Transcript หลักการและเทคนิคการดูแลผู้ป่วยเมื่อเสียชีวิต

พุทธทาสภิกขุ
ยศและลาภหาบไปไม่ได ้แน่
คงเหลือแต่ต ้นทุนบุญกุศล
ทรัพย์สมบัตท
ิ งิ้ ไว ้ให ้ปวงชน
แม ้ร่างตนเขาก็เอาไปเผาไฟ
เมือ
่ เจ ้ามามีอะไรมาด ้วยเจ ้า
เจ ้าจะเอาแต่สข
ุ สนุกไฉน
เมือ
่ เจ ้ามามือเปล่าจะเอาอะไร
เจ ้าก็ไปมือเปล่าเหมือนเจ ้ามา
1
29/04/63
หลักการและเทคนิคการดูแลผู ้ป่ วย
ี ชวี ต
เมือ
่ เสย
ิ
โดยอาจารย์อม
ั พร ไหลประเสริฐ
ั ญีพยาบาล
วิสญ
ื้ )
วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาโรคติดเชอ
11 มิถน
ุ ายน 2553
ึ ษาพยาบาลชน
ั ้ ปี ที่ 2
สาหรับนักศก
วิชาหลักการและเทคนิคการพยาบาล
2
29/04/63
ี ชวี ต
การเสย
ิ ...คืออะไร
 การหายใจและหัวใจหยุดทางาน
 ไม่ม ี Reflex (ปฏิกริ ย
ิ าตอบสนอง)
้
 คลืน
่ ไฟฟ้ าของสมองเป็ นเสนตรง
3
29/04/63
การเปลีย
่ นแปลงทีส
่ าคัญ
ี ชวี ต
หลังจากผู ้ป่ วยเสย
ิ
 ร่างกายมีอาการเย็นแข็งทือ
่ มีจด
ุ หรือรอยฟกชา้ บน
ผิวหนัง (Rigor mortis)
 เริม
่ ตัง้ แต่ 2-48 ชวั่ โมง
 เนือ
่ งจากเลือดไปคัง่ ทีส
่ ว่ นล่างของร่างกายและเม็ด
เลือดแตกจึงมีจด
ุ หรือรอยฟกชา้ บนผิวหนัง
 ทางเดินอาหารเริม
่ เน่าเปื่ อย
4
29/04/63
หัวข ้อการเรียนรู ้
1. หลักการของศาสนาและประเพณี
ี ชวี ต
2. หลักการดูแลผู ้ป่ วยทีเ่ สย
ิ ด ้วยโรคไม่ตด
ิ ต่อ/
3.
4.
5.
6.
7.
5
โรคติดต่อ
การแต่งศพ
หลักการปฏิบต
ั ท
ิ างกฎหมายและระเบียบปฏิบต
ั ข
ิ อง
ทางโรงพยาบาล
การเก็บศพ
ใบมรณะบัตร
การจาหน่ายศพ
29/04/63
หลักการของศาสนาและประเพณี
้ ้ าผสมการบูร หรือใบพุทราอาบน้ าให ้ศพ
 อิสลาม ใชน
ื้ ผ ้า
ใชผ้ ้ากะพัน แทนการสวมเสอ
้ ้ าผสมธูป ยอดทับทิมและใบเซง็ เชา่ เชด
็ ตัวศพ
 จีน ใชน
่ วรรค์ สวมเสอ
ื้ ผ ้าชุดสวยงาม
เพือ
่ นาวิญญาณไปสูส
้
ทีใ่ ชเฉพาะกั
บผู ้ตาย พร ้อมหมวกและถุงเท ้า
 พุทธ อาบน้ าด ้วยน้ าอบ น้ าหอม แต่งกายชุดทีช
่ อบ
สวยงาม ดอกไม ้ธูปเทียน
6
29/04/63
ี ชวี ต
หลักการดูแลผู ้ป่ วยทีเ่ สย
ิ
ด ้วยโรคไม่ตด
ิ ต่อ
 เมือ
่ ผู ้ป่ วยถึงแก่กรรม ผู ้ทีท
่ าหน ้าที่ จัดแต่งศพ ต ้องสวม
ื้ คลุม
ถุงมือ ผ ้าปิ ดปากจมูก เสอ
็ ตัวใสเ่ สอ
ื้ ผ ้าศพ เรียบร ้อยแล ้ว ใชส้ าลีปิดที่ จมูก
 เมือ
่ เชด
่ งคลอดและบาดแผล
ปาก หู ทวาร ชอ
ื้ ป้ องกันการติดเชอ
ื้ ตาม Mode of
 โรคติดเชอ
transmissions
่ ศพไปเก็บไว ้ทีเ่ ก็บศพ
 สง
7
29/04/63
การแต่งศพ
8
29/04/63
ี ชวี ต
หลักการดูแลผู ้ป่ วยทีเ่ สย
ิ
ด ้วยโรคเอดส ์
้ าลีชบ
 ให ้ใชส
ุ ฟอร์มาลิน ปิ ดปากจมูก ทวาร ห่อศพ
ด ้วยถุงพลาสติก มัดหัวท ้าย และมัดทีล
่ าตัวด ้วย
ื ก 3 เปาะ หรือถุงซบ
ิ
เชอ
่ ศพไปเก็บไว ้ทีเ่ ก็บศพ
 สง
 หีบศพต ้องยาสนิทและมีพลาสติกบุด ้านในอีก
ั ้ หนึง่
ชน
 การเผาศพ ควรเผาทัง
้ หีบศพ หากเป็ นศพผู ้ป่ วย
เอดส ์ ควรเผาภายใน 24 ชวั่ โมง
9
29/04/63
ี ชวี ต
หลักการดูแลผู ้ป่ วยทีเ่ สย
ิ
ด ้วยโรคเอดส ์ (ต่อ)
 การฉีดฟอร์มาลินเพือ
่ ถนอมศพ ผู ้ฉีดต ้องได ้รับการ
ื้
อบรมเรือ
่ งการป้ องกันการติดเชอ
 ขณะปฏิบต
ั งิ านต ้องสวมหมวก แว่นตา ผ ้าปิ ดปากจมูก
ื้ คลุม รองเท ้าบูท
ั้
ผ ้ากันเปื้ อน เสอ
๊ ถุงมือยาง 2 ชน
 เมือ
่ ฉีดเสร็จ ให ้แชเ่ ครือ
่ งมือและอุปกรณ์กน
ั เปื้ อน
ใน 0.5% sodium hypochlorite นาน 30 นาที
ก่อนนาไปทาความสะอาดตามปกติ
ื้ ผ ้าก่อนกลับบ ้าน
 เมือ
่ เสร็จภารกิจให ้อาบน้ าเปลีย
่ นเสอ
10
29/04/63
การจัดการศพผู ้ป่ วย SARS
ื้ คลุมแขนยาว หมวกคลุมผม
 สวมอุปกรณ์ป้องกันคือ เสอ
ถุงมือและผ ้าปิ ดปาก-จมูก ชนิด N 95
้ าลีชบ
 ห ้ามฉีดยาศพแต่ให ้ใชส
ุ 30%-40%
Formaldehyde วางทีท
่ วารต่างๆของศพ
ั ้ และปิ ดผนึกด ้วยแถบ
 ห่อหุ ้มด ้วยถุงพลาสติกหนา 2 ชน
กาวพลาสติก
่ พ
 เก็บศพในตู ้เย็นแชศ
 ทาความสะอาดภายนอกถุงห่อหุ ้มด ้วย 0.5% sodium
hypochlorite ก่อนเคลือ
่ นย ้ายออกจากห ้องเก็บศพ
11
29/04/63
การจัดการศพผู ้ป่ วย SARS (ต่อ)
 ใสใ่ นโรงศพทีผ
่ นึกอย่างแน่นหนาก่อนเคลือ
่ นย ้าย
ออกจากโรงพยาบาล ไม่ทาพิธอ
ี าบน้ าศพ
 นาศพไปฝั งหรือเผาโดยเร็ว
ั สูตรจะต ้องทาในห ้อง negative air
 หากมีการผ่าชน
pressure และผู ้ทาต ้องใสเ่ ครือ
่ งป้ องกันเต็มที่ คือ
ื้ คลุมแขนยาว หมวกคลุมผม ถุงมือและผ ้าปิ ด
เสอ
ปาก-จมูก ชนิด N 95
12
29/04/63
การแต่งศพ
จุดประสงค์
1. เตรียมพร ้อมสาหรับครอบครัวผู ้ป่ วยทีจ
่ ะมาพบเห็น
2. ทาความสะอาดศพ
3. ให ้ศพเรียบร ้อยพร ้อมจะทาพิธต
ี า่ งๆ
เครือ
่ งใช ้
1. ชุดอาบน้ าบนเตียง
2. ชุดทาแผล พลาสเตอร์ กรรไกร ผ ้าพันแผล
สาลีม ้วน ก๊อส วาสลิน ถุงขยะ ป้ ายผูกข ้อมือ
ื้ ผ ้าชุดใหม่
เสอ
่ ศพ
3. ใบมรณะบัตร บัตรประจาตัวผู ้ป่ วย ใบสง
ใบอนุญาตทาการตรวจศพ ใบแจ ้งความมรณะบัตร
13
29/04/63
การแต่งศพ
วิธป
ี ฏิบต
ั ิ
เหตุผล
้ ้พร ้อม
1. เตรียมของใชให
ยกไปข ้างตู ้ข ้างเตียง
ั สว่ นและไม่ให ้
2. กัน
้ ม่าน หรือ ปิ ดประตู เพือ
่ เป็ นสด
ผู ้ป่ วยอืน
่ กลัวหรือตกใจ
3. อธิบายให ้ญาติเข ้าใจ อาจให ้ญาติชว่ ยแต่งตัวให ้
ว่าจะทาอะไร
เพือ
่ การจากลา
14
4. ให ้ศพนอนหงายราบ
จัดท่านอนปกติ ถ ้าตัวแข็ง
หนุนหมอน แขนวางข ้าง จะจัดท่าลาบาก
ลาตัว ฝ่ ามือควา่ ขาอยูท
่ า่
ตรง ทาทุกสงิ่ อย่างเบามือ
29/04/63
การแต่งศพ
15
วิธป
ี ฏิบต
ั ิ
5. ปิ ดตาทัง้ สองข ้าง ถ ้าไม่
้
ปิ ดให ้ใชวาสลิ
นทาหนั ง
่ ลับ
ตา ถ ้ามีตาปลอมใสก
ทีเ่ ดิม
6. ปิ ดปากให ้สนิท ถ ้ามีฟัน
่ เี่ ดิม ถ ้าอ ้า
ปลอมใสท
ปากให ้ใชผ้ ้าพันแผลพัน
รัดใต ้คาง ผูกทีศ
่ รี ษะ
7. ปลดสายยางหรือ
เครือ
่ งชว่ ยต่างๆออก ต ้อง
off cuff ทุกอย่างก่อน
เหตุผล
ให ้เหมือนนอนหลับ
ฟั นปลอมทาให ้รูปคางคงรูป
ป้ องกันเนือ
้ เยือ
่ ฉีกขาดขณะ
ดึง
29/04/63
การแต่งศพ
วิธป
ี ฏิบต
ั ิ
8. ทาความสะอาดร่างกาย
ตามการอาบน้ าบนเตียง
ใชส้ าลีอด
ุ ตาม รูเปิ ด
ทวารและอวัยวะทีม
่ น
ี ้า
คัดหลั่งไหลออกมาได ้
ถ ้ามีรอยพลาสเตอร์ใช ้
ิ เชด
็
เบนซน
ื้ ผ ้าชุดใหม่ หวีผม
9. ใสเ่ สอ
ห่มผ ้าถึงคอ
16
เหตุผล
เมือ
่ ถึงแก่กรรมหูรด
ู ทวารจะ
เปิ ดทาให ้น้ าคัดหลั่งไหล
ออก เลอะเทอะ ไม่น่าดู
เหมือคนนอนหลับ
29/04/63
การแต่งศพ
17
วิธป
ี ฏิบต
ั ิ
10. ผูกบัตรประจาตัว
ผู ้ป่ วยและมรณะบัตรที่
ี ดง
ข ้อมือ เขียนด ้วยสแ
11. เก็บของทาความ
สะอาดล ้างมือ
12. ศพพักที่ ward 1-2
ชม. แล ้วย ้ายไป
ห ้องเก็บศพ พร ้อมใบสง่
ศพ
13. เก็บผ ้าปูทน
ี่ อน ทา
ความสะอาดเตียง ปูเตียง
เหตุผล
ป้ องกันการผิดพลาดเมือ
่
ี ชวี ต
รับศพ ศพใคร เสย
ิ
เมือ
่ ไร
ื้
ลดการแพร่เชอ
เพือ
่ ให ้แน่ใจว่าผู ้ป่ วยตาย
แล ้วจริงและเป็ นระเบียบ
ของสถานพยาบาล
ป้ องกันการแพร่กระจาย
ื้ พร ้อมรับผู ้ป่ วยใหม่
เชอ
29/04/63
หลักการปฏิบต
ั ท
ิ างกฎหมายและระเบียบ
ปฏิบต
ั ข
ิ องทางโรงพยาบาล
ิ ทีส
 อนุญาตให ้ญาติเข ้าเยีย
่ มใกล ้ชด
่ ด
ุ ตามความ
เหมาะสม
ั เจน ค่อยเป็ น
 แจ ้งการจากไปด ้วยท่าทีสภ
ุ าพ ชด
ค่อยไป ใชค้ าว่าการจากไปหรือถึงแก่กรรม
้
ั ท์
 แนะนาเกีย
่ วกับการติดต่อรับศพ โดยใชโทรศ
พ
ื รับรองการตายของโรงพยาบาลไปแจ ้ง
 รับหนั งสอ
ทีเ่ ขตหรือตาบลทีต
่ งั ้ ของโรงพยาบาล เพือ
่ ออก
ใบมรณะบัตร ภายใน 24 ชวั่ โมง
18
29/04/63
หลักการปฏิบต
ั ท
ิ างกฎหมายและระเบียบ
ปฏิบต
ั ข
ิ องทางโรงพยาบาล (ต่อ)
 นาใบมรณะบัตรมาทีห
่ น่วยงานเดิม เพือ
่ รับศพออกจาก
โรงพยาบาลและนาติดไปกรณีมก
ี ารเคลือ
่ นย ้ายศพ
 ผู ้มารับศพเขียนแบบฟอร์มการรับศพของโรงพยาบาล
เก็บไว ้เป็ นหลักฐาน
็ ใบอนุญาตแล ้วสง่
 รายทีต
่ ้องการตรวจศพ ให ้ญาติเซน
ใบพร ้อมเวชระเบียนไปกับศพ
็ ชอ
ื่ รับของ ลงวัน
 ของมีคา
่ เอกสารสาคัญ ให ้ญาติเซน
เวลา ทีร่ ับของพร ้อมมีพยานด ้วย
19
29/04/63
การเก็บศพ
 หลังแต่งศพเสร็จห่มผ ้าถึงคอ
 ให ้ศพอยูใ
่ นหอผู ้ป่ วย 1-2 ชวั่ โมง
่ ไปห ้องศพพร ้อมใบสง่ ศพ
 สง
 ขณะย ้ายควรยกไม ้กัน
้ เตียงขึน
้ ด ้วย
 เดินทางไม่คอ
่ ยมีคนพลุกพล่าน
 เก็บไว ้ในห ้องเย็น
20
29/04/63
การแจ ้งตาย
 คนตายในบ ้าน เจ ้าบ ้านหรือผู ้พบเห็น
 ตายนอกบ ้านผู ้ทีไ
่ ปด ้วย หรือผู ้พบศพเป็ นคนแจ ้ง
 ตายต่างประเทศ ผู ้ทีเ่ กีย
่ วข ้องหรือรู ้เห็นการตาย
ั่ โมงตัง้ แต่เวลาตายหรือพบศพ
 แจ ้งภายใน 24 ชว
 สถานทีแ
่ จ ้ง แจ ้งต่อนายทะเบียนทีโ่ รงพยาบาล
ตัง้ อยูเ่ พือ
่ ขอให ้ออกใบมรณะบัตร
 นาใบมรณะบัตรแจ ้งทีภ
่ ม
ู ล
ิ าเนาผู ้ตายอยูด
่ ้วย
21
29/04/63
ข ้อมูลเอกสารทีต
่ ้องนาไปแจ ้งตาย
ื่ ตัว สกุล สญ
ั ชาติ เพศของผู ้ตาย (บัตรประชาชน)
 ชอ
ื รับรองการตาย)
 เวลาทีต
่ าย (หนั งสอ
 ทีอ
่ ยูข
่ องผู ้ตายและสถานทีต
่ าย (ทะเบียนบ ้าน)
ื รับรองการตาย)
 สาเหตุทต
ี่ าย (หนั งสอ
ื่ ตัว สกุลและสญ
ั ชาติของบิดามารดาผู ้ตาย
 ชอ
 ศพของผู ้ตายจาดาเนินการอย่างไร ทีไ
่ หน เมือ
่ ไร
 บัตรผู ้ทีไ
่ ด ้รับมอบหมายให ้แจ ้ง
22
29/04/63
ใบมรณะบัตร
ื่ ในหนั งสอ
ื
 แพทย์เจ ้าของไข ้เป็ นผู ้ลงลายมือชอ
รับรองการตาย
ื รับรองการตาย ไปแจ ้งทีท
 ญาตินาหนั งสอ
่ ้องที่
โรงพยาบาลตัง้ อยู่
 ท ้องทีเ่ ป็ นผู ้ออกใบมรณะบัตรให ้
 มีรายละเอียดดังตัวอย่าง
23
29/04/63
การจาหน่ายศพ
 ญาตินาใบมรณะบัตรมาทีห
่ ้องเก็บศพ
 ญาติเขียนแบบฟอร์มการรับศพของโรงพยาบาล
 รับศพออกจากโรงพยาบาลและนาใบมรณะบัตรติด
ไปเสมอกรณีมก
ี ารเคลือ
่ นย ้ายศพ
ั สูตรศพและ
 ถ ้าเป็ นคดี ตายผิดธรรมชาติ ต ้องรอชน
พิมพ์ลายนิว้ มือก่อน
24
29/04/63
สรุป
 ประชาชนคาดหวังกับการบริการทางการแพทย์ทด
ี่ ท
ี ส
ี่ ด
ุ
 ผู ้รับบริการมีมากขึน
้
ั ซอนขึ
้
 ความเจ็บป่ วยสลับซบ
น
้
 บุคลากรมีเวลาในการพูดคุยกับผู ้ป่ วยครอบครัวลดลง
 คุณภาพการบริการลดลง?
 มีการฟ้ องร ้อง ร ้องเรียน?
ิ่ ทีส
 สง
่ าคัญคือ?
 บุคลากรในทีมสุขภาพต ้องดูแลให ้ผู ้ป่ วย ตาย อย่าง
ั ดิศ
สมศก
์ รีแห่งความเป็ นมนุษย์
ผีสามตัว
! ผีสามตัว นั่งคุยกัน อยูข
่ ้างวัด เงียบสงัด วังเวง น่าเกรงขาม
นั่งปรับทุกข์ ถามสุกดิบ ตอนสามยาม ตัวแรกถาม ตัวทีส
่ อง บอกข ้าที
...ว่าทาไม เจ ้าใย ถึงตายเล่า เรือ
่ งมันเศร ้า ข ้าโดนยิง ตอนวิง่ หนี
ิ้ ชวี ี
แล ้วถามกลับ เจ ้าทาไม สน
ตัวข ้านี้ โดนแทง ตอนตีกน
ั
ั่
...ผีทงั ้ สอง หันไปมอง ตัวทีส
่ าม แล ้วก็ถาม ว่าทาไม ถึงตัวสน
ทัง้ ร ้องไห ้ เหงือ
่ ท่วมหน ้า ทาไมกัน พวกเรานัน
้ ฉั นเข ้าใจ ให ้บอกมา
ั ครู่
...ตัวทีส
่ าม อ้าอึง้ อยูซ
่ ก
ก็ไม่รู ้ ว่าจะพูด ดีไหมหนา
ิ ใจ สุดกล้ากลืน ฝื นอุรา
ตัดสน
อันตัวข ้า....มานั่งขี.้ ...ยังไม่ตาย
555