Transcript การใช้แผนภาพในการอ้างเหตุผล

ตรรกศาสตร์และการให้เหตุผล
ความคิดกับเหตุผลเชิงตรรกศาสตร์
ตรรกศาสตร์
- เป็ นศาสตร์ ที่เกี่ยวข้องกับหรื อหลักการของขบวนการให้เหตุผลที่
สมเหตุสมผล
- เป็ นศาสตร์ ที่วา่ ด้วยกฎเกณฑ์การใช้เหตุและผล
ที่มาของคาว่าตรรกศาสตร์
ตรรกศาสตร์ ตรงกับคำว่ำ logic ในภำษำอังกฤษ ซึ่งมำจำกรำกศัพท์
ภำษำกรี กว่ำ logos แปลว่ำ คำพูด (word) ,กำรพูด (speech) และ ควำมมี
เหตุผล (reason)
ความคิด กับ เหตุผล
1.
ความคิดเป็ นสิ่ งที่เกิดอยูภ่ ายในตัวเรา ซึ่งไม่มีใครจะรับทราบได้ แต่เรา
สามารถทาให้ผอู ้ ื่นทราบความคิดหรื อถ่ายทอดออกมาได้ดว้ ยการใช้
ภาษา ซึ่งเป็ นได้ท้ งั ภาษาพูด ภาษาเขียน ภาษาใบ้ ภาษาสัญญาณ หรื อ
อื่นๆ
ภาษาพูดแสดงออกได้ 3 ลักษณะ คือ
- อารมณ์ (emotion)
- สาธยาย (information)
- เหตุผล (reason)
เช่น
“ว้าย ตาเถรตกน้ า”
“น้ าทะเลใสเย็นมีเกลียวคลื่นระยิบระยับ”
“น้ าเน่ายุงจึงชุม”
2. ภาษาที่แสดงเหตุและผล จะต้องมีขอ้ ความ 2 ข้อความโดยที่ขอ้ ความ
หนึ่งจะสนับสนุนอีกข้อความหนึ่ง
ข้อความที่สนับสนุน เรี ยกว่า ข้ออ้าง หรื อเหตุ (Premise)
ข้อความที่ถูกสนับสนุน เรี ยกว่า ข้อสรุ ป หรื อผล (Conclusion)
เช่น จากประโยคที่บอกว่า “ยุงชุ มเพราะนา้ เน่ า” จะเห็นได้วา่ “นา้ เน่ า”
สนับสนุน “ยุงชุ ม” แสดงการสนับสนุนโดยใช้สันทาน “เพราะ”
3. การพิสูจน์ (Proof) คือ การใช้ภาษาให้มีขอ้ ความหนึ่งไปสนับสนุนอีก
ข้อความหนึ่ง หรื อ อาจกล่าวได้วา่ การอ้างสิ่ งที่แน่ใจได้ก่อน (ข้ออ้าง
หรื อเหตุ) ไปสนับสนุนเพื่อยืนยันสิ่ งที่แน่ใจได้ทีหลัง (ข้อสรุ ปหรื อผล)
ซึ่งการ proof ทาได้ 2 ลักษณะ คือ
1. การพิสูจน์แบบนิรนัย (deduction proof)
2. การพิสูจน์แบบอุปนัย (induction proof)
การพิสูจน์แบบอุปนัย(induction proof)
เป็ นพิสูจน์โดยอ้างประสบการณ์เฉพาะหน่วยที่แน่ใจแล้วไปสนับสนุน
ข้อความทัว่ ไปที่ยงั ไม่แน่ใจ
เช่น
3367 x 3 = 10,101
3367 x 6 = 20,202
3367 x 9 = 30,303
3367 x 12 = 40,404
3367 x 15 = 50,505
กำรพิสูจน์แบบนิรนัย (deduction proof)
เป็ นการพิสูจน์โดยอ้างข้อความทัว่ ๆ ไปที่แน่ใจได้ก่อน ไปสนับสนุน
ข้อความทัว่ ไปที่แน่ใจได้ทีหลัง โดยที่ขอ้ ความที่แน่ใจได้ก่อนนั้น
จะต้องง่ายและซับซ้อนน้อยกว่า ข้อความที่แน่ใจได้ทีหลัง
การตรวจสอบความสมเหตุสมผล ทางตรรกศาสตร์เป็ นการพิสูจน์
แบบนิรนัย
เช่น
เหตุ
ผล
1) ลิงทุกตัวพูดได้
2) สัตว์ที่พดู ได้จะบินได้
ลิงทุกตัวบินได้
เหตุ
ผล
1) แมวบำงตัวกินผลไม้
2) เหมียวเป็ นแมว
เหมียวเป็ นแมวที่กินผลไม้
การใช้แผนภาพแสดงการอ้างเหตุผล
การใช้แผนภาพแสดงการอ้างเหตุผล จะทาให้สามารถพิจารณาได้ง่าย
กว่าจากข้อกาหนดหรื อสมมุติฐาน ควรจะนาไปสู่ขอ้ สรุ ปอย่างไร
ข้อสรุ ปนั้นถูกต้องสมเหตุสมผลหรื อไม่
1) โลหะทุกชนิดเป็ นสื่ อไฟฟ้ า
2) สิ่ งนี้เป็ นโลหะ
ข้อสรุ ป สิ่ งนี้เป็ นสื่ อไฟฟ้ า
1). โลหะทุกชนิดเป็ นสื่ อไฟฟ้ า
2). สิ่ งนี้เป็ นสื่ อไฟฟ้ า
ข้อสรุ ป สิ่ งนี้เป็ นโลหะ
1) โลหะทุกชนิดเป็ นสื่ อไฟฟ้ า
2) สิ่ งนี้ไม่ใช่สื่อไฟฟ้ า
สรุ ป สิ่ งนี้เป็ นโลหะ