Transcript การคิดเชิงวิเคราะห์ และการทำ SWOT Analysis

การคิดเชิงระบบ และการคิดเชิงวิเคราะห์
ภาสกร นันทพานิช
[email protected]
การคิดเชิงระบบ
• ขอบเขต
• องค์ประกอบ (ระบบย่อย)
• ลาดับชั้น
• ความสัมพันธ์
• ระบบชุมชนเกษตร (Agricultural Community
System)
• ระบบย่อย กายภาพ ชีวภาพ เศรษฐกิจสังคม
• องค์ประกอบในระบบย่อย
• ความสัมพันธ์ภายในระบบ
การคิดเชิงวิเคราะห์ (Analytical Thinking)
• การจาแนกแจกแจงองค์ ประกอบต่ างๆ ของสิ่ งใดสิ่ ง หนึ่ง
หรื อเรื่ องใดเรื่ องหนึ่ง และหาความสั มพันธ์ เชิ งเหตุผล
ระหว่ างองค์ ประกอบเหล่ านั้น เพือ่ ค้ นหาสาเหตุที่แท้ จริง
ของสิ่ งทีเ่ กิดขึน้
• เป็ นการคิดอย่ างละเอียดจากเหตุไปสู่ ผล คิดหาทางเลือก
ไปจนถึงการวิเคราะห์ เปรี ยบเทียบ เพื่อ ตัดสิ นใจเลือ ก
กรณีทมี่ คี วามเหมาะสมและคุ้มค่ าสู งสุ ด
ตัวอย่างความสัมพันธ์แบบระดับชั้น
การปกครอง/สังคมรอง
ประเทศ
นิเวศ
ลุ่มน้ า
ภาค
เขต Zone
จังหวัด
สังคมพืช
อาเภอ
ตาบล
หมู่บา้ น
กลุ่ม
ครัวเรื อน
ปัจเจก
ประเภทของพืช
สังคมสัตว์
ประเภทสัตว์
จุลินทรี ย
ขนาด (Size)
สี
(Color)
รูปแบบ (Pattern)
วงกลมของออยเลอร์ (Euler’s Circles)
A
B
C
ทุก B เป็ น A
ทุก C เป็ น B
ทุก C เป็ น A
ทุก B เป็ น A
บาง C เป็ น B
บาง C เป็ น A
A
B
C
A
B
C
ทุก B เป็ น A
ทุก C เป็ น A
แต่ B & C ไม่ เกีย่ วกัน
สรุปไม่ ได้ ว่า B เป็ น C ด้ วย
วิธีการคิด
1. ความคิดรวม หรือความคิดเอกนัย
(Convergent Thinking)
2. ความคิดกระจาย หรือความคิดอเนกนัย
(Divergent Thinking)
เครื่ องมือช่ วยในการคิด
• แผนภูมติ ้ นไม้ (Tree Diagram)
• แผนภูมกิ ้ างปลา (Fish-Bone Diagram)
• แผนที่ความคิด (Mind Mapping Diagram)
Tree Diagram
หัวข้ อเรื่อง
ประเด็น
รายละเอียด
ประเด็น
รายละเอียด
ประเด็น
รายละเอียด
Fish-Bone Diagram
ประเด็น
ประเด็น
รายละเอียด
รายละเอียด
ประเด็น
รายละเอียด
รายละเอียด
ประเด็น
ปัญหา
Mind Mapping Diagram
การใช้ แผนภู มิแบบนี้จะช่ วยให้ เกิดอิสระทางความคิด
สามารถระดมความคิด จัดหมวดหมู่ความคิดได้ อย่ างมี
ประสิ ทธิผล
Mind Mapping Diagram
หัวข้ อเรื่อง
Mind Mapping Diagram
ประเด็น หัวข้ อเรื่อง ประเด็น
Mind Mapping Diagram
ประเด็น หัวข้ อเรื่อง ประเด็น
Mind Mapping Diagram
ประเด็น หัวข้ อเรื่อง ประเด็น
การวิเคราะห์ศึกษาและวิเคราะห์ระบบ: ในการทาแผนพัฒนา
การเกษตรประจาตาบล
• กาหนดขอบเขตของระบบที่จะทาการศึกษา (จะทาให้ แบ่ งแยกภายในและ
ภายนอกได้ )
• กาหนดระบบย่ อยในระบบทีจ่ ะศึกษา (กายภาพ ชีวภาพ เศรษฐกิจและ
สั งคม)
• กาหนดองค์ ประกอบภายใต้ ระบบย่ อยทีศ่ ึกษา เช่ น กายภาพ (ดิน นา้
สภาพพืน้ ที่ ดินประกอบด้ วย ชุ ดดิน เนือ้ ดิน ความอุดมสมบูรณ์ ของดิน
นา้ ทีม่ าของนา้ จานวนแหล่งนา้ คุณภาพนา้ ปริมาณ
ขอบเขตของระบบ
ภายใน
ระบบย่อย 1
ระบบย่อย 3
ระบบย่อย 2
ภายนอก
ระบบย่อย 1: ลักษณะทางกายภาพของชุมชน
องค์ประกอบ
• ดิน
•น้ า
•ภูมิประเทศ ฯลฯ
ลักษณะทางกายภาพ
น้ า
ดิน
ชุดดิน
เนื้อดิน
ความอุดมสมบูรณ์ของดิน
ขอบเขตของระบบ
ภายใน
ระบบย่อย 1
ระบบย่อย 3
ระบบย่อย 2
ภายนอก
• ศึกษาปรากฏการณ์ โดยการเก็บข้ อมูลองค์ ประกอบหลัก
และองค์ ประกอบย่ อยภายใต้ ระบบย่ อยทีศ่ ึกษา (ควรทา
แบบมีส่วนร่ วม เช่ นใช้ เทคนิค PRA (Participatory rural
appraisal) )
• วิเคราะห์ ข้อมูล และจัดกลุ่มของปรากฏการณ์ ทไี่ ด้ จากการ
เก็บรวบรวมและวิเคราะห์ ความสั มพันธ์ ของข้ อมูล (ใช้
เทคนิคเครื่องมือช่ วยในการวิเคราะห์ เช่ น การทา SWOT
Analysis และควรทาแบบมีส่วนร่ วม)
• กาหนดประเด็นการพัฒนา หรือประเด็นการวิจัย