ្ញាសតីពី ការលុប
បំបត្យ់ការដរីសដអើង
២.៣
ច្បាប់សតីពី ការអប់រំ
Education Law
ភ្ូមិសិកា និងគ្បដភ្ទសិកា(ាគ្តា៨)
*គ្បព័នអធ ប់រំជ្ជត្យិាន ៣(បី) ភ្ូមិសិការួមាន ៖
 បឋមសិកា
(ថានក់ទី១-ដ្ល់ថានក់ទ៦ី )
 មធយមសិកា
(ថានក់ទី៧-ដ្ល់ថានក់ទី១២)
 ឧត្យតមសិកា
(ដគ្កាយមធយមសិកាដ ើងដៅ)
*គ្បដភ្ទសិកាខច្បកជ្ជ២(ពីរ) គ្បដភ្ទសិកា ៖
 ច្បំដណះដ្ឹងទូដៅ
 ជំនាញបដច្បចកដទសវិជ្ជាជីវៈ
*គ្រឹះសាថ នសិកា ៖
 រដ្ឋដរៀបច្បំឱ្យានគ្រឹះសាថ នសិកាសាធារណៈ និងឯកជន
 គ្រឹះសាថ នសិកាចាប់ពីមដត្យតយយសិកា-ឧត្យតមសិកា។
គ្បព័នធអប់រំដពញដលញ និងឯកភាព(ាគ្តា១៥)
*រដ្ឋដរៀបច្បំឱ្យានគ្បព័នអធ ប់រំដពញដលញ និងឯកភាព រួមាន ៖
ការអប់រកំ ងនុ គ្បព័នធ
 ដ្ំដណើរការសិកាខដ្លានលកខណៈជ្ជគ្បព័នធ និងហមត្យ់ច្បត្យ់
 ានរច្បនាសមព័នធដរៀបរយ និងតាមលំោប់ថានក់។
 ការអប់រកំ ងុន គ្បព័នធផ្ល
ត ឱ្់ យដោយគ្រះឹ សាថ នសិកាខដ្លានអាជ្ជាប័ណណអប់រគ្ំ ត្យមឹ គ្ត្យវូ
 ខដ្លានការទទួលសាគ ល់រុណភាពអប់រំ គ្សបតាមលកខ ែណឌ ខផ្នកច្បាប់ និងនីត្យិវិធីខដ្លានខច្បងកនុងច្បាប់សតីពីការអប់រ)ំ
គ្បព័នធអប់រំដពញដលញ និងឯកភាព(ាគ្តា១៥)
ការអប់រដំ គ្ៅគ្បព័នធ
 សកមមភាពអប់រំខដ្លានការដរៀបច្បំានលកខណៈជ្ជគ្បព័នធ
 ខដ្លដធវើដ ើងដៅដគ្ៅគ្កបែណឌ ថ្នកមមវិធីអប់រំកនុងគ្បព័នធ
 ផ្តលកា
់ រសិកាមួយច្បំននួ ខដ្លបនដគ្ជសើ ដរីស
 ការអប់រំដនះគ្របដ្ណត ប់ដលើកមមវិធីអប់រំ អកខរកមម បំណិនជីវិត្យ បំណិនការង្ហរ ការអប់រមំ ល
ូ ោឋ នសគ្ាប់អកន សិកាមិនច្បូល
សិកាដៅគ្រឹះសាថ នសិកាកនុងគ្បព័នធ
 ានលកខណៈជ្ជការសិកាបនត និងការសិកាកគ្មត្យិ សមមូល សគ្ាប់បញ្ចល
ូ ដៅកនុងកមមវិធីអប់រំកនុងគ្បព័នធ ឬ ជ្ជការអប់រំ
អស់មួយជីវិត្យ
 ានសិទធិសុំ និងទទួលបននូវការដធវើដត្យសត វាយត្យថ្មលកគ្មិត្យសមមូលច្បំដពាះការអប់រំរបស់ែលួនពីអាជ្ជាធរអប់រំ
គ្បព័នធអប់រំដពញដលញ និងឯកភាព(ាគ្តា១៥)
ការអប់រមំ និ ផ្លវូ ការ
 ដ្ំដណើរការសវ័យសិកា ឬ ការសិកាដោយែលួនឯង
 ជ្ជការសិកាអស់មួយជីវិត្យ តាមការចាប់អារមមណ៌ សកាតនុពល ការដគ្ត្យៀមែលួនជ្ជដគ្សច្ប
 អនកសិកាទទួល និងបដងានើ ផ្តច្បំុ ដំ ណះដ្ឹង ជំនាញ ឥរិោបង និងរំនត្យិ បនមកពីបទពិដសាធគ្បចាំថ្ងៃពីការង្ហរ ការសំខដ្ង
និងពីជិវិត្យផ្តទល់
 ជ្ជការសិកាតាមរយៈមនុសស សងគម និងមជឈោឋ នជុំវិញគ្បព័នធសារព័ត្យ៌ាន គ្ពមទំងគ្បភ្ពច្បំដណះដ្ឹង ឬ គ្បភ្ពព័ត្យ៌
ានដផ្សងដទៀត្យដៅដពលណ្ត និងដៅទីកខនលងណ្តដផ្សងដទៀត្យ ក៏ដោយដគ្ៅពីកមមវិធីអប់រំកនុងគ្បព័នធ និងកមមវិធីអប់រំដគ្ៅ
គ្បព័នធ
 អនកសិកាានសិទធិសុំ និងទទួលការដធវើដត្យសត និងវាយត្យថ្មល
ការបណតុ ះបណ្តតលបុរគលិកអប់រំ
(ាគ្តា២០)



រដ្ឋគ្ត្យវូ បណតុ ះបណ្តតលបុរលគ កិ អប់រមំ នុ ដពល និង/ឬ កនុងដពល បដគ្មើការង្ហរ
បុរលគ កិ អប់រគ្ំ ត្យវូ ្លងកាត្យ់ការបណតុ ះបណ្តតលររុដកាសលយ ខដ្លទទួលសាគ ល់ដោយគ្កសួងទទួលបនទុកវិស័យអប់រំ ដលើក
ខលងខត្យសាគ្សាតចារយ និងបុរគលិកខដ្លបដគ្មើការកនុងសាថ ប័ន ថានក់ឧត្យតមសិកា
គ្កសួងទទួលបនទុកវិស័យអប់រំ គ្ត្យូវកំណត្យ់កមមវិធីដគល សគ្ាប់ការបណតុ ះបណ្តតលបុរលគ កិ អប់រំ កំណត្យ់កាយសម្
បទ និងលកខែណឌ ត្យគ្មូវខាងវិជ្ជាជីវៈសគ្ាប់ការដគ្ជើសដរីស បុរគលិកអប់រំសាធារណៈ និងឯកជន។
កមមវិធីសិកា(ាគ្តា២៣)



គ្កសួងទទួលបនទុកវិស័យអប់រំ គ្ត្យូវកំណត្យ់ជ្ជក់លាក់នូវកមមវិធី សិកាដគលសគ្ាប់ការអប់រច្បំ ដំ ណះទូដៅ ខដ្លានលកខណៈ
ជ្ជកាត្យពវកិច្បចសគ្ាប់អនុវត្យតដៅគ្រប់គ្រឹះសាថ នសិកាទំង អស់ដៅគ្ពះរាជ្ជណ្តច្បគ្កកមពុជ្ជ
ការអប់រំសីលធម៌ និងពលរដ្ឋវិជ្ជា ការអប់រំឱ្យដច្បះរួមរស់ជ្ជមួយគន ការអប់រំដដ្ើមបីសនតិភាព ការអប់រំដដ្ើមបីអភ្ិវឌ្ឍគ្ប កប
ដោយច្បីរភាព ការអប់រំឱ្យដច្បះដគរពវបបធម៌ដផ្សងៗ និងត្យថ្មលគ្បថ្ពណី គ្ត្យូវកំណត្យ់ជ្ជធាត្យុសំខាន់ថ្នកមមវិធីសិកាដគល
គ្កសួងទទួលបនទុកវិស័យអប់រំ គ្ត្យូវកំណត្យ់គ្កបែណឌ លមអិត្យថ្ន កមមវិធីសិកាសគ្ាប់អនុវត្យតដៅគ្រប់ភ្ូមិសិកាថ្នគ្បព័នធអប់រំ
កមពុជ្ជ។
ភាសាដគ្បើគ្បស់កនុងការដរៀន និងការបដគ្ងៀន(ាគ្តា២៤)




ភាសាខែមរជ្ជភាសាោន និងជ្ជមុែវិជ្ជាមួយថ្នកមមវិធីសិកា ដគលដៅសាលាដរៀនច្បំដណះទូដៅសាធារណៈ
ច្បំដពាះសាលាដរៀនច្បំដណះទូដៅឯកជន គ្ត្យូវានកមមវិធីសិកាភាសាខែមរជ្ជមុែវិជ្ជាដគលមួយថ្នកមមវិធីសិការបស់ែលួន
ភាសាដគ្បើគ្បស់ច្បំដពាះអនកសិកាសញ្ញាត្យិខែមរ ខដ្លានដដ្ើម កំដណើត្យជ្ជខែមរជនជ្ជត្យិភារត្យិច្ប គ្ត្យវូ កំណត្យ់ដោយគ្បកាស
គ្កសួងទទួលបនទុកវិស័យអប់រំ
ភាសាបរដទសខដ្លជ្ជភាសាអនតរជ្ជត្យិ គ្ត្យូវកំណត្យ់ជ្ជក់លាក់ ជ្ជមុែវិជ្ជាសិកាមួយសគ្ាប់កមមវិធីសិកាដគលថ្នការអប់រំ
ច្បំដណះទូដៅ គ្សបតាមដសច្បកតីគ្ត្យូវការរបស់អនកសិកា។
សិទធិទទួលការអប់រំ(ាគ្តា៣១)
គ្បជ្ជពលរដ្ឋគ្រប់របូ ានសិទទិធ ទួលបនការអប់រោ
ំ ៉ា ងត្យិច្ប៩ (គ្បបំ នួ )ឆ្នំ គ្បកបដោយរុណភាពដោយឥត្យបង់ថ្ងលដៅ
សាលា ដរៀនសាធារណៈ។
គ្កសួងទទួលបនទុកវិស័យអប់រំ គ្ត្យូវដរៀបច្បំដគលនដោបយ ខផ្នការយុទធសាគ្សត និងវិធានការជ្ជជំហានៗ ដដ្ើមបីធានាឱ្យ
គ្បជ្ជពលរដ្ឋគ្រប់របូ ទទួលបនការអប់រគ្ំ បកបដោយរុណភាព គ្សបតាមបទបបញ្ាត្យិត ខដ្លានខច្បងកនុងច្បាប់ដនាះ។
សិទធិច្បុះដឈាម ះច្បូលសិកាដៅថានក់ទី១ថ្នកមមវិធីអប់រំច្បំដណះទូដៅ(ាគ្តា៣២)
ការច្បុះដឈាម ះច្បូលសិកាដៅថានក់ទី១(មួយ)ថ្នកមមវិធីអប់រំ
ច្បំដណះទូដៅកនុងគ្បព័នធ គ្ត្យូវបនកំណត្យ់ច្បំដពាះកុារ ខដ្លាន
អាយុចាប់ពី៦ឆ្នំ ឬោ៉ា ងទបបំផ្ុត្យ៧០(ច្បិត្យសិបខែដ ើងដៅ ដៅ
ថ្ងៃកំណត្យ់ច្បូលសិការបស់សាលាដរៀន។
សិទធិដសរីភាពខាងជំដនឿសាសនាកនុងការអប់រំ(ាគ្តា៣៣)
រដ្ឋដគរពសិទធិ ដសរីភាពខាងជំដនឿសាសនា។
គ្កសួងទទួលបនទុកវិស័យអប់រំ គ្ត្យូវយកច្បិត្យតទុកោក់ច្បំដពាះគ្ពះ ពុទធសាសនា ខដ្លជ្ជសាសនារបស់រដ្ឋ។ គ្រប់ការបងខំឱ្យ
អនកសិកា និងអនកពាក់ពន័ កាធ រអប់រឱ្ំ យច្បូលរួមកនុងសកមមភាពសាសនា ឬ គ្បត្យិបត្យតសា
ិ សនាណ្តមួយខដ្លជ្ជខផ្នកថ្នការអប់រំ ដទះ
ដោយ ផ្តទល់កតី ដោយគ្បដោលកតី គ្ត្យូវហាមឃាត្យ់។
ការសិកាអំពីសាសនាដៅកនុងកមមវិធីសិកា គ្ត្យូវបនអនុញ្ញាត្យ សគ្ាប់ខត្យការយល់ដ្ងឹ ទូដៅប៉ាដុ ណ្តណះ។
សកមមភាពនដោបយកនុងសាថ ប័នអប់រំ គ្រឹះសាថ នសិកា(ាគ្តា៣៤)
សាថ ប័នអប់រំ គ្រឹះសាថ នសិកាគ្ត្យូវដគរពដគលការណ៌អពាគ្កឹត្យ ភាព។
ការដធវើសកមមភាពនដោបយ និង/ឫ ការដឃាសនានដោ បយឱ្យរណបកសនដោបយណ្តមួយកនុងសាថ ប័នអប់រំ គ្រឹះ
សាថ នសិកាគ្ត្យូវហាមឃាត្យ់។
សិទធិ និងករណីយកិច្បចរបស់អនកសិកា(ាគ្តា៣៥)
* អនកសិកាានសិទធិដ្ូច្បត្យដៅ ៖
 សិទធិបដញ្ចញទសសនៈសិកាដោយដសរី
 សិទធិានដសរីភាពខាងការសិកា
 សិទធិទទួលបនការអប់រំគ្បកបដោយរុណភាព
 សិទធិគ្បមូលផ្តុំជ្ជគ្កុមអនកសិកា ឬ កលឹបអនកសិកាកនុងដគលបំណងសគ្ាប់ការអប់រំ
 សិទធិពិនិត្យយដមើល និងច្បមលងកំណត្យ់គ្តាផ្តទល់ែលួនសតីពីការអប់រំ
 សិទធិច្បូលរួមោ៉ា ងសកមម និងដពញដលញដៅកនុងការអភ្ិវឌ្ឍសតង់ោរ អប់រំថានក់គ្រឹះសាថ នសិកា និងថានក់ជ្ជត្យិដោយផ្តទល់ ឬ តាមរយៈ
អនក ត្យំណ្តង
 សិទធិទទួលបនការដគរព និងយកច្បិត្យតទុកោក់ច្បំដពាះសិទធិ មនុសសជ្ជពិដសសសិទធិានដសច្បកតីថ្ងលងនូរ សិទធិរួច្បផ្ុត្យពីអំដពើទរុណកមម ឬ
ការោក់ទណឌ កមមដលើរាងកាយ និងខផ្នកសាម រត្យី។
សិទធិ និងករណីយកិច្បចរបស់អនកសិកា(ាគ្តា៣៥)
*អនកសិកាានករណីយកិច្បដ្ច ច្បូ ត្យដៅ ៖

ដគរពបទបញ្ញាថ្ផ្ទកនុងរបស់គ្រឹះសាថ នសិកា ត្យថ្មលខាងសមធម៌ដយនឌ្័រដោយអនុវត្យតសទិ រធ បស់ែនួល គ្បកបដោយសាម រត្យីទទួល
ែុសគ្ត្យវូ និងដគរពសិទអិធ កន ដ្ថ្ទ

ែិត្យែំសកិ ាឱ្យអស់លទធភាពរបស់ែនួល ដដ្ើមបីទទួលបនការ អភ្ិវឌ្ឍច្បំដណះដ្ឹង ជំនាញ សមត្យថភាព បញ្ញា និងដសច្បកតីថ្ងលងនូរ
សិទធិ និងករណីយកិច្បចរបស់ាតាបិតា ឬ អនកអាណ្តពាបល(ាគ្តា៣៦)
*ាតាបិតា ឬ អនកអាណ្តពាបលានករណីយកិច្បច្បច ដំ ពាះការ
អប់ររំ បស់អនីត្យជិ នខដ្លសថត្យិ ដៅកនងុ បនទកុ ដ្ូច្បត្យដៅ ៖
 នាំកុារខដ្លានអាយុចាប់ព៦ី (គ្បមំ យ
ួ )ឆ្នំ ឬ ោ៉ា ងទបបំផ្ុត្យ៧០(ច្បិត្យសិប)ខែដ ើងដៅច្បុះដឈាម ះច្បូលសិកាដៅថានក់ទី១
ថ្នកមមវិធីអប់រំច្បំដណះទូដៅដៅសាលាដរៀនខដ្លានអាជ្ជាប័ណណអប់រំ
 ែិត្យែំឱ្យអស់លទធភាព ដដ្ើមបីគំគ្ទការសិការបស់អនកសិកា ជ្ជពិដសសច្បំដពាះការអប់រកំ គ្មត្យិ មូលោឋ ន

យកច្បិត្យទត កុ ោក់ផ្ារភាាប់សាលា គ្រសា
ួ រ និងសហរមន៌ ដដ្ើមបីច្បលូ រួមជួយបណតុ ះបណ្តតល និងខកលមអបរិសាថនសិកា។
សិទធិដសនើ សិទធិត្យវា៉ា សិទធិបតឹង និងសិទធិទទួលបនដ្ំដណ្តះគ្សាយ(ាគ្តា៤០)

ាតាបិតា ឬ អនកអាណ្តពាបល និងបុរគលិកអប់រំ ខដ្លគ្ត្យូវបនដរបំពានសិទធិដ្ូច្បានខច្បងកនុងច្បាប់ដនះានសិទធិដសនើ ឬ
ត្យវា៉ា ដៅអាជ្ជាធរអប់រំានសមត្យថកិច្បចតាមឋានានុគ្កម គ្ពមទំងសិទធិ បតឹងដៅត្យុលាការ

គ្កសួងទទួលបនទុកវិស័យអប់រំគ្ត្យូវដច្បញលិែិត្យបទោឋ នសតីពី នីត្យិវិធីថ្នការដសនើ ឬ ការត្យវា៉ា និងនីត្យិវិធីថ្នដ្ំដណ្តះគ្សាយ។
២.៤
យុទធសាគ្សតច្បត្យុដកាណ
«ដដ្ើមបីកំដណើន ការង្ហរ សមធម៌ និងគ្បសិទធភាពដៅកមពុជ្ជដ្ំណ្តក់កាលទី២
Rectangular Strategy for Growth, Employment,
Equity and Efficiency Phase II
សមិទធផ្លសំខាន់ៗរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល នីត្យិកាលទី៣ ថ្នរដ្ឋសភា

ច្បំណុច្បទី៨ ទំព័រ៩ ៖ រាជរោឋ ភ្ិបលបនពគ្ងឹងសមត្យថភាពសាថ ប័ន និងសមត្យថភាពធនធានមនុសស ដោយគ្បមូលផ្តុំដលើការ
អភ្ិ វឌ្ឍវិស័យអប់រំ។ ជ្ជលទធផ្លជ្ជក់ខសតង អគ្តាច្បុះដឈាម ះច្បូលដរៀនបនដកើនដ ើង អគ្តាដបះបង់ដចាលការសិកា និងអ
គ្តាគ្ត្យួត្យថានក់បនធាលក់ច្បុះ
បញ្ញាគ្បឈមរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល នីត្យិកាលទី៣ ថ្នរដ្ឋសភា
ច្បំណុច្បទី១៣ ទំព័រ ទី១៤ ៖



រុណភាពអប់រដំ ៅានកគ្មត្យិ ទប ទំងដៅកគ្មត្យិ បឋមសិកា មធយមសិកា និងឧត្យតមសិកា
ការផ្លិត្យ និងការជួញដ្ូរដគ្រឿងដញៀនបនកាលយជ្ជបញ្ញាសងគមមួយខដ្លអាច្បប៉ាះពាល់ដ្ល់សែុ ាុ លភាពរបស់យុវជន និង
យុវនារីកមពជ្ជុ ទំងដៅដពលបច្បចបុ បនន ទំងដៅដពលអនារត្យ
កងវះខាត្យអនកបដច្បចកដទស និងពលករជំនាញ រឺ ជ្ជឧបសរគដ្ធ៏ នៃ ធ់ រៃ មួយកនងុ ការែិត្យែំពដនលឿន ការអភ្ិវឌ្ឍដសដ្ឋកិច្បច ទំងដៅ
ទីគ្កុង ទំងដៅទីជនបទ។
បញ្ញាគ្បឈមរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល នីត្យិកាលទី៣ ថ្នរដ្ឋសភា
ច្បំណុច្បទី១៦ ទំព័រ ទី១៥ ៖
 ការទទួលបននូវការអប់រត្យំ ិច្បត្យួច្ប អំដពើហងិ ាកនងុ គ្រសា
ួ រ និង អំដពើជញួ ដ្ូរមនុសស រឺ ជ្ជកតាតខដ្លដធវើឱ្យគ្សតីមិនអាច្បដគ្បើគ្បស់
អស់នវូ សកាតនុពលរបស់ែនួល ដដ្ើមបីច្បលូ រួមកនងុ ការអភ្ិវឌ្ឍសងគម និងដសដ្ឋកច្បិ ច
ច្បំណុច្បទី១៧ ទំព័រ ទី១៥ ៖
 ជ្ជរួមសមត្យថភាពសាថ ប័នរបស់ដយើងដៅានកគ្មត្យិ ដៅដ យ
ើ ដោយសារគ្បក់ដបៀវត្យសនិងការដលើកទឹកច្បិត្យរត បស់មគ្នរាីត ជការដៅ
ទប កិច្បចសហគ្បត្យិបត្យតិការអនតរសាថ ប័នដៅានកគ្មិត្យទបលិែិត្យបទោឋ នមួយច្បំនួនដៅានច្បដនាលះគ្បដហាងនិងកងវះខាត្យ
ធនធាន ដដ្ើមបីអនុវត្យតដគលនដោបយខដ្លបនោក់ដច្បញ
ទិសដៅរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល
នីត្យិកាលទី៤ ថ្នរដ្ឋសភា
ច្បត្យុដកាណទី២ ទំព័រ ទី២០៖
 ការកសាងសមត្យថភាព និងការអភ្ិវឌ្ឍធនធានមនុសសាន ការពគ្ងឹងរុណភាពវិស័យអប់រំ
ច្បត្យុដកាណទី៤ ច្បំណុច្បទី៩៣ ទំព័រទី៦០ ៖
 ធានាសមធម៌កងុន ការអប់រមំ ូលោឋ នរយៈដពល ៩ឆ្នំសគ្ាប់កុារគ្រប់រូប
ច្បត្យុដកាណទី៤ ច្បំណុច្បទី៩៤ ទំព័រទី៦១ ៖
 ផ្តលឱ្់ កាសដសមៗើ គន ដ្ល់កា
ុ រ និងយុវជនកមពជ្ជុ ទំងអស់កងុន ការទទួលការអប់រមំ ូលោឋ នដៅកនុងគ្បព័នធ និងដគ្ៅគ្បព័នធ
ដោយមិនគ្បកាន់ពូជសាសន៌ ពណ៌សមបុរ ដភ្ទ ភាសា ជំដនឿ សាសនា និនានការនដោបយ ដដ្ើមកំដណើត្យ និងឋានៈសងគម
ដ ើយ
ទិសដៅរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល
នីត្យិកាលទី៤ ថ្នរដ្ឋសភា
ច្បត្យុដកាណទី៤ ច្បំណុច្បទី៩៤ ទំព័រទី៦១ ៖
 អនុវត្យតខផ្នការយុទធសាគ្សតដនះ គ្ត្យូវផ្ារភាាប់នឹងការអប់រំ វបបធម៌សនតិភាព ការការពារសិទិធ និងដសច្បកតថ្ី ងងល រូន របស់មនុសស
ការដគរពដគលការណ៌ដសរីភាព គ្បជ្ជធិបដត្យយយ និងយុត្យតិធម៌ ដោយគ្បឆ្ំងនឹងអំដពើហិងា គ្បឆ្ំងនឹងការដគ្បើគ្បស់ដគ្រឿង
ដញៀន ការជួញដ្ូរកុារ គ្សតី និងការដរីសដអើងគ្រប់គ្បដភ្ទកនុង សងគម
 ខកលមអរុណភាពអប់រំតាមរយៈការដលើកទឹកច្បិត្យតគ្រូបដគ្ងៀន ការខកលមអកមមវិធីសិកា ការដលើកទឹកច្បិត្យតសិសសពូខក ការបណតុ ះប
ណ្តតលគ្រូបដគ្ងៀន និងបំប៉ានវិធីសាគ្សត គ្ពមទំងការខកលមអ លកខែណឌ ថ្នការសិកា និងការផ្គត្យ់ផ្គង់សាា រសិកា ការបដងាើត្យ
បណ្តណល័យ មនទីរពិដសាធន៌
ទិសដៅរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល
នីត្យិកាលទី៤ ថ្នរដ្ឋសភា
ច្បត្យុដកាណទី៤ ច្បំណុច្បទី៩៥ ទំព័រទី៦១-៦២ ៖
 កនងុ ទិសដៅធានាកាលានុវត្យតភាពគ្បកបដោយសមធម៌ រាជរោឋ ភ្ិបលបនតបដងាត្យើ អដនតវាសិកោឋ នសគ្ាប់សិសស និសសិត្យ
ពិដសសសគ្ាប់សិសស និសសិត្យជ្ជនារីដភ្ទ និងបនតសាងសង់ សាលាដរៀនគ្រប់កគ្មិត្យសិកា ពិដសសដៅតាមត្យំបន់ជនបទ
និងត្យំបន់ោច្ប់គ្សោល និងការបដងានើ អាហារូបករណ៌សគ្ាប់ និសសិត្យគ្កគ្ី ក
 បនតបណតុ ះបណ្តតលគ្រូបដគ្ងៀនគ្បកបដោយរុណភាពឱ្យបន គ្រប់គ្គន់ និងអនុវត្យតដគលនដោបយពគ្ង្ហយគ្រូឱ្យានគ្ប
សិទភាធ ព
ទិសដៅរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល
នីត្យិកាលទី៤ ថ្នរដ្ឋសភា
ច្បត្យុដកាណទី៤ ច្បំណុច្បទី៩៥-៩៦ ទំព័រទី៦១-៦២ ៖
 ដលើកទឹកច្បិត្យតឱ្យគ្រូបឋមសិកា និងមធយមសិកាបឋមភ្ូមិ និងគ្រូខដ្លបនដរៀនច្បប់បរិញ្ញាបគ្ត្យបនគ្ប ងច្បូលគ្កបែណឌ គ្រូ
បដគ្ងៀនមធយមសិកាទុត្យិយភ្ូមិ ដដ្ើមបីដបើកឱ្កាសឱ្យពួកគត្យ់ ានលទធភាពដរៀនដៅថានក់ឧត្យតមសិកា ឬ ដគ្កាយឧត្យតមសិកា
និងផ្តលស់បតូរនូវកាំដបៀវត្យសរ៌
 រាជរោឋ ភ្ិបលនឹងបនតពគ្ងឹងភាពជ្ជថ្ដ្រូជ្ជមួយវិស័យឯកជន គ្ពមទំងសហរមន៌ជ្ជត្យិ និងអនតរជ្ជត្យិ ដដ្ើមបីបដងានើ និងដលើក
កមពស់រុណភាពដសវាអប់រំ កនុងដនាះានការយកច្បិត្យតទុកោក់ បខនថមដលើការបណតុ ះបណ្តតលខផ្នកព័ត្យ៌ានវិទា និងភាសាបរ
ដទសទំងកនុងកគ្មិត្យមធយមសិកាច្បំដណះទូដៅ ទំងកនុងការបណតុ ះបណ្តតលវិជ្ជាជីវៈ និងបដច្បចកដទស និងទំងកនុងឧត្យតមសិកា
ឱ្យគ្សបនឹងសតងោ់ រអនតរជ្ជត្យិនងិ ត្យគ្មវូ ការអភ្ិវឌ្ឍន៌គ្បដទស
ទិសដៅរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល
នីត្យិកាលទី៤ ថ្នរដ្ឋសភា
ច្បត្យុដកាណទី៤ ច្បំណុច្បទី៩៦-៩៧ ទំព័រទី៦២ ៖
 រាជរោឋ ភ្ិបលដផ្តតត្យការយកច្បិត្យតទុកោក់ដៅដលើការបណតុ ះ
បណ្តតលវិសវករ និងអនកបដច្បចកដទស
 រាជរោឋ ភ្ិបលនឹងបនតពគ្ងីកការអប់រំដគ្ៅគ្បព័នធ តាមរយៈកមម វិធីអកខរកមម និងអកខរកមមវិជ្ជាជីវៈ បដងាើនការសាងសង់មជឈ
មណឌ លសិកាសហរមន៌ គ្ពមទំងអនុវត្យតកមមវិធីសមធម៌
 រាជរោឋ ភ្ិបលនឹងបនតបដងាើនច្បំណ្តយងវិកា និងដកៀរររហិរញ្ាបបទនឱ្យបនដគ្ច្បើនខងមដទៀត្យសគ្ាប់គំគ្ទការអប់រំ ដដ្ើមបីធានា
រុណភាពអប់រឱ្ំ យកាន់ខត្យានកគ្មត្យិ ែពស់ និងគ្បកប ដោយគ្បសិទភាធ ព
ទិសដៅរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល
នីត្យិកាលទី៤ ថ្នរដ្ឋសភា

ដដ្ើមបីកាត្យ់បនថយរាល ត្យរវាងការផ្គត្យ់ផ្គង់ និងត្យគ្មូវការការង្ហរ រាជរោឋ ភ្ិបលបនតអនុវត្យតដគលនដោបយបណតុ ះបណ្តតល វិជ្ជា
ជីវៈ ផ្ារភាាប់ដៅនឹងទីផ្ារពលកមម ដោយសហការោ៉ា ង ជិត្យសនិទធជ្ជមួយត្យួអងគពាក់ព័នធ តាមរយៈវិធានការដ្ូច្បត្យដៅ ៖(ទី
១).ផ្តល់ការបណតុ ះបណ្តតលជំនាញមូលោឋ នដ្ល់គ្បជ្ជពលករដៅជនបទដដ្ើមបីបដងាើនគ្បក់ច្បំណូល(ទី២).ផ្តល់ការបណតុ ះ ប
ណ្តតល ឬ វិគ្កឹត្យការដ្ល់ពលករតាមដរាងច្បគ្កដោយសហការ ជ្ជមួយនិដោជក(ទី៣).បនតជរំ ញុ ការអប់របំ ណតុ ះបណ្តតល
បដច្បចកដទសវិជ្ជាជីវៈដោយពគ្ងីកដសវាដនះឱ្យដៅដ្ល់រាជធានី ដែត្យតកនុងដនាះានការបញ្ចលូ នូវការបណតុ ះបណ្តតលសហគ្រនិ
ភាពដៅកនុងកមមវិធីផ្ងខដ្រ(ទី៤).ការដរៀបច្បំបដងាើត្យទីភានក់ង្ហរជ្ជត្យិ មុែរបរ និងការង្ហរ និងមជឈមណឌ លការង្ហរតាមរាជធានី
ដែត្យត សគ្ាប់ជ្ជយនតការសគ្មបសគ្មួលដ្ល់ការផ្សពវផ្ាយព័ត្យ៌ាន ទីផ្ាការង្ហរ។
ទិសដៅរបស់រាជរោឋ ភ្ិបល
នីត្យិកាលទី៤ ថ្នរដ្ឋសភា
ដសច្បកតីសននោិ ឋ ន
 ការធានាសដគ្មច្បឱ្យបននូវការកាត្យ់បនថយភាពគ្កីគ្កឱ្យបន ដលើស ១ភាររយ កនុងមួយឆ្នំ និងការធានាខកកមអសូច្បនាករ សំ
ខាន់ៗកនុងវិស័យសងគមកិច្បច ជ្ជពិដសសកនុងវិស័យអប់រំ សុខាភ្ិបល និងសមភាពដយនឌ្័រ។
២.៥
ខផ្នការយយុទធសាគ្សតបច្បចុបបនន
អភ្ិវឌ្ឍន៌ជ្ជត្យិបច្បចុបបននកមម
២០០៩-២០១៣ របស់រាជរោឋ ភ្ិបល
National Strategic Development Plan
2009-2013
ដគលនដោបយ និងសកមមភាព
អាទិភាព២០០៩-២០១៣


រាជរោឋ ភ្ិបលកមពុជ្ជ បនដបតជ្ជាច្បិត្យត ដដ្ើមបីសដគ្មច្បឱ្យបននូវ បណ្តតដគលដៅអាទិភាពរបស់ែនួល ដៅកនងុ នីត្យកាិ លទី៤ ថ្ន
រដ្ឋ សភា ដោយធានានូវ ការកាត្យ់បនថយភាពគ្កគ្ី កឱ្យដលើសពី ១ ភាររយ កនុងមួយឆ្នំ និងការដធវើឱ្យគ្បដសើរដ ងើ នូវសូច្បនា
ករសងគមកិច្បសច ខាំ ន់ៗ ជ្ជពិដសសកនងុ វសិ ័យអប់រំ សុខាភ្ិបល និងសមភាពដយនឌ្័រ
ដដ្ើមបីឱ្យកំដណើនដសដ្ឋកិច្បចដកើនបន១ភាររយ រាជរោឋ ភ្ិបល គ្ត្យូវយកច្បិត្យតទុកោក់ជំរុញអនុវត្យតវិធានការពិពិធភាវូបនីយកមម
ដសដ្ឋកិច្បច និងពគ្ងឹងសមត្យថភាពគ្បកួត្យគ្បខជងដសដ្ឋកិច្បច និងបដងាើត្យបរិសាថនអនុដគ្គះដ្ល់អនកវិនិដោរទំងវិស័យសាធារណៈ
និងឯកជនទំងកនុងគ្សុក និងបរដទស សគ្ាប់ការអភ្ិវឌ្ឍ វិស័យសំខាន់ៗ ដ្ូច្បត្យដៅ ៖
ដគលនដោបយ និងសកមមភាព
អាទិភាព២០០៩-២០១៣










កសិកមម
ទឹក និងគ្បព័នធដគ្សាច្បគ្សព
ដហោឋ រច្បនាសមព័នធដ្ឹកជញ្ាូន
អរគសី នី
ការអភ្ិវឌ្ឍធនធានមនុសស
ឧសាហកមមអត្យិពលកមម និងឧសាហកមមផ្លិត្យទំនញិ នាំដច្បញ
ដទសច្បរណ៌
អាជីវកមមដគ្បងកាត្យ ឧសម័នធមមជ្ជត្យិ និងខរ៉ាដ្ថ្ទដទៀត្យ
បដច្បចកវិទាព័ត្យ៌ានរមនារមន៌
ពាណិជកា មម។
ដគលនដោបយ និងសកមមភាព
អាទិភាព២០០៩-២០១៣

រាជរោឋ ភ្ិបលកមពុជ្ជ សដគ្មច្បបននូវវឌ្ឍនភាពរួរជ្ជទីដាទនៈ កនុងការអនុវត្យតយុទធសាគ្សត«អប់រសំ គ្ាប់ទងំ អស់គន»តាមរ
យៈ
1.
ការធានាលទធភាពទទួលបនដសវាអប់រគ្ំ បកបដោយសមធម៌ ៖ កសាងសាដរៀនឱ្យបនកាន់ខត្យជិត្យផ្ទះគ្បជ្ជពលរដ្ឋ កាត្យ់បនថយច្បំនួន
សាលាបឋមសិកាមិនគ្រប់កគ្មិត្យ ផ្គត្យ់ផ្គង់ងវិកាដ្ំដណើរការគ្រឹះសាថ ន សិកា ផ្តល់គ្រូបដគ្ងៀនឱ្យបនគ្រប់គ្គន់គ្រប់ទីកខនលង និងសាង
សង់ ផ្ទះសំណ្តក់គ្រូបដគ្ងៀន អដនតវាសិកោឋ នសគ្ាប់សិសស និសសិត្យដៅតាមត្យំបន់ោច្ប់គ្សោល និងជួបការលំបក ជ្ជពិដសស
សគ្ាប់សិសស និសសិត្យជ្ជនារីដភ្ទ ពគ្ងីកដ្ល់កុារកនុងវ័យសិកាដៅមដត្យតយយ សិកា ក៏ដ្ូច្បជ្ជកុារពិការ និងជនជ្ជត្យិភារត្យិច្ប ធានាឱ្យ
ានការច្បូលរួមពីសំណ្តក់សហរមន៌ និងខផ្នកឯកជនដៅកនុងដ្ំដណើរការដនះ
ការបដងាើនរុណភាព និងគ្បសិទធភាពដសវាអប់រំ ៖ បដងាើនការផ្គត្យ់ផ្គង់ សាា រសិកា បណ្តណល័យ និងបនទប់ពិដសាធ បនតជំរុញការអនុវត្យត
2.
ដគលនដោបយ និងសកមមភាព
អាទិភាព២០០៩-២០១៣
កំខណទគ្មង់កមមវិធីសិកា និងការបដងាើនដា៉ា ងសិកា
 គ្ពមទំងផ្តល់ អាហារូបករណ៌ដ្ល់សិសស និសសិត្យគ្កីគ្កឱ្យបនដគ្ច្បើនខងមដទៀត្យ
 ដលើកកមពស់សមត្យថភាពដលើការបដគ្ងៀន និងការគ្រប់គ្រង
 ពគ្ងឹងការដគរពគ្កមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈគ្រូបដគ្ងៀន
 ខកលមអបរិសាថនសាលាដរៀន(ការផ្គត្យ់ផ្គង់ទឹកសាអ ត្យ និងអនាម័យ)
 ពគ្ងីកសកមមភាពការអប់រំត្យគ្មង់ទិសវិជ្ជាជីវៈ
 បដងាើនសកមមភាពអធិការកិច្បចដលើការគ្រប់គ្រងហិរញ្ាវត្យថុ និងការធានា រុណភាពអប់រំ
 ពគ្ងឹងគ្បព័នធបណតុ ះបណ្តតល និងវិគ្កឹត្យការគ្រូបដគ្ងៀន
 ការគ្រប់គ្រងវរគបំប៉ាន និងការផ្ារភាាប់ការង្ហរដនាះដៅនឹងឱ្កាសការង្ហរ ការត្យដមលើងឋានៈ និងជំរុញដលើកទឹកច្បិត្យតគ្រូ និងមគ្នតីគ្រប់គ្រង

ដគលនដោបយ និងសកមមភាព
អាទិភាព២០០៩-២០១៣
3. អភ្ិវឌ្ឍសាថ ប័ន និងកសាងសមត្យថភាពមគ្នតីអប់រំ ៖ តាមរយៈការ ៖
 ជំរុញការខកលមអរច្បនាសមព័នធការង្ហរកសាងច្បាប់ និងលិែិត្យបទោឋ នឱ្យបនគ្រប់គ្គន់
 បណតុ ះបណ្តតលជំនាញវិជ្ជាជីវៈដ្ល់បុរគលិកអប់រំគ្រប់លំោប់ថានក់
 ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ាវត្យថុសាធារណៈ គ្បព័នធសវនកមមថ្ផ្ទកនុង
 ការកសាងខផ្នការ គ្បព័នធគ្ត្យួត្យពិនិត្យយតាមោន និងវាយត្យថ្មល
 ជំរុញដ្ល់ការអភ្ិវឌ្ឍសាថ ប័ន និងបដងាើនសមត្យថភាព ដដ្ើមបីគ្រប់គ្រងគ្បព័នធទំងដនះ
២.៦
ខផ្នការជ្ជត្យិអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន
២០០៣-២០១៥ របស់រាជរោឋ ភ្ិបល
Education for All National Plan
2003-2015
ការដបតជ្ជាច្បិត្យតសគ្ាប់សដគ្មច្បការអប់រំសគ្ាប់់ទំងអស់គន
ដដ្ើមបីសដគ្មច្បឱ្យបនតាមខផ្នការជ្ជត្យិអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន(២០០៣២០១៥) ដយើងគ្ត្យូវ ៖



ពគ្ងីក និងខកលមអការអប់រំ និងខងទំកុារត្យូច្បឱ្យបនទូលំទូលាយ និងការអប់រំ ពិដសសកុារង្ហយរងដគ្គះ និងគ្កែសត្យ់
ធានាថាដៅឆ្នំ២០១៥ កុារទំងអស់ ពិដសសកុារី កុារខដ្ល សថិត្យកនុងកាលៈដទសៈលំបក និងកុារមកពីគ្កុមជនជ្ជត្យិភារ
ត្យិច្បទទួល និងបំដពញច្បប់នូវកាត្យពវកិច្បចអប់រំបឋមសិកាដោយឥត្យរិត្យថ្ងល និងគ្បកបដោយ
ធានាថាត្យគ្មូវការដរៀនសូគ្ត្យរបស់យុវវ័យ និងជនដពញវ័យគ្រប់រូប បនដោះគ្សាយ តាមរយៈការផ្តល់ឳកាសដសមើភាព ដដ្ើមបីច្បូល
រួម កនុងកមមវិធីសិកាសមគ្សប និងការបណតុ ះបណ្តតលជំនាញច្បញ្ចឹម ជីវិត្យ(បំណិនជីវិត្យ)
ការដបតជ្ជាច្បិត្យតសគ្ាប់សដគ្មច្បការអប់រំសគ្ាប់់ទំងអស់គន
ដដ្ើមបីសដគ្មច្បឱ្យបនតាមខផ្នការជ្ជត្យិអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន(២០០៣២០១៥) ដយើងគ្ត្យូវ ៖
 ធានាសដគ្មច្បឱ្យបនរីកច្បដគ្មើនច្បំនួន ៥០ ភាររយដៅកនុងកគ្មិត្យ អកខរកមមជនដពញវ័យដៅមុនដ្ំណ្តច្ប់ឆ្នំ២០១៥ ពិដសស
សគ្ាប់ គ្សតី និងឱ្កាសដសមើភាពគន កនុងការអប់រំមូលោឋ ន និងការអប់រំបនត សគ្ាប់ជនដពញវ័យទំងអស់
 លុបបំបត្យ់ភាពែុសគន ថ្នដភ្ទកនុងបឋមសិកា និងមធយមសិកា ដៅឆ្នំ២០១៥ ដោយយកច្បិត្យតទុកោក់កុារីទទួលបនលទធភាព
ច្បូលដរៀនដពញដលញ និងដសមើភាព
 ខកលមអដលើគ្រប់ទិដ្នភាពថ្នរុណភាពអប់រំ និងធានានូវរុណភាព គ្បដសើរបំផ្ុត្យគ្រប់ខផ្នក ដដ្ើមបីឱ្យមនុសសគ្រប់រូបដ្ដណត ើមបននូវ
លទធ ផ្លដរៀនសូគ្ត្យានកគ្មិត្យវាស់បន និងានការទទួលសាគ ល់ ជ្ជពិដសសខផ្នកអកសរសាគ្សត ដលែនពវនត និងជំនាញចាំបច្ប់
សគ្ាប់ ច្បិញ្ចឹមជីវិត្យ។
្នទះនដោបយ និងការដ្ឹកនាំដ្៏រឹងាំថានក់ជ្ជត្យិ
្នទះនដោបយ និងការដ្ឹកនាំរឹងាំថានក់ជ្ជត្យិ រឺ ជ្ជការចាំបច្ប់សគ្ាប់អនុវត្យត គ្បកបដោយដជ្ជរជ័យ និងគ្បសិទធភាពនូវ
ខផ្នការជ្ជត្យិដៅគ្បដទសពាក់ព័នធនីមួយៗ។ ក៏ប៉ាុខនត្នទះនដោបយចាំបច្ប់គ្ត្យូវាន ធនធាន។
សហរមន៌អនតរជ្ជត្យិទទួលសាគ ល់ថា ានគ្បដទសជ្ជដគ្ច្បើនខដ្លបច្បចុបបនន ែវះខាត្យធនធាន ដដ្ើមបីសដគ្មច្បការអប់រំសគ្ាប់ទំង
អស់គនតាមដពលដវលាខដ្ល អាច្បទទួលបន។ ចាំបច្ប់គ្ត្យូវានការដកៀរររធនធានហិរញ្ាវត្យថុងមីកនុងរូបភាព ជ្ជជំនួយឥត្យសំណង និងជំនួយ
សមបទន ដោយទីភានក់ង្ហរមូនិធីដទវភារី និងពហុ ភារី ដោយរិត្យរួមទំងធនាគរពិភ្ពដលាក និងធនាគរអភ្ិវឌ្ឍត្យំបន់ និងខផ្នកឯកជនផ្
ង។
ដយើងទំងអស់គនអះអាងថា ៖ គម នគ្បដទសណ្តមួយ ខដ្លបនដបតជ្ជាមុត្យាំថា នឹងអនុវត្យតនូវការអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន
គ្ត្យូវរាំងសទះមិនឱ្យសដគ្មច្បសមិទធផ្លតាមដគលដៅដនះ ដោយសារខត្យែវះខាត្យធនធានដនាះដទ។
អវីជ្ជកងវល់ខដ្លនាំឱ្យមិនសដគ្មច្បបននូវដគលដៅ EFA

អកខរកមមសកលដលាក

សមភាពដយនឌ្័រដៅមធយមសិកា និងឧត្យតមសិកា

ការដគ្ជើសដរីសគ្រូ
គ្បដទសខដ្លកំពុងដធវើដ្ំដណើរដៅមុែ








ឱ្កាសដរៀនសូគ្ត្យដោយោក់បញ្ចូលគន
យុទធសាគ្សតដោះគ្សាយវិបត្យតិែវះគ្រូ
ដលើកកមពស់រុណភាព ៖ កញ្ចប់វិធានការខដ្លគ្ត្យូវ អនុវត្យតជ្ជចាំបច្ប់
ដលើកកមពស់ការច្បូលដរៀនរបស់កុារី
បង់ជំនួសការច្បំណ្តយរបស់គ្រួសារគ្កីគ្ក
ការលុបបំបត្យ់ការបង់ថ្ងលសាលាដៅបឋមសិកា
ការដកើនដ ើងថ្នសដមលងរបស់សងគមសុីវិល
ដលើកកមពស់សមត្យថភាពគ្រប់គ្រងដៅគ្បដទសខដ្ល ានការអភ្ិវឌ្ឍត្យិច្ប
ការសគ្មបសគ្មួលហិរញ្ាបបទនសគ្ាប់ការអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន





ជំរុញឱ្យានថ្ដ្រូអភ្ិវឌ្ឍន៌ដគ្ច្បើន និងមុែសញ្ញា គំគ្ទ ដផ្សងៗគន
ត្យគ្មឹមការច្បំណ្តយ និងឱ្យច្បំដគលដៅ
ខកខគ្បពីរដគ្ាងឱ្យដៅជ្ជការគំគ្ទតាមវិស័យ ដោយធានាឱ្យានការសគ្មបសគ្មួលលអ
បដងាើនការច្បំណ្តយដគ្ច្បើនសគ្ាប់ការអប់រំ
ការច្បំណ្តយគ្ត្យូវដផ្តតត្យដៅដលើគ្រួសារគ្កីគ្កបំផ្ុត្យ។
ផ្លូវដឆ្ពះដៅមុែ
រោឋ ភ្ិបលថ្នគ្បដទសនីមួយៗ គ្ត្យូវ ៖
 ធានាសដគ្មច្បឱ្យបននូវដគលដៅអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន
 កសាងដហោឋ រច្បនាសមព័នធសាលាដរៀន
 លុបបំបត្យ់ថ្ងលសាលា
 ផ្តល់ការគំគ្ទខផ្នកហិរញ្ាវត្យថុដៅឱ្យគ្រួសារគ្កីគ្ក បំផ្ុត្យ
 កមមវិធីសិកាកនុងសាលាគ្ត្យូវខត្យានភាពទន់ភ្លន់ង្ហយបត្យ់ខបនសគ្ាប់កុារ និងយុវជន ពិដសសរិត្យដៅដ្ល់កុារពិការ
ភាព កូនជនជ្ជត្យិដដ្ើមភារ ត្យិច្ប និងគ្កុមគ្បជ្ជពលរដ្ឋគ្កីគ្កជួបការលំបក
 ធានាថាសមភាពដយនឌ្័រាននិរនតរភាព
 ដគ្ជើសដរីស និងបណតុ ះបណ្តតលគ្រូកនុងគ្ទង់គ្ទយធំ
ផ្លូវដឆ្ពះដៅមុែ





បដងាើត្យឱ្យាននានាភាពថ្នកមមវិធីអប់រំសគ្ាប់យុវជន និងមនុសសដពញវ័យ
ពគ្ងីកកមមវិធីអកខរកមមមនុសសដពញវ័យឱ្យទូលំទូលាយ
ធានាឱ្យគ្បកដ្ថា សិសសទទួលបនជំនាញមូលោឋ ន ដោយដផ្តតត្យការយកច្បិត្យតទុកោក់ដលើការបណតុ ះបណ្តតលគ្រូ
សុវត្យថិភាពកនុងសាលាដរៀន និងបរិោកាសសាលាគ្បកប ដោយសុែភាព ដគ្បើគ្បស់ាត្យុភាសាកនុងការដរៀន និង
បដគ្ងៀន ានធនធានសគ្ាប់ការដរៀនសូគ្ត្យគ្រប់គ្គន់
រកាច្បំណ្តយសាធារណៈឱ្យបននឹង ដហើយគ្បសិនដបើអាច្ប ដធវើបន និងតាមចាំបច្ប់បដងាើនឱ្យបនដគ្ច្បើន
ខកលមអអសមត្យថភាពគ្រប់គ្រងរបស់គ្បព័នធរដ្ឋបលសាធារណៈដៅគ្រប់កគ្មិត្យទំងអស់
ផ្លូវដឆ្ពះដៅមុែ
អនុញ្ញាត្យឱ្យសងគមសុីវិលច្បូលរួមកនុងដ្ំដណើរការបដងាើត្យ អនុវត្យត និងតាមោនដគលនដោបយសាធារណៈជ្ជផ្លូវការ
អងគការសងគមសុីវិល រួរ ៖
 ពគ្ងឹងសមត្យថភាពសងគមសុីវិល ដដ្ើមបីជួយឱ្យគ្បជ្ជពលរដ្ឋ ច្បូលរួមត្យស៊ាូមត្យិគំគ្ទដ្ល់ការអប់រំសគ្ាប់ទំងអស់គន
ដហើយជួយសគ្មបសគ្មួលឱ្យរោឋ ភ្ិបល និងសហរមន៌ អនតរជ្ជត្យិ ានរណដនយយភាពច្បំដពាះគ្បជ្ជពលរដ្ឋ
 ធានាឱ្យានការច្បូលរួមរបស់គ្បជ្ជពលរដ្ឋជ្ជគ្បចាំ និងទន់ដពលដវលាជ្ជមួយរោឋ ភ្ិបលកនុងការតាក់ខត្យង អនុវត្យត និង
តាមោនដគលនដោបយអប់រំ
 បណតុ ះបណ្តតលសាជិកថ្នអងគការសងគមសុីវិល អំពីការ វិភារដគលនដោបយអប់រំ និងហិរញ្ាវត្យថុសគ្ាប់ការអប់រំ

ផ្លូវដឆ្ពះដៅមុែ
ទីភានក់ង្ហរាច ស់អំដណ្តយគ្ត្យូវ ៖
 បដងាើនជំនួយផ្តល់ដៅឱ្យការអប់រំមូលោឋ ន ដហើយខបងខច្បក ដៅកខនលងដផ្សងៗគន
 បដងាើនច្បំខណកថ្នជំនួយរបស់ាចស់អំដណ្តយដទវភារីឱ្យ បនោ៉ា ងត្យិច្ប 10% សគ្ាប់ការអប់រំមូលោឋ ន ដហើយ
បដងាើនជំនួយរបស់ាចស់អំដណ្តយពហុភារីសគ្ាប់ការអប់រំមូលោឋ នផ្ងខដ្រ
 ការសនាផ្តល់ជំនួយគ្ត្យូវកំណត្យ់រយៈដពលយូរ ដដ្ើមបីឱ្យ រដ្ឋមគ្នតីគ្កសួងហិរញ្ាវត្យថុអាច្បអនុម័ត្យដគលនដោបយធំៗ
 ដផ្តតត្យការយកច្បិត្យតទុកោក់ ពិដសសដលើអនុត្យំបន់អាគ្ពិច្ប សាហារា៉ា និងរដ្ឋសថិត្យកនុងសាថ នភាពានវិបត្យតិ
 វិភាជន៌ងវិកាដៅឱ្យកមមវិធីកុារត្យូច្ប អកខរកមម និងកមមវិធីដផ្សងៗសគ្ាប់យុវជន និងមនុសសដពញវ័យ និងកមមវិធី CD
។
២.៧
ដគលដៅអភ្ិវឌ្ឍសហសសវត្យសន៌កមពុជ្ជ
Millennium Development Goal of Cambodia
ដគលដៅអភ្ិវឌ្ឍសហសសវត្យសន៌កមពុជ្ជ
ច្បំណុច្បសំខាន់ថ្នដគលដៅរឺ ៖
 កាត្យ់បនថយភាពអត្យ់ឃាលនធៃន់ធៃរ
Eradicate extreme poverty and hunger
 ការសដគ្មច្បឱ្យបននូវការអប់រំបឋមសិកាជ្ជសាកល



Achieve Universal primary Education
ការដលើកកមពស់ដយនឌ្័រ និងគ្សតីកនុងភាពជ្ជអនកដ្ឹកនាំ


Promote Gender Equality and Empower Women
កាត្យ់បនថយអគ្តាមរណភាពកុារ
Reduce Child Mortality
 ដលើកកមពស់សុែភាពាតា


Improve Maternal Health
ដគលដៅអភ្ិវឌ្ឍសហសសវត្យសន៌កមពុជ្ជ
ច្បំណុច្បសំខាន់ថ្នដគលដៅរឺ ៖

គ្បយុទធគ្បឆ្ំងនឹងជំងឺដអដ្ស៌ និងគ្រុនចាញ់
Combat HIV/AIDS Malaria and other Diseases
 ការធានាឱ្យបននូវដច្បរភាពថ្នបរិសាថន



Ensure Environmental Sustainability
ភាពជ្ជថ្ដ្រូជ្ជសាកលសគ្ាប់ការអភ្ិវឌ្ឍ

Develop a Global Partnership for Development
២.៨
ខផ្នការយុទធសាគ្សតវិស័យអប់រំ ២០០៩-២០១៣
របស់គ្កសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា
Strategic Planning of Education Sector
2009-2013
ដគលនដោបយអប់រំ
ដដ្ើមបីសដគ្មច្បបននូវច្បកខុវិស័យ និងដបសកកមមវិស័យអប់រំ គ្កសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបនកំណត្យ់ ដគល
នដោបយអាទិភាពជ្ជច្បមបងៗ ច្បំនួន៣ ដ្ូច្ប ខាងដគ្កាម ៖

ធានាលទធភាពទទួលបនដសវាអប់រំគ្បកបដោយសមធម៌(ានយុទធសាគ្សតច្បំនួន១២ ដដ្ើមបីសដគ្មច្ប)
ដលើកកមពស់រុណភាព និងគ្បសិទធភាពដសវាអប់រំ (ានយុទធសាគ្សតច្បំនួន១៣ ដដ្ើមបីសដគ្មច្ប)
 អភ្ិវឌ្ឍសាថ ប័ន និងអភ្ិវឌ្ឍសមត្យថភាពមគ្នតីអប់រំសគ្ាប់ដធវើ វិមជឈការ (ានយុទធសាគ្សតច្បំនួន១៨ ដដ្ើមបីសដគ្មច្ប)

យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
ដគលនដោបយទី១ ៖ ធានាលទធភាពទទួលបន ដសវាអប់រគ្ំ បកបដោយសមធម៌(ាន១២យុទធសាគ្សត)
 ពគ្ងីកកមមវិធីអប់រំកុារត្យូច្បសគ្ាប់កុារអាយុពី៣-ដគ្កាម ៦ឆ្នំ ដោយដផ្តតត្យមុែសញ្ញាដៅដលើំ ុំខដ្លានអគ្តាពិត្យ
ច្បូលដរៀនងមីទប និងានអគ្តាគ្ត្យួត្យថានក់ែពស់ដៅបឋមសិកា
 ធានាឱ្យកុារអាយុ៦ឆ្នំ បនច្បូលដរៀនដៅបឋមសិកា រួម បញ្ចូលទំងគ្កុមបត្យ់បង់ឱ្កាស ដ្ូច្បជ្ជកុារកនុងគ្រួសារ
គ្កីគ្ក ពលករកុារ កុារកនុងត្យំបន់ជួបការលំបក កុារ ពិការ កុារង្ហយរងដគ្គះដោយសារដមដរារ និងជំងឺដអដ្
ស៌ និងជំងឺ្លងដផ្សងៗ និងកុារជនជ្ជត្យិភារត្យិច្ប
យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
កាត្យ់បនថយបនទុកច្បំណ្តយរបស់ាតាបិតាសិសសគ្រប់ទិដ្ឋ ភាព ដ្ូច្បជ្ជច្បំណ្តយដគ្ៅផ្លូវការជ្ជដដ្ើម
 បដងាើនច្បំនួនអាហារូបករណ៌(ងវិកា ដសបៀង)ដ្ល់សិសសមក ពីគ្រួសារគ្កីគ្ក សិសសគ្កីគ្កដរៀនពូខក ជ្ជពិដសសសិសស
គ្សី ដដ្ើមបីធានាបនការច្បូលដរៀនដៅសាលាបឋមសិកា និង មធយមសិកា។ ធានាកំណត្យ់ឱ្យបនដលើមុែសញ្ញា
សិសស បឋមសិកាគ្កីគ្ក ឬ សុវត្យថិភាពដសបៀង សគ្ាប់កមមវិធីផ្តល់ អាហារូបត្យថមា និងកមមវិធីអាហារូបករណ៌សគ្ាប់
សិសស ថានក់ទី៧-៩


ផ្តល់ការអប់រំបដច្បចកដទសវិជ្ជាជីវៈ ការអប់រំបំណិនជីវិត្យ និងត្យគ្មង់ទិសវិជ្ជាជីវៈដៅសាលាដរៀនច្បំដណះទូដៅ
យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
ពគ្ងឹងការទទួលបនដសវាពីកមមវិធីអភ្ិវឌ្ឍយុវជនបត្យ់បង់ ឱ្កាស
 បដងាើនកាលានុវត្យតភាព ថ្នការច្បូលដរៀនគ្បកបដោយសមធម៌ដៅឧត្យតមសិកា តាមរយៈការបដងាើនច្បំនួនអាហារូបករណ៌
សគ្ាប់សិសសអាទិភាព(សិសសពូខក សិសសគ្កីគ្ក សិសសមកពីត្យំបន់ោច្ប់គ្សោល និងសិសសនារី)និងការ ជំរុញឱ្យ
ានភាពជ្ជថ្ដ្រូរវាងសាធារណៈ ឯកជន និងថ្ដ្ រូអភ្ិវឌ្ឍ
 ធានាសនិទនកមមបុរគលិកអប់រំ សគ្ាប់ត្យំបន់ោច្ប់គ្សោល និងជួបការលំបក


ពគ្ងឹង និងពគ្ងីកដហោឋ រច្បនាសមព័នធកីឡាគ្រប់គ្បដភ្ទ គ្រប់ កគ្មិត្យ
យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
បនតសាងសង់សាលាដរៀនងមី និងមជឈមណឌ លសិកាសហរមន៌ ឬ ផ្តល់សាា ររូបវ័នតបខនថមច្បំដពាះសាលាដរៀនបឋម
សិកាមិនគ្រប់កគ្មិត្យថានក់
 ពគ្ងីកលទធភាពច្បូលរួមរបស់ខផ្នកឯកជន និងសហរមន៌ ដៅគ្រប់កគ្មិត្យសិកា ជ្ជពិដសសគ្កុមគ្បឹកាំ ុំសង្ហាត្យ់
 ពគ្ងីកភាពជ្ជថ្ដ្រូរវាងរដ្ឋ អងគការមិនខមនរោឋ ភ្ិបល និងសហរមន៌ដលើការង្ហរអប់រំទំងកនុង និងដគ្ៅគ្បព័នធ ដៅ
តាមត្យំបន់គ្ពំខដ្ន ត្យំបន់ោច្ប់គ្សោល ត្យំបន់ជួបការលំបក គ្ពមទំងបដងាើនការគំគ្ទច្បំដពាះការផ្តល់បំណិន ជីវិត្យ
មូលោឋ ន និងការបំប៉ានជំនាញវិជ្ជាជីវៈមុែរបរចាំបច្ប់ ខដ្លអាច្បដ្លើយត្យបនឹងត្យគ្មូវការសងគម និងទីផ្ារពលកមម

យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
ដគលនដោបយទី២ ៖ ដលើកកមពស់រុណភាព និងគ្បសិទភាធ ពដសវាអប់រំ
 កាត្យ់បនថយអគ្តាគ្ត្យួត្យថានក់ និងដបះបង់ការសិកាដៅគ្រប់ កគ្មិត្យថានក់
 ខកលមអរុណភាពថ្នការបដគ្ងៀន ការដរៀន និងការគ្សាវគ្ជ្ជវ ដៅគ្រប់កគ្មិត្យទូទំងគ្បដទស
 អនុវត្យតដគលនដោបយកមមវិធីសិកាងមីទំងដៅបឋមសិកា និងដៅមធយមសិកាបឋមភ្ូមិ ដោយដផ្តតត្យការយក ច្បិត្យត
ទុកោក់ដលើដា៉ា ងបដគ្ងៀន

បដងាើត្យសតង់ោរថ្នការសិការបស់និសសិត្យដៅថានក់ទី៣ ទី៦ និងទី៩ ទូទំងគ្បដទស
យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)





ដលើកកមពស់ការអភ្ិវឌ្ឍគ្រូបដគ្ងៀនទំងការបណតុ ះបណ្តតល និងវិគ្កឹត្យការ
បដងាើនរង្ហវន់ដលើកទឹកច្បិត្យត និងគ្បក់លាភ្ការជូនគ្រូបដគ្ងៀន ខផ្អកដលើលទធផ្លបំដពញការង្ហរ និងសតង់ោរ
បដងាើនរណដនយយភាពហិរញ្ាវត្យថុសាធារណៈ និងការទទួលែុសគ្ត្យូវរបស់គ្រឹះសាថ នសិកាកនុងការដគ្បើគ្បស់ងវិកា និង
ការសដគ្មច្បច្បិត្យតដលើកមមវិធីនានា
បដងាើនត្យាល ភាព និងខកលមអការពិនិត្យយតាមោនការបំដពញ ការង្ហរ និងការទទួលែុសគ្ត្យូវរបស់គ្រូបដគ្ងៀន សាលា
ដរៀន និងគ្រឹះសាថ នឧត្យតមសិកា
ដលើកកមពស់រុណភាព និងគ្បសិទធភាពដសវាអប់រំបដច្បចក ដទសវិជ្ជាជីវៈ ការអប់រំបំណិនជីវិត្យ និងការង្ហរត្យគ្មង់ទិស
យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
ពគ្ងឹង និងពគ្ងីកការង្ហរសុែភាពសិកាដៅតាមអងគភាព និងគ្រឹះសាថ នសិកាគ្រប់កគ្មិត្យ និងគ្រប់លំោប់ថានក់
 ដលើកកមពស់រុណភាព និងគ្បសិទធភាពកមមវិធីអប់រំកាយ និងកីឡា
 ដលើកកមពស់ការយល់ដ្ឹង និងគំគ្ទអំពីសារៈសំខាន់របស់ ការង្ហរអប់រំកាយ និងកីឡា
 បដងាើនរុណភាព និងគ្បសិទធភាពថ្នកមមវិធីអភ្ិវឌ្ឍយុវជន ត្យគ្មង់ដៅរកការអភ្ិវឌ្ឍសងគម-ដសដ្ឋកិច្បច

យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
ដគលនដោបយទី៣ ៖ អភ្ិវឌ្ឍសាថ ប័ន និងអភ្ិវឌ្ឍ សមត្យថភាពមគ្នអតី ប់រសំ គ្ាប់ដធវើវមិ ជឈការ
 បដងាើនរុណភាព និងគ្បសិទធភាពថ្នការកសាងខផ្នការ ពិនិត្យយតាមោន ពិនិត្យយដ ើងវិញ និងវាយត្យថ្មលការអនុវត្យត
ខផ្នការ ដៅថានក់ជ្ជត្យិ និងថានក់ដគ្កាមជ្ជត្យិ
 ពគ្ងឹងការត្យគ្មឹម សុែុដ្ុមនីយកមម និងការសគ្មបសគ្មួល កនុងការអភ្ិវឌ្ឍសមត្យថភាពកនុងវិស័យអប់រំ ខដ្លដ្ឹកនាំ
ដោយគ្កសួង និងភាពជ្ជថ្ដ្រូជ្ជមួយថ្ដ្រូអភ្ិវឌ្ឍ
 ដរៀបច្បំលិែិត្យបទោឋ នរត្យិយុត្យត ឱ្យបនច្បាស់លាស់ដលើគ្រប់វិស័យ និងអនុវិស័យអប់រំទំងអស់ គ្សបតាមច្បាប់សតីពី
ការអប់រំ
យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
ពគ្ងឹងការផ្តល់ដសវាសាធារណៈសគ្ាប់វិស័យអប់រំ
 ខកលមអមូលោឋ នសគ្ាប់ដរៀបច្បំខផ្នការហិរញ្ាវត្យថុរយៈដពល មធយម និងការគ្រប់គ្រងខបបវិមជឈការ គ្ពមទំងខកលមអ
គ្បព័នធច្បាប់ និងអភ្ិបលកិច្បចលអ
 ធានាថាគ្រប់អងគភាព និងគ្រឹះសាថ នសិកាជ្ជអងគភាពគ្បត្យិ បត្យតិគ្បកបដោយគ្បសិទធភាព កនុងការគ្រប់គ្រង និងដគ្បើ
គ្បស់ងវិកា
 ខកលមអការដគ្បើគ្បស់បដច្បចកវិទាព័ត្យ៌ានសគ្ាប់ទំដនើបកមម និងវិមជឈការថ្នគ្បព័នធរដ្ឋបល និងគ្ត្យួត្យពិនិត្យយ ខដ្លអាច្ប
ឈានដៅដ្ល់កគ្មិត្យសាលាដរៀន


ដលើកកមពស់រុណភាព និងគ្បសិទធភាពថ្នការគ្រប់គ្រង រដ្ឋបល
យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
បដងាើនរុណភាព និងគ្បសិទធភាពថ្នការគ្រប់គ្រងដហោឋ រច្បនាសមព័នធអប់រំ
 ពគ្ងឹងគ្បព័នធពិនិត្យយតាមោនការង្ហរហិរញ្ាវត្យថុ និងគ្ទពយសមបត្យតិរដ្ឋដៅថានក់ជ្ជត្យិ និងថានក់ដគ្កាមជ្ជត្យិ
 ពគ្ងឹងអភ្ិបលកិច្បចលអដលើការគ្រប់គ្រង ការគ្បគ្ពឹត្យតតាមការ ខណនាំ និងការបំដពញការង្ហរឆ្នំ ២០១៣
 ពគ្ងឹងគ្បព័នធព័ត្យ៌ានគ្រប់គ្រងបុរគលិក គ្បព័នធព័ត្យ៌ាន គ្រប់គ្រងអប់រំ គ្បព័នធព័ត្យ៌ានគ្រប់គ្រងឧត្យតមសិកា គ្បព័នធ
ព័ត្យ៌ានគ្រប់គ្រងការអប់រំដគ្ៅគ្បព័នធ

យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)
អភ្ិវឌ្ឍសមត្យថភាពមគ្នតី និងខកលមអការគ្រប់គ្រងសាថ ប័ន ឧត្យតមសិកា តាមរយៈការបណតុ ះបណ្តតលការដលើកទឹកច្បិត្យត
ការខកទគ្មង់សាថប័ន និងការគ្រប់គ្រងហិរញ្ាវត្យថុខដ្លផ្តល់ សវ័យភាពគ្បត្យិបត្យតិកាន់ខត្យដគ្ច្បើនដ្ល់គ្រឹះសាថ នឧត្យតមសិកា
 អភ្ិវឌ្ឍរច្បនាសមព័នធគ្រប់គ្រងការង្ហរអប់រំវិជ្ជាជីវៈ និងកសាងសមត្យថភាពមគ្នតីជំនាញការង្ហរអប់រំវិជ្ជាជីវៈ ដៅគ្រប់
លំោប់ថានក់
 ពគ្ងឹងសមត្យថភាពគ្រប់គ្រងរបស់កមមវិធីអភ្ិវឌ្ឍយុវជន ដដ្ើមបីដោះគ្សាយត្យគ្មូវការរបស់យុវជនកនុងត្យំបន់


ពគ្ងឹងសមត្យថភាពមគ្នតីគ្រប់គ្រងអប់រំអំពីការង្ហរគ្រប់គ្រង និងភាពជ្ជអនកដ្ឹកនាំដៅថានក់ជ្ជត្យិ និងថានក់ដគ្កាមជ្ជត្យិ
យុទធសាគ្សតជ្ជអាទិភាពសគ្ាប់ឆ្នំ (២០០៩-២០១៣)

ពគ្ងឹងគ្បព័នធពិនិត្យយតាមោនការបំដពញការង្ហរវិស័យអប់រំ និងផ្លប៉ាះពាល់

កាត្យ់បនថយវិសមភាពដយនឌ្័រដៅកនុងត្យំខណងអនកគ្រប់គ្រង ដៅថានក់ជ្ជត្យិ និងថានក់ដគ្កាមជ្ជត្យិ
កមមវិធី និងអនុកមមវិធីដៅកនុងខផ្នការ យុទធសាគ្សតវិស័យអប់រំឆ្នំ២០០៩-២០១៣
កមមវិធទី ១ី ៖ ការអភ្ិវឌ្ឍអប់រច្បំ ំដណះទូដៅ និងអប់រំ ដគ្ៅគ្បព័នធ
 អនុកមមវិធីទី១.១ ៖ ការពគ្ងីកការង្ហរអប់រំកុារត្យូច្ប
 អនុកមមវិធីទី១.២ ៖ ការច្បូលដរៀន រុណភាព និងគ្បសិទធភាព ដៅបឋមសិកា
 អនុកមមវិធីទី១.៣ ៖ ការច្បូលដរៀន រុណភាព និងគ្បសិទធភាព អប់រំមធយមសិកា
 អនុកមមវិធីទី១.៤ ៖ កមមវិធីអាហារូបករណ៌សគ្ាប់សិសសគ្កីគ្កដៅមធយមសិកា
 អនុកមមវិធីទី១.៥ ៖ ការពគ្ងីកការង្ហរអប់រំដគ្ៅគ្បព័នធ
កមមវិធី និងអនុកមមវិធីដៅកនុងខផ្នការ យុទធសាគ្សតវិស័យអប់រំឆ្នំ២០០៩-២០១៣
កមមវិធទី ១ី ៖ ការអភ្ិវឌ្ឍអប់រច្បំ ំដណះទូដៅ និងអប់រំ ដគ្ៅគ្បព័នធ
 អនុកមមវិធីទី១.៦ ៖ ការពគ្ងឹង និងពគ្ងីកកមមវិធីដលើកកមពស់សុែភាពសិកា

អនុកមមវិធី១.៧ ៖ ការង្ហរត្យគ្មង់ទិសវិជ្ជាជីវៈ
កមមវិធី និងអនុកមមវិធីដៅកនុងខផ្នការ យុទធសាគ្សតវិស័យអប់រំឆ្នំ២០០៩-២០១៣
កមមវិធទី ២ី ៖ ការអភ្ិវឌ្ឍការអប់រំ បណតុ ះបណ្តតល បដច្បចកដទសឧត្យតមសិកា និងគ្សាវគ្ជ្ជវវទិ ាសាគ្សត

អនុកមមវិធីទី២.១ ៖ ការច្បូលដរៀនដោយសមធម៌ រុណភាព និងគ្បសិទធភាពអប់រំដៅឧត្យតមសិកា
អនុកមមវិធីទី២.២ ៖ ការពគ្ងឹងរុណភាព និងគ្បសិទធភាព ថ្នការអប់រំថានក់បរិញ្ញាបគ្ត្យជ្ជន់ែពស់ និងបណឌ ិត្យ
កមមវិធទី ៣ី ៖ ការអភ្ិវឌ្ឍវសិ យ័ អប់រកាំ យ និងកីឡា
កមមវិធទី ៤ី ៖ ការអភ្ិវឌ្ឍយុវជន

កមមវិធី និងអនុកមមវិធីដៅកនុងខផ្នការ យុទធសាគ្សតវិស័យអប់រំឆ្នំ២០០៩-២០១៣
កមមវិធទី ៥ី ៖ ការគំគ្ទ ការគ្រប់គ្រងដសវាអប់រំ និងអភ្ិ បលកិច្បចលអ
 អនុកមមវិធីទី៥.១ ៖ ការពគ្ងឹងគ្បព័នធខផ្នការអប់រំ និងការ អភ្ិវឌ្ឍដគលនដោបយ
 អនុកមមវិធីទី៥.២ ៖ ការបនតការអភ្ិវឌ្ឍគ្រូបដគ្ងៀន
 អនុកមមវិធីទី៥.៣ ៖ ការអភ្ិវឌ្ឍសាា រៈ និងដសៀវដៅសិកា
 អនុកមមវិធីទី៥.៤ ៖ ការគ្រប់គ្រង និងពគ្ងឹងគ្បសិទធភាព ធនធានមនុសស
 អនុកមមវិធីទី៥.៥ ៖ ការអភ្ិវឌ្ឍសមត្យថភាពការង្ហរគ្រប់គ្រង ខផ្នការហិរញ្ាវត្យថុ និងមូលោឋ នសាា រៈ
កមមវិធី និងអនុកមមវិធីដៅកនុងខផ្នការ យុទធសាគ្សតវិស័យអប់រំឆ្នំ២០០៩-២០១៣
កមមវិធទី ៥ី ៖ ការគំគ្ទ ការគ្រប់គ្រងដសវាអប់រំ និងអភ្ិ បលកិច្បចលអ
 អនុកមមវិធីទី៥.៦ ៖ សវនកមមថ្ផ្ទកនុង
 អនុកមមវិធីទី៥.៧ ៖ ការពិនិត្យយតាមោន និងវាយត្យថ្មលការ បំដពញការង្ហរវិស័យអប់រំទំងមូល
 អនុកមមវិធីទី៥.៨ ៖ អធិការកិច្បចរដ្ឋបល និងហិរញ្ាវត្យថុ
 អនុកមមវិធីទី៥.៩ ៖ ការពគ្ងីកការគ្រប់គ្រងដហោឋ រច្បនា សមព័នធអប់រំ
 អនុកមមវិធីទី៥.១០ ៖ ការពគ្ងឹងការង្ហរនីត្យិកមមសគ្ាប់
វិស័យអប់រំ
កមមវិធី និងអនុកមមវិធីដៅកនុងខផ្នការ យុទធសាគ្សតវិស័យអប់រំឆ្នំ២០០៩-២០១៣
កមមវិធទី ៥ី ៖ ការគំគ្ទ ការគ្រប់គ្រងដសវាអប់រំ និងអភ្ិ បលកិច្បចលអ
 អនុកមមវិធីទី៥.១១ ៖ ការពគ្ងឹងការគ្រប់គ្រងដហោឋ រច្បនា សមព័នធអប់រំ
 អនុកមមវិធីទី៥.១២ ៖ បដច្បចកវិជ្ជាសគ្ាប់ទំដនើបកមមរដ្ឋបល និងវិមជឈការរបស់គ្កសួង
 អនុកមមវិធីទី៥.១៣ ៖ ការអភ្ិវឌ្ឍ និងពគ្ងឹងគ្បសិទធភាព ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបលអប់រំ
ដមដរៀនទី៣
ការវិភារច្បាប់ និងដគលនដោបយ
មួយច្បំនួនកនុងការង្ហរអប់រំ
Analysis of Law and Policy in Education
៣.១
បញ្ញាកុារមិនបនច្បូលដរៀន
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងបញ្ញាគ្សតី និងកុារដៅមូលោឋ ន
បញ្ញាដកមងដបះបង់ដចាលសាលា រឺ ជ្ជបញ្ញា
ច្បមបង ដហើយកុារង្ហយធាលក់ែលួនជ្ជដកមងអនាថា ឬ
ជ្ជបញ្ញា ច្បមបងនាំឱ្យដកើត្យានបញ្ញាសងគម ដ្ូច្បជ្ជ
ដកមងធាាក់ែលួន ដគ្បើដគ្រឿងដញៀន ក៏កាលយជ្ជដកមងទំដនើងជ្ជដដ្ើម ៖ ដត្យើបញ្ញាដនះអនកយល់ោ៉ាងណ្ត?
បញ្ញាដនះដយើងបនទទួលព័ត្យា៌ នគ្ត្យ ប់ពកាី រ ផ្តល់មត្យិដោបល់របស់សាជិក សាជិកាថ្នរណៈ កាម ធិ
ការពិដគ្គះដោបល់គ្សតី និងកុារច្បំនួន ៧០នាក់ កនុងដពលសិកាខសាលាកាលពីថ្ងៃទី ១៦-១៨ ខែសីហា ឆ្នំ២០១១ ដៅ
សណ្តឋគរអបសរាអងគរ ដែត្យត ដសៀបរាប ខដ្លកនុងដនាះាន ៖
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងបញ្ញាគ្សតី និងកុារដៅមូលោឋ ន
កុារមិនបនច្បូលដរៀន ដោយសារមូលដហត្យុ ៖
 ភាពគ្កីគ្ក/គ្បជ្ជពលរដ្ឋគ្កីគ្ក
 ែវះការគំគ្ទពីដសវាសងគម
 អំដពើហឹងាកនុងគ្រួសារ
 ការផ្សពវផ្ាយព័ត្យ៌ានជុំវិញការច្បុះដឈាម ះច្បូលដរៀន និង សារៈសំខាន់ថ្នការច្បូលដរៀន មិនបនទូលំទូលាយ
 គ្បជ្ជពលរដ្ឋគ្បកាន់ជំដនឿបុរាណ
 ការផ្តល់សិទធិកុារដៅានកគ្មិត្យ ឬ មិនទន់យល់ពីសិទធិ កុារដៅដ ើយ
 ែវះការគំពារាតា និងទរក
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងបញ្ញាគ្សតី និងកុារដៅមូលោឋ ន
កុារមិនបនច្បូលដរៀន ដោយសារមូលដហត្យុ ៖
 មិនទន់ានសាលាដរៀនគ្រប់គ្គន់ ពិដសសដៅត្យំបន់ោច្ប់ គ្សោល និងជួបការលំបក
 កមមវិធីផ្តល់អាហារូបករណ៌ដៅានកគ្មិត្យ
 សាលាដរៀនដៅឆ្ៃយផ្ទះ
 មិនទន់ានគ្បព័នធការពារសុវត្យថិភាពតាមផ្លូវដធវើដ្ំដណើរ ទំងដៅសាលាដរៀន និងគ្ត្យ ប់មកវិញ
 ជួយដធវើការង្ហរឪពុកាត យដដ្ើមបីរកលុយកាក់ និងជួយដមើលខងរកាបអូន
 មិនទន់ានគ្រូបដគ្ងៀនគ្រប់គ្គន់ ឬ គ្រូផ្តល់ដសវាអប់រំ ដៅានកគ្មិត្យ។
៣.២
បញ្ញាការអនុវត្យតគ្កមសីលធម៌
វិជ្ជាជីវៈគ្រូបដគ្ងៀន
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងការអនុវត្យត អនុគ្កឹត្យយសតីពី គ្កមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ គ្រូបដគ្ងៀន
បញ្ញាមួយច្បំនួនខដ្លដកើត្យមកពីការអនុវត្យតគ្កមសីល ធម៌វិជ្ជាជីវៈគ្រូបដគ្ងៀន ៖ ករណីដនះដ្កគ្សង់ដច្បញ មកពី
ការច្បុះសិកាគ្សាវគ្ជ្ជវពី បុរគលិកអប់រំ ច្បំនួន ១០ដែត្យត រឺ បត្យ់ដ្ំបង សាវ យដរៀង បនាទយានជ័យ កំពង់ធំ ថ្ប៉ាលិន គ្ពះ
សីហនុ កំពត្យ ដសៀមរាប ថ្គ្ពខវង និងដកាះកុង។ អនកច្បូលរួមានច្បំនួន ២០០ នាក់ កនុងដនាះាន រណៈគ្រប់គ្រងមនទីរ
អប់រំ យុវជន និងកីឡា២០ នាក់ មគ្នតីកនុងមនទីរ៣០ នាក់ រណៈគ្រប់ គ្រងការិ.អយក ៣០ នាក់ មគ្នតីការិ.អយក ៣០
នាក់ រណៈគ្រប់គ្រងគ្រឹះសាថ នសិកា ៣០ នាក់ គ្រូបដគ្ងៀន ៦០ នាក់។
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងការអនុវត្យត អនុគ្កឹត្យយសតីពី គ្កមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ គ្រូបដគ្ងៀន
បញ្ញាមួយច្បំនួនខដ្លដកើត្យមកពីការអនុវត្យតគ្កមសីល ធម៌វិជ្ជាជីវៈគ្រូបដគ្ងៀន ៖
 បុរគលិកអប់រំច្បំនួន ៣០ភាររយ មិនទន់ានគ្កមសីល ធម៌ដៅកនុងថ្ដ្ដ ើយ
 បុរគលិកអប់រំ មិនទន់បនដ្ឹងអំពីករណីយកិច្បចរបស់ែលួន ករណីយកិច្បចច្បំដពាះអនកសិកា ាតាបិតា ឬ អនកអាណ្ត
ពាបលគ្រប់ៗគន ដៅដ ើយ
 ែលឹមសារានជំពូកមួយច្បំនួនដៅានលកខណៈគ្សពិច្ប គ្សពិលពិបកខសវងយល់
 គ្កសួងមិនបនដធវើដសច្បកតីខណនាំឱ្យបនច្បាស់លាស់អំពី នីត្យិវិធីអនុវត្យតអនុគ្កឹត្យយ
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងការអនុវត្យត អនុគ្កឹត្យយសតីពី គ្កមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ គ្រូបដគ្ងៀន

អនុគ្កឹត្យយមិនានកំណត្យ់អំពីទណឌ កមមខដ្លគ្ត្យូវោក់ច្បំដពាះ អនកមិនគ្ពមអនុវត្យតតាម។ ដបើកំណត្យ់សូមោក់កនុងច្បាប់ឱ្យ
បនច្បាស់លាស់
 ច្បំដពាះបញ្ញាទាល ប់ និងបញ្ញាគ្បក់ដបៀវត្យសានកគ្មិត្យទប ក៏ជ្ជបញ្ញាដចាទ ខដ្លប៉ាះពាល់ដ្ល់គ្បសិទធភាពថ្នការអនុ
វត្យតអនុគ្កឹត្យយដនះខដ្រ
 ការផ្សពវផ្ាយដៅានកគ្មិត្យ មិនទូលំទូលាយទូទំង គ្បដទសដៅដ ើយ
៣.៣
បញ្ញាការអនុវត្យតច្បាប់សតីពី ការអប់រំ
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងការអនុវត្យត ច្បាប់សតីពី ការអប់រំ
បញ្ញាមួយច្បំនួនខដ្លដកើត្យមកពីការអនុវត្យត ច្បាប់សតីពី ការអប់រំ ករណីដនះដ្កគ្សង់ដច្បញ មកពីការច្បុះសិកា
គ្សាវគ្ជ្ជវពី បុរគលិកអប់រំ ច្បំនួន ១០ដែត្យត រឺ បត្យ់ដ្ំបង សាវ យដរៀង បនាទយានជ័យ កំពង់ធំ ថ្ប៉ាលិន គ្ពះសីហនុ កំពត្យ
ដសៀមរាប ថ្គ្ពខវង និងដកាះកុង។ អនកច្បូលរួមានច្បំនួន ២០០ នាក់ កនុងដនាះាន រណៈគ្រប់គ្រងមនទីរអប់រំ យុវជន និង
កីឡា២០ នាក់ មគ្នតីកនុងមនទីរ៣០ នាក់ រណៈគ្រប់ គ្រងការិ.អយក ៣០ នាក់ មគ្នកាតី រិ.អយក ៣០ នាក់ រណៈ
គ្រប់គ្រងគ្រឹះសាថ នសិកា ៣០ នាក់ គ្រូបដគ្ងៀន ៦០ នាក់។
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងការអនុវត្យត ច្បាប់សតីពី ការអប់រំ
បញ្ញាមួយច្បំនួនខដ្លដកើត្យមកពីការអនុវត្យតច្បាប់សតីពី ការអប់រំ ៖
 បុរគលិកអប់រំ ពិដសសគ្រូបដគ្ងៀនមិនទន់ានច្បាប់ដៅកនុងថ្ដ្ដ ើយ
 ែលឹមសារថ្នច្បាប់មិនទន់ដច្បះច្បាប់ច្បាស់លាស់ ដោយគត្យ់ពុំសូវអានឱ្យបនដ្ឹត្យដ្ល់
 គ្កសួងមិនបនដធវើដសច្បកតីខណនាំឱ្យបនច្បាស់លាស់អំពី នីត្យិវិធីអនុវត្យតច្បាប់ដនះ
 ច្បាប់ដនះមិនទន់បនោក់ទណឌ កមមច្បំដពាះ អនកមិនគ្ពមអនុវត្យតតាមឱ្យបនគ្រប់គនដៅដ ើយ ពិដសសរឺ ានការ
ដោរយល់គនដគ្ច្បើន
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងការអនុវត្យត ច្បាប់សតីពី ការអប់រំ

ច្បំដពាះបញ្ញាទាល ប់ និងបញ្ញាគ្បក់ដបៀវត្យសានកគ្មិត្យទប ក៏ជ្ជបញ្ញាដចាទ ខដ្លប៉ាះពាល់ដ្ល់គ្បសិទធភាពថ្នការអនុ
វត្យតច្បាប់ដនះខដ្រ
 ការផ្សពវផ្ាយដៅានកគ្មិត្យ មិនទូលំទូលាយទូទំង គ្បដទសដៅដ ើយ ានន័យថាច្បាប់ពុំបនផ្សពវផ្ាយទូលំ
ទូលាយ តាមរយៈបណ្តតញព័ត្យ៌ាន ដវទិកាសហរមន៌ ឬ ដវទិកាសាធារណៈ ជ្ជពិដសស បុរគលិកអប់រំ គ្បជ្ជ
ពលរដ្ឋ សិសស និសសិត្យ សហរមន៌ោច្ប់គ្សោល
 មិនានងវិកាកនុងការផ្សពវផ្ាយច្បាប់ដនះ
 ដោយសារខត្យច្បាប់មិនទន់បនផ្សពវផ្ាយទូលាយដធវើឱ្យ ការអនុវត្យតានភាពធូរលុងដៅដ ើយ
ករណីសិកាពាក់ព័នធនឹងការអនុវត្យត ច្បាប់សតីពី ការអប់រំ

ការខដ្លការអនុវត្យតធូររលុងនាំឱ្យានបញ្ញាកនុងវិស័យអប់រំ ដ្ូច្បជ្ជ ការគ្សឡាញ់លាភ្សកាារៈ ការបនតផ្នត្យ់រំនិត្យបុដរ
វនិ ិច្បឆ័យលំដអៀង ការដរីសដអើង ការដគ្បើទណឌ កមមហួសដហត្យុ ការបំពានសិទធិ និងករណីយកិច្បច គ្បជ្ជពលរដ្ឋឃាត្យ់
ឃាំង កូនគ្សីមិនបនច្បូលដរៀនែពស់ បុរគលិកអប់រំទទួលសំណូកសូកប៉ា ន់ គ្រឹះសាថ នសិកាែវះរុណភាព។
៣.៤
ាគ្តា៣៤៣ ករណីបទមិនបញ្ាូន
អនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀន
ាគ្តា៣៤៣ ករណីបទមិនបញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀន
អំដពើរបស់អនកខងរកាអនីត្យិជនដោយបំពានដៅ ដលើវិធានការជ្ជធរានខដ្លទក់ទងដ្ល់អាយុ និងរយៈដពល
ថ្នការដរៀនរបស់អនីត្យិជនដនាះ ខដ្លមិន បញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀនដោយគម នមូលដហត្យុសមគ្សប គ្ត្យូវផ្តនាទដទសោក់
ពនធនាគរពី៦ថ្ងៃ ទី៣ខែ និងពិន័យជ្ជគ្បក់ពី ១០.០០០ដរៀល ដៅ ៥០០.០០០ ដរៀល។
ករណីដនះជំនាញនីត្យិកមមបនបង្ហាញពីរច្បំណុច្ប ដ្ូច្បខាងដគ្កាម ៖
១. លុបដចាលាគ្តាដនះ មិនរួរខច្បងដទ ៖ ដគ្ពាះានទិដ្ឋភាពបីោ៉ាង ៖
ាគ្តា៣៤៣ ករណីបទមិនបញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀន
ទិដ្ឋភាពទីមួយ ៖ ទិដ្ឋភាពច្បាប់
 គ្បជ្ជពលរដ្ឋមិនទនានការយល់ដ្ឹងច្បាប់បនទូលាយ ដៅដ ើយ ដ្ូដច្បនះដបើសិនជ្ជកំណត្យ់ដនាះនាំឱ្យគ្បជ្ជពលរដ្ឋ
ង្ហយគ្សួលនឹងទទួលរងនូវទណឌ កមមណ្តស់
 ដយើងមិនបនអភ្ិវឌ្ឍន៌វិស័យអប់រំដទ រិត្យខត្យពីដរៀបច្បំឱ្យ ាននូវទីកខនលងសគ្ាប់ោក់អនកដទសឱ្យបនដគ្ច្បើន ដដ្ើមបី
ោក់រុកាតាបិតា
 ណ្តមួយវិញដទៀត្យ ច្បាប់ដយើងមិនទន់បនផ្សពវផ្ាយបនទូលំទូលាយដៅដ ើយ ដហើយដយើងក៏មិនទន់បន ដរៀបច្បំ
ជ្ជដសច្បកតីខណនាំអនុវត្យតឱ្យបនគ្រប់គ្ជុងដគ្ជ្ជយ ដៅ ដ ើយ
ាគ្តា៣៤៣ ករណីបទមិនបញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀន
ទិដ្ឋភាពទីពីរ ៖ ទិដ្ឋភាពដសដ្ឋកិច្បច
 គ្បជ្ជពលរដ្ឋានការែវះខាត្យជីវភាពដៅដ ើយ
 ដយើងមិនទន់ធានានូវការផ្តល់ដសវាអប់រំ ដោយមិនបង់ថ្ងល បនគ្រប់កគ្មិត្យដៅដ យ
ើ
 ណ្តមួយគ្បជ្ជពលរដ្ឋមួយច្បំនួន គត្យ់កំពុងមាញឹកនឹង ការគ្បកបមុែរបរ ដ្ូច្បដនះចាំបច្ប់គ្ត្យូវខត្យឱ្យកូនដៅជួយ
ការង្ហរគត្យ់ និងជ្ជពិដសសជួយដមើលបអូន ដដ្ើមបីឱ្យគត្យ់ អាច្បដច្បញដៅរកសុី
ាគ្តា៣៤៣ ករណីបទមិនបញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀន
ទិដ្ឋភាពទីបី៖ ទិដ្ឋភាពនដោបយ
 រោឋ ភ្ិបល ក៏ដ្ូច្បជ្ជគ្កសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា មិនទន់បនផ្តល់គ្រូដ្ល់ត្យំបន់ោច្ប់គ្សោល និងត្យំបន់ជួប ការ
លំបកគ្រប់ច្បំនួនដៅដ ើយ
 ដហោឋ រច្បនាសមព័នធអប់រំដៅានកគ្មិត្យដៅដ ើយ មិនទន់ គ្រប់ច្បំនួន
 ដបើសិនជ្ជគ្បជ្ជពលរដ្ឋយកកូនដៅដរៀន គ្ត្យូវខត្យានសាលា ដរៀន ានសាា រៈគ្រប់គ្គន់កនុងការដរៀន និងបដគ្ងៀន
ានគ្រូបដគ្ងៀន ដ្ូច្បដនះ ដ្ូច្បជ្ជបងខំឱ្យរោឋ ភ្ិបល និងគ្កសួង គ្ត្យូវខត្យដោះគ្សាយ
 ដធវើឱ្យគ្បជ្ជពលរដ្ឋអាច្បង្ហកដៅរកថ្ដ្រូមួយច្បំនួននាំឱ្យ ានបត្យុភាពមិនគ្បគ្កត្យី
ាគ្តា៣៤៣ ករណីបទមិនបញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀន
ករណីទីពីរ ៖ រួរកំណត្យ់បទដលមើសកនុងគ្កម ប៉ាុខនតរួរខកសគ្មួលដៅជ្ជ ៖
 អំដពើរបស់អនកខងរកាអនីត្យិជនដោយបំពានដៅ ដលើវិធានការជ្ជធរានខដ្លទក់ទងដ្ល់អាយុ និងរយៈដពលថ្នការ
ដរៀនរបស់អនីត្យិជនដនាះ ខដ្លមិន បញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀនដោយគម នមូលដហត្យុសមគ្សប គ្ត្យូវពិន័យជ្ជគ្បក់ពី
១០.០០០ដរៀល ដៅ ៥០០.០០០ ដរៀល។
 ដគ្ពាះានមូលដហត្យុបី ៖
ាគ្តា៣៤៣ ករណីបទមិនបញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀន
ដហត្យុផ្លទីមួយ ៖
 ដៅកនុងាគ្តា៣៤៣ ថ្នដសច្បកតីគ្ពាងគ្កមគ្ពហមទណឌ ដនះ បនខច្បងពី អំដពើរបស់អនកខងរកាអនីត្យិជនដោយបំពាន
ដៅ ដលើវិធានការជ្ជធរានខដ្លទក់ទងដ្ល់អាយុ និងរយៈដពលថ្នការដរៀនរបស់អនីត្យិជនដនាះ ខដ្លមិន បញ្ាូនអ
នីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀនដោយគម នមូលដហត្យុសមគ្សប គ្ត្យូវផ្តនាទដទសោក់ពនធនាគរពី៦ថ្ងៃ ទី៣ខែ និងពិន័យជ្ជគ្បក់
ពី ១០.០០០ដរៀល ដៅ ៥០០.០០០ ដរៀល។ ពាកយថា មូលដហត្យុសមគ្សបដៅគ្ត្យង់ដនះ អាច្បដោះសារថា ៖
សាលាដៅឆ្ៃយពីផ្ទះ ជីវភាពែវះខាត្យខាលំង បញ្ញាដនះជ្ជ សាថ នដោះបនទុកកនុងការពិន័យបន
ាគ្តា៣៤៣ ករណីបទមិនបញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀន
ដហត្យុផ្លទីពីរ ៖
 គ្បវត្យតិសាគ្សតច្បាប់ខែមរដៅកនុងឆ្នំ ១៩១១ ១៩១២ ១៩១៦ ១៩២២ បនកំណត្យ់ករណីដនះ កនុងគ្ពះរាជបញ្ាត្យតិ និង
គ្ពះរាជបញ្ញា ដហើយពិនិិ័យជ្ជគ្បក់១ដរៀល ដោយផ្តល់សិទធិជូនំ ុំ សង្ហាត្យ់ ជ្ជអនកានសមត្យថកិច្បចកនុងការពិន័យ។
ដ្ូដច្បនះករណីដនះរួរជូនសិទធិដៅំ ុំ សង្ហាត្យ់ជ្ជអនកានសមត្យថកិច្បចពិន័យ
ាគ្តា៣៤៣ ករណីបទមិនបញ្ាូនអនីត្យិជនឱ្យច្បូលដរៀន
ដហត្យុផ្លទីបី ៖
 មិនរួរោក់ដទសគ្ពហមទណឌ ដទកនុងសាថ នភាពបច្បចុបបនន ដគ្ពាះដទសគ្ពហមទណឌ ទក់ទងនឹងសាថ ប័នត្យុលាការខដ្ល ដធវើឱ្្
យកាន់ខត្យានផ្លលំបក និងប៉ាះពាល់ដ្ល់ជីវភាព រស់ដៅគ្បចាំថ្ងៃ ដហើយគ្បសិនដបើអនកខងរកាអនីត្យិជន គ្ត្យូវបន
ត្យុលាការសដគ្មច្បផ្តនាទដទសោក់ពនធនាគរ ពួកគត្យ់ ដទះជ្ជរយៈដពលែលីក៏ដោយ ក៏ដធវើឱ្យជីវភាពពួកគត្យ់រឹត្យខត្យ ដ្ុន
ោបដៅដទៀត្យ និងខងមទំងប៉ាះពាល់ដ្ល់កិត្យតិយស គ្រួសារ។
ដមដរៀនទី៤
ពិភាកាអំពីឧបសមព័នធពាក់ព័នធនឹងអនុសាសន៌របស់កិច្បចគ្បជុំអនតររោឋ ភ្ិបល ខដ្លដរៀបច្បំដោយ
UNESCO*ILO ដៅទីគ្កុងប៉ា រីស ថ្ងៃទី០៥ ខែត្យុលា ឆ្នំ១៩៦៦ និងករណីសិកា
ច្បំនួន៣