Transcript Van İl Sağlık Müdürlüğü - 6. Uluslararası Hasta Ve Çalışan Hakları

Behiye SAĞDIÇ TEKEŞ
Van İl Sağlık Müdürlüğü
Kalite & Akreditasyon
2014
Mobbıng Nedir?
Mobbing kavramı, İngilizce “mob” kökünden gelmekte olup,
“Mob” sözcüğü, aşırı şiddetle ilişkili ve yasaya uygun olmayan
kabalık anlamındadır. Sözcük Latince “mobile vulgus”tan
türemiştir.
Türk Dil Kurumunda, mobbing kavramının karşılığı “Bezdiri”
Mobbing sözcüğü, ilk olarak hayvanların kendi aralarındaki
savaşta belirlenip, daha sonra çocukların birbiriyle olan zorbalık
ilişkilerini tanımlamakta kullanılmıştır. İşyerlerinde de 19501960’lı yıllarda yapılan araştırmalar, mobbingin sadece çocuklar
arasında yaşanmadığını ortaya koymuştur. Mobbing kavramı ilk
olarak 1984 yılında Dr.Heinz Leymann tarafından “İş Hayatında
Güvenlik ve Sağlık” konulu raporda ortaya atılmış ve böylece
bilimsellik kazanmıştır.
Van İlinde Meslek Gruplarına Göre
Fiziksel ve Psikolojik Şiddet Araştırması
2011 & Van
Çalışmanın Amacı
Diğer meslek gruplarına oranla sağlık sektöründe
bulunan çalışanların psikolojik-fiziksel şiddet
maruziyetini ve etkilerini analiz etmektir.
Meslek gruplarından 30 kişi
1.
2.
3.
4.
5.
Hemşire
Doktor
KYH Karşılama
Yönlendirme Hizmetleri
Güvenlik Hizmetleri
Görevlisi
Temizlik Hizmetleri
Görevlisi
1.
2.
3.
4.
Öğretmen
Akademisyen
Bankacı
Eczacı
Toplam Anket Sayısı: 270
• Sağlık Meslekleri:150
• Diğer Meslekler: 120
• Toplam Soru: 25
Materyal Metod
Anket formu İki grup sorudan oluşmuştur.
1. Demografik özellikler
2. Mobbıng Örgütsel Yıldırma Ölçeği soruları
kullanılmıştır.
Genel Bilgiler
Cinsiyete göre unvan ve pozisyonlar:
• Yönetici olarak Baylar %91.1 iken, Bayanlar
%8.9 oranındadır.
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN
MESLEK GRUPLARINA GÖRE
DAĞILIMI ARAŞTIMASI
SONUÇLAR
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• İşi Tercih etme nedenleri?
% 66.1ile Güvenlik hizmetleri işsizlikten zorunlu
olarak bu mesleği seçmişlerdir.
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI
ARAŞTIMASI
• Mesleklere Göre Sosyal Aktivite Sıklığı
En çok Akademisyenler
Çalışılan Kurumda Son 6 Ay veya Öncesinden
Bugüne Kendini Gösterme Olanaklarının Diğer
Çalışanlar Tarafından Bilinçli Olarak
Engellenmesi İle Mobbing:
%61.9 oranında Kadın
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• Diğer Çalışanların Yanında Kasıtlı Olarak Rencide
Edici Tavırların Sergilenmesi ile Mobbıng:
• En çok Hemşireler ve KYH’de çalışanlar bu
davranışa sık sık cevabını vermişlerdir.
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• Diğer Çalışanlardan Bir ya da Bir kaçının
İletişime Bilinçli Olarak Kapalı Olma Durumuna
Göre Mobbing
• Öğretmenler ve KYH
• Varlığın Görmezden Gelinmesi ya da Fikirlerin
Beyan Edilmesinin Engellenmesi ile Mobbıng:
• KYH (Karşılama Yönlendirme Hizmetleri)
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• İşin Tam, Doğru ve Zamanında Yapılmasına
Rağmen Kasıtlı Olarak Olumsuz Eleştirilmesi İle
Mobbing
• Hemşire ve KYH
• Çalışma Alanın (Ofis, Masa, İşle İlgili Gereçler
veya Görev Yeri Anlamında) Aynı Düzeydeki
Çalışanlara Göre Daha Kısıtlı veya Dezavantajlı
Olarak Sunulması İle Mobbıng:
• Hemşireler
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
•
•
•
•
•
Asılsız Dedikodu veya Iftiralar ile Mobbıng:
Hemşire, Öğretmen, KYH
Sözlü yada Yazılı Tehditler Ile Mobbing:
Hemşireler
Başkalarının Hatalarından Sorumlu
Tutulma Ile Mobbıng:
• KYH (Karşılama Yönlendirme Hizmetleri)
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• Kapasitenin ya da Görev Tanımının
Dışında(Vasıfların ya da Pozisyonla Ilgisi
Olmayan, Bunların Çok Üstünde ya da
Altında) Işler Verilerek Yapılan Mobbıng:
• Hemşireler %42.3
• İşyerinizde Hissedilen Psikolojik Baskı
Nedeniyle İşe Gitme İsteğinin Azalması:
• KYH, Hemşireler,
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• İş Yerinizde Maruz Kalınan Olumsuz
Tutum ve Davranışların Sağlık yada Uyku
Düzenine Etkisi:
• Hemşireler.
• Verilen Görevler İçin Gerçekçi Olmayan
Bitirme Sürelerinin İstenmesi ile Mobbing:
• Bankacılar,
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• Başarıların Küçümsenerek Sözlerin Kasıtlı
Olarak Kesilmesi İle Mobbıng:
• Hemşireler, KYH
• Üst Yönetime Karşı Hak Etmediği Halde
Üstler ya da Diğer Çalışanlar Tarafından
Olumsuz Lanse Edilme İle Mobbıng:
• Hemşireler, KYH
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• İş Yerinde Sözlü ya da Fiili Cinsel Taciz İle
Mobbing:
• Hemşireler
• Organize Edilen Aktivitelerden Mahrum
Bırakılarak Mobbıng:
• KYH
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• İş yerinde problemlerin sebebinin kişinin
kendisiymiş gibi davranılarak gerçekleşen
Mobbıng:
• Hemşireler, Doktorlar
• Halen Çalışılan İş Yerinde Son 6 Ay İçerisinde
Bundan Önceki Konularla Bahsi Geçen
Davranışlardan bir yada bir kaçının bilinçli ve
sürekli olarak kişinin kendisine veya diğer
çalışanlara uygulanma durumu:
• KYH,
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• Halen Çalışılan Kurumdaki Tüm İmkanları
Sunan Başka Bir İş Fırsatı İçin İşten Ayrılma
Durumu:
• Hemşire, KYH çalışanları ve Doktorlar
• Psikolojik Şiddete Uğrandığında ya da Diğer
Çalışanların Uğradığında Bunun En Çok Kim
Tarafından Yapıldığı Araştırması:
• Tüm meslek gruplarında en çok üstler
• Sağlıkçılar grubunda ise aynı pozisyondaki
görevliler şeklinde cevaplanmıştır.
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• İş Yerinde Psikolojik Saldırıya Verilen
Tepkiler:
• Erkekler, saldırıyı yapanlarla konuşurken,
kadınlar üstlere şikayet ve başka pozisyona veya
görev yerine tayin talebinde bulunmuşlardır.
• Hukuki yollara başvuran Kişi sayısı 5 kişidir.
?
PSİKOLOJİK ŞİDDETİN MESLEK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI ARAŞTIMASI
• İş Yerinizde Karşılaşılan Mobbıngın Temelinde
Ne Olduğu İle İlgili Düşünceler:
• Erkekler (Doktorlar, KYH; ) iletişim eksikliği
• Kadınlar (Hemşireler), idarecilerin bilinçsizliği
ve kötü yönetimi
• Bankacılar, Öğretmenler, idarecilerin kişilik
problemleri veya kompleksleri
• Akademisyenler, iletişim eksikliği sonrasında ise
idarecilerin kişilik problemleri veya kompleksleri
FLAŞ FLAŞ FLAŞ
• Saldırıya uğrayan doktor, tekvando
yaparak kendini savundu
• Van'da acil serviste görev yaptığı sırada hasta
yakınlarının saldırısına uğrayan doktorun,
tekvando yaparak kendisini savunması
güvenlik kamerasınca görüntülendi.
• http://www.cumhuriyet.com.tr/video/video/130
289/Saldiriya_ugrayan_doktor__tekvando_yap
arak_kendini_savundu.html
Sağlık çalışanlarının diğer
meslek gruplarına göre
psikolojik şiddet açısından
değerlendirilmesi ve sonuçları
• Sağlık çalışanları yapmış oldukları meslekleri
saygınlık ve statü için tercih etmemiş olmasına
rağmen işlerini diğer meslek gruplarına göre
daha çok severek yapmaktadırlar.
Sağlık Çalışanlarının Diğer Meslek Gruplarına göre Mobbıng Maruziyeti Araştırma Sonuçları:
• Mesleklere Göre Sosyal Aktivite Oranları:
Sağlık çalışanları % 25.0
• Diğer meslek grupları %75,0
• Diğer Çalışanların Yanında Kasıtlı Olarak
Rencide Edilme Açısından Karşılaştırma:
• Sağlık çalışanları Çok sık %66.7
• Diğer meslekler Çok Sık %33,3
Sağlık Çalışanlarının Diğer Meslek Gruplarına göre Mobbıng Maruziyeti Araştırma Sonuçları:
• Diğer Çalışanlar Tarafından İletişime
Bilinçli Olarak Kapalı Olma Durumu
• Sağlık çalışanları Çok sık %33.3
• Diğer meslekler Çok Sık %66.7
• Kasıtlı Olarak Haksız Eleştirilere Maruz
Kalma Durumu
• Sağlık çalışanları Çok sık %80.0
• Diğer meslekler Çok Sık %20.0
Sağlık Çalışanlarının Diğer Meslek Gruplarına göre Mobbıng Maruziyeti Araştırma Sonuçları:
• Çalışma Alanının (Ofis, Masa, İşle İlgili
Gereçler veya Görev Yeri Anlamında) Aynı
Düzeydeki Çalışanlara Göre Daha Kısıtlı Veya
Dezavantajlı Olma Durumu
• Sağlık çalışanları Çok sık % 69.2
• Diğer meslekler Çok Sık % 30.8
• Mesleğe Göre Dedikodu ve İftiralar İle
Psikolojik Şiddet
• Sağlık çalışanları Çok sık % 90.0
• Diğer meslekler Çok Sık % 10.0
Sağlık Çalışanlarının Diğer Meslek Gruplarına göre Mobbıng Maruziyeti Araştırma Sonuçları:
• Meslek Gruplarına Göre Başkalarının
Hatalarından Hareketle Sorumlu Tutulma İle
Psikolojik Şiddet
• Sağlık çalışanları Çok sık % 60.0
• Diğer meslekler Çok Sık % 40.0
• İş Yerinizde Hissettiğiniz Psikolojik Baskı
Nedeniyle İşe Gitme İsteğinin Azalması
• Sağlık çalışanları Çok sık % 69.2
• Diğer meslekler Çok Sık % 30.8
Sağlık Çalışanlarının Diğer Meslek Gruplarına göre Mobbıng Maruziyeti Araştırma Sonuçları:
• İş Yerinizde Maruz Kalınan Olumsuz Tutum
Ve Davranışların Sağlık yada Uyku Düzenine
Etkileri
• Sağlık çalışanları Çok sık % 66.7
• Diğer meslekler Çok Sık % 33.3
• Başarıların Küçümsenmesi Sözün Kasıtlı
Olarak Kesilmesi İle Psikolojik Baskı:
• Sağlık çalışanları Çok sık % 75.0
• Diğer meslekler Çok Sık % 25.0
Sağlık Çalışanlarının Diğer Meslek Gruplarına göre Mobbıng Maruziyeti Araştırma Sonuçları:
• Üst Yönetimin Hak Etmediği Halde Üstlere ya
da Diğer Çalışanlara Olumsuz Lanse Edilmesi
ile Psikolojik Şiddet:
• Sağlık çalışanları Çok sık % 66.7
• Diğer meslekler Çok Sık %33.3
• Çalışılan Kurumdaki Tüm İmkanları Sunan
Başka Bir İş Fırsatını Değerlendirme
• Sağlık çalışanları Evet % 60.0
• Diğer meslekler Evet % 40.0
Mesleklere Göre Psikolojik Saldırıya
Uğrandığında Verilen Tepkilerin Ölçümü:
•
•
•
•
•
•
•
•
Sağlık çalışanlarının
cevabı_Kişi Sayısı
Bu tür baskılara maruz
kalmıyoruz 16
Görmezden gelme 17
Yapan kişiyle konuşma 22
Üstlere şikayet 31
Hukuki yollara başvurma 4
Hiçbir şey 13
Başka pozisyona veya görev
yerine tayın 17
Diğer mesleklerin cevabı_Kişi
Sayısı
Bu tür baskılara maruz
kalmıyoruz 30
Görmezden gelme 30
Yapan kişiyle konuşma 39
Üstlere şikayet 12
Hukuki yollara başvurma 4 ki
Hukuki yollara başvurma 1
Hiçbir şey 25 kişi
Başka pozisyona veya görev
yerine tayın 30
UNUTMADIK
UNUTTURMAYACAĞIZ
Meslek Gruplarına Göre İş Yerinizde
Fiziksel Saldırı oranı
• Sağlık Çalışanı % 29 Evet
• Diğer Meslekler % 13 Evet
SONUÇ
• Sağlık çalışanları diğer meslek gruplarına göre daha
fazla şiddete maruz kalmaktadır.
• Psikolojik şiddet mağdurları daha çok KYH çalışanları
ve Hemşirelerdir.
• Erkeklere oranla kadınlar, evlilere oranla bekarlar daha
fazla Mobbinge maruz kalmaktadırlar.
• Erkekler bayanlara göre daha çok yönetici
pozisyonundadır,
• Lisansüstü ve Doktora eğitimi almış olanlar, Doktorlar
ve Akademisyenler şiddeti İdarecilerin kişilik
problemleri ya da şahsi komplekslerine bağlamışlardır.
• Yöneticilerin eğitim seviyesinin düşüktür.
Öneriler
• Mobbing mağdurların tespiti ve tedavisi yönünde gerekli
adımlar atılmalıdır. (Başbakanlık 19 Mart 2011 tarihinde
“İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi” konulu
genelgeyi yayınlamıştır.)
• Psikolojik ve Fiziksel şiddet sağlık ve güvenlik bakımından tehlikeli
bir süreçtir. Bu nedenle çalışanlara Psikolojik Şiddete
maruz kaldıkları durumlarda ne yapmaları gerektiği
konusunda bilgilendirme yapılmalıdır.
• Mobbinge maruz kalanların haklarını aramaları yönünde hukuki
yollar açılmalı ve gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
• Eğitim seviyesi düşük kişilerin eğitim seviyesi yüksek çalışan
gruplara yönetici olarak atanması yöneticilerin kompleks içine
girmelerine sebebiyet veriyor olabilir. Bu nedenle yönetici
atamalarında öncelikle uygun eğitim aranmalıdır.
• Kapsamlı mobbıng verileri incelenmelidir. MEB
YENİ MODEL
• Mobbıng tespit edildikten sonra çalışanlara
ilgili birimler tarafından destek verilmelidir.
Bu bağlamda;
‘Hastanelere Çalışan Hakları ve Mobbıng
Destek Birimi’
Açılmalıdır.
SON SÖZ
Ve unutulmamalıdır ki:
Sağlıklı gelecek ve profesyonel sağlık hizmeti
psikolojik ve fiziksel açıdan sağlıklı çalışanlar
ile mümkündür.