Transcript CH05

WWW.PRENHALL.COM/ROBBINS
ÑOÄNG VIEÂN NGÖÔØI LAO ÑOÄNG
MỤC TIÊU MÔN HỌC
Kết thúc chương này chúng ta có thể:
1. Trình bày quy trình động viên.
2. Mô tả bậc thang nhu cầu của Maslow.
3. Giới thiệu học thuyết X, học thuyết Y.
4. Trình bày học thuyết hai nhân tố.
5. Làm sáng tỏ học thuyết mong đợi.
6. Giải thích những lý thuyết động viên đương
thời
7. ÖÙng duïng lyù thuyeát ñoäng vieân vaøo thöïc tieãn
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–2
Định nghĩa động viên
Động viên
Là một quá trình cố gắng hết
mình để đạt được mục tiêu của
tổ chức trong điều kiện một số
nhu cầu được thỏa mãn.
Các yếu tố chủ yếu
1. Cố gắng
2. Mục tiêu của tổ chức
3. Nhu cầu cá nhân
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–3
QUÁ TRÌNH ĐỘNG VIÊN
o Nhu cầu không
được thỏa mãn
o Áp lực
o Nỗ lực
o Tìm kiếm hành vi
o Thỏa mãn nhu cầu
o Giảm áp lực
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–4
Lý thuyết bậc thang nhu cầu
Lý thuyết bậc thang nhu cầu
Có 5 bậc thang nhu cầu-sinh
lý, an toàn, xã hội, tự trọng và
tự thể hiện mình; mỗi nhu cầu
khi được thỏa mãn thì con
người sẽ hướng đến nhu cầu
cao hơn
Nhu cầu tự thể hiện mình
Mong muốn trở thành một
người mà mình có khả năng
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–5
Bậc thang nhu cầu của Maslow
Nhu cầu bậc thấp
Nhu cầu bậc cao
Các nhu cầu được
thoả mãn từ bên
ngoài; nhu cầu
sinh lý và an toàn
Các nhu cầu được
thoả mãn từ bên
trong; nhu cầu xã
hội, được tôn trọng
và tự hoàn thiện
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–6
Học thuyết X và học thuyết Y (Douglas McGregor)
Học thuyết X
Giả định rằng nhân viên không thích
làm việc, lười biếng, vô trách nhiệm
và phải bị cưỡng bức để làm việc
Học thuyết Y
Giả định rằng nhân viên thích làm
việc,sáng tạo, có trách nhiệm và có
thể biết cách tự làm việc
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–7
Áp dụng học thuyết X và Y
X
Hệ thống khen thưởng
Y
Lợi ích bổ sung
Mọi người như
nhau
Phụ thuộc vào
cấp độ tổ chức
Nhiều
Ban lãnh đạo
quyết định
Chia phần
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
Địa vị
Ra quyết định
Kế hoạch khen
thưởng
Ít
Gần với phân
công hành động
Lợi nhuận cho
nhóm và tổ
chức
6–8
Học thuyết hai nhân tố (Frederick Herzberg)
Học thuyết hai nhân tố
Nhân tố nội tại liên quan đến
hài lòng trong công việc trong
khi nhân tố bên ngoài đi đôi
với bất mãn trong công việc
Nhân tố duy trì
Các yếu tố như chính sách của
công ty, quản lý, giám sát và
mức lương. Khi các yếu tố này
phù hợp, người lao động sẽ
không bất mãn
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–9
Nhân tố dẫn đến bất
mãn của người lao
động
Nhân tố ảnh hưởng đến
hài lòng trong công việc
của người lao động
EXHIBIT
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6-3
6–10
Yếu tố động viên
Công việc có thách thức hạn
chế và cơ hội hạn chế để đạt
được thành tựu và thăng tiến
Công việc có thách thức và
cơ hội để đạt được thành
tựu và thăng tiến
Không hài lòng
Hài lòng
Yếu tố duy trì
Công việc với mức lương, lợi
ích thấp; an toàn trong công
việc kém, điều kiện làm việc
không thuận lợi
Bất mãn
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
Công việc với mức lương,
lợi ích cao; an toàn trong
công việc, điều kiện làm
việc thuận lợi
Không còn bất mãn
6–11
Học thuyết ERG (Clayton Alderfer)
Học thuyết ERG
Có 3 nhóm nhu cầu chính yếu:
tồn tại (E), quan hệ (R) và
phát triển (G)
Nhu cầu chính yếu
Tồn tại: liên quan đến
những yêu cầu vật chất
cơ bản
Quan hệ: mong muốn
thiết lập các mối quan hệ
với xã
Khái niệm:
Nhiều nhu cầu có thể
được thực hiện cùng
một lúc
Nếu nhu cầu bậc cao
không thể thực hiện,
thì mong muốn thoả
mãn nhu cầu bậc thấp
sẽ gia tăng
Phát triển: mong muốn
phát triển bản thân
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–12
Học thuyết nhu cầu của David McClelland
Nhu cầu thành tựu
Nhu cầu liên minh
Cố gắng hết mức để đạt
được thành công trong mối
quan hệ với các tiêu chuẩn
Mong muốn có các mối
quan hệ gần gũi và thân
thiện với mọi người
Nhu cầu quyền lực
Nhu cầu làm cho những
người khác cư xử theo
cách này chứ không phải
cách khác
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
nPow
nAch
nAff
6–13
Học thuyết thiết lập mục tiêu (Edwin Locke)
Lý thuyết này cho rằng những
mục tiêu cụ thể và khó khăn, có
phản hồi kết quả thực hiện sẽ
làm tăng năng suất.
Tự tin vào khả năng của
bản thân
Cá nhân có lòng tin rằng
mình có khả năng thực
hiện một nhiệm vụ được
giao.
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–14
Học thuyết mong đợi
Học thuyết mong đợi
Söùc maïnh höôùng ñeán haønh ñoäng theo moät caùch naøo ñoù
vaø haønh ñoäng naøy seõ ñi keøm vôùi moät keát quaû vaø haønh
ñoäng naøy cuõng döïa treân ñoä haáp daãn cuûa chính keát quaû
ñoù mang laïi cho caù nhaân
EXHIBIT
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6-8
6–15
Mong ñôïi EP
Mong ñôïi PO
Muïc tieâu
caù nhaân OG
Khen thöôûng
Noã löïc
Keát quaû thöïc hieän
Khen thöôûng
Khen thöôûng
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–16
 Kỳ vọng E-P: nhân viên có cảm thấy rằng nếu họ
cố gắng thì họ có thể thực hiện tốt công việc hay
không?
 Kỳ vọng P-O: Nhân viên có cảm thấy được khen
thưởng nếu họ thực hiện tốt công việc hay
không?
 Kỳ vọng O-G: nhân viên có thích những phần
thưởng nhận được khi thực hiện tốt công việc
hay không?
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–17
Học thuyết mong đợi
 Nhiều nhân viên cảm thấy không được
động viên. Sau đây là những cảm nhận
của họ về động viên. Các anh chị hãy dựa
trên học thuyết kỳ vọng để cho biết vấn đề
liên quan đến mối quan hệ nào: kỳ vọng về
nỗ lực-thực hiện công việc (E-P); kỳ vọng về
thực hiện công việc-phần thưởng đạt được
(P-O); kỳ vọng về phần thưởng đạt được-mục
tiêu cá nhân (O-G).
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–18
1.
Nam làm việc với mức lương 20.000đ/h. Nếu anh
làm việc tốt thì hình ảnh và tên của anh sẽ được
nêu trên bảng Nhân viên tiêu biểu hàng tháng của
công ty. Nam tốt nghiệp PTTH và anh ta có cảm
nhận rằng nếu tên anh ta được ghi trên bảng, đồng
nghiệp sẽ chế diễu anh ta.
Kỳ vọng E-P
Kỳ vọng P-O
Kỳ vọng O-G
1.
Hằng là một nhân viên xã hội vì cô muốn thay đổi
thế giới. Cô làm việc với những đứa trẻ từ những
gia đình không bình thường và cô có thể thay đổi
cuộc sống của chúng nếu cô có đủ thời gian.
Nhưng công việc này rất khó khăn- ngân sách của
chính phủ cắt giảm và nhân viên ở phòng công tác
xã hội rất ít. Công việc của Hằng quá tải, cô chỉ có
thể dành 5 phút/tuần để gọi điện cho một số đứa
trẻ mà anh ta được giao quản lý.
Kỳ vọng E-P
Kỳ vọng P-O
Kỳ vọng O-G
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–19
3.
Liên chấp nhận một công việc tại công ty phát
triển phần mềm máy tính vì công ty này cho cô
nhiều cơ hội thăng tiến. Tuy nhiên sau một thời
gian làm việc, cô ta cảm thấy rằng những người
nhân viên giỏi đã không được thăng tiến.
Kỳ vọng E-P
Kỳ vọng P-O
Kỳ vọng O-G
4.
Mai là một nhân viên mới đến làm việc tại công ty
và mong muốn được sếp tôn trọng. Cô ta biết rằng
sếp thường khen ngợi những người làm việc tốt
nhưng ông ta lại luôn chỉ trích cô. Cô không biết
ông ta mong đợi gì ở cô.
Kỳ vọng E-P
Kỳ vọng P-O
Kỳ vọng O-G
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–20
Hoïc thuyeát coâng baèng
Hoïc thuyeát coâng baèng
Caù nhaân so saùnh yeáu toá ñaàu vaøo
coâng vieäc cuûa hoï vaø keát quaû vôùi
nhöõng ngöôøi khaùc töø ñoù coù nhöõng
phaûn öùng ñeå loaïi boû söï baát bình
ñaúng
Caùc daïng so saùnh :
Töï so saùnh vôùi beân trong
Töï so saùnh vôùi beân ngoaøi
So saùnh vôùi nhöõng ngöôøi khaùc trong
toå chöùc
So saùnh vôùi nhöõng ngöôøi khaùc ngoaøi
toå chöùc
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–21
Equity Theory (cont’d)
EXHIBIT
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6-7
6–22
Nhân viên nghĩ rằng họ
được thưởng ít hơn
Dựa trên
chia
phần
Dựa trên
lương
Chất lượng giảm
Nhân viên nghĩ rằng họ
được thưởng nhiều hơn
Số lượng như cũ hoặc
cao hơn
Số lượng như cũ hoặc
cao hơn
Chất lượng cao hơn
Số lượng và chất
lượng giảm
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
Số lượng và chất lượng
tăng
6–23
Xử lý tình huống
 Lan là một nhân viên làm việc 5 năm trong một cửa
hàng bán hoa khô. Công việc của cô là tạo ra những
bó hoa xinh xắn. Lương của cô trả theo giờ làm việc
(10.000đồng/giờ). Cô luôn đạt được năng suất làm việc
đề ra (đôi khi còn vượt quá năng suất quy định) 20 bó
hoa/giờ. Do hoạt động kinh doanh phát đạt, Bà Mai
(chủ cửa hàng) đã thuê thêm một nhân công chưa có
kinh nghiệm tên là Trinh. Ngay khi mới vào làm, Trinh
đã được trả mức lương là 10.000đ/giờ.
– Theo lý thuyết công bằng, bạn sẽ dự báo được kết
quả thực hiện công việc của Lan và Trinh như thế
nào không?
– Là bà Mai, bạn sẽ có những thay đổi nào không?
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–24
Hoïc thuyeát coâng baèng (tt)
Löïa choïn caùch giaûi quyeát khoâng coâng baèng:
1. Thay ñoåi yeáu toá ñaàu vaøo
2. Thay ñoåi keát quaû coâng vieäc (increase output)
3. Boùp meùo/thay ñoåi nhaän thöùc cuûa chính mình
4. Boùp meùo/thay ñoåi nhaän thöùc veà nhöõng ngöôøi khaùc
5. Löïa choïn moät ngöôøi khaùc ñeå so saùnh
6. Boû vieäc
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–25
Mô hình hợp nhất động viên
Khả năng
Cố gắng
Thực hiện công việc
Hỗ trợ
Nhân viên
Khả năng
Động viên
Cố gắng
Thực hiện công việc
Hỗ trợ
Nhà quản lý
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–26
Câu hỏi thảo luận:
Kéo lên hay thả xuống?
Nhà quản lý phải làm gì khi nhân viên chỉ hoàn thành
gần hết các chỉ tiêu đã đặt ra? Hãy thử tưởng tượng
hình ảnh cấp trên là người đứng trên đỉnh dốc còn
cấp dưới là người đang gắng sức leo dốc, nhưng khi
chỉ còn một bước nữa tới đỉnh dốc thì đã kiệt sức.
Trong tình huống đó, nhà quản lý sẽ có hai lựa chọn.
Phương án thứ nhất là để nhân viên rơi tự do xuống
chân dốc. Phương án thứ hai là ra tay kéo nhân viên
lên đến đỉnh.
Là người quản lý, bạn sẽ chọn phương án nào?
ÑOÄNG VIEÂN-
ÑI TÖØ LYÙ THUYEÁT ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
PowerPoint Presentation by Charlie Cook
Quaûn lyù baèng muïc tieâu
Quaûn lyù baèng muïc tieâu
Laø moät chöông trình bao goàm nhöõng muïc tieâu cuï
theå ñoái vôùi khoaûng thôøi gian roõ raøng, vaø coù
phaûn hoài veà tieán trình muïc tieâu.
Caùc yeáu toá quan troïng
1. Muïc tieâu cuï theå
2. Tham gia ra quyeát ñònh
3. Thôøi gian roõ raøng
4. Phaûn hoài keát quaû coâng vieäc
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–29
Caùc chöông trình tham gia cuûa nhaân vieân
Chöông trình tham gia cuûa nhaân vieân
Moät quaù trình söû duïng toaøn boä khaû naêng
cuûa nhaân vieân vaø quaù trình naøy ñöôïc thieát
keá ñeå khuyeán khích taêng tính gaén boù vôùi
thaønh coâng cuûa toå chöùc
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–30
Caùc ví duï veà chöông trình tham gia cuûa nhaân vieân
Tham gia quaûn lyù:
Theo quy trình caáp döôùi chia seû
möùc ñoä quyeàn löïc ra quyeát ñònh
vôùi caùc nhaø quaûn lyù trung gian
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–31
Caùc ví duï veà chöông trình tham gia cuûa nhaân vieân(tt)
Tham gia ñaïi dieän:
Nhaân vieân tham gia vaø ra quyeát
ñònh trong toå chöùc thoâng qua caùc
nhoùm ñaïi dieän cho nhaân vieân
Tö vaán coâng vieäc:
Nhoùm nhaân vieân ñöôïc boå nhieäm
hoaëc truùng cöû phaûi ñöôïc tö vaán khi
quaûn lyù ra quyeát ñònh lieân quan ñeán
nhaân söï.
Ñaïi dieän trong ban laõnh ñaïo:
Moät hình thöùc tham gia ñaïi dieän; nhaân vieân
coù chaân trong ban laõnh ñaïo vaø ñaïi dieän cho
lôïi ích cuûa caùc nhaân vieân khaùc
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–32
Caùc ví duï veà chöông trình tham gia cuûa nhaân vieân(tt)
Coå phaàn hoùa cho nhaân vieân
Coâng ty xaây döïng caùc keá hoaïch lôïi
nhuaän trong ñoù cho pheùp nhaân vieân
naém giöõ moät soá coå phieáu nhö phaàn lôïi
nhuaän cuûa hoï
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–33
Chöông trình traû löông thay ñoåi
Chöông trình traû löông thay ñoåi
Moät phaàn löông cuûa nhaân vieân seõ döïa treân
moät vaøi caù nhaân hoaëc döïa treân söï ño löôøng
cuûa toå chöùc veà keát quaû coâng vieäc
Traû löông theo tæ leä coâng vieäc:
Nhaân vieân ñöôïc traû moät möùc coá ñònh cho
moãi ñôn vò saûn xuaát hoaøn thaønh
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–34
Chöông trình traû löông thay ñoåi (tt)
Keá hoaïch phaân chia lôïi nhuaän:
Chöông trình môû roäng trong toå chöùc giuùp phaân chia
tieàn thöôûng döïa treân coâng thức ñöôïc thieát keá xung
quanh khoaûng lôïi nhuaän cuûa coâng ty
Phaân chia phaàn kieám ñöôïc:
Keá hoaïch ñoäng vieân qua ñoù nhöõng tieán
boä trong naêng suaát cuûa nhoùm seõ xaùc
ñònh toång soá tieàn ñöôïc phaân chia.
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–35
Keá hoaïch traû löông theo kyõ naêng
Keá hoaïch traû löông döïa treân kyõ naêng
Möùc ñoä traû löông döïa treân soá löôïng kyõ naêng maø nhaân vieân coù vaø
soá löôïng coâng vieäc hoï coù theå laøm
Lôïi ích linh ñoäng
Lôïi ích linh ñoäng
Nhaân vieân thieát keá chöông trình lôïi ích cuûa mình ñeå ñaùp öùng nhu
caàu caù nhaân baèng caùch choïn trong soá nhöng lôïi ích ñöôïc toå chöùc
ñeà nghò
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–36
Caùc vaán ñeà ñaëc bieät trong ñoäng vieân
 Ñoäng vieân nhöõng nhaø chuyeân moân
–
–
–
–
–
–
Ñeà ra nhöõng döï aùn coù tính thaùch thöùc
Cho pheùp caùc nhaø chuyeân moân ñoäc laäp ñeå taêng naêng suaát.
Khen thöôûng veà nhöõng keát quaû hoïc taäp.
Khen thöôûng lieân quan ñeán nhaän bieát
Bieåu loä söï quan taâm vôùi nhöõng gì hoï ñang laøm.
Taïo ra nhöõng höôøng ngheà nghieäp thay theá
 Ñoäng vieân coâng nhaân
– Taïo cô hoäi cho hoï coù nhöõng vò trí oån ñònh.
– Taïo cô hoäi ñeå ñaøo taïo.
– Khen thöôûng coâng baèng.
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–37
Caùc vaán ñeà ñaëc bieät trong ñoäng vieân (tt)
 Ñoäng vieân ñoái vôùi löïc löôïng ña daïng
– Taïo ra nhöõng coâng vieäc lieân ñoäng, coù keá hoaïch traû löông phuø hôïp
– Cung caáp nhöõng tieän ích cho treû em vaø ngöôøi giaø.
– Tổ chức sắp xếp các moái quan heä trong laøm vieäc ñeå thích öùng vôùi
nhöõng khaùc bieät trong vaên hoùa.
 Ñoäng vieân coâng nhaân phuïc vuï khoâng caàn kyõ naêng
– Tuyeån ñaïi traø.
– Taêng tieàn löông hoaëc lôïi nhuaän.
– Taïo cho coâng vieäc haáp daãn hôn.
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–38
Caùc vaán ñeà ñaëc bieät trong ñoäng vieân (tt)
 Ñoäng vieân nhaân vieân laøm nhöõng coâng vieäc laäp ñi laäp laïi
– Tuyeån choïn nhaân vieân phuø hôïp vôùi coâng vieäc.
– Taïo döïng moâi tröôøng laøm vieäc vui veû.
– Cô khí hoùa nhöõng maûng coâng vieäc gaây khoù chòu nhaát.
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–39
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–40
Tieàn coù phaûi laø ñoäng vieân?
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–41
Xử lý tình huống
 Là một doanh nghiệp nhỏ, bạn đang phải đối mặt
với vấn đề thay thế lao động tốc độ cao vì lý do
người lao động bỏ việc. Vậy bạn sẽ làm gì để
giảm bớt tốc độ này?
© 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved.
6–42