Transcript PRA

PRA (Participatory Rural
Appraisal)
ภาสกร นันทพานิช
[email protected]
Character of PRA
Item
Developed in
Key resource
Main innovation
Mode
Tools
Outsiders’ role
Insiders’ role
Ideal objective
PRA
Late 1980s to 1990s
Local people’s capabilities
Change in behavior and Attitudes
Facilitating
Visual
Facilitator
Presenter and Analyze
Empowerment of local people
Basic Methods of PRA
•
•
•
•
•
•
Planning and preparing before PRA
Direct observation
Visual sharing
Semi-structure dialogue
Focus group dialogue
Triangulation or cross checking
ขั้นตอนและเครื่ องมือในการทา PRA
Phase
Objective
ระยะเตรี ยมการ
• วางแผน และออกแบบ
การศึกษาชุมชน
Suggested PRA
tools
• participatory
workshop
ระยะดาเนินการ
ระยะที่ 1
• ศึกษาชุมชนในด้ านกายภาพ
ชีวภาพ เศรษฐกิจและสังคมของ
ชุมชน
• ทาความเข้ าใจกับ
ประสบการณ์ที่ผ่านมาของชุมชน
(Historical profile)
• Village walk
• Village map
• Social map
• Village transect
(transect line)
• Time line
ขั้นตอนและเครื่ องมือในการทา PRA (ต่อ)
Phase
Objective
Suggested PRA
tools
ระยะดาเนินการระยะที่ 2 • ศึกษาการดาเนินวิถีชีวิต • Seasonal
ของชุมชน และระบบการ calendar
ดาเนินชีวิตของประชาชน • Resource flow
ในชุมชน
diagram
• ทาความเข้ าใจเชิงลึกกับ • Venn diagram
กิจกรรมของชุมชน
• Trend analysis
• Cause-effect
diagram
•Problem ranking
ขั้นตอนและเครื่ องมือในการทา PRA (ต่อ)
Phase
Objective
ระยะดาเนินการระยะที่ 3 • เพื่อจาแนก และ
จัดลาดับประเด็นในการ
พัฒนาชุมชน
ระยะดาเนินการระยะที่ 4 เพื่อจาทาแนวทางในการ
พัฒนา และ ทา
แผนปฏิบตั ิการ
Suggested PRA
tools
•Matrix ranking
• SWOT Analysis
• TOWS Matrix
•Action Plan
Matrix
การออกแบบกระบวนการการ
วิเคราะห์ชม
ุ ชนแบบมีสว่ นร่วม
ขัน
้ ที1
่ กาหนดประเด็นหลัก/ประเด็นรอง
ขัน
้ ที่ 2 แตกกรอบคาถามย่อย(ข ้อมูลทีต
่ ้องการ)
ขัน
้ ที่ 3 ออกแบบวิธก
ี าร/เครือ
่ งมือ
คำถำมใหญ่
(ประเด็น
หลัก)
ระบบเกษตร
ในชุมชน
ประเด็นรอง
1.สภำพระบบกำรเกษตร
ในปัจจุบันของครอบครัว
2.สภำพระบบกำรเกษตร
ในปัจจุบันของชุมชน
3.พัฒนำกำรกำร
เปลี่ยนแปลงระบบเกษตร
ของชุมชน
แตกคำถำมย่อย
(ข้อมูลที่ตอ
้ งกำร)
ระบบกำรเกษตรมีอะไรบ้ำง
ทำอย่ำงไร/เมื่อไร
ปัจจัยกำรผลิต
เมล็ดพันธุ์ ใช้อะไรบ้ำง
จำนวนเท่ำไร รำคำ
แปลงเกษตรอยู่ทีไหน กี่แปลง
จำนวนที่ดิน ระบบ
กรรมสิทธิ์/ แต่ละที่มี
สภำพดิน?
วิธีกำรศึกษำ/
เครื่องมือ
--แบบสอบถำม/
ปฏิทิน
กิจกรรม
--- สัมภำษณ์
รำยครอบครัว
(สุ่มตัวอย่ำง)
--- แผนที่
กำรปฏิบัติกำร
กำรกำหนดประเด็นและข้อมูลที่ต้องกำร
ประเด็นหลักที่
ต้องกำร
ประเด็นรอง
ข้อมูลที่ต้องกำร
ประวัติชม
ุ ชน
กำรก่อเกิด
-ช่วงเวลำทีก
่ ่อตั้ง Timeline
-สำเหตุกำรก่อตั้ง ตำรำงกำร
ผู้ก่อตั้ง
เปลี่ยนแปลง
-จำนวนครัวเรือน
ที่มำร่วมตั้ง
-เหตุกำรณ์กำร
เปลี่ยนแปลงที่
สำคัญ เช่น
สำธำรณูปโภค
กำรอพยพ
-จำนวนครัวเรือน
และประชำกร
กำรเปลี่ยนแปลง
สถำนภำพ
ปัจจุบัน
เครื่องมือ/วิธีกำร
ประเด็นหลักที่
ต้องกำร
ประเด็นรอง
ข้อมูลที่ต้องกำร
เครื่องมือ/
วิธีกำร
กำรเปลี่ยนแปลง
สภำพป่ำ
-สภำพป่ำในอดีต
-สภำพป่ำในระยะ
เปลี่ยนแปลง
-สภำพป่ำในปัจจุบน
ั
-พื้นที่ป่ำ
-ควำมสมบูรณ์ของ
ป่ำ
-ควำมหลำกหลำย
ของพันธุ์ไม้
-ควำมหลำกหลำย
ของสัตว์ป่ำ
-กำรบุกเบิกพืน
้ ทีป
่ ำ่
-กำรใช้ประโยชน์
จำกป่ำ
-ช่วงเวลำของกำร
เปลี่ยนแปลง
แผนที่เดินดิน
แผนที่
ทรัพยำกร
ตำรำงกำร
เปลี่ยนแปลง
ออกแบบเครื่องมือและการเก็บรวบรวมข้ อมูล
Research Research Research Tools วิธีการใช้
เครื่องมือ/การ
question Objective Method
คัดเลือกผู้ให้
ข้ อมูล
1. ลักษณะ และ 1.เพือ่ ศึกษาบริบท
ความสั มพันธ์ ชุ มชน บ้ าน........
ทางกายภาพ,
ชีวภาพ และ
เศรษฐกิจและ
สั งคมของชุ มชน
บ้ าน.....เป็ น
อย่างไร
ออกแบบเครื่องมือและการเก็บรวบรวมข้ อมูล
Research
question
Research
Objective
2.ระบบการเกษตร
ของชุ มชนบ้ าน..
เป็ นอย่ างไร
3.ปัญหาและ
ข้ อจากัดของการทา
การเกษตรในชุ มชน
บ้ าน....มีอะไรบ้ าง
2.เพือ่ ศึกษาระบบการ
ผลิตทางการเกษตรของ
ชุ มชนบ้ าน....และปัญหา
ข้ อจัดกัดของการทา
การเกษตรในชุ มชนบ้ าน
..........
Research
Method
Tools
วิธีการใช้
เครื่องมือ/การ
คัดเลือกผู้ให้ ข้อมูล
การจัดระบบข้ อมูล
ประเด็นหลัก ประเด็นรอง รายละเอียดของข้ อมูลทีต่ ้ องการ
ลักษณะทาง 1.ดิน
1.1 ชุ ดดินอะไร
กายภาพ
1.2 เนือ้ ดินอะไร
1.3 ความอุดมสมบูรณ์ ของดิน
เป็ นอย่ างไร
2. นา้
แหล่ งข้ อมูล
โปรแกรม
Soil
view
2.1 จานวนแหล่ งนา้ ในชุ มชน
สั มภาษณ์ KI
2.2 จานวนแหล่ งนา้ เพือ่
การเกษตร
2.3 จานวนแหล่ งนา้ เพือ่ การ
อุปโภคบริโภค
2.4 คุณภาพของแหล่ งนา้ ในการ
อุปโภคบริโภค
2.5 การใช้ ประโยชน์ ช่ วงเวลา/
วัตถุประสงค์ ในการใช้ / การเพียงพอ
หมายเหตุ
การจัดระบบข้ อมูล
Topic
Sub-topic
ลักษณะทาง
กายภาพ
ภูมปิ ระเทศ
ลักษณะการตั้ง
บ้ านเรือน
รายละเอียดของข้ อมูล
แหล่ งข้ อมูล/
วิธีการ
หมายเหตุ
ลักษณะภูมปิ ระเทศในชุ มชน •Village ทา
Transect
การใช้ ประโยชน์ ของพืน้ ที่ walk
ตามลักษณะภูมปิ ระเทศ
•สั มภาษณ์ line ช่ วยทา
ความเข้ าใจ
KI
การกระจายของครัวเรือนใน • Village ทา Village
ชุ มชน
map ช่ วยทา
walk
ความเข้ าใจ
คาถามที่ 1
• ถ้ าเราจะไปทาการศึกษาชุมชนเราจะออกแบบการศึกษาชุมชน
อย่ างไร และมีขัน้ ตอนในการศึกษาอย่ างไร
การวางแผน/ขั้นตอนในการศึกษาชุมชน
• คัดเลือกชุมชนเป้าหมาย
• จัดทีม
• กาหนดกรอบประเด็นการศึกษาชุมชน (Research Question,
Objective, Topic/Sub-topic)
• จัดหาข้ อมูลมือสอง
• ศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลมือสอง (Secondary data)
• กาหนดวิธีการศึกษาชุมชน (เก็บรวบรวมข้ อมูล) ที่สมั พันธ์กบั กรอบ
ประเด็น (Topic, sub-Topic)
• จัดทาเครื่ องมือ/ในการเก็บรวบรวมข้ อมูล กาหนด KI
การวางแผน/ขั้นตอนในการศึกษาชุมชน (ต่อ)
• แบ่งทีมย่อย/ แบ่งหน้าที่ในการเก็บรวบรวมข้อมูล
• ประสานชุมชน
• เข้าชุมชน / ค้นหา Core team (ถ้าทาได้) และค้นหา KI (ในกรณี ที่
KI ไม่ชดั เจน)
• เก็บรวมรวบข้อมูลตามกรอบประเด็น
• สรุ ปบทเรี ยนจากการปฏิบตั ิหลังทา (After action review)
• วิเคราะห์ขอ้ มูล
• จัดลาดับความสาคัญของประเด็นวิจยั และพัฒนา หรื อจัดทาเป็ นแผนการ
พัฒนาชุมชนโดยให้เห็นประเด็นวิจยั (โจทย์วิจยั เพื่อพัฒนา (วิจยั ชุมชน))
• เขียนรายงานการศึกษาชุมชน
ชุดคาถาม
คาถามที่ 1 : ถ้ าจะทาความเข้ าใจชุมชนจะต้ องใช้
เครื่ องมืออะไรในการเก็บรวบรวมข้ อมูล ? และ มี
วิธีการในการใช้ เครื่ องมือนัน้ ๆ อย่ างไร ?
คาถามที่ 2: ถ้ าจะทาความเข้ าใจครั วเรื อนในชุมชน
จะต้ องใช้ เครื่ องมืออะไรในการเก็บรวบรวมข้ อมูล ?
และมีวธิ ีการในการใช้ เครื่ องมือนัน้ ๆ อย่ างไร ?
คาถามที่ 3
• องค์ ประกอบของการสัมภาษณ์ มีอะไรบ้ าง ?
ขัน้ ตอนและกระบวนการในการสัมภาษณ์ เป็ น
อย่ างไร